ÇATIŞMA YÖNETİMİ ve ÇÖZME BECERİLERİ

... konulu sunumlar: "ÇATIŞMA YÖNETİMİ ve ÇÖZME BECERİLERİ"— Sunum transkripti:

1 ÇATIŞMA YÖNETİMİ ve ÇÖZME BECERİLERİ
ÖRENCİK LİSESİ

2 Çatışma pozitif midir yoksa negatif midir?
Çatışma ne pozitif, ne de negatiftir. Çatışmayı pozitif ya da negatif yapan şey nasıl yönetildiğidir. Tanım : Kavram üzerinde evrensel bir uzlaşma olmamakla birlikte daha çok toplumsal taraflar arasında etkinliklerde, ilişkilerde ve davranışlarda uyuşmazlık olarak ifade edilir.

3 FARKLILIKLARIMIZ; Çatışma toplumsal yaşamın bir parçasıdır.
İnsanların bulunduğu her ortamda çatışma kaçınılmaz bir olgudur. FARKLILIKLARIMIZ; Bireysel Geçmiş yaşantılarda İnanışlarda Algılamalardaki farklılıkların sonucu anlaşmazlıklar ve uzlaşmazlıklar kaçınılmazdır. Günümüzde farklılıkların artması sonucunda çatışmalarında artması beklenmektedir

4 ÇATIŞMA İLİŞKİN BELİRLEMESİ GEREKENLER
Çatışma örgütsel yaşamın her yerindedir. İyi yönetilmeyen çatışma oldukça maliyetlidir. Çatışma şiddetlendiğinde kimse kazanmaz. Çatışmaya karışmak iki kişiyle mümkündür, karışmamak veya çatışmaya bitirmek de iki kişiyle mümkündür. Çatışma problem değil, çözümün bir parçasıdır. Fikirlerin ve bilgilerin farklılığı problemleri çözmek için vazgeçilmezdir.

5 Çatışmanın bazı özellikleri vardır.
Bunlar: Çatışma bir süreç niteliği taşımaktadır. Çatışmada iki taraf vardır ve taraflarca algılanmak durumundadır. Herhangi bir çatışmada en az iki seçenek arasında bir tercih yapma zorunluluğu bulunabilir. Çatışmanın olumlu ve olumsuz olmak üzere iki boyutu vardır. Çatışmada; amaç, düşünce, görüş, beklenti, çıkar, inanç v.b. farklılıklardan kaynaklanan anlaşmazlık, uyuşmazlık, zıtlık sürtüşme ve uygunsuzluk vardır.

6 Çatışma Türleri 1. Duyuşsal Çatışma Ortak problemi çözmeye çalışan tarafların farlı duygulara sahip olmasından kaynaklanır. 2. Çıkar Çatışması Sınırlı miktarda kaynağın kime, ne kadar ve nasıl paylaşılacağı konusundaki uyuşmazlıklardır. 3. Değer Çatışması Tarafların belli konulardaki değerlerin uyuşmazlıklarıdır. 4. Bilişsel Çatışması Tarafların benzer ya da aynı bilgiyi farklı biçimlerde algılama, yorumlama ve anlamalarından kaynaklanan çatışmadır. 5. Amaç Çatışması Tarafların tercih ettiği amaçların hedeflerin kısmi veya tamamıyla uyuşmazlığıdır.

7 6. Esas Çatışması Görev iş vb. temel konularda uyuşmazlıkların yok açtığı çatışmalardır. 7. Gerçekçi ya da Gerçekçi Olmayan Çatışma Gerçekçi çatışmalar ussal ve gerçekçi bir nedene dayanan ve amacı olan bir çatışmadır.Gerçekçi olmayan çatışma gerilimi azaltmak, duyarsızlık, düşmanlığı ifade etmek gibi ihtiyaçlardan veya bir hatadan kaynaklanan çatışmadır. 8. Kurumsallaşmış ya da kurumsallaşmamış çatışmalar Tarafların önceden belirlenmiş ve açıkça ifade edilmiş kurallarına göre hakaret etmeleri kurumsallaşmış çatışmadır.

8 9. Cezalandırıcı Çatışma
Karşı tarafa mümkün olabildiğince fazla zarar vermek, diğerini cezalandırmak için yapılan çatışmadır. 10. Yanlış Atfedilen Çatışma Çatışma nedeninin yanlış kişiye, duruma atfedilmesidir. 11. Yanlış Yönetilen Çatışma Çatışmada tarafların husumetlerini, öfkelerini ve eylemlerini çatışmanın içinde olmayan başka taraflara yöneltmeleridir.

9 OLUMLU VE OLUMSUZ ÇATIŞMAYI ETKİLEYEN ETMENLERİ
Çatışmaya taraf olanların özellikleri Çatışmaya taraf olanların birbirleri ile olan önceki ilişkileri Çatışmaya konu olan durum Çatışmanın oluştuğu ortam Çatışmada tarafların kullanıldığı yöntem ve stratejiler Çatışmayı izleyen ilgiler

10 Çatışmanın Olumlu Yönleri
Daha iyi ilişkilerin oluşturulması Psikolojik olgunluk Bireyin kendisine saygısının geliştirilmesi Bireysel gelişim Etkililiğin ve verimliliğin geliştirilmesi Problemlerin farkına varmak ve problemleri tanımak Daha iyi çözümler oluşturmak Örgütsel değişimi sağlamak Monotonluğu azaltmak Ahenkli bir takım çalışmasının oluşturulması

11 Çatışmanın Olumsuz Sonuçları
Stres ve okuldan bıkkınlık Sınıfta, arkadaş ortamında iletişimde azalma ve bozukluklar Güvensizlik ve şüpheciliğin hakim olduğu bir havanın oluşması Okul doyumu ve performansın düşmesi Değişime karşı direnmenin artması Arkadaşlık ilişkilerinde adanmışlık ve bağlılığın azalması

12 ÇATIŞMAYI YÖNELTMEK İÇİN TEMEL BECERİLER
Bilişsel Beceriler Planlama Problem Tanılama Çözümleme Yargılama Sezgi Sahibi Olma Objektiflik

13 Duygusal Beceriler Kararlılık Kendini kontrol Sonuca yönelik olma
Girişkenlik İsteklilik

14 Bireyler Arası Beceriler
Duyarlılık İkna edebilme İletişim Etkin Dinleme Yönetsel Beceriler Güdüleme Rehberlik edebilme İş bölümü Görevlendirme yapabilme

15 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ
Müzakere: Aralarında anlaşmazlık olan tarafların kendilerinin ya da temsilcilerinin başkalarından yardım almaksızın birlikte çalışarak aralarındaki anlaşmazlığı çözmek amacıyla yüz yüze geldikleri bir sorun çözme sürecidir. Arabuluculuk: Aralarında anlaşmazlık olan tarafların kendilerinin yada temsilcilerinin arabulucu denen tarafsız birinin yardımıyla anlaşmazlıklarının çözülmesi sürecidir. Oybirliği İle Karar Alma: Anlaşmazlık olan tarafların ya da temsilcilerin her iki tarafın da destekleyebileceği bir eylem planı oluşturarak anlaşmazlığı çözmek amacıyla işbirliği yapılan bir grupla sorun çözme sürecidir.

16

17 Çatışma Yönetimi Stratejileri
Kızgınlığın kontrol altına alınması Karşı tarafa yaklaşmadan önce bir kez daha düşünmek Olumlu hava oluşturmak Temel bazı kurallara dikkat etmek Problemi tartışarak tanımlamak Olası çözümler için beyin fırtınası yapmak Olası çözümleri belirlemek Çözümlerin işlerliğini işlemek

18 Karşımızdaki kişi veya kişilere kızgınlığımızı ifade ederken neler yapmalıyız?
Varsayımları gözden geçirmek Açık ve net olmak Tutarlı olmak Kızgınlığın sorumluluğunu kabul etmek Karşı tarafı kızdırmaktan kaçınmak Düşüncesizce davranmaktan kaçınmak Haklılık ve üstünlük duygusunu kapılmamak. Duyarlı olmak İfadeleri kızgınlığı ifade etmek Çözümü başarıyı birlikte kullanmak

19 KIZGINLIK ANININ KONTROL EDİLMESİ
KIZGINLIĞIN YÖNETİMİ Kızgınlığın farkına varılması Kızgınlık uyarımının anında kontrol edilmesi Alternatif varsayımların belirlenmesi Kızgınlığın nedeninin tanımlanması Bireyin kendini güçlendirmesi Kızgınlığın yapıcı bir biçimde ifade edilmesi KIZGINLIK ANININ KONTROL EDİLMESİ Bağırmak yerine konuşmayı denemek Fiziksel olarak gerginlik hissedildiğinde duruş biçimini değiştirmek ya da kısa bir süre içi gözleri kapatarak gerginliği atmayı denemek. Konuşma hızını kontrol ederek yavaş konuşmayı denemek

20 Bir bardak su içmek (Kafeinli içecekler kızgınlığın daha fazla uyarılmasına neden olabilir.)
Oturur konumunda iken arkaya doğru yaslanmak El, kol hareketi gerektiği durumunda sakin olmayı sesini kesmeyi söylemek Sakin ve sessizlik bir ortam seçmek Zihinsel olarak meşgul olacak bir şeyler bulmak. Pasif kalmayı tercih etmek işleri bir süre için oluruna bırakmak Rahat bir duruş ya da oturma konumunu seçmek Kızgınlık uyarımını kanalize etmek

21 ÇATIŞMA SÜRECİNDE İLETİŞİM
İletişimde sözcükler kendi başına bir anlam taşımaz Sözcüklerin anlamı Nasıl bir yüz ifadesiyle Hangi ortamda Hangi iletiye tepki olarak Nasıl bir ses tonuyla söylendiğine bağlı olarak değişebilir İletişimin %95’i sözel olmayan biçimlerde gerçekleşir

22 Çatışmada iletişim sürecinin etkili olabilmesi için:
*Sonucu düşünmek *Esneklik *Farkında Olmak Bir Çatışmada kızgınlığın size yönelmesi durumunda sahip olunması gereken iletişim becerileri *Girişkenlik *Dinleme *Müzakere *Eleştiri *Yüzleşme *Övgü

23 Çatışma Yönetimi Stratejileri

24

25 Çatışma Stratejileri…
Köpek Balığı (Zorlama) Kaplumbağa (Geri Çekilme) Ayı Tedy (Yapıcı) Tilki (Uyma) Baykuş (Problem Çözme-uzlaşma)

26 Kaplumbağa Kaçınma ve geri çekilme En büyük kayıp çözümsüzlüktür
Kaplumbağalar çatışmadan korunmak için kabuğuna çekilirler. Eğer amaçlar önemsiz ve başkalarıyla ilişkilerimizi de korumak çok önemli değilse Olumsuz durumlarda eğer yapacak daha iyi bir şeyiniz yoksa sakin olmak ve çekilmek Duyguları kontrol etmek.

27 Tilki Amaçlar ve ilişki odaklı
Amaçlarından vazgeçebilirler, başkalarının da vazgeçmesini beklerler Kazan-kaybet veya kaybet-kaybet Kumar oynamak Zaman baskısı yoksa Basit çözüm veya anlaşma olamayacaksa

28 Baykuş Problem çözme Amaçlara ve ilişkiye büyük derecede önem verme
Kazan-kazan Olumsuz duygular yaşanmaz Fazla zaman ve enerji ister Öğrenme ve gelişim talep ediliyorsa

29 Ayı Tedy… Kolaylaştırıcı, yapıcı İlişki odaklı Fedakar
Bir karar verme gereği zorunlu ise Kaybetmek ilişkide kalmayı sağlıyorsa

30 Köpekbalığı Amaç odaklı Saldırganlık içerir Zorlama
Kazan-kaybet müzakeresi Güç kullanımı Yarışmacı Düşmanlık Saldırganlık içerir Kazanma ihtiyacı yüksektir İlişki önemsenmediğinde Değişim beklentisi çok zayıfsa İvedilik sözkonusu ise

31 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 1. AŞAMA
Kızgınlığınızı kontrol altına alın. Taraflar sağlıklı düşünemeyecek kadar kızgın ise ve duygularını kontrol edemiyorsa uzlaşma sağlanamaz.

32 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 2. AŞAMA
Karşı tarafa yaklaşmadan önce bir kez daha düşünün! Çatışma tarafları nasıl etkilemektedir? Çatışmada taraflar için çıkarlar ve değerler nelerdir? Taraflardan her birinin diğerine ilişkin önyargıları ve varsayımları nelerdir? Söz konusu çatışmayı yönetmede ya da çözümlemede en iyi yaklaşım nedir? İşbirliği yapılacaksa, bunu başlatmak için en uygun yer ve zaman nedir?

33 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 3. AŞAMA
Olumlu bir hava oluşturun. Karşı tarafı uzlaşmaya-konuşmaya davet edin. İyi niyetli olduğunuzu gösterin. Karşı tarafı dikkate aldığınızı ve önem verdiğinizi gösterin.

34 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 4. AŞAMA
Temel kurallara dikkat edin. Karşı tarafı dikkatle dinleyin ve sözünü kesmeyin. Durumu iyileştirmek için çalışın. Sakinliğinizi koruyun.

35 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 5. AŞAMA
Problemi tartışarak tanımlayın. Taraf için önemli olan hususları ortaya koyun ve duyguları paylaşın. Etkili konuşma ve dinleme tekniklerini kullanın. İhtiyaçları ve çıkarları belirleyin. Gerekiyorsa değerleri, varsayımları ve kaygıları paylaşın. Ortaya çıkan yeni algı ve anlayışı gözden geçirin.

36 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 6. AŞAMA
Olası çözümler için beyin fırtınası yapın. Tarafların ihtiyaç ve çıkarlarının tatmin olabilmesi için düşünceleri açıkça ortaya koymak. Bu aşamada henüz düşünceleri eleştirmemek ve yargılamamak. Düşüncelere açık olmak. "Sen" yerine "biz", kullanmaya özen göstermek.

37 ÇATIŞMA YÖNETİMİNDE 7. AŞAMA
Olası çözümleri değerlendirin ve uygun çözümleri belirleyin. Çözümler şu nitelikleri taşımalıdır: Her iki taraf için de kabul edilebilir, Gerçekçi ve gerçekleştirilebilir, Belirgin ve Dengeli olmalıdır. Çözümler her iki taraf için de önemli ana hususları içermelidir.

38 TEŞEKKÜR EDERİM