Endüstri Mühendisliğine Giriş İŞ ETÜDÜ

... konulu sunumlar: "Endüstri Mühendisliğine Giriş İŞ ETÜDÜ"— Sunum transkripti:

1 Endüstri Mühendisliğine Giriş İŞ ETÜDÜ

2 İş Etüdü İş etüdü, sanayi devrimi ve endüstri mühendisliğinin doğuşu ile paralel bir süreçte ortaya çıkan, işletme hedeflerine ulaşmak için geliştirilmiş çeşitli bilimsel yönetim ve teknikleri içinde barındıran kavramlardır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanmış olan tanıma göre İş Etüdü; belirli özelliklere sahip bir faaliyetin yürütülmesinde gerekli olan insan ve malzeme kaynaklarının mümkün olan en iyi şekilde kullanımını temin etmek için başvurulan metot etüdü ve iş ölçümü tekniklerinin içeren bir terimdir.

3 TARİHÇE M. Peronnet’in 1770 yılında çelik pim imalatının süresinin belirlemesi Robert Owen ( ) yönetiminde, sanayide insan faktörünün önemine yönelik çalışmaların yapılması 1830 yıllarında Charles Babage sanayide yöntemin, belirli prensiplere dayandığını göstermek üzere bazı iş ölçümleri yapması İş etüdünün asıl öncüsü Frederick Taylor’dur. ( ) TAYLOR bilimsel yönetimin de kurucusudur. Frank GILBRETH ( ) hareket ekonomisi konusundaki çalışma ve başarıları ile iş etüdünde Taylor’dan sonra en önemli adımları atmıştır.

4 TARİHÇE Charles Bedoux 1911’den sonra iş ölçümü konusuna modern işlevini kazandırmış ve “performans oranlaması” (tempo) kavramını geliştirmiştir. İş etüdü Avrupa’da, A.B.D.’ye göre başlangıçta daha yavaş yayılmasına karşın 2. Dünya savaşından sonra hızla gelişerek geniş uygulama alanları bulmuş ve Batı Avrupa’nın bugün erişmiş bulunduğu hayat standardının sağlanmasında önemli rol oynamıştır.

5 İŞ Endüstri Mühendisliği açısından iş bir işletmede, işletme fonksiyonlarının yerine getirilmesi için, çalışanlar tarafından gerçekleştirilen her türlü eyleme verilen addır. Bazen de; İş kavramı geçim sağlamak için herhangi bir alanda yapılan çalışma, meslek şeklinde ifade edilmektedir ve her işin içindeki çalışma miktarını belirleyen bir iş kapsamı vardır. Örnekler: Bir pres tezgahına işlenecek levhanın yerleştirilmesi, makinenin çalıştırılması, işlenen parçanın makineden alınması Sevkiyatı yapılacak malların son mamul deposunda paletlere yüklenmesi, paletlerin tıra yüklenmesi Muhasebe kayıtlarının tutulması, ücretlerin hesaplanması Müşteri siparişlerinin çizelgelenmesi Kalite kontrol için ölçümler yapılması, ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi İşe alınacak personel için görüşmelerin yapılması

6 İşin Türleri Bedensel İş: Makine kullanımının yaygın olmadığı dönemlerde işlerin büyük çoğunluğu insanın kas gücünü kullanımına dayalı olarak gerçekleştirilmekteydi. Zihinsel İş: Fiziksel aktiviteden ziyade, kişinin karar verme, yönetme, kontrol etme, inceleme gibi faaliyetlerini içerir.

7 İş Etüdünün Amaçları İşi yapmanın en ekonomik yolunu bulmak:
Özellikle kar amacı güden işletmelerde gerçekleşen faaliyetlerin mümkün olan minimum maliyet ile yerine getirilmesi çok önemlidir. Bu amaçla iş etüdü vasıtasıyla bir işin gerçek maliyeti (işçilik zamanı, kullanılan hammadde miktarı) gibi belirlenerek, bunun azaltılması için iyileştirme önerileri geliştirilmelidir.

