MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

... konulu sunumlar: "MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI"— Sunum transkripti:

1 MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BİLGİ TOPLUMUNDA EĞİTİMİN ANLAMI ve OKULUN İŞLEVLERİ MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

2 SUNU İÇERİĞİ 1. Değerlerin Değişmesi 13. Dönüşüm Liderliği
2. Bilgi Toplumunda Neler Değişti ? 3. Bilgi Tabanı ve Bilginin Eğitimdeki Yeri 4. Öğrenme ve Öğretme 5. Kalite ve Verimlilik 6. Toplam Kalite Yönetimi 7. Kalite Akımının Doğurduğu Yeni Değerler 8. Vizyon 9. Yönetim ve Liderlik 10. Amaç Odaklı Yönetim 11. Süreç Odaklı Yönetim 12. Öğrenen Lider 13. Dönüşüm Liderliği 14. Yeni Liderlik Yetenekleri 15. Öğretim Liderliği 16. Zekanın Yeni Türleri 17. Duygusal Zeka 18. Düşünme Becerileri 19. Eleştirel Düşünme 20. Yaratıcılık 21. Dönüşüm Kapasitesi Yaratmak

3 1- DEĞERLERİN DEĞİŞMESİ
TARIM TOPLUMU SANAYİ TOPLUMU BİLGİ TOPLUMU İtici Güç Temel Fonksiyon Tarım Toplumu: Arazi Emek İşgücü Beyin gücü Sanayi Toplumu: Makine Bilgi Toplumu: Bilgi

4 SORULAR: ?!..... Bilgi Toplumuna geçişin temelinde ne vardır?
1985 Başlangıç 1970 1910 Bilimsel bilgi birikimi 3-5 yıl içerisinde ikiye katlanmaktadır. Bilgisayarların hız ve kapasite olarak ikiye katlanma süresi 6 aydır. Sanayi Toplumu ile Bilgi Toplumu arasındaki fark bir derece farkı mı yoksa tür farkı mıdır?

5 2- BİLGİ TOPLUMUNDA NELER DEĞİŞTİ?
Eğitimli insanın tanımı Öğrenme ve öğretme biçimleri Bilgi tabanı (ne öğrendiğimiz ve öğreteceğimiz)

6 3- BİLGİ TABANI VE BİLGİNİN EĞİTİMDEKİ YERİ
SORULAR: Bilgi kesin ve değişmeyen değerler midir, yoksa bireye göre anlam kazanan geçici bir birikim midir? Dersler ansiklopedik bilgileri mi yüklemeli yoksa konuları ve olayları derinliğine anlamayı, eleştirel düşünmeyi mi esas almalı? Okullar öğrencileri gelecek için gerekli bilgiyle mi yüklemeli, yoksa okulda verilen bilgilerin yaşam boyu yetmeyeceğini kabul ederek öğrenmeyi mi öğretmeli ? DEVAMI

7 SORULAR: Bilgi, öğrencinin dışında gerçekleşen ve formal disiplin alanlarının öğretmen tarafından öğrenciye yüklenmesi ile mi, formal disiplinlerin ışığı altında etkileşim ile mi elde edilir? Eğitim, sadece sözel ve sayısal zekayı geliştirme midir? Görsel, kinestik, ritmik ve benlik gelişimini de içine alan çok yönlü zihinsel gelişmeyi mi hedeflemelidir?

8 BİLGİNİN DOĞASI VE EĞİTİMDE KULLANILIŞINA İLİŞKİN KABULLENMELER
GELENEKSEL ÇAĞDAŞ Bilgi kesindir. Eğitim, öğrencilere ansiklopedik bilgi kazandırmak için verilir. Bilgi, gelecekte kullanmak için edinilir. Bilgilenme, formal bilimin öğrenciye aktarılmasıyla gerçekleşir. Eğitimin amacı sadece sayısal ve sözel zekayı geliştirmektir. Bilgi geçicidir. Eğitim, konuları derinliğine anlayabilmek için verilir. Bilgi, yeni bilgi üretmek için edinilir. Bilgilenme, öğrenci ve formal bilim dallarının etkileşimiyle gerçekleşir. Eğitimin amacı çok yönlü zeka gelişimini sağlamaktır.

9 4- ÖĞRENME VE ÖĞRETME Yeni bilgiler; Öğrenmenin parmak izi kadar kişiye özgü bir olgu olduğunu, Herkesin öğrenme tür, hız ve kapasitesinin farklı olduğunu, Uygun öğrenme olanağı sağlandığında öğrenemeyecek birey olmadığını otaya koymaktadır. Ayrıca Benlik ve Ahlak Gelişimi ön plana çıkmaktadır.

10 Öğrenme ve Öğretmede ODAK
Eğitimde dönüşümün odağında "öğrenme"nin öğrenci için anlamlı olması vardır Bunun için: Konuların özü daha geniş yer tutmalıdır. Derslerin içeriği konuların disiplinler arası yanlarını daha çok vurgulamalıdır. Konular derinliğine işlenmelidir. Daha çok birinci el kaynaklar kullanılmalıdır. Öğrenme, öğrencinin yüksek düzeyde düşünmesine yönelik olarak düzenlenmelidir. DEVAMI

11 Öğrenme ve Öğretmede ODAK
Öğrenci başarısının değerlendirilmesinde daha değişik yöntemler kullanılmadır. Öğretimde öğretmenlere daha çok tercih hakkı tanınmalıdır. ÖĞRETMENİN YENİ KONUMU ÖĞRETİRKEN ÖĞRENEN BİLGİ AKTARAN

12 5- KALİTE VE VERİMLİLİK Kalite Nedir? Amaca uygunluk
Kullanıma uygunluk İhtiyaçları karşılama yeteneği Müşteri memnuniyeti “Kalite asla bir tesadüf değildir; kalite daima üstün bir amacı benimsemiş olmanın, içtenlikle çaba göstermenin, akıllıca bir yön tutmanın ve becerikli bir uygulamanın sonucudur. Kalite pek çok alternatif arasındaki akıllıca seçimi temsil eder.” Üstün bir amaç gütmek İçten çaba göstermek Akıllı bir yön tutmak Becerikli bir uygulama gerçekleştirmek

13 AKILLI YÖN TUTMAK “HAVADAN DAHA AĞIR BİR CİSMİN UÇMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR.” Lord Kelvin, Kraliyet Akademisi Başkanı, 1895 “ŞİMDİYE KADAR İCAT EDİLMESİ GEREKEN HERŞEY İCAT EDİLMİŞTİR.” Charles Due, ABD Patent Ofisi Direktörü, 1899 “DÜNYA PİYASASI 5 BİLGİSAYARDAN FAZLASINI KALDIRAMAZ” T. Watson, IBM Y.K. Başkanı, 1943 “ÖNÜMÜZDEKİ 50 YILDA BİLGİSAYARLARIN AĞIRLIĞI 1,5 TONA İNECEKTİR.” Popular Science Dergisi, 1950 “HİÇ KİMSENİN EVİNDE ÖZEL BİLGİSAYARA GEREK YOKTUR.” Ken Olsen, Digital Bilgisayar, Y.K. Başkanı, 1977 Alıntı: ERDEMİR Kalite ve Teknoloji Baş Müdürlüğü sunusu

14 6- TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Çağdaş bir yönetim düşüncesi. TKY felsefe ve ilkeler bütünü olma yanında, uygulama araçlarıyla bir yönetim biçimidir. GENEL AMAÇLARI Savurganlığın Önlenmesi, Verimliliğin Artırılması, Kalitenin Artırılması, Maliyetin Düşürülmesi, İşlem Zamanlarının Kısaltılması, Sürekli İyileşme ve Gelişmenin Sağlanması.

15 ÖLÇEMEDİĞİNİZ ŞEYİ YÖNETEMEZSİNİZ GELİŞTİREMEZSİNİZ

16 TKY’nin Arkasındaki Zihniyet: KAİZEN
Japonlar: noksanlık duygusu, tatmin olmama Batı: Kendine aşırı güven Bizim kültürümüzde karşılığı var mı? “İki günü denk olan zarardadır” “Damlaya damlaya göl olur” “Bin adıma da bir adımla başlanır” “Dağ ne kadar yüce de olsa, yol üstünden aşar” “Boynuz kulağı geçer” “Bir lokma bir hırka” “Az olsun Benim Olsun” “Azıcık aşım kaygısız başım”

17 KAİZEN Zaman Şekil:1 Buluş Yaklaşımının Normal Seyri

18 KAİZEN Zaman Şekil:2 Gerçekte Buluş Yaklaşımı

19 KAİZEN Buluş Buluş Bulu Buluş Zaman Şekil:3 Sadece Buluş Yaklaşımı
Olması Gereken ( Standard) Mevcudu Sürdürme Buluş Olması Gereken ( Standard) Gerçekleşen Seyir Mevcudu Sürdürme Bulu Buluş Gerçekleşen Seyir Zaman Şekil:3 Sadece Buluş Yaklaşımı

20 KAİZEN Buluş Buluş Zaman Şekil:4 Buluş Artı KAİZEN Yeni Standard

21 KAİZEN (SÜREKLİ İYİLEŞTİRME)
KARŞILAŞTIRMA GELİŞME KAIZEN YAKLAŞIMI BULUŞ YAKLAŞIMI ZAMAN

22 7- KALİTE AKIMININ DOĞURDUĞU YENİ DEĞERLER
7.1. ÖRGÜTLERDE İNSANA YAKLAŞIM TARZI Canlılık Süreklilik Katılım Özgürlük Yaratıcılık Kendini Geliştirme İnsana Saygı İnsanın Onuru İşin Neşesi Herkesin Kazanması Yaptığı İşten Gurur Duymak Yönetime Katılmak  “Kurumu tarafından kullanılan değil sürekli kendini yenileyen bir insan”

23 Mevcut ihtiyaçları karşılamak için sorulacak sorular:
7.2. MÜŞTERİ ODAKLI YÖNETİM Mevcut ihtiyaçları karşılamak için sorulacak sorular: Eğitim hizmetinin müşterileri kimlerdir? Okulun müşterileri kimlerdir? Öğrenci müşteri midir? Öğrenci kimin müşterisidir?

24 Her öğrenciye öğrenme tür, hız ve kapasitesine uygun eğitim sunmak.
7.2. MÜŞTERİ ODAKLI YÖNETİM(Öğrenci Odaklı Eğitim) Müşteri memnuniyeti: Her öğrenciye öğrenme tür, hız ve kapasitesine uygun eğitim sunmak. Yeni İhtiyaçları yakalamak: Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini ortaya çıkarmak.

25 "Kurumun gelişmesinde temel görev üst yönetimin liderliğidir."
7.3. YÖNETİMDE LİDERLİK "Kurumun gelişmesinde temel görev üst yönetimin liderliğidir." “HATALARIN %80’DEN FAZLASI YÖNETİMDEN KAYNAKLANIR .” “HATALARIN %98’ i YÖNETİMDEN KAYNAKLANIR .”

26 Güven yaratır, yardım sağlar fakat yargılamaz.
7.3. YÖNETİMDE LİDERLİK YÖNETİCİLERİN LİDERLİK ÖZELLİKLERİ: Güven yaratır, yardım sağlar fakat yargılamaz. Personele kendilerini geliştirme fırsatı vererek onlara sınırsız kaynak sağlar. Personele, içinde çalışmaktan onur duyacakları iş ortamları sağlar. Çalışanların işlerinin zevkini tatmaları ve performanslarını en üst düzeye çıkarmaları için çaba sarf eder.

27 Paylaşılmış bir görev anlayışı ve vizyon yaratmak,
7.3. YÖNETİMDE LİDERLİK YÖNETİCİLERİN LİDERLİK ROLLERİ: Paylaşılmış bir görev anlayışı ve vizyon yaratmak, Karşılıklı etkileşimci bir örgüt tasarlamak ve yönetmek, İnsanlar arasındaki etkileşimi yönetmek, Çalışanları yetkilendirmek, Öğrenen bir örgüt yaratmak, Sorun çözmede kararlı davranmak, Örgütsel gelişme için strateji çizmek ve bunu tartışmak.

28 Astlarını yetkilendirir.
7.3. YÖNETİMDE LİDERLİK KARŞILAŞTIRMALI YÖNETİCİLİK VE LİDERLİK ÖZELLİKLERİ YÖNETİCİ LİDER Yönetir. Yönlendiricidir. Mevcut düzeni sürdürür. Yenilik peşindedir. Otoritesi statüsünden kaynaklanır. Otoritesi kendisindendir. Yetkileri kendisinde toplar. Astlarını yetkilendirir. İtaati vurgular. Katılımı vurgular. Planlara aşırı bağlıdır. Alternatif yaklaşımlara açıktır. Belirlenmiş amaçlara hizmet eder. Yeni amaçlar ortaya atar. İşi doğru yapar. Doğru işi yapar. Kontrolü vurgular. Güveni esas alır.

29 KAİZEN VE LİDERLİK Geliştirme Mevcudu Sürdürme Müsteşar ve Yrd.
Genel Müdür Daire Başkanı Şube Müdürü Memur Geliştirme Mevcudu Sürdürme Şekil:5 Japonlara Göre İş Fonksiyonları

30 KAİZEN VE LİDERLİK Mevcudu Sürdürme Müsteşar ve Yrd. Genel Müdür
Daire Başkanı Şube Müdürü Memur Geliştirme KAİZEN Mevcudu Sürdürme Şekil:6 Japonlara Göre İş Fonksiyonları

31 KAİZEN VE LİDERLİK Mevcudu Sürdürme Geliştirme Müsteşar ve Yrd.
Genel Müdür Daire Başkanı Şube Müdürü Memur Mevcudu Sürdürme Şekil:7 Batılılara Göre İş Fonksiyonları

32 Şekil:8 Türkiye’de İş Fonksiyonları ?
KAİZEN VE LİDERLİK Geliştirme Bakan Müsteşar ve Yrd. Genel Müdür ve Yrd. Daire Başkanı Şube Müdürü Şef Memur Mevcudu Sürdürme Şekil:8 Türkiye’de İş Fonksiyonları ?

33 GERÇEK LİDER SAHTE LİDER
GERÇEK LİDER - SAHTE LİDER KARŞILAŞTIRMASI GERÇEK LİDER SAHTE LİDER Ekibini başarıya götürür. Başarıları kendine mal eder. Bilgiyi yayar. Bilgiyi saklar. Hatasını itiraf eder, hata yapanı affeder. Hatasını kabul etmez, hata yapanı da affetmez. Ekibini korur. Kendinden başkasını düşünmez. Herkesin potansiyelinin ortaya çıkmasına rehberlik eder. Herkesin kendisi gibi davranmasını ister. En basit sorunu bile karmaşık hale getirir. Sorunları basite indirger. Sevincinde neşesinden, kederinde gazabından yanına yaklaşılmaz. Sevincini ve kederini personeliyle paylaşır. Personeliyle beraber olmaktan mutluluk duyar. Personeliyle beraber olmaktan rahatsızlık duyar. Dinlemesini bilir. Konuşmaya bayılır. DEVAMI

34 GERÇEK LİDER SAHTE LİDER
Personeline zaman ayırır. Kendisine ulaşmak zordur. İnsanlara güvenir. Hiç kimseye güveni yoktur. Kriz anında soğukkanlı ve rahattır. Kriz anında panik yapar ve kontrolü kaybeder. Onunla çalışmak bir eziyettir. Onunla çalışmak bir zevktir. İnsanlara adil davranır. Adaletsizdir. Sözünün eridir. Sözünü tutmaz. İşe zamanında gelir-gider. İşe geç gelir, erken gider. Kendisiyle gurur duyar. Ekibiyle gurur duyar. İlişkilerinde sıcak ve samimidir. İlişkilerinde soğuk ve riyakardır.

35 8- VİZYON Vizyon nedir? Vizyon geliştirme mevcut durumu sorun olarak görmek demektir. Vizyon, gelecekte ulaşılmak istenen hedeflerin gerçeğe uygun düşlerini kurabilmektir. Önemli olan, insanın bu düşlerini eylem ve etkinliklerinde itici bir güç olarak kullanabilmesidir. Vizyon, yaratıcı bir gerilim yaşamaktır. “Etkili kişiler bir yanda mevcut gerçekliği açıklıkla görmeye bağlılıklarını sürdürürken, diğer yanda vizyonlarını da koruyabilenlerdir.” DEVAMI

36 Vizyon, kendi geleceğini yaratmaktır
Vizyon, kendi geleceğini yaratmaktır. İnsan, düşünce ve eylemleriyle kendi geleceğini biçimlendirebileceğine, inandığında vizyon bir güç kazanır. Vizyon gelecekle ilgili “tahminler yapmak değil, kararlar almaktır”. Vizyon, gerçekliği yeniden kurgulamaktır. Vizyon, somut bir gelecek görüntüsüdür; gerçekleşmesini görebileceğimiz kadar yakın, ancak yeni bir gerçek için yapılanmanın hayranlığını uyandıracak kadar da uzaktır.

37 VİZYON VE DEĞERLER Vizyon, sahip olduğumuz değerlerin gösterdiği yoldur. “Biz vizyon yaratmayız, onlar sahip olduğumuz değerlerin bir sonucu olarak ortaya çıkarlar”. Herkesin inanarak paylaştığı, gerçekleştirilebilir bir vizyon ilham ve enerji kaynağıdır. Vizyon, liderin önünü görmesini sağlar. Vizyon, inandığımız değerlerin bize çizdiği ufuktur. Vizyonlar içimizdeki değerlerin çizdiği gelecek tasarımlardır. Vizyonlar deneyimlerimize, özlemlerimize ve yeteneklerimize bağlıdır, onlardan doğar.

38 Temel Değerlerin Eyleme Dönüşmesi
Misyonsuz vizyon bir ütopyadan ibarettir. “Adriyatik’ten Çin Seddine” özlemleri dillendiren, derin hasretleri gidermeye yönelik bir vizyondur. Ancak, gerekli misyon yüklenilmediğinde ve uzun ve kısa vadeli hedefler çizilerek eyleme geçilmediğinde bu bir illüzyondur. VİZYON MİSYON POLİTİKALAR Vizyon, insanın geleceğini bugünden zihninde şekillendirip, o yolda yürümeye başlamasıdır. EYLEMLER

39 YENİ BİR EĞİTİM VİZYONU
Eğitimdeki herkes okulun varlık sebebini çok iyi bir şekilde sorgulamak ve kendi cevabını bulmak zorundadır: Okul, insanlardan bazılarını bazı pozisyonlara hazırlamak için mi vardır? Herkesi ulaşabileceği en üst noktaya çıkarmak için mi? Okulların görevi insanları belli kriterlere göre seçip üst eğitim kurumlarına aktarmak mıdır? Her insana sahip olduğu yetenek ve ilgileri doğrultusunda eğitim vermek midir?

40 VİZYON GELİŞTİRMEK Paylaşılan vizyonlar hiyerarşik zincir içinde oluşturulamaz. Yöneticinin yapacağı ilk önemli iş personeline kendi kişisel vizyonlarını geliştirebilecekleri bir ortam sunmaktır. Yeni bir vizyon geliştirmek gündelik sorunların en iyi panzehiridir. Çünkü büyük idealler peşindeki insanlar küçük işlerle uğraşmazlar. Kişisel vizyon geliştirme bir tür gönüldeki aslan portresini çizmektir. Vizyon bir formül değil, bir görüntüdür. Formül yoruma açık değildir ve insanları bir kesinliğe yönlendirir. Oysa görüntüler, bireye sonsuz yorum malzemesi sunar. Vizyonlar topluca kararlaştırılmış olsalar bile, asla kesin bir şekilde formüle edilemezler, sürekli yeniden bulunmaları gerekir.

41 9-YÖNETİM VE LİDERLİK YENİ DEĞERLER
İnsanların güçlü yanlarını etkili kılmak, zayıflıklarını da önemli olmaktan çıkarmaktır. Kendi geleneklerinin, tarihlerinin ve kültürlerinin yönetimin yapı taşları olarak kullanılabilecek yönlerini bulmaktır. Ortak bir görüşü sağlayacak kadar açık ve büyük bir misyon belirlemek. Kuruluşa varlık kazandıran değerler ve amaçlar üzerinde düşünmek, onları net bir şekilde ortaya koymak ve örnek olmaktır. DEVAMI

42 9-YÖNETİM VE LİDERLİK YENİ DEĞERLER
Eğitim ve kişisel gelişim her düzeyde teşebbüsün ayrılmaz bir parçası haline getirilmelidir. Performans sürekli olarak değerlendirilmeli ve sürekli iyileştirilmelidir. Ticari bir kuruluş için sonuç, memnun bir müşteridir. Bir okulun elde ettiği sonuç da bir şeyler öğrenmiş ve öğrendiklerini işinde uygulayan bir mezundur.

43 10-AMAÇ ODAKLI YÖNETİM Okul yöneticinin odak noktası mevzuat değil, öğrenci başarısı olmalıdır. Okul yöneticilerinin günlük işleri gözlemlendiğinde, çoğunun zamanını bir sorundan diğerine geçerek, fakat belki de hiç birini çözemeyerek geçirdiği görülür. “Amaç odaklı okul yönetici” bir yetiştirme meselesidir. Okul yöneticisi yeni eğitimve yönetim anlayışlarını öğrenme fırsat ve kapasitesine sahip olmalıdır. “Amaç odaklı okul yönetici” bir yetkilendirme meselesidir. Okul yöneticisi, okulunun performansını iyileştirme konusunda geniş yetkilere sahip olmalıdır..

44 SÜREÇ ODAKLI BİR OKUL YÖNETİCİSİ:
11-SÜREÇ ODAKLI YÖNETİM SONUÇ ODAKLI YÖNETİCİ iş üzerinde gerekli sürenin harcanıp harcanmadığını ve sonucun elde edilip edilmediğini bakar. SÜREÇ ODAKLI YÖNETİCİ ise çalışanı ile bir insan olarak ilgilenerek onu “performansını yükseltmeye ikna etmeyi ümit eder”. SÜREÇ ODAKLI BİR OKUL YÖNETİCİSİ: Okulda öğrenme ve öğretme etkinliklerin sağlıklı bir şekilde yürümesini sağlayacak düzeni sağlar. Öğretmen, öğrenci ve diğer personelin zamanlarını etkili kullanmalarını sağlayıcı çalışmalar yapar. DEVAMI

45 SÜREÇ ODAKLI BİR OKULYÖNETİCİSİ
Okulu yeteneklerin keşfedilip geliştirildiği bir yer haline getirir. Okulun işleyişinde öğretmen ve öğrenci katılımını sağlar. Etik değerlerin bir savunucusu ve koruyucusudur. Hak, adalet, ve özgürlük gibi değerleri okulunda yaşatmanın çabasını gösterir. Sağlıklı iletişim kanalları oluşturur. İletişim kanallarının açık olması, okulda bir çok sorunun tanımlanmasına ve çözülmesine yardımcı olacaktır.

46 Öğrenen liderin en büyük özelliği “Gerçekliği yeniden tanımlama”dır.
ÖĞRENEN LİDERİN ÖZELLİKLERİ: Gerçekliği ve kendisini olduğu gibi algılayabilme ve sezgi. Değişim ve değişimin getirdiği yeni öğrenmeler için kendini motive edebilme. Sürekli değişim ve onun getirdiği yeni öğrenmelerin doğurduğu sürekli gerilime dayanabilme. DEVAMI

47 ÖĞRENEN LİDERİN ÖZELLİKLERİ:
Kurum kültüründeki işlevsel ve işlevsel olmayan kabullenmeleri analiz edebilme ve örgüt kültürünü kendi güçlü yanları üzerinde yeniden inşa edebilme yeteneği. Başkalarının katılımını sağlama istek ve yeteneği. Liderin başarısı giderek artan oranlarda yanındakilerin başarısına bağlı olmaktadır. Güç ve kontrolü, ilgi ve yeteneklerine göre çalışanları ile paylaşma istek ve yeteneği.

48 13-DÖNÜŞÜM LİDERLİĞİ Mevcut değerlerin geçerli olduğu ve geleceğin rahatça kestirilebildiği dönemlerde "yönetici"ler yeterlidirler. Ancak mevcut değerlerin geçerliliğini yitirip yeni değerlerin geliştiği ve geleceğin pek kestirilemediği dönemlerde ise "dönüşüm liderliği"ne ihtiyaç vardır. DEVAMI

49 Dönüşüm Liderlerine Düşen Görevler:
1. İşini yeniden tanımlamak, 2. Başarıya ulaştıracak bir strateji yaratmak, 3. İkna edici olmak, 4. Dürüst davranmak, 5. Başkalarına saygılı olmak, 6. Eyleme geçme gücünü sahip olmak. DEVAMI

50 Dönüşüm, mevcut değerlerin geçerliliklerini yitirdiklerinde, mevcut yapının istenilen sonucu vermediğinde gereklidir. Sistem tıkanıklığı: Dönüşüm ancak kendi gerçekliklerini kontrol edebileceklerine inanlar tarafından gerçekleştirilebilir. Dönüşümü gerçekleştirecek liderin düşünceye değer vermesi, mevcut problemlere analitik yaklaşımlarda bulunabilmesi veya bu tür çözümlemelerin yolunu açması gerekmektedir.

51 14-YENİ LİDERLİK YETENEKLERİ
DEĞİŞİM KÜLTÜRÜ YARATMAK YÖNELİMLERİ GÖRMEK GERÇEKLİĞİ TANIMLAMAK

52 15-ÖĞRETİM LİDERİ Farklı öğretim yöntemlerinin kullanılmasını teşvik eder. Öğretmenlerin profesyonel gelişimini destekler. Öğretimle ilgili sorunlarda öğretmenler tarafından başvurulan kişidir. Öğretimin içerik ve sunumu konusunu öğretmenlerle fikir alışverişinde bulunur. Öğrenci başarısı ve öğretim uygulamaları konularındaki tartışmalara liderlik eder. DEVAMI

53 Sık sık sınıf gözlