1 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Yerliler ve Sanal Kütüphaneler: Bilgi Hizmetleri Sağlayan Kurumları Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?

... konulu sunumlar: "1 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Yerliler ve Sanal Kütüphaneler: Bilgi Hizmetleri Sağlayan Kurumları Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?"— Sunum transkripti:

1 1 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Yerliler ve Sanal Kütüphaneler: Bilgi Hizmetleri Sağlayan Kurumları Nasıl Bir Gelecek Bekliyor? Bu sunum Tonta (2009)’dan alınmış, bazı slaytlarda güncellemeler yapılmıştır.

2 2 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Plan Dijital yerliler, dijital göçmenler Sanal kütüphaneler Web 2.0 ve Library 2.0 Dijital yerliler için bilgi hizmetleri “Yakınsama” olgusu –Bilgi hizmetlerine yansıması –Bilgi yönetimi eğitimine yansıması Sonuç

3 3 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Vatandaşlık Testi 1.Bunu okuyabilir misiniz=> “-slm nbr? +snne be slk zaaaaaa!..” 2.Kendinize ait bir Ipod’unuz var mı? 3.Hiç Wii oynamayı denediniz mi? En çok hangi oyunu beğendiniz? 4.Akıllı telefon kullanıyor musunuz? 5.Anında mesajlaşma aracı (Instant Messaging) kullanıyor musunuz? Hangilerini? Blog kullanıyor musunuz? Blog’dan ne öğreniyorsunuz? 6.“mertcan bahar”, “harlem shake”, “ferdi carrefour” ya da “pucca” size ne ifade ediyor? 7.“Trollemek” ne demek? 8.TV olmadan TV programlarını izlemek için üç popüler yol önerebilir misiniz? 9.Hiç bir cafede WiFi kullandınız mı? 10.“Mashup” sitelerinin önemini biliyor musunuz? Mashup yarışmasına katıldınız mı? 11.MID ne demektir? 12.Sharepoint mi yoksa Wiki mi daha fazla işbirliği olanağı sağlar? Aralarındaki fark nedir? 0-12-711-12 Fosiller Göçmenler Yerliler 8-10 Sonradan vatandaşlığa kabul edilenler Kaynak: Fred Stein, Digital Immigrants, Digital Natives and the Information Age

4 4 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Yerliler Bilgiye hızlı erişim Paralel işleme Metin yerine grafik Rastgele erişim (hipermetin) Sürekli ağ üzerinde Oyunlar

5 5 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Göçmenler

6 6 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul 6 Di j ital Göçmenler Dijital Göçmenler – Dijital Yerliler Örneği Tamamen bağlı….. …tamamen dijital …birden çok görevi yapabilir … …tamamen gezgin (veri, görüntü, ses)...”Uzunçalar”/“plak” nedir bilmezler Kablosuz haritalı el bilgisayarları Web’e bağlı taşınabilir MP3 çalar E-posta/adi posta kavramıyla mücadele halinde; Wiki veya blog’lar hakkında hiçbir fikri yok Kablosuz resim ve TV telefonları Anında bağlantılılık Dijital göçmen-dijital yerli spektrumunda neredesiniz? DY’ler niçin Sosyal Ağlardan hoşlanırlar? DY’ler niçin Sosyal Bookmark’ları kullanırlar? Bilgiyi kişiselleştirmek için Mashup’ları kullanıyor;Bilgiyi kişiselleştirmek için Mashup’ları kullanıyor; Uygulamalar için “Pipes “ı kullanıyorUygulamalar için “Pipes “ı kullanıyor Web’i kişiselleştirmek için RSS kullanıyorWeb’i kişiselleştirmek için RSS kullanıyor Kablosuz telefon bilgisayar oluyor (Eposta, Web IM. Video vs) Dijital Yerli DY “Bağlantılı olma”yı varsayar ve gerektirir Anlık isteklere cevap verirler Gezgin sosyal yazılım kullanırlar Kaynak: Fred Stein, Digital Immigrants, Digital Natives and the Information Age

7 7 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Dijital Yerliler, Dijital Göçmenler http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital %20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf http://d.scribd.com/docs/25yfw2gwramobinjk3vt.pdf Different kinds of experiences lead to different brain structures. -Dr. Bruce D. Berry, Baylor College of Medicine “Children raised with the computer “think differently from the rest of us. They develop hypertext minds. They leap around. It’s as though their cognitive structures were parallel, not sequential.”... “Linear thought processes that dominate educational systems now can actually retard learning for brains developed through game and Web-surfing processes on the computer.”

8 8 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Google Bizi Aptallaştırıyor mu? “Web’den ya da basılı uzunca bir makaleyi okuma ve anlama yeteneğimi hemen hemen tamamen kaybettim.” Bruce Freedman

9 9 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüphane Nerede? D. Kohl, Where's the library? (Editorial), The Journal of Academic Librarianship 32 (2) (2006), pp. 117–118.

