Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
TÜRKİYE’DE YOKSULUK HAZIRLAYANLAR : NADİYE ÇAVDAR SUNA ÖNCEBE
DERSİN ADI : TÜRKİYE EKONOMİSİ HAZIRLAYANLAR : NADİYE ÇAVDAR SUNA ÖNCEBE S.NERGİS TERZİ
2
İÇİNDEKİLER YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
YOKSULLUĞUN TANIMI YOKSULLUK TÜRLERİ YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER YOKSULLUĞUN NEDENLERİ YOKSULLUĞUN BELİRLENMESİNDE YARARLANILABİLECEK GÖSTERGELER TÜRKİYE’DE YOKSULLUK YOKSULLUKLA MÜCADELE POLİTİKALARI SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKÇA
3
YOKSULLUK NEDİR ? Yoksulluk : Toplam kazançların, insan varlığının devamı için gerekli olan yiyecek,içecek,barınma,giyim vb. gibi asgari düzeydeki fiziki ihtiyaçların karşılamaya yetmemesidir. Diğer bir tanımlama da ise yoksulluk : Yeteri kadar yiyecek,giyecek,içecek,barınma vb. elde edememe veya az ya da çok açlık çekme durumudur.
4
YOKSULLUK TÜRLERİ MUTLAK YOKSULLUK İNSANİ YOKSULLUK GÖRELİ YOKSULLUK
5
YOKSULLUK TÜRLERİ MUTLAK YOKSULLUK
Hanelerin veya bireylerin gelirlerinin, asgari geçim standardının altına düşmesi durumunu anlatan mutlak yoksulluk kavramı, hesaplanan yoksulluk sınırının altına düşen kişi ya da haneleri tanımlar.
6
YOKSULLUK TÜRLERİ MUTLAK YOKSULLUK
Mutlak yoksulluk seviyesini belirleyen iki unsur bulunmaktadır. Bunlar; Aile büyüklüğü ile en düşük seviyede tüketilecek mal ve hizmet gereksinimleri, İkincisi ise, bu gereksinimleri giderecek olan harcama miktarının belirleyicisi olan mal ve hizmetlerin fiyatlarıdır.
7
YOKSULLUK TÜRLERİ 2) GÖRELİ YOKSULLUK
Göreli yoksulluk; bir toplumdaki en düşük tüketim düzeyinin altında kalanları tanımlamak için kullanılır. Yaşanılan toplumun kabul ettiği hayat standartlarına ulaşılamaması durumunda göreli yoksulluk ortaya çıkar.
8
YOKSULLUK TÜRLERİ 3) İNSANİ YOKSULLUK
İnsani yoksulluk indeksi temiz su, sağlık hizmetleri ve okur-yazarlık düzeyi gibi yetenekler ve olanaklar üzerinde durur. Ayrıca insani yoksulluk kavramı, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ile yoksulluk arasındaki ilişkilere ışık tutmada yardımcı olur.
9
Mutlak yoksulluk GÖRELİ YOKSULLUK Yoksulluğun yalnızca gelişmekte olan ülkelerde veya pazar ekonomisine geçiş yapan ülkelerde oluştuğu, gelişmiş ülkelerde yoksulluk sorunuyla karşılaşılmadığı ortaya koyulmaktadır. Mutlak yoksulluk kavramına göre bir toplumda hiç yoksul olmayabilir. Mutlak yoksulluk seviyesinin, göreli yoksulluk seviyesinin üstünde kaldığı ülkelerde önemli bir kesim yoksul olarak görülmektedir. Göreli yoksulluk tanımına göre ise her toplumda mutlaka yoksul bir kesim olacaktır. YOKSULLUK TÜRLERİ
10
YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER
BÖLGESEL ÖZELLİKLER HANE HALKI ÖZELLİKLERİ TOPLUMSAL ÖZELLİKLER BİREYSEL ÖZELLİKLER
11
YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER
İzolasyon, Daha az altyapı ile piyasa ve hizmetlere ulaşımda zorluklar, Doğal kaynaklar, Elverişli arazi, Çevre ve hava koşulları, Bölgesel yönetim Eşitsizlik BÖLGESEL ÖZELLİKLER
12
YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER
TOPLUMSAL ÖZELLİKLER Altyapı, Arazi dağılımı, Sosyal yapı ve sosyal sermaye, Kamu hizmetleri (ör:sağlık veya eğitim hizmetlerine yakınlık)
13
YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER
Hane halkı büyüklüğü, Bağımlılık oranı, Hane halkı reisinin cinsiyeti, Mallar (ör: toprak ve diğer üretim faktörleri ile konut, menkul kıymet), İstihdam ve gelir yapısı, Hane halkı fertlerinin eğitim ve sağlık durumları HANE HALKI ÖZELLİKLERİ
14
HANE HALKI BÜYÜLÜĞÜNE GÖRE YOKSULLUK SINIRI GRAFİĞİ
KAYNAK: TUİK
15
YOKSULLUĞU BELİRLEYEN FAKTÖRLER
BİREYSEL ÖZELLİKLER Yaş, Eğitim, İstihdam durumu, Sağlık durumu.
16
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
ÇEVRESEL NEDENLER EKONOMİK NEDENLER SİYASİ NEDENLER TOPLUMSAL NEDENLER
17
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
ÇEVRESEL NEDENLER Yoksullaşmanın en bariz belirtilerinden olan çevresel nedenlerin başında ; Doğal afetler Çölleşme Kuraklık Aşırı otlatma Ormanların tahrip edilmesi İnsan tahribatları sonucunda oluşan doğal yıkımlar da yoksulluğa neden olabilmektedir.
18
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
ÇEVRESEL NEDENLER Kimi zamanlarda, tarımın elverişli olduğu bölgelerde kullanılan yanlış gübreleme, aşırı su israfı, bölgede kıtlığa ve yoksulluğa neden olabilmektedir. Zira, suyun ve besinin yetersiz olduğu bölgelerde yoksulluk kaçınılmazdır.
19
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
EKONOMİK NEDENLER Yoksulluğun bariz nedenlerinden olan ekonomik nedenler arasında işsizlik en başta yer almaktadır. Koşulların yetersizliğinden seçilen kalitesiz yakıtlar, oluşturduğu çevresel gıda israfları, yoksulluğu tetiklemektedir. Ekonomik yetersizlikler nedeniyle sulamada yapılan su israfları, açtığı tahribat sonucunda yoksulluğu tetiklemektedir.
20
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
SİYASİ NEDENLER Siyasi politikalar, büyük yoksulluklara neden olabilmektedir. Özellikle izlenen yanlış politikalar,tarıma ve ağaçlandırmaya yapılan düşük destek,sanayinin çarpıklaşması, kirlilik yoksulluğu beslemektedir. Eğitime verilen desteğin çok az olması, yoksul bir nesil yetişmesine neden olmaktadır. Ülke yönetimlerindeki yozlaşmalar ve belirsiz politikalar.
21
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
Aşırı nüfus artışı yaşanan ülkelerde yoksulluğun önemli bir sorun olduğu bilinmektedir. Özellikle doğum kontrol konusunda bilinçsiz ve yetersiz bir ülke, aşırı nüfus artışlarına ve çarpık kentleşmeye yol açabilmektedir. TOPLUMSAL NEDENLER
22
YOKSULLUĞUN NEDENLERİ
TOPLUMSAL NEDENLER Beyin göçleri ve tarihteki yönetim biçimleri insanları ve toplulukları yoksul bırakabilmektedir. Ayrıca savaşlar, soykırımlar, toplumları uzun süre muhtaç bırakabilmektedir.
23
YOKSULLUĞUN BELİRLENMESİNDE YARARLANILABİLECEK GÖSTERGELER
KİŞİ BAŞINA DÜŞEN ULUSAL GELİR BİREYLER İÇİN YAPILAN EĞİTİM HARCAMALARI CİNSİYETE GÖRE OKUR YAZARLIK ORANI DOĞUM ORANI ARTIŞ HIZI CİNSİYETE GÖRE ORTALAMA YAŞAM BEKLENTİSİ
24
YOKSULLUĞUN BELİRLENMESİNDE YARARLANILABİLECEK GÖSTERGELER
GENEL İŞSİZLİK ORANI CİNSİYETE DAYALI İŞSİZLİK ORANI KİŞİ BAŞINA YAPILAN SAĞLIK HARCAMALARI BEBEK ÖLÜM ORANI KİŞİ BAŞINA TÜKETİLEN ENERJİ KULLANIMI
25
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK Her bölge için eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirin %50’ si temelinde hesaplanan yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler %15,3 ile ERZURUM,ERZİNCAN,BAYBURT ve %14,4 ile İZMİR olarak gerçekleşmiştir.
26
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK Yoksulluk oranının en düşük olduğu bölgeler ise %6,3 ile ZONGULDAK,KARABÜK,BARTIN’ dır. Okur-yazar olmayanların %27,7’si üniversite mezunlarının ise %1,3’ü yoksuldur.
27
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK Türkiye için eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirin %50’si bazında hesaplanan yoksulluk sınırına göre, Türkiye’de yoksulluk oranı %15’tir.
28
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK HANE HALKI FERTLERİNİN ÇALIŞTIĞI SEKTÖRE GÖRE YOKSULLUK ORANLARI (TÜRKİYE) KAYNAK: TUİK
29
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK KAYNAK: TUİK
30
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre yoksulluk oranı
31
TÜRKİYE’DE YOKSULLUKLA MÜCADELEYE İLİŞKİN MÜCADELE POLİTİKALARI
YOKSULLUKLA MÜCADELEDE DOLAYLI POLİTİKALARIN YANINDA DOĞRUDAN POLİTİKALARIN UYGULANMASI EĞİTİM SEVİYESİNİN ARTIRILMASININ GEREKLİLİĞİ SOSYAL YARDIM UYGULAMALARINDA TEK KURUM TEK MEVZUAT
32
TÜRKİYE’DE YOKSULLUKLA MÜCADELEYE İLİŞKİN MÜCADELE POLİTİKALARI
SOSYAL YARDIM HARCAMALARINA AKTARILAN KAYNAĞIN ARTIRILMASI YOKSULLUKLA MÜCADELEDE DÜZENLİ YARDIM PROGRAMLARININ GEREKLİLİĞİ POLİTİKA TRANSFERİ STRATEJİSİ KAPSAMINDA ASGARİ GELİR DESTEĞİ MODELİNE GEÇİLMESİ
33
Sonuç ve önerİLER Adil olmayan gelir dağılımı ve yoksulluk sorunu, gerek dünya gerekse Türkiye’de çok uzun yıllardır varlığını sürdürmektedir. Tüm dünyada artan küreselleşme eğilimleri ve ülkemizde uygulanan yeni ekonomik politikalar değişikliğe uğramaktadır.
34
Sonuç ve önerİLER Yoksullukla mücadele teknik ve ekonomik olduğu kadar, aynı zamanda sosyal ve politik bir süreçtir. Ekonomik küreselleşmenin; özellikle gelişmekte olan ülkelerde, iş ve gelirde güvensizliği, işsizlik ve yoksulluk riskini daha da arttırdığı gerçeği göz önünde bulundurulursa; dünya ile bütünleşmeyi arzulayan Türkiye’nin bu süreçte etkin olabilmesi için; işgücünün kalifiye ve örgütlü olmasında ve sosyal güvenceli çalışma koşullarının oluşturulmasında öncü olması gerekir.
35
SONUÇ VE ÖNERİLER
37
kaynakça “TÜRKİYE’DE YOKSULLUK ÇALIŞMALARI” Kitabı Derleyen:Nurgül OKTİK
Benzer bir sunumlar
