ÖLÇME ARAÇLARI.

... konulu sunumlar: "ÖLÇME ARAÇLARI."— Sunum transkripti:

1 ÖLÇME ARAÇLARI

2 Temel Kavramlar Ölçme Değerlendirme

3 ÖLÇME Ölçme, bilinmeyen bir değeri veya bir ölçüyü , bilinen bir değer veya bir ölçü ile mukayese edilmesidir.

4 Ölçmede Birim Bir ölçme aracını oluşturan en küçük parçacık (Örneğin bir çoktan seçmeli testte her bir soru bir birimdir; ya da soruların puan karşılığı olan 1 puan bir birimdir).

5 Ölçmede Hata Hata: Ölçme sonuçlarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır. Hataların bir kısmı kontrol dışında ölçme sonuçlarına karışabilir. Bu nedenle çok iyi sanılan ölçme araçlarıyla yapılan ölçmelerde bile bir miktar hata vardır.

6 Hata Kaynakları Bu hatalar,
ölçme araçları (terazi, cetvel, metre, test gibi), ölçme yöntemi (yazılı, sözlü, kısa cevaplı...), ölçme işlemini yapan kişi, ölçmenin yapıldığı ortam, bireyin kişisel özelliklerinden kaynaklanabilir.

7 Hata Türleri Sabit Hata Sistematik Hata Tesadüfi Hata
Her ölçüme aynı oranda ve aynı yönde yansıyan yani her bir ölçme işleminde aynı miktarda yapılan hatalardır. Öğretmenin testten alınan puanlara her öğrenci için 5 puan eklemesi gibi. Sistematik Hata Puanlayıcının yanlılığına veya ölçülen büyüklüğe göre değişen hatadır. Tesadüfi Hata Ölçmeyi yapan kişinin dikkatsizliği, ölçme ortamı, şans başarısı, öğrencilerin ölçme anındaki psikolojileri gibi değişik nedenlerle ortaya çıkan hatalardır. Kaynağı ölçme aracı veya ölçmeyi yapan kişi Kaynağı net belli değil

8 Hatanın kaynağı ve yönü Geçerlik ve güvenirliğe etkileri
Hata Türleri Hata Türü Hatanın kaynağı ve yönü Geçerlik ve güvenirliğe etkileri Temel özellik Sabit Hata Bilinir ve aynıdır Hata miktarı sabittir. Geçerliği doğrudan düşürür Güvenirliği etkilemez Her ölçme işlemine hata aynı miktarda ve yönde katılmıştır. Sistematik (Sistemli)Hata Bilinir ve aynıdır. Hata miktarı değişiktir. Geçerliği doğrudan düşürür. Hata miktarı ölçümden ölçüme belli bir oranda artar yada azalır. Tesadüfi (Rastgele) Hata

9 Ölçek ve Ölçek Türleri Ölçek: Belli birimlerle bölmelenmiş bir ölçme aracıdır. Ölçme sonuçlarının özelliklerine bakarak değişik ölçek türleri bulunmuştur. Bunlar: Sınıflama Ölçeği Sıralama Ölçekleri Eşit Aralıklı Ölçek Eşit Oranlı Ölçek

10 Ölçek Türleri Sınıflama Ölçeği Kategoriler
Kendi içlerinde homojen olmalı, Kendi aralarında heterojen olmalı, Aralarında sıralı ilişkiler olmamalı. Örn: Kentsel kökenli olanlar ve olmayanlar Sıralama Ölçekleri Puanlar sıra dizisini gösterir. Her bir puanı ayırmada eşit bir ölçme birimi yoktur. İlişkiler ile ifade edilir: daha büyük, daha kötü, daha prestijli… Örn: öğrencilerin başarı puanları Eşit Aralıklı Ölçek Her puan bir miktarı gösterir ve her puanı ayıran eşit ölçme birimi vardır. Keyfi bir başlangıç-sıfır noktası vardır. Sıfır ölçülen özelliğin yokluğunu göstermez. Örn: sıcaklık, zeka testi Eşit Oranlı Ölçek Değişkenin gerçek miktarını gösterir. Ölçekte eşit ölçme birimi vardır. Sıfır yokluğu gösterir. (Gerçek/ Mutlak Sıfır) Negatif sayılar içermez. Örn: uzunluk, ağırlık, sahip olunan arkadaş sayısı

11 Ölçek Türleri Oranlama yapılamaz
Eşit Aralıklı Ölçek Eşit Oranlı Ölçek Oranlama yapılamaz Başarı ölçümü Zeka ölçümü Takvimle yapılan ölçme Sınavlar 0 (sıfır)noktası görecelidir, itibaridir. Sıfır noktası tanımlıdır. Oranlama yapılabilir. Uzunluk ölçümü Ağırlık ölçümü Zaman (saat)ölçümü 0 (sıfır)noktası ölçülen özelliğin hiçliğini, yokluğunu gösterir. Sıfır noktası mutlaktır, gerçektir.

12 Ölçüm Düzeyleri Ölçüm Düzeyleri Temel Mukayese Tipik Örnekler
Ortalama Değer Nominal/sözde Kimlik Cinsiyet Göz/saç rengi Meslekler Araba plakaları Mod Ordinal/sıralı Sıra/sıralama Marka tercihi Toplumsal sınıf Medyan Interval/aralı Aralıklar Sıcaklık ölçeği Başarı puanı Aritmetik ortalama Rasyo/oranlı Mutlak büyüklükler Satış miktarı Müşterilerin sayısı Bütün işlemler

13 ARAÇ TÜRLERİ TEST ANKET ÖLÇEK
Bireylerin çeşitli özelliklerini ölçmek amacıyla kullanılan araçlar ANKET Cevapları sürekli olmaktan çok süreksiz kategoriler kullanılarak elde edilen ve sınıflama düzeyindeki ölçmeleri yansıtan sorulardan oluşan bir ölçme aracı ÖLÇEK Bir ölçme kümesinin sahip olduğu matematiksel (formal) özellikler

14 ÖLÇME ARACININ NİTELİĞİ Güvenirlik-Geçerlik-Kullanışlık
ÖLÇME ARAÇLARI

15 ÖLÇME ARACININ NİTELİĞİ
Güvenirlik Geçerlik Kullanışlılık

16 Güvenirlik Bir ölçme aracının güvenirliği, aracın, ölçmek istediği değişkeni ne derece duyarlıkla ölçtüğü, ya da ölçme sonuçlarının hatalardan arınıklık derecesidir.

17 Güvenirlik

18 Güvenirlik

19 Güvenirlik Kestirme Yöntemleri
Tek Uygulamaya dayalı KR20 Cronbach Alpha Hoyt’un Varyans Analizi Eşdeğer iki yarı İki Uygulama Test-tekrar test yöntemiyle güvenirlik Paralel formlarla hesaplanan güvenirlik Değerlendirmeciler arası tutarlılık

20 Güvenirliği Etkileyen Faktörler
Testin uzunluğu, test uygulama yönergesi ve maddelerin ifadesi, puanlamadaki nesnellik, içerik bakımından maddelerin homojenliği Ölçme aracına ilişkin faktörler Motivasyon, hastalık, uykusuzluk, kaygı, test konularına yönelik tutum, grubun ölçülen özellik bakımından homojen olması Birey ve gruba bağlı faktörler Fiziksel koşullar, sınav zamanı, sınavın etkili bir şekilde yönetilmesi, sınav koşullarının standart olması Uygulama koşulları ve zaman

21 Güvenirlik Artırma Yolları
Güvenirliği artırmada en etkili yol, soru sayısını artırmaktır. Böylece birimin değeri küçülerek duyarlılık artar. Öğrencilerin sınava güdülenmesi, Ölçme aracını oluşturan soruların açık ve anlaşılır yazılması, Soruların uygun büyüklükte puntoyla yazılması, Soruların test formu içerisine düzgün yerleştirilmesi, Baskı hatalarının olmaması, okunaklı olması vb.