10 10 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüp-Uzay

11 11 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life

12 12 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life

13 13 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life “Bilgi Adası”

14 14 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life “Bilgi Adası” Dermeleri

15 15 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life Referans Hizmeti

16 16 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life Çatalhöyük Adası

17 17 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Second Life ilk yaşamın yerine geçmez. Kaynak: Scott T Plutchak, The librarian: fantastic adventures in the digital world, Serials, 20(2): 89, July 2007.

18 18 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüphaneler: Sanal Güzergâhlar

19 19 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Sosyal Ağlar Yeni Web Portal’ları Sosyal ağlar: Web içinde web’ler Web 2.0 kullanarak sosyalleşme artı tek noktadan çeşitli hizmetler sağlıyor Facebook’ta 52,000 farklı uygulama var Yahoo!, Google ve Facebook’ta kullanıcılar sadece Ekim 2008’de 200 milyar dakika (139 milyon gün) harcamışlar Google’ın misyonu “dünyanın içeriğini düzenlemek”, sosyal ağlarınki ise “dünyanın insanlarını” Amaç sanal güzergahlar oluşturmak değil bağlantı, iletişim ve içeriği birleştirerek yıldız kümeleri oluşturmak

20 20 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Web 2.0 Nedir? Source: http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html

21 21 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Web 2.0 Tanımı Yaratıcılığı artırmayı, bilgi paylaşımını ve en önemlisi kullanıcılar arasındaki işbirliğini amaçlayan Web teknolojisi ve web tasarımı. Sosyal ağ siteleri, wiki’ler, günlükler (blogs) ve folksonomiler gibi Web tabanlı toplulukların ve barındırılan hizmetlerin gelişmesi ve evrimleşmesi Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2.0

22 22 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Web 2.0 Özellikleri Platform olarak Web Kullanıcı katılımı yoluyla ortak akıl Dinamik içerik Paketlenmiş yazılım yerine hizmetler Hafif programlama modelleri Web standartları ve ölçeklenebilirlik Zengin kullanıcı deneyimi açıklık özgürlük Kaynak: O’Reilly (2005); http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2.0

23 23 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Bilgi Edinme Platformu Olarak Web Kaynak http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html

24 24 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul...when CNN saw the image it moved quickly to confirm with Dutch officials that a crash had happened. "Within minutes we were reporting on the story. We then confirmed with the Twitter user that the image was theirs and took it to air. "This proves that social networking sites can be a real asset in covering breaking news and gathering eyewitness accounts but the web should always be treated with extreme caution," Barnett said.

25 25 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul

26 26 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Web 2.0 + Library = Library 2.0 (Miller, 2005) Library 2.0 kütüphane dünyasında hizmetlerin kullanıcılara sunulmasındaki geçişi yansıtmaktadır Library 2.0 geribildirim vermeye ve katılmaya cesaretlendirerek kütüphane hizmetlerinin tasarımı ve kurulumunda kütüphane kullanıcısına da rol vermek Library 2.0 modeli çift yönlü hizmet sunar ve kullanıcıdan kütüphaneye bilgi akışını artırır. Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Library_2.0

27 27 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüphaneler...

28 28 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kaynak: http://www.flickr.com/photos/42538191@N00/113222147/ Bilgi Edinme Platformu olarak Library 2.0

29 29 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Library 2.0’de kullanılan Web 2.0 teknolojileri Dağıtım –RSS –Wiki –Blog –Podcast –Anında mesajlaşma –Twitter –Sosyal ağlar (Folksonomiler) –Basit API’ler –Mashup/Remix’ler Yoğunlaşma –Google –Amazon –Flickr –Facebook –… Kütüphane yönetim çevresi –Kullanıcı verisi –Etiketler –Derlemeler –Dolaşım –Tıklamalar –… Source: http://orweblog.oclc.org/archives/001556.html

30 30 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kullanıcı ve Kütüphane Çevreleri Birbirinin İçine Geçmiş Kaynak: http://orweblog.oclc.org/archives/001556.html

31 31 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul The Horizon Report Cep telefonları Bulut bilişim / (cloud computing) Mekansal bilgiler Kişisel web Anlama dayalı uygulamalar Akıllı nesneler (“nesnelerin Internet’i”) http://net.educause.edu/ir/library/pdf/CSD5612.pdf

32 32 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul “Cep Kütüphanesi”

33 33 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul

34 34 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul

35 35 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul

36 36 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul OCLC WorldCat Facebook içinden taranabilir

37 37 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul WorldCat tavsiyeleri Herkes OCLC WorldCat hesabı açabilir

38 38 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul OCLC WorldCat kataloğunda “search engines”

39 39 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul OCLC WorldCat kataloğunda “tonta”

40 40 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kitabın bulunduğu kütüphaneler

41 41 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Farklı atıf stillerine göre kitabın gösterimi

42 42 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kaydın Endote’a aktarılması

43 43 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kullanıcının yarattığı listelere kaydedilmesi

44 44 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Paylaşım

45 45 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kayıtlı kullanıcılar kendi “tag”lerini ekleyebilirler OCLC WorldCat kullanıcıların eklediği bilgiler... Tag’ler

46 46 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul... Eklenen “tag”ler OCLC WorldCat kaydının bir parçası oluyor Eklenen tag’ler

47 47 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Not OCLC WorldCat kullanıcının eklediği Notlar

48 48 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul... Notlar kaydın bir parçası oluyor İçindekiler eklenebilir

49 49 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul İçindekiler (kes-yapıştır ile) Kullanıcı tarafından eklenen İçindekiler sayfası...