8 İş Etüdünün Amaçları Metot, malzeme ve araçları standart hale getirmek: İş etüdü vasıtasıyla bir işin yapılış şekli kayıt altına alınarak standart hale getirilmeye çalışılır. Bu, özellikle yaptığını yaz, yazdığını yap türündeki genel kalite yönetimi anlayışı kapsamında ihtiyaç duyulan bazı bilgilerin iş etüdü teknikleri ile elde edileceği anlamına gelmektedir. Bir genelleme yapılacak olursa, süreçlerin (işlerin, faaliyetlerin) standart hale getirilmesi, yani her tekrarlandığında aynı şekilde, aynı adımları takip ederek tekrarlanmasının sağlanmaya çalışılmasıdır, kalite yönetiminin de istediği bir tutumdur.

9 İş Etüdünün Amaçları Kalifiye bir işçinin işi yapması için gerekli zamanı tespit etmek: Müşteri siparişlerinin, üretilmesi için hangi makinede, hangi işçi tarafından, ne miktarda ve ne zaman üretileceğinin belirlenmesi gereklidir. Buna üretim planlama denir. Sipariş aldığımız bir müşteriye, siparişini ne zaman teslim edeceğimizi söylemek için üretim planında bu yeni siparişi değerlendirerek bir termin tarihi belirlenir. Ancak tüm bu planların yapılması için işlerin standart sürelerinin bilinmesi gereklidir.

10 İş Etüdünün Amaçları Gereksiz faaliyetlerden kurtulmak:
Her türlü israf istenmeyen bir durumdur. Gereksiz faaliyetler de birer israftır. Örneğin bir parçanın üretimi sırasında işçi sık sık ara mamul deposuna gidiyorsa, ve bu durum küçük bir iyileştirme ile giderilebilecek ve dolayısıyla işçinin depoya gidiş gelişi azaltılabilecek ise bu gereksiz bir faaliyettir ve ortadan kaldırılması gereklidir.

11 İş Etüdünün Amaçları Gerekli faaliyetleri mümkün olan en ekonomik şekilde düzenlemek: Sadece her bir faaliyetin en ekonomik biçimde gerçekleştirilmesi değil, aynı zamanda bu faaliyetlerin ardışık olarak yerine getirilmesi ile ortaya çıkan süreçlerde de ekonomikliğin sağlanması önemlidir. Örneğin bir ürünün üretilmesi çok sayıda faaliyetin ardışık ve birbirine paralel gerçekleştiği karmaşık bir süreçtir. Bu işlerin her birinin ekonomikliğinin yanı sıra işlerin sıralanmasının da en iyi şekilde yapılması, tüm sürecin minimum maliyet ile gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.

12 İş Etüdünün Amaçları Kaynaklardan yararlanma oranını arttırmak:
Verimlilik kavramı, ders kapsamında ele alınacak önemli başlıklardan biridir. İşletmelerde genellikle kullanılan bir performans ölçütü olarak verimliliğin nasıl hesaplanacağı ve verimliliğin nasıl arttırılacağı iş etüdü kapsamında ele alınan bir konudur.

13 İş Etüdünün Amaçları İş gücünü eğitmek:
İş etüdü teknikleri ile işlerin yapılış şekilleri standart hale getirilir. Bu bilgi işe yeni başlayan personelin işin yapılış şeklini öğrenmesi sürecinde faydalanabileceği önemli bir kaynaktır. Çalışma koşullarını iyileştirmek: Ergonomiden kasıt, ürün ergonomisi değil, iş ergonomisi ya da iş yeri ergonomisidir. Burada amaç işin yapılış şeklinin ve işin yapıldığı ortamın insan ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesini sağlamaktır.

14 İŞİN MEVCUT KOŞULLAR ALTINDAKİ TOPLAM ZAMANI
Ürünün veya İşin TEMEL İŞ KAPSAMI TOPLAM İŞ KAPSAMI Ürünün tasarımı veya spesifikasyonlardaki hatalar nedeniyle eklenen ek iş kapsamı İŞİN MEVCUT KOŞULLAR ALTINDAKİ TOPLAM ZAMANI Yetersiz imalat yöntemleri ve metotları nedeniyle eklenen ek iş kapsam Yönetimin kusur ve ihmallerinden kaynaklanan “etkin olmayan zaman” TOPLAM VERİMSİZ ZAMAN İşçinin kontrolü altında bulunan “etkin olmayan zaman”

15 VERİMLİLİK – YENİ İŞ YÖNTEMLERİ– STANDART ZAMAN– KALİTE
İş Etüdü Nedir? VERİMLİLİK – YENİ İŞ YÖNTEMLERİ– STANDART ZAMAN– KALİTE MAZLEME MAKİNE İNSAN İş etüdü, insan, makine ve malzeme arasında oluşan tüm etkileşimleri verimliliğe dönüştürmeye çalışan, yeni iş yöntemleri geliştirerek işin kalitesini artıran sistematik bir ölçüm tekniğidir.

16 Verimlilik Verimlilik genel olarak “belirli bir zaman diliminde üretimden elde edilenlerin (çıktıların) fiziksel yada parasal değerinin aynı dönemde kullanılan üretim faktörlerinin (girdilerin) fiziksel veya parasal değerine oranı” şeklinde ifade edilebilir.

17 VERİMLİLİK= ÇIKTI / GİRDİ

18 İŞ ETÜDÜ METOT ETÜDÜ MEVCUT İŞ YENİ İŞ İŞ ÖLÇÜMÜ DOLAYSIZ İŞ ÖLÇÜMÜ
DOLAYLI İŞ ÖLÇÜMÜ İş Etüdünün Temel Fonksiyonları Bu iki fonksiyon iş etüdünde iki teknik ile ele alınır METOT ETÜDÜ: Üretim Metotlarının geliştirilmesinde kullanılır. İÇ ÖLÇÜMÜ: Üretim Zamanının ve İnsan Gücü Verimliliğinin ölçülmesinde kullanılır.

19 İŞ ETÜDÜNÜN TEMEL AŞAMALARI
Etüdü yapılacak işin seçimi En uygun kayıt tekniğini kullanarak her olayın kaydedilmesi Kaydedilen olayların incelenmesi Bütün çevre koşullarını hesaba katarak ekonomik yöntem geliştirilmesi İşin gerektirdiği standart sürenin bulunması Yeni yöntemin tanımlanması ve buna ilişkin sürelerin belirlenmesi İş görenlerin eğitimi

20 METOD ETÜDÜ Metod etüdü, daha kolay ve daha etken yöntemlerin geliştirilmesi, uygulanması ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla bir işin yapılışındaki mevcut ve önerilen yolların sistematik olarak kaydedilmesi ve eleştirilerek incelenmesidir.

21 METOD ETÜDÜNÜN KONULARI
Süreçlerin ve yöntemlerin düzeltilmesi, Fabrikanın, atölyenin, işyeri düzeninin, tesisat ve donanım tasarımlarının düzeltilmesi, İnsan gücünde artırım sağlanması ve aşırı yorgunluğun azaltılması, Malzeme, makine ve insan gücünün kullanılmasının düzeltilmesi, Daha iyi çalışma koşullarının geliştirilmesi.

22 METOD ETÜDÜNDE KULLANILAN ŞEMALAR
ANA HAT İŞ AKIŞ ŞEMASI İŞ AKIŞ ŞEMASI AKIŞ DİYAGRAMI BİRİMLER ARASI HAREKET ŞEMASI ÇOKLU FAALİYET ŞEMASI

23

24 İŞ ÖLÇÜMÜ İş ölçümü; “kalifiye bir işçinin, belli bir işi, tanımlanmış bir performans düzeyinde yürütebilmesi için gerekli olan zamanı saptamak amacıyla hazırlanmış tekniklerin uygulanmasıdır.”

25 METOD ETÜDÜNDE KULLANILAN YÖNTEMLER
Zaman Etüdü Grup Zamanlama Tekniği İş Örneklemesi Standart Veri ve Formül, Analitik Tahmin Önceden Hazırlanmış Hareket Zaman Sistemleri (MTM)

26

27 2. Kısa sınav •Masa üreten bir firmanın her biri 8 saat çalışan 4 çalışanı bulunmaktadır. Firma günde 8 masa üretirken, transfer ettiği yeni teknoloji ile 14 masa üretmeye başlamıştır. Eski ve yeni sistem için işgücü verimliliğini hesaplayınız. •İş etüdü hangi teknikleri içerir?