22 Güvenirlik Artırma Yolları
Sınav süresinin yeterli verilmesi, Sınav ortamının temiz, yeterli düzeyde ısı, aydınlık olması, Gürültülü bir ortamda olmaması Öğrencinin kaygı düzeyinin belli bir düzeyde olması. Puanlamanın objektifliği

23 Geçerlik Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmek istediği değişkeni ölçüp ölçmediği, ölçüyorsa onu başka değişkenlerden ne derece arınık olarak ölçtüğüdür. Daha genel anlamda ölçme aracının amacını gerçekleştirebilme düzeyidir.

24 Kapsam (içerik) geçerliliği
Geçerlik Türleri Bir ölçme aracının ismi, açıklamaları ve sorularıyla ölçmeyi amaçladığı özelliği ölçüyor görünmesidir. Görünüş geçerliliği Testi oluşturan maddelerin(soruların) ölçülmek istenen tanımlanmış davranışlar evrenin (bütününü) ölçmede ne derece temsil ettiğine, örneklediğine ilişkindir. Kapsam (içerik) geçerliliği Test puanı ile gelecekte ölçülecek davranış arasındaki ilişki incelenerek test puanlarının gelecekteki davranışı ne derece yordadığıdır. ÖSS puanı- Üniversitedeki başarı Yordama geçerliliği Testten elde edilen puanların test ile ölçülmek istenen kavramın(yapının) gerçekte ne derece ölçülebildiğidir. Yapı geçerliliği

25 Geçerliği Düşüren Faktörler
Güvenirliği düşüren etmenler geçerliği de düşürür. Soruların dersin konularını yeterince kapsamaması Soru sayısının azlığı, Sınavın uygulama koşullarının olumsuzluğu Sınav süresinin yetersizliği Sınav stresi ve güdülenme yetersizliği Puanlama hatası Sınavın çok zor ve çok kolay olması Ölçüt puanların güvenirliği

26 Kullanışlılık Ölçme aracının ekonomik olması, uygulama süresinin kısalığı, ölçmeciden istediği beceriler, hazırlamasının ve uygulamasının kolaylığı, puanlamasının pratikliği gibi etkenler ölçme aracının kullanışlılığını gösterir. Ölçme aracının kullanışlılığı, diğer iki özelliğini artırıcı yönde rol oynar.

27 ARAÇ TÜRLERİ TEST ANKET ÖLÇEK
Bireylerin çeşitli özelliklerini ölçmek amacıyla kullanılan araçlar ANKET Cevapları sürekli olmaktan çok süreksiz kategoriler kullanılarak elde edilen ve sınıflama düzeyindeki ölçmeleri yansıtan sorulardan oluşan bir ölçme aracı ÖLÇEK Bir ölçme kümesinin sahip olduğu matematiksel (formal) özellikler

28 ÇOKTAN SEÇMELİ TEST ÖLÇME ARAÇLARI

29 Çoktan Seçmeli Testler
Sorulan bir sorunun cevabını, verilen cevaplar arasından seçme gerektiren maddelerden oluşan testlere çoktan seçmeli, ya da seçme gerektiren testler denilmektedir.

30 Çoktan Seçmeli Testler
Özellikleri: Doğru cevap çoğu zaman maddenin içinde verilir. Test süresinin önemli bir kısmı maddeyi okumaya ve doğru cevabı bulmaya ayrılır. Puanlaması objektiftir. Şans başarısı vardır. İleri düzeydeki davranışların ölçülmesi zordur. Uygulaması kolaydır.

31 Çoktan Seçmeli Testler
Özellikleri: Puanlama süresi kısadır. Hazırlama süresi uzundur. Soru sayısı çoktur. Cevaplama sadece işaretleme ile yapılmaktadır.

32 Test Geliştirme Aşamaları
Testin amacını belirle Test ile ölçülecek özellikleri belirle Özelliğe uygun madde türü Uzman görüşü Ön uygulama Analiz

33 Çeldiricilerin işlerliği
Ölçeğin Özelliği Madde güçlüğü Madde ayırt ediciliği Çeldiricilerin işlerliği

34 Madde Güçlük İndeksi Tek başına kullanılmaz.

35 Madde Ayırt Edicilik İndeksi
Sonuç; 0,30’dan yüksekse iyi, 0,29 ile 0,20 arasında düzeltilmeli, 0,19’dan küçük ise testten çıkartılmalıdır.

36 ÖLÇEK ÖLÇME ARAÇLARI

37 ÖLÇEK Ölçek geliştirme Ölçek uyarlama

38 Ölçek Geliştirme Ölçeğin amacının belirlenmesi
Amaca uygun literatür taraması, gözlem ve görüşme Madde havuzu oluşturma Ölçeğe uygun madde seçimi Uzman görüşü Uygulama Analiz

39 Ölçek Uyarlama Amaca uygun Ölçek bulma
Ölçeğin kültürünün yeni kültüre uygunluğu Uzmanlar tarafından çeviri Dilsel eşdeğerlik Benzer gruba uygulama Analiz

40 ANKET ÖLÇME ARAÇLARI

41 ANKET İnsanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan araştırma materyalidir. Olgusal Bilgi Davranış İnanç soruları yer alır.

42 Anket Süreci Problemi tanımlama Madde yazma Uzman görüşü alma
Ön uygulama yapma

43 1. Aşama: Problemi Tanımlama
Problem ve alt problemlerin tanımlanması yapılır.

44 2. Aşama: Madde Yazma Açık Uçlu sorular Kapalı Uçlu sorular
Yorumlama Soruları Listeleme Soruları Boşluk Doldurma Soruları Kapalı Uçlu sorular Sınıflama Soruları Sıralama Soruları Dereceleme Soruları

45 3. Aşama: Uzman Görüşü Alma
Ankette yer alan maddeler, ihtiyaç duyulan olgusal veya yargısal verileri kapsamada ve toplamada ne derece yeterlidir?Kapsam Geçerliği Uzman Değerlendirme Formu oluşturulur. Uygun/geçerli Uygun/geçerli değil. Düzeltilerek kullanılabilir. Uzman Değerlendirme Formunda Kapak sayfası ve sunuş yazısı Yönerge Sorular

46 4. Aşama: Ön Uygulama Yapma
Soruların Farklı Özellikleri Ölçmesi  Sorular tek olarak anlaşılır, cevaplanabilir ve güvenilir olmalıdır. Soruların Aynı Özelliği Ölçmesi  Anketin tamamı geçerli ve güvenilir olmalıdır.

47 Uygulama Biçimleri Yüz yüze Posta Telefon Bilgisayar Karma

48 GÖZLEM ÖLÇME ARAÇLARI

49 Gözlem Verilerin insan, toplum ya da doğa gibi belli hedeflere odaklanılarak çıplak gözle veya bir araç kullanılarak izlenmesi suretiyle toplanması sürecidir. Genellikle araştırmaların başlangıç aşamasında ilk hipotezi oluşturmada keşif amaçlı kullanılır.

50 Gözlem Avantajları: Sözel olmayan davranışların da gözlenmesi
Doğal ortamlarda gözlemlenmesi, yapaylık unsurların diğer yöntemlere göre daha az olması Zaman sınırının olmaması

51 Gözlem Dezavantajları:
Gözlemcinin etkisinin diğer yöntemlere göre daha az olması Zaman kaybının yaşanması Gözlemcinin kontrol edilmesinin güç olması Gözleme ilişkin verilerin sayısallaştırılması Örneklemin sınırlı sayıda olması

52 Gözlem Kodlama sistemi
Yapılandırılmış Gözlem Kodlama sistemi Yapılandırılmamış Gözlem Not tutma, günlük tutma, bilgi sunandan bilgi toplama

53 Katılımcı rolüne göre;
Gözlem Katılımcı rolüne göre; Katılımcı gözlem Tam katılımcı Gözlemci olarak katılımcı Katılımcı olunmayan gözlem Etkisiz gözlemci

54 GÖRÜŞME ÖLÇME ARAÇLARI

55 Görüşme En az iki kişi arasında sözlü olarak sürdürülen bir iletişim sürecidir. Bir bütünsel yorumlama yöntemidir.

56 Görüşme Avantajları: Katılımcıların ilk açıklamasını koruması
Araştırmanın herhangi bir aşamasında kullanılması Katılımcının sorularını anında cevaplandırması Görüşmeci-katılımcı arası işbirliği Görüşmeci-katılımcı arası güven ve dostluk ile karmaşık ve hassas konuların ifade edilebilmesi

57 Görüşme Dezavantajları:
Görüşmecinin eğitilmesi ve hazırlanması zaman alır. Tanışmak, dostça ilişki kurmak ve analizlerdeki veri yoğunluğu zaman alır. Görüşmenin görünüşü, konuşması, beklentileri, önyargıları, görüşme tipi/çeşidi Görüşmecin görüşülen kişi ile ayak uydurmak zorundadır. Görüşmeci sosyal kabul edilebilme, onaylanma ve itiraz etmeme etkisi gibi durumlarda yanlı davranabilir.

58 Görüşme Görüşme Odak grup görüşmesi Etnografik görüşme
Yapılandırılmış görüşme Yapılandırılmamış görüşme Yarı yapılandırılmış görüşme Etnografik görüşme Odak grup görüşmesi

59 Tutum ÖLÇME ARAÇLARI

60 Tutum Bir kimsenin herhangi bir olaya, eşya veya insan grubuna karşı olumlu ya da olumsuz davranış gösterme eğilimine tutum denir. Bireyin bir objeye karşı her zaman istekli oluşu, olumlu tutumunun gösterirken; isteksiz hal ve davranışları olumsuz tutumunu gösterir. Bireylerin bir objeye karşı tutumları, en olumludan en olumsuza doğru bir derce içerisindedir.

61 Tutumun Bileşenleri (Boyutları):
bir objeye karşı devamlı hissedilen duygudur. Duyuşsal bileşen bireyin nesneye karşı oluşturduğu bilgi düzeyidir. Bilişsel bileşen bireyin duygu ve kanıya uygun olarak hareket etme eğilimidir Davranışsal bileşen

62 Tutum Tutum Ölçeği Geliştirme Yaklaşımları:
Bogardus Sosyal Mesafe Ölçeği Thurstone Tutum Ölçeği: Eşit Görünen aralıklar yöntemi Eşleştirilmiş çiftler yöntemi Gutman'ın Ölçek Çözümlemesi Likert'in Toplam Derecelendirme Ölçeği Bu yaklaşımlardan en çok başvurulanı, Likert'in derecelendirme ölçeğidir.

63 tutumun bir doğru üzerinde birimlerle gösterildiğini kabul etmesidir.
Tutum Ölçekleri Temel Sayıltıları Süreklilik ölçülen değişkenin (tutumun) kategorik değil, sürekli olduğunu kabul eder. Bir objeye karşı iki kişinin tutumu arasında her zaman bir üçüncünün olması, tutumun sürekliliğini gösterir. Tek boyutluluk ölçülen niteliğin mümkün olduğunca tek bir özelliği ifade edebilmesi ile ilgilidir. Doğrusallık tutumun bir doğru üzerinde birimlerle gösterildiğini kabul etmesidir.

64 Tutum Ölçekleri Tutum cümlesi yazımında dikkate alınacak ölçütler:
Cümleler arzu edilenlerin veya edilmeyenlerin ifadesi biçiminde olmalı. Geçmişe yönelik tutumdan ziyade şuandaki tutumlarını yansıtmalı. Bu nedenle ifadeler geniş zamanı içeren -meli -malı takıları ile tamamlanmalı. Cümleler, değişik anlamlara yol açmadan öz ve sade biçimde ifade edilmeli. Olumlu ve olumsuz tutum cümlelerinde ılımlı ifadelerin kullanılması, tutum boyutundaki her derecenin temsil edilmesinde daha ayırıcı bir rol oynar. Cümlelerin yarısı olumlu yarısı da olumsuz ifade edilmeli. Her madde tek bir tutum öğesi içermelidir.

65 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
1. Tutum konusunun seçimi: Belirlenmesi istenilen tutumun ne olduğuna karar vermek ilk aşamadır. Yapılacak olan araştırmada, hangi bireylerin neye yönelik tutumları belirlenmeye çalışılacak ise bunu saptamak gerekir. Örneğin: Öğrencilerin derslerine, bölümlerine, öğretmenlerine, arkadaşlarına veya ailelerine karşı tutumları ölçülmek isteniliyorsa ve bu tutumların öğrencilerin akademik başarıları üzerinde etkisi olduğu düşünülüyor ve bu nedenle araştırılmak isteniliyorsa, bu konunun saptanması gerekir.

66 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı: Tutum konusu belirlendikten sonra, bu konu ile ilgili tutum cümlelerinin yazımına geçilir. Tutum cümleleri, yukarıda belirtilen ölçütler dikkate alınarak yazılan, konu ile ilgili olduğu düşünülen olumlu ya da olumsuz çok sayıdaki ifadelerdir. Tutum cümlelerini yazmadan önce tutum konusu ile ilgili geniş çaplı bir incelemenin yapılması gerekir.

67 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı: Tutum cümlelerinin yazımında pratik bir yol, tutum ölçeğinin uygulanacağı grupla benzer özellik taşıyan daha az sayıdaki (5-10 kişi) bireylere tutum konusu ile ilgili kompozisyon yazdırmaktır. Yazılan kompozisyonlardaki bilgilerden ipucu alarak tutum ifadelerinin oluşturulması kolaylık sağlayacaktır.

68 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı: Tutum cümlelerinin mümkün olduğunca fazla olması arzu edilir. Çünkü, asıl tutum ölçeğinin istenilen güvenirlik ve geçerlikte olması için, ön deneme sonuçlarına göre ayırıcı olanlardan yeterli sayıda maddeye ihtiyaç olacaktır. Bu nedenle çok madde içerisinden seçim yapmak daha kolay olacaktır. Ancak, ön deneme ölçeğinde çok fazla maddenin bulunması, cevaplayıcılar tarafından samimi cevaplandırılmamasına neden olabilir.

69 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
3. Tutum cümlelerinin seçimi ve gözden geçirilmesi (düzeltilmesi): Bir önceki aşamada çokça tutum cümlesi yazılmış olabilir. Yazılan cümlelerin bir kısmı eğer yoklanacak olan tutum ile ilgili olmadığı düşünülüyor ise bu cümlelerin çıkartılması; bazı cümlelerde anlaşılma güçlüğü ve yazım hatası varsa bunların düzeltilmesi yoluna gidilir. Yazılan cümlelerin içeriğine bakarak olumlu ve olumsuz olarak sınıflandırıldıktan sonra ön uygulama için her iki gruptan eşit sayıda cümlenin seçilmesi gerekir.