50 50 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul... İçindekiler kaydın bir parçası oluyor

51 51 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kitap eleştirisi Kayda kitap eleştirisi eklenebilir

52 52 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Türk Kütüphaneciliği’nde çıkan eleştirinin URL adresi Eleştirinin URL adresi

53 53 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Diğer kitaplar OCLC WorldCat’te yazarın diğer kitapları

54 54 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Ortak yazarlar

55 55 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul OCLC WorldCat kitaplarla sınırlı değil Dergi makalesi Internet kaynakları

56 56 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kayıt işaretlenebilir ve paylaşılabilir

57 57 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Sosyal işaretleme sistemleri

58 58 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Google Bookmark Google Bookmark olarak eklenebilir

59 59 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul bookmark delicious üzerinde kaydedilebilir

60 60 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul http://delicious.com/ytonta

61 61 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kayıt Facebook hesabınızdaki duvarınızda...

62 62 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul... Açıklayıcı bir notla birlikte yayımlanabilir...

63 63 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Böylece kullanıcının Facebook arkadaş listesindeki herkes bu notu görebilir

64 64 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Yakınsama Olgusu “teknolojilerin fingirdeşmesi, iç içe geçmesi” (Ekşi Sözlük) Cep telefonu artık sadece haberleşme aracı değildir Kullanıcıların iş, öğrenim ve özel yaşamlarının yakınsaması

65 65 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüphanelerde Yakınsama Mekân olarak kütüphanenin öneminin azalması Bilgi kaynaklarına uzaktan erişilmesi Bilgi kaynağı ve hizmeti sunan rakiplerin artması Kütüphane türlerinin yakınsaması Yakınsayan teknolojilerle bilgi hizmeti sunulması Bilgi hizmetlerinin kullanıcıların iş, öğrenme, ev ve seyahat ortamlarına taşınması Kütüphane dışındaki bilgi kaynaklarının ve hizmetlerinin kütüphane içindekilerle bütünleştirilmesi Kullanıcılar tarafından yaratılan içeriğin standart içerikle bütünleştirilmesi

66 66 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Bilgi Yönetimi Eğitiminde Yakınsama Bilgi profesyonellerinin öneminin artması Daha fazla bilgi ve beceriye gerek duyulması Öğreticilerin ve öğrencilerin bilgi ve becerilerin hızla eskimesi Esnek, disiplinler arası ders programlarının yaratılması ve yaşatılması Bilgi yönetimi eğitiminin “Nesnelerin Internet’i”nin ve Web 3.0: Sosyal anlamsal Web’in yaratılmasını ve yönetilmesini de içermesi

67 67 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul Kütüphaneleri Nasıl Bir Gelecek Bekliyor? Dijital yerliler daha fazla hizmet bekleyecekler Kütüphane kaynakları ve hizmetleri Web 2.0, Web 3.0 ve Anlamsal Web üzerinden verilecek Kaynak merkezli değil ilişki merkezli bir yaklaşımla bilgi hizmeti verilecek (Lagoze, 2000) Gerçek ve sanal kütüphane hizmetleri birlikte yürütülecek Dijital bilgilerin uzun süreli korunması önemli hale gelecek Bilgi yönetimi eğitimi “melezleşecek”

68 68 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/ http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-lcats-2008.pdf http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-belgrade-2008-full-text-son.pdf

69 69 45. Kütüphane Haftası, 3 Nisan 2009, İstanbul * Yaşar Tonta, Dijital yerliler ve sanal kütüphaneler: Bilgi hizmetleri sağlayan kuruluşları nasıl bir gelecek bekliyor? (konferans). 45. Kütüphane Haftası. 3 Nisan 2009, Osmanlı Bankası Müzesi ve Araştırma Merkezi, İstanbul. Orijinal sunum (sesli): http://www.slideshare.net/m_akbulut/tontakuthaftistanbul3nisan2009 http://www.slideshare.net/m_akbulut/tontakuthaftistanbul3nisan2009 İlgili makale: Yaşar Tonta, Dijital yerliler, sosyal ağlar ve kütüphanelerin geleceği. Türk Kütüphaneciliği, 23, 742-768, 2009. * Okuma listesi: Sunum içinde atıf verilen tüm çalışmalar/web sayfaları.