İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI & SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI

... konulu sunumlar: "İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI & SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI"— Sunum transkripti:

1 İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI & SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
SMMM BÜLENT FIÇICI

2 Gündem İstihdamı Teşvik Yasası (5763) Sosyal Sigortalar Kanunu
Genel Sağlık Sigortası

3 İSTİHDAMI TEŞVİK YASASI (5763)

4 İşverene 3 Farklı Teşvik
Ek İstihdamı Teşvik : 01 Temmuz 2008 Özürlü İstihdamını Teşvik : 01 Temmuz 2008 Düzenli Ödeme Teşviki : 01 Ekim 2008

5 Ek İstihdama İlişkin Prim Desteği
Son 1 yıl içersindeki ortalama işçi sayısı Gelecek 1 yılda ilave istihdam İlave alınanlarda aranan özellikler 18-29 yaş arası erkek, 18 yaş üstü kadın 2008 ilk 6 ayında işsiz

6 Ek İstihdama İlişkin Prim Desteği
Fiilen çalışma zorunluluğu İki bildirgede de aynı kişi gösterilecek ve bildirgelere eksik gün eklenecek Sigortasız işçi çalıştırılırsa 1 yıl boyunca yararlanılamayacak Yararlanılacak rakam kişi başına 130,00 ile 140,00 YTL arasında arasında olacak (ilk yıl %100, 2.yıl %80, 3.yıl %60, 4.yıl %40 ve 5.yıl %20) Yararlanmak için 4447 kodunun açtırılması gerekiyor

7 Özürlü İstihdamını Teşvik
Özürlü çalıştırma zorunluluğu Kontenjan kapsamında %100 Kontenjan fazlasına %50 Yararlanılacak rakam Yararlanmak için ne yapılacak ( )

8 Düzenli Ödeme Teşviki %5 prim indirimi Borcu olanlar yararlanamayacak
Sigortasız işçi çalıştırılırsa Yararlanılacak rakam Yararlanmak için ne yapılacak

9 Ortak Hükümler Bu desteklerden sadece birisinden yararlanılabilecek
Bildirgelerin zamanında verilmesi Zamanında ödenmeyen primler Yararlanılacak desteklerin muhasebeleştirilmesi

10 GENEL SAĞLIK SİGORTASI (5510)
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (5510)

11 SSGSS Amacı Kurumların Birleşmesi
SSK Bağ-kur T.C. Emekli Sandığı Banka ve Ticaret Odası Sandıkları Sağlık ve Sosyal Güvenlik haklarındaki farklılıklar Tüm vatandaşlara eşit sağlık ve sosyal güvenlik hakkı

12 SSGSS Yayınlanma Süreci
Mevzuat 5489-Veto-5510-İptal sayılı yasalarla değişiklik Sosyal Sigortalar İşlem Yönetmeliği Genel Sağlık Sigortası İşlem Yönetmeliği Yürürlük tarihleri 01 Ocak 2007 01 Temmuz 2007 01 Ocak 2008 01 Haziran 2008 01 Ekim 2008

13 Emeklilik Süreleri ve Maaşları
Mevcut çalışanlar için emeklilik sürelerinde bir değişiklik yok Mevcut emeklilerin emeklilik maaşlarında da bir değişiklik yok

14 4a, 4b, 4c nedir? SSK a Bağ-Kur b Emekli Sandığı c

15 Herkese Tek Sosyal Güvenlik Numarası
TC Kimlik Numarası Hedef Tüm İşlemler Tek Numara Bilgi işlem alt yapısı kuruluncaya kadar mevcut uygulamalara devam edilecek. Bu uygulama tam olarak işlemeye başladığında Kurum Sağlık karnesi, sigorta kartı, vizite kâğıdı gibi uygulamaların tamamına son verecek ve bütün işlemler kişilerin TC kimlik numarasına göre yapılacak.

16 Kim Nereden Sigortalı Olacak?
4b 4c Çalışanlar +Ev işlerinde sürekli çalışanlar İşverenler -A.Ş. Kurucu Ortakları +Avukatlar ve Noterler +İsteğe bağlı sigortalılar Memurlar

17 Kim Nereden Sigortalı Olacak?
Sigortalılıklar çakışırsa Öncelik 4c’de 4c yok ise 4a ve 4b 4a-b-c ve 5. madde çakışır ise İşverenler kendi işyerinde 4a’lı olamayacak İşverenler 1’den fazla şirkette ortak ise sadece birisinden prim ödeyecek

18 Sigortalıların Kuruma Bildirimi
4a’lılar 1 gün önce (inşaat, balıkçılık, tarım işlerinde aynı gün) 4b’lileri tescil yapan kurum bildirecek 4c’liler bildirimler ile tanışacak

19 Sigortalıların Kuruma Bildirimi
Sigortalı işten ayrılış bildirgesi 10 gün içinde e-sigorta ile verilecek 4b’lilerde 2 nüsha düzenlenecek biri ilgili kuruma geri iade edilecek İlk işe girişler yakın bir tarihte İnternet üzerinden gönderilmeye başlanacak 4a’lılar 1 ay içersinde kendilerini bildirecekler

20 Bildirgeler İlk işyeri bildirgeleri - aynı gün
İlk işyerinde sigortalı bildirimi - 1 ay İşyeri il değişikliği ve devir - 10 gün İşyeri aynı il içersinde nakledilmişse - 10 gün (sadece nakil dilekçesi) İşverenin ölümünde - 3 ay Nevi değişikliğinde – 10 gün Adi ortaklıklarda yeni ortak alımında - 10 gün Afet durumunda – 3 ay

21 Bildirgeler İşletme adı değiştiğinde bildirge verilmez (dilekçe ve ticaret sicil gazetesi ile bilgi) 2 yıl sigortalı çalıştırmayan işyerleri kanun kapsamından çıkartılır APHB’i takip eden ayın 25’inde verilmeyecek. Bu tarih kurumca belirlenecek. İşçi çalıştırılmadığı takdirde APHB verilmeyeceği 15 gün içinde kuruma bildirilecek. Yasal Süresi içinde verilen prim belgesi türünde hata yapılmışsa APHB için ceza uygulanmaz Ek:8’in adı Ek:10 oldu (Ek:10’a ceza yok ancak…)

22 4a Prim Oranları İşçi İşveren Toplam Malüllük, Yaşlılık, Ölüm %9 %11 %20 Genel Sağlık Sigortası %5 %7,5 %12,5 Kısa Vadeli Sigorta Kolları - %1-%6,5 TOPLAM %14 %19,5-%25 %33,5-%39 Prime esas kazançların üst sınır aşılması nedeniyle prime tabi tutulamaması halinde artan kısım 2 ayı geçmemek üzere gelecek aylarda prime tabi tutulur İşverenler tarafından Özel sağlık ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ücretlerden asgari ücretin %30’una kadar olan kısmı SSK primine tabi değildir

23 4b Prim Oranları Basamak kavramı kalmadı
Sigorta prim oranı %32,5+(%1-%6,5) = %33,5 - %39 İşverenlerin prime esas kazançları çalıştırdıkları en yüksek ücretli işçiden düşük olamaz 4 Ekim Ekim 2008 tarihleri için borçlanılıp 6 ay içinde ödenebilecek

24 Çalışan Emeklilerde Prim Oranları
Çalışan emeklilerde oran %30+ (%1-%6,5) = %31 - %36,5 4b’ye tabii olarak çalışan emeklilerde %10 %10 %12 %13 %14 2011 ve sonrasında - %15 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa sigortalı olacaklar emekli olunca çalışamayacak

25 Diğer Çalışanlarda Prim Oranları
Zorunlu staja tabii meslek liseli ve üniversiteliler için %1 İş-kur kursiyerleri için %1 3308’e göre çıraklar için %1 (PEK’in %50’sinin %1 i)

26 İsteğe Bağlı Sigortalıların Durumu
Sadece 4b’li olacak Mevcut emekliliğine az kalmış isteğe bağlı sigortalılar için sıkıntı yaratabilir 18 yaşını doldurmuş olmak, sigortalı ve emekli olmamak Prim Oranı %20+%12 (Genel Sağlık Sigortası için) 12 ay içinde ödenmeyen primlere ilişkin süreler iptal edilecek

27 Askerlik Borçlanması Asgari Ücretin %32’si 1 ay içinde ödenmeli

28 Doğum Borçlanması Her doğum için 2 yıl En fazla 2 doğum
Çocuğun yaşamış olması şartı 1 Ekim 2008’den önceki 2 yıl içinde doğum yapmış olup çalışmayanlar kısmi olarak faydalanabilecekler

29 Yardımlar Evlenme Yardımı Evlenmeleri nedeni ile gelir ve aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklarında 2 yıllık aylık tutarı bir defa da ödenir. Tekrar hak sahibi olması durumunda ise 2 yıl boyunca maaş bağlanmaz Cenaze Yardımı 360 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası ödeyip de ölen sigortalının hak sahiplerine SGK yönetim Kurulunca belirlenecek tarife üzerinden cenaze yardımı ödenir Emzirme Ödeneği 4a ve 4b’liler doğumdan önceki 1 yıl içinde 120 gün Kısa vadeli sigorta kolları primleri ödemiş olmalıdır 4b’ lilerin borcu bulunmamalıdır Asgari ücretin 1/3’ü

30 Aylık Bağlama Oranı Malullük yaşlılık ölüm sigortası ödenen her yıl için %2 Maksimum %90 30 Nisan 2008’den önce sigortalı olanlar için İlk 10 yıl %3 Sonrasında %2

31 Emeklilik Şartları 08.09.1999 Geçiş Hükümleri
Öncesinde 5000 gün, yıl Sonrasında 7000 gün, 25 yıl, yaş 1 Mayıs 2008’den sonra gün, 25 yıl, yaş 4a’lılar kademeli artış ile 2027 yılında 9000 gün Yaş 2036 yılından itibaren kademeli olarak artırılarak 2048 yılında 65 yaşa çıkacak. 4b’liler direk 9000 gün

32 Sağlıktan Yararlanma Şartları
30 gün prim ödemek yeterli İşten ayrıldıktan 10 gün sonra GSS ödemeye başlaması gerekiyor Son 1 yıl içinde 90 gün prim ödemiş ise işten ayrıldıktan sonra 90 gün daha sağlık hizmeti 4b’liler 60 gün prim borcu olduğunda sağlık hizmetinden yararlanabilecek

33 Katılım Payları Ayakta tedavilerde 2 YTL
Diş hekimi tedavilerinde 2 YTL Ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçlerindeki ve İlaçlarla ilgili katılım payı Emeklilerde %10 Sigortalılarda %20 Araç ve gereçlerin her biri için katkı payı asgari ücretin %75’ini geçemez

34 Malüllük İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda çalışma gücünün %60’ını kaybetmek 10 yıldan beri sigortalı olmak 1800 gün prim ödenmesi Başkasının bakımına muhtaç maluller için yıl şartı yok, 1800 gün prim ödenmesi yeterli 9000 günden az sigortalı olmaları halinde emeklilik maaş hesaplamaları 9000 güne göre ve en az ortalama ödediği primin %50’si Başkasının bakımına muhtaç ise ilave %10

35 Geçici İş Göremezlik Son 1 yıl içinde 90 gün prim ödeme şartı
3. günden başlayarak ödenir Doğumdan önce 8 hafta, sonra 8 hafta 4b’lilerde yararlanabilecek (borcu olmaması şartı ile)

36 Geçici İş Göremezlik Yatarak tedavilerde günlük kazancın 1/2 ’si ayakta tedavilerde 2/3’ü İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinden birkaçı birleşirse en yüksek olan İstirahat raporları İşyeri hekimlerince en fazla 2 gün, Ayaktan tedavilerde ve tek hekim raporu ile en fazla 1 defa 10 gün 10 günden fazla raporlar ise Sağlık kurullarınca verilir

37 Sürekli İş Göremezlik İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %10’unu kaybetmek %100 ünü kaybetmişse sürekli tam iş göremezlik %10 ile %99,99 unu kaybetmesi durumunda sürekli kısmi iş göremezlik Tam iş göremezlik durumunda %70 oranında iş göremezlik maaşı Meslekte kazanma gücünü kaybetmesi oranı %70 ile çarpılarak sürekli iş göremezlik maaşı hesaplanır

38 Ölüm Geliri Bağlanması
En az 1800 gün Malullük Yaşlılık ve Ölüm sigortası ödemiş olmak Veya 4a’lı olup da 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim ödemiş olanların hak sahiplerine 1 Ekim’den sonra yapılan askerlik borçlanmaları bu hesaplamada dikkate alınmaz Ölen kişinin hak sahiplerine 1 kişi ise bağlanacak maaş %80’inden 2 kişi ise %90’dan az olamaz Anne ve babasını kasten öldürene aylık ödenmeyecektir

39 Aylıkların birleşmesi
Ölen Eş ve kendi aylığı aynı anda alınabilecek Ana ve babasından ayrı ayrı maaş alan çocuk için veya çocuklarından ayrı ayrı maaş alan baba ve anne için çok olanın tamamı az olanın yarısı alınabilecek Hem malul hem yaşlılık aylığı alanın yalnızca yüksek olan bağlanacak Hem babasından hem eşinden aylık alanlar için hangisini isterse o bağlanacak

40 Anlaşmalı Boşanmaya Ceza Geliyor
Hem annesinden hem de babasından aylığa hak kazanan çocuğa aylıklardan yüksek olanın tamamı ve aylıklardan düşük olanında %50’si bağlanıyor. Bu sebeple birçok kişi eşlerinden hileli olarak boşanıyor Boşandığı halde fiilen aynı evde yaşadığı tespit edilenlerin aylıkları kesilecek ve ödenen tutarlar geri alınacak Hem de Savcılıklar tarafından nitelikli dolandırıcılık suçundan dava açılarak hapis cezası ile karşılaşılacak

41 İş Kazası ile İlgili Bildirim Süresi
4a’lılar iş kazası geçirdiklerinde kazadan sonraki 3 iş günü içersinde kuruma bildirilmeliler İş kanunu açısından ise Kaza 2 iş günü içersinde ÇSGB kurumuna bildirilmeli 4b’liler ise 1 ayı geçmemek şartı ile bildirim yapmasını engelleyici durum sona erdikten sonraki 3 iş günü içersinde bildirimlerini yapmalılar

42 Bankalarca Kuruma Bildirim
Kurum ve Kuruluşlar ile Bankalar işlemlerini yaptıkları kişilerin sigortalı olup olmadıklarını kurum veri tabanından araştıracaklar ve kuruma bildirimde bulunacaklar

43 Zamanaşımı İşverenler defter ve belgelerini SGK açısından 10 yıl saklamak zorundalar. Kamu idareleri 30 yıl saklamak zorundalar Zamanaşımında 10 yıl olan saklama süresi 2008’de 5 yıl, 2009’da 6 yıl, 2010’da 7 yıl, 2011’de 8 yıl, 2012’de 9 yıl, 2013 ve ilerleyen yıllarda 10 yıl GS Sigortalısı ve Bakmakla yükümlü oldukları kişiler alacaklarını 2 yıl içinde istemezler ise zaman aşımına uğrar. Hakkı doğuran olay hakkında talepte bulunulmaz ise 5 yıl sonra zamanaşımına uğrar. Kurum alacak, Rücu ve tazminat davalarında zaman aşımı 10 yıl

44 İtibari Hizmet ile İlgili Değişikler
2007 yılı mart ayında Anayasa mahkemesi kararı ile kapsam içine giren Kaynakçılar, boyacılar ve bazı tehlikeli işleri yapanlar kapsam dışına çıkarıldı Basın ve gazetecilik kanuna göre çalışanlar, hava yolları uçuş personeli, lokomotif personeli, infaz koruma memurları, TRT çalışanları, Devlet tiyatrosu sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası şef ve üyeleri için uygulanmakta olan fiili hizmet zammı kaldırıldı Fiili hizmet zammı için yılsonundan sonra veya çalışan ayrılınca 15 gün içinde bildirge verilir

45 Yılda 180 gün fiili hizmet zammı
Yer altı işlerinde Sürekli ve münavebeli olarak çalışanlara, Yılda 180 gün fiili hizmet zammı

46 Yılda 90 gün fiili hizmet zammı
TSK, Emniyet, Mit Mensupları, Dalgıçlar, Radyoaktif işlerde çalışanlar, Asit üretimi yapılan yerlerde, Kurşun izabe fırınlarında çalışanlara Yılda 90 gün fiili hizmet zammı

47 Yılda 60 gün fiili hizmet zammı
Kurşun, Arsenik işleri, Cam fabrikaları, Çimento fabrikaları, Termik santralleri, Alüminyum fabrikaları, Döküm fabrikaları, İtfaiye ve yangın söndürme işlerinde Yılda 60 gün fiili hizmet zammı

48 İtibari Hizmet ile İlgili Değişikler
Fiili hizmet zamlarına göre 60 gün ekleneceklerde 1 puan, 90 gün ekleneceklerde 1,5 puan, 180 gün ekleneceklerde 3 puan işveren hissesine ilave edilir Fiili hizmet zammından yararlanmak için bu işleri 10 yıl (3600 gün) yapmış olmak gerekiyor. Yeraltında çalışanlarda ise bu süre 5 yıl (1800 gün) olarak uygulanacak. Bu kişiler 3 yıl erken emekli olabilecekler. Yeraltında çalışanlarda 3 yıl sınırlaması yok.

49 Diğer Hususlar Ücretler Bankadan ödenirse ücret tediye bordrosunda imza şartı aranmaz. Ancak iş kanuna göre 1 kopyası işçiye verilmek zorunda. Ücretleri bankadan ödeme zorunluluğu tarihinde kanunlaştı. Ancak konu ile ilgili yönetmelik çıkmadığı için zorunluluk henüz başlamadı. Denetim ve Kontrollerde işverenler bilgisayarda tuttukları bilgileri de manyetik ortamda vermek zorundalar.

50 Diğer Hususlar Yasal süresi içinde ödenmeyen primler için 1 yıl içinde icra yoluna başvurmayan personele kovuşturma yapılır. İlk tescil tarihinden sonra yapılacak yaş tashihi kurumca dikkate alınmaz. Çiftçiler, Tarımsal faaliyette bulunanlar Asgari ücretin yarısı üzerinden prim ödeyerek (102 ytl) sigortalı olabilecekler. 15 gün üzerinden ödenebilen primler her yıl 1 gün artırılarak 15 yıl sonra 30 güne çıkarılacak. Birden fazla işyerinde prim ödenen işçiler için gün sayısı 30 olarak dikkate alınacak. Toplam ödenen tutar PEK’ in üst sınırını aşarsa aşan kısmın sigortalı için ödenen tutarı işçinin talebi halinde 1 ay içersinde geri ödenecek.

51 GENEL SAĞLIK SİGORTASI

52 Genel Sağlık Sigortası
Hemen hemen bütün TC vatandaşları GSS’lı sayılacaklar 1 yıl ve daha fazla süre ile ülkemizde yaşayan yabancı ülke vatandaşları da GSS’lı olacak 4a-b-c’liler ve isteğe bağlı sigortalılar direk GSS’lısı olacak Aile içindeki kişi başı geliri Asgari ücretin 1/3 ünden az olanlar, vatansız ve sığınmacılar, 65 yaş veya özürlü aylığı alanlar, şeref, vatani hizmet aylığı ve gazi aylığı alanlar, Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından bakılan çocuklar, köy korucuları, 18 yaşından küçük olanlar ile dünya olimpiyat şampiyonlarının genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından karşılanacak

53 Genel Sağlık Sigortası
4447 sayılı kanuna göre işsizlik sigortalısı olanların GSS primleri İş-Kur tarafından ödenecek Sigortalıların veya Emeklilerin; İsteğe bağlı sigortalı olmayan ve emekli olmayan, eşi, yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları ve %60 özürlü olan çocukları yararlanır. Geliri Asgari ücretin netinden az olan Ana ve Babası yararlanır. Zorunlu sigortalıkları bitenler aile içi kişi başına düşen gelir Asgari ücretin 1/3’ünden az değilse 10 gün içinde GSS’lısı olacak. 1 ay içinde kuruma bildirim vermeyenler hakkında İPC uygulanacak. Yeşil kart uygulamasına 2 yıl daha devam edilecek. Daha sonra bu kişilerin GSS’ı devlet tarafından ödenecek

54 Genel Sağlık Sigortası
Ödenecek prim miktarı Aile içi toplam gelirin kişi başına düşen payı; Asgari ücretin 1/3’ünden düşük ise = 0 YTL Asgari ücretin 1/3’ü ile Asgari ücret arasında ise =PEK x %12 x 1/3 (2008 için 25,55 YTL) Asgari ücret ile Asgari ücretin 2 katı arasında ise =PEK x %12 (2008 için 76,64 YTL) Asgari ücretin 2 katından fazla ise =PEK x2 x %12 (2008 için 153,28 YTL)

55 İdari Para Cezaları

56 SORU & CEVAP