70 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
4. Ön deneme formunun oluşturulması: Eşit sayıda seçilen olumlu ve olumsuz tutum cümleleri test formu içerisine karışık olarak dağıtılır. Yazılan tutum cümlelerine, bireylerin katılma derecelerine göre verecekleri cevaplar, ayrı bir cevap kağıdına veya tutum cümlelerinin karşısında oluşturulacak bir alana işaretlenebilir. Hazırlanan tutum ölçeğinin amacı, tutum cümlesi sayısı, cevap verme süresi, cevaplamanın ne şekilde ve nereye yapılacağı gibi bazı bilgilerin açıklama adıyla başta verilmesi uygulamada karşılaşılabilecek bazı sorunları ortadan kaldırabilir.

71 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
4. Ön deneme formunun oluşturulması: Yazılan tutum cümlelerine bireylerin verecekleri cevaplar daha çok tutum cümlelerinin ifade tarzına bağlı olmakla birlikte, Likert Tipi Beşli Dereceleme Ölçeklerinde aşağıdaki gibidir. Tamamen Katılıyorum Katılıyorum Kararsızım Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum

72 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
4. Ön deneme formunun oluşturulması: Olumlu bir cümleye verilecek cevaplarda "Tamamen Katılıyorum" ile "Katılıyorum" olumlu bir tutumu ifade ederken "Katılmıyorum" ile “Kesinlikle Katılmıyorum" olumsuz bir tutumu gösterir. “Kararsızlık” ifadesi ise bireyin belirtilen konu hakkında olumlu ya da olumsuz bir tutuma sahip olmadığını gösterir. Cevaplandırılacak cümle olumsuz olduğunda ise yukarıda açıklananın tersi bir durum söz konusudur. Olumsuz ifadeye katılmama olumlu bir tutum gösterirken, katılma olumsuz bir tutum gösterir.

73 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
5. Ön deneme grubunun seçilmesi ve uygulama: Uygulamanın kaç kişiye yapılacağı, daha çok analizde kullanılacak olan yönteme bağlı olsa da en az 400 kişi olması tercih sebebidir. Tutum cümlelerini cevapsız bırakmamalarını sağlamak gerekir.

74 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
6. Tutum cümlelerinin puanlanması ve bireylerin tutum puanlarının hesaplanması: Olumlu Cümle Olumsuz Cümle Tamamen Katılıyorum 5 1 Katılıyorum 4 2 Kararsızım 3 Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum

75 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
7. Madde Analizi (Alt-üst grup yöntemi): a) Ölçüt grupların oluşturulması: Tutum puanlarına göre öğrenciler tutumu en yüksek olandan en düşük olana doğru bir sıraya konulur. Tutumu en yüksek olan ilk %27'lik grup ile tutumu en düşük olan son %27'lik gruplar seçilerek birbirinden farklı özelliklere sahip iki grup oluşturulur.

76 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
7. Madde Analizi (Alt-üst grup yöntemi): b) Madde ayırıcılıklarının bulunması: Ölçekteki her madde için ayırıcılık güçleri, üst grupta ve alt grupta maddeden alınan puanların aritmetik ortalamalarının karşılaştırılması ile bulunur. Her iki gruptaki bireyler farklı olduğundan bağımsız iki grubun aritmetik ortalamalarının karşılaştırılmalarında kullanılan t istatistiği ile ayırıcılık güçleri bulunabilir.

77 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
7. Madde Analizi (Alt-üst grup yöntemi): c) Madde Seçimi: Yukarıda açıklandığı şekliyle maddelerin ayırıcılık güçleri hesaplandıktan sonra yeterli sayıda ayırıcı olduğu kabul edilen tutum cümleleri seçilmelidir. Madde seçiminde olumlu ve olumsuz maddelerin sayısının eşit olmasına dikkat edilmelidir.

78 Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
Test İstatistiklerinin Hesaplanması: Ölçekten elde edilen tutum puanlarına ait, Aritmetik ortalama Standart kayma Ölçeğin güvenirliği gibi istatistikler hesaplanabilir.

79

80 TEŞEKKÜRLER.