ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ

... konulu sunumlar: "ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ

2 Çocuk istismarı ve ihmali
Anne, baba ya da bakıcı gibi bir erişkin tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylem ve eylemsizliklerin tümüdür. Bu eylem ya da eylemsizliklerin sonucu olarak çocuğun fiziksel, ruhsal, cinsel ya da sosyal açıdan zarar görmesi, sağlık ve güvenliğinin tehlikeye girmesi söz konusudur.

3 ve iş alanlarını da etkileyen bir halk sağlığı sorunudur.
Çocuk istismarı; fiziksel, cinsel ya da duygusal istismar Çocuk ihmali; Fiziksel ya da duygusal ihmal İstismar ve ihmal yalnız aileleri değil, toplumu, sosyal kuruluşları, yasal sistemleri, eğitim sistemini ve iş alanlarını da etkileyen bir halk sağlığı sorunudur.

4 Çocuk ihmali ve suistimali
İstismar ihmal İstismar Fiziksel ihmal ve istismar Ruhsal/ emosyonel ihmal ve istismar Cinsel ihmal ve istismar

5 Kötü muamele- Maltreatment vakaları

6 İstismar/İhmal Edilen Çocukların Aileleri
Genç Tek ebeveyn Çocukluklarında benzer öykü Madde bağımlılığı Düşük SED Kişilik bozukluğu Çocuktan aşırı beklenti Evlilik sorunları

7 İstismar/İhmal Edilen Çocukların Aileleri
İstenmeyen gebelik Özürlü, prematüre bebek Çocuk sayısının fazla olması Çocuk yetiştirme deneyiminin az olması Duygusal ya da sosyal destek kaybı Fiziksel/ruhsal sağlığın iyi olmaması Çocuğun büyüme-gelişmesine ilişkin bilgi eksikliği Ailede değişik tipte istismarların kuşaktan kuşağa geçmesi. “saldırganlık siklusu”

8 FİZİKSEL İSTİSMAR 18 yaşından küçük çocuk ya da gencin anne- babası ya da bakımından sorumlu kişi tarafından sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara uğraması,yaralanması ya da yaralanma riski taşımasıdır. Bu hasar; elle ya da bir nesneyle vurularak, itilerek, sarsılarak, yakılarak ya da ısırılarak oluşabilmektedir.

9 ABD’nde fiziksel istismarın oranı: 5-20/1,000
Fiziksel istismarda kız erkek oranı arasında belirgin bir fark bulunmamakta Ergenlik çağında kızlar daha fazla fiziksel istismarla karşı karşıya kalabilmekte Fiziksel istismar en çok 4-8 yaşlarındaki çocuklara yönelik olmakta ve yaşla istismar oranı azalmakta 20 yaş ve altındaki annelerin çocuklarına daha sık olarak fiziksel istismarda bulundukları gözlenmektedir.

10

11

12 Fiziksel istismar öykülerinde sık rastlanılan ortak özellikler:
Tedaviye başvurmada açıklanamayan gecikmeler, İlk gelişte verilen öykünün sonradan değiştirilmesi, Tek tek verilen ebeveyn öykülerindeki farklılık, Çocuğun yaş ve gelişim durumu ile uyumsuz öykü, Tekrarlayan kuşkulu yaralanmalar Çocuğun kardeşinin suçlandığı yaralanmalar, Ebeveynde ya da bakıcılarda düşmanca davranışlar. Yaralanma ile gelen her çocukta fiziksel istismar olasılığı düşünülmeli

13 Fiziksel istismar uygulama şekilleri
Aletsiz Saldırılar: Tokat, yumruk, itip-kakma, tekme, sarsma ve çimdikleme... Aletli Saldırılar: Kemer, kayış, herhangi bir ev eşyası (telefon, tava, v.b.), hortum, sigara, ütü, sıcak su ve sıcak yiyecekler...

14 Fiziksel Bulgular I DERİ YARALANMALARI GÖZ LEZYONLARI İnsan ısırıkları
Sıyrıklar Ekimozlar Yanıklar GÖZ LEZYONLARI Vitröz hemoraji Lens dislokasyonu Retina yırtılması

15 Fiziksel Bulgular II İÇ ORGAN YARALANMALARI İSKELET SİSTEMİ LEZYONLARI
Kafatası kırıkları Ekstremite (kollar-bacaklar) kırıkları

16

17

18

19

20

21

22

23

24 Fiziksel istismar sonuçları
Kişilerarası, bilişsel, davranışsal ve duygusal sorunlar Madde bağımlılığı Özkıyım girişimleri Psikiyatrik hastalıklar Nörolojik bozukluklar Sosyal işlevsellik alanında eksiklik Akademik başarısızlık

25 FİZİKSEL İHMAL 18 yaşından küçük çocuk ya da gencin yetersiz besleme, giydirme,hijyen ya da bakım verme sonucunda zarara uğramasıdır.

26 Fiziksel ihmal göstergeleri
Gelişme geriliği Sürekli açlık Kötü hijyen Aşı yaptırmama ya da gecikme Huzursuzluk Sürekli yorgunluk ve uyuma Yeme bozuklukları Fiziksel sorunların tedavi edilmemesi

27 Fiziksel ihmal göstergeleri
Konuşmada gecikme Okuldan kaçma Madde bağımlılığı Duygusal ve zihinsel gelişme geriliği Dilenme, çalma, suç işleme

28 FİZİKSEL SUİSTİMAL BELİRTİLERİ
Vücudun çeşitli yerlerinde deri ve yumuşak dokuda genellikle aynı formda (kemer darbesi vb.) yara- bere Kalça, bacak, genital bölgede yanıklar (sigara, ütü vb) Çeşitli iyileşme evrelerinde olan tek ya da çoklu fraktür Laserasyon lar, ip izleri Abdominal ve diğer internal organlarda travma- rüptür SSS travmaları, subdural hematom, subaraknoid hemoraji, retinal travma Davranışsal Ortalamadan daha az yakınır, daha az talepte bulunur Negativizm, mutsuzluk belirtileri Öfke, izolasyon, yıkıcı davranışlar Başkalarına / diğer çocuklara şiddet, ilişki kuramama, geliştirememe Seperasyon anksiyetesi yoktur ya da aşırı abartılıdır. Gelişimsel gerilik Devamlı olarak ilgi, besin, onay arama Doğal dokunsal temastan sakınma (başını çekme, sakınma davranışı vb) American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali tanı ve tedavi rehberi

29 Fiziksel ihmal belirtileri
Malnutrisyon Devamlı olarak yorgunluk, huzursuzluk Yetersiz, kötü hijyen Koşullara uyumsuz, yetersiz giyinme Medikal ve dental bakımda yetersizlik Yetişkin denetiminin olmaması Tehlikeli maddelerin tekrarlı olarak alınması (Tekrarlı zehirlenme- travma öyküsü) Okula gitme ve devam etmede sorunlar (devamsızlık) Sömürü (dilenmeye, hırsızlığa zorlama, aşırı ev işi, çalışmaya zorlama) Ebeveynle rol değişimi İlaç ve madde kullanımı American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali tanı ve tedavi rehberi

30 Emosyonel Suistimal Belirtileri
Fiziksel gelişmede gerilik Farklı emosyonel tepkiler ve/ veya fonksiyonel sınırlılıklar Aşırı anksiyete Apati ya da depresyon Gelişimsel olarak gerilik American Medical Association- Çocuk Suistimali ve ihmali tanı ve tedavi rehberi

31 Cinsel İstismar Bir erişkinin cinsel gereksinim ve isteklerini karşılamak için çocukları araç olarak kullanması Genellikle yıllarca sürer, ancak gizli kalır. Yalnızca % 15’i bildirilmekte Her sosyoekonomik düzeyde görülebilmekte Tacizde bulunanların çoğu erkek

32

33 Mitler Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal gücünde var olan bir şeydir. Çocuklar hikayeler uydururlar. Hayal etmiyorsa bile yakın zamanda unutur, bir önemi yoktur. Güzel kızlar,kendine güvensiz çocuklar, yaramaz çocuklar daha çok istismar edilir. Uslu, akıllı, açıkgöz olmaları istenilirse korunmuş olurlar. Şüpheli yabancılardan uzak durmalılar. Parklar,umumi tuvaletler,boş sokaklar hele karanlıksa tehlikelidir. Kadınlar çocuklara cinsel istismarda bulunmazlar.

34 Gerçekler İstismar konusunda hikaye uyduran çocuklar çok azdır.
İstismarın kısa ve uzun erimli önemli etkileri vardır. Çocukların görünüş ya da davranışı istismara neden olmaz. İstismara uğrayan çocuk yardım istemeli. İstismarcılar %80-95 çocuğun tanıdığı kişiler Olay genellikle çocuğun çevresinde ve bildiği mekanlarda gerçekleşir.

35 Cinsel İstismar Sözel istismar Teşhircilik Röntgencilik
Cinsel ilişkiye tanık olma Bedenine cinsel amaçla dokunma Müstehcen yayınlara konu etme Tecavüz, ensest ve para karşılığı cinsel ilişkide bulunma

36 Cinsel ihmal ve suistimal
Çocuklarda Cinsel ihmal ve suistimal Risk faktörleri: Üvey baba olması Çocuk ve ebeveyn arasında ilişkinin kötü olması, Annenin dışarıda çalışması ya da emosyonel olarak uzak olması, Bir ebeveynin çocukla birlikte yaşamaması, Cinsiyet: 18 yaşın altındaki kızların %25’i, erkelerin %10’u cinsel istismara uğramakta,

37 Cinsel istismar Aile özellikleri:
Evde emosyonel olarak bağımlı, yetişkin bir erkek, Ebeveynler ya da ebeveyn figürleri arasında cinsel uyumsuzluk, yabancılaşma Anne aileyi bırakmıştır /terketmiştir (fiziksel olarak ya da figür olarak) Seksüel tacizci/ suçlu bir kriz yaşamaktadır (örn. İş kaybı) Kız çocuk cinsel olarak olgunlaşmaya başlar Ebeveynde dürtü kontrolü zayıftır Ebeveyn (ler)de Madde bağımlılığı, kişilik bozukluğu, psikoz, mental retardasyon gibi problemler

38 Cinsel İstismar-Aile Özellikleri
Baskın ve koşulsuz söz tutma isteyen anne-baba modeli Cinsel sorunlar Sosyal izolasyon Rol çatışması Madde bağımlılığı Yadsıma

39 Cinsel istismar göstergeleri
Çocuğun ifadesi Giysilerde sperm ya da kan lekeleri Cinsel istismarı destekleyen fiziksel travma belirtileri Yürüme ve oturmada güçlük CYBE Vajinal ve rektal kanama Anal sfinkter tonüsünün azalması Genital bölgede ağrı, ş,şme, kaşıntı Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları

40 Cinsel istismar olgularında muayene süreci
Çocuk ile görüşme (yapılandırılmış) Aile ile görüşme Fizik muayene (materyal toplama) Laboratuvar incelemeleri Ruhsal muayene Öneriler

41

42

43

44

45 Cinsel istismarın sonuçları
Uyku bozuklukları Kabuslar, fobiler Bedensel yakınmalar Korku Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu İkincil enürezis ve enkopresis Aşırı fantezi kurma Uyur gezerlik Zayıf dürtü kontrolü

46 Cinsel istismarın sonuçları
Öfke tepkileri Sosyal ilişkileri sürdürememe Yüksek riskli cinsel eylemler Daha erken başlangıçlı cinsel yaşam Adölesan gebelikler Birden fazla cinsel eş Korunmasız cinsel ilişki

47 Duygusal İstismar ve İhmal
Çevredeki yetişkinler tarafından gerçekleştirilen, çocuğun kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini engelleyici eylemler ya da eylemsizliklerdir. Fiziksel ve cinsel istismar türlerinin çoğunda duygusal istismar ve ihmal de vardır.

48 Duygusal istismar: sözel istismar, fiziksel olmayan ancak çok ağır ceza ya da tehditler
Duygusal ihmal: yeterli duygusal destek sağlamamak, ilgi ve sevgi göstermemek, çocuğun şiddetle karşılaşmasına izin vermek

49 Duygusal İstismar ve İhmal
Kız-erkek oranı eşit 6-8 yaşlarında sık, ergenliğe kadar sürmekte Çocuğa karşı olumsuz ve yanlış tutumlar Çocuğun gelişimi ile ilgili uyumsuz beklenti ve davranışlar Çocuğun kişilik ve ruhsal sorunlarını fark edememe

50 Duygusal istismar/ ihmal göstergeleri
Konuşmanın yavaş gelişmesi Bilişsel ya da duygusal gelişim geriliği Uyku bozuklukları Psikosomatik yakınmalar Enürezis Hiperaktif, agresif davranışlar İçe kapanma Depresyon, fobiler Çok temiz ve düzgün olma

51 İstismar Olguları Neden Atlanmaktadır?
Sağlık çalışanı; Bir ebeveynin çocuğuna zarar verebileceğini kabul etmeyebilir. Bir aile içi meseleye karışmak istemeyebilir. Yeterli eğitim almamıştır.

52 Olguları atlamamak için;
İlgili sağlık çalışanları; İstismar ve ihmalin belirti ve bulgularını tanıyabilmeli. Çocuk istismarı ve ihmali ile ilgili tam ve düzgün bir tıbbi tanı koyabilmeli. Çocuğun daha fazla zarar göreceği durumlarda acil önlemleri alabilmeli, kanunların izin verdiği şekilde çocuğa bir yer ayarlayabilmeli hastaneye yatırmak acil bakım merkezlerine aldırmak Çocuk ve ona bakmakla sorumlu olanlara karşı objektif ve profesyonel bir tutum içinde olmalı.

53 Olguları atlamamak için;
Aileyle teröpatik düzeyde bir ilişkiye girmeli, bakım sonlandıktan sonra bile ilişkide olmalı. Evdeki diğer çocukları da tıbbi açıdan değerlendirmeli. Tüm istismara uğramış çocukları yasal organlara bildirmeli. Mahkemede tanıklık yapmaktan kaçınmamalı. Çocuklar “herhangi bir yaralanmam yok” deseler bile bu olasılığın olduğunu bilmeli. (çünkü genellikle çocuklar maruz kaldıkları istismarı söylemezler.)

54 Hemşirenin Rolü Birincil koruma Eğitim programları
Şiddete ilişkin sosyal tutumların değişmesine yönelik çabalar Toplumda ebeveyn eğitimi

55

56 Hemşirenin Rolü İkincil koruma:
Yüksek riskli ebeveynlerin belirlenmesi Çocuk ve ailenin değerlendirilmesi Tedavinin sürdürülmesinin sağlanması Yasal boyut: rapor etme, ebeveynlerin yasal girişimlerin sonuçlarına uyum yapmalarına yardım

57 Kaza ile yaralanma ya da fiziksel istismar
concerns)                                                                                                                                                                                                                                                                                  Kaza ile yaralanma ya da fiziksel istismar

58 Hemşirenin Rolü İkincil koruma:
Yüksek riskli ebeveynlerin belirlenmesi Çocuk ve ailenin değerlendirilmesi Tedavinin sürdürülmesinin sağlanması Yasal boyut: rapor etme, ebeveynlerin yasal girişimlerin sonuçlarına uyum yapmalarına yardım

59 Şiddet döngüsü İstismar / Şiddet Zaman ve koşullar
uygun olduğunda atağa geçer. Bu durum kurban üzerinde güç ve kontrol sağlar Suçluluk Başkasını inciten için normal bir duygu değildir Yakalanma korkusu Set-up İstismarcı kurbanın hiç bir seçeneğinin olmadığı ama aklındaki şiddet durumuna tam uygun bir durum yaratır. Kendi kendine “arkasından konuştuğu” için onu dödüğünü söyler. Ve bir tartışma- kavga başlatır. Rasyonalizasyon İstismarcı kendi davranışından dolayı kurbanı suçlar “söylediğimde yapsaydın....” Fantazi İstismarcı kurbanın geçmişte ve gelecekteki istismarı hakkında fantaziler kurar. Bu istismarcının öfkesini besler ve set-up evresine geçmesine yardım eder. Normal davranış İstismarcı bir şey olmamış gibi davranır. Normal davranır. Bu durum kurbanda bir daha olmayacağı ümidi yaratır

60 Kötü muamele- Maltreatment vakaları

61 Hemşirenin Rolü Üçüncül koruma: İstismar edilmiş olan çocuğun yeniden istismar edilmesini önlemeye yönelik çabalar

62 Aşağılık duygusunun sonuçları
Yeni aktiviteleri, becerileri denemek istemez Pasif, aşırı uysal, hep başkalrından yardım- ilgi ister Gergin, üzüntülü, deprese Görevlerini yerine getirmez Hastalık ve yaralanmaktan çok korkar Kendi başına bir görev almaya gönüllü değildir, her zaman başkaları ile çalışır, onlara sığınır Kendini başkalarından ayırır, akranlarından uzak durur Kişisel değerini kanıtlamaya çalışır; direktiflere ya da yardımla “ iyi biri olma”, çalışkan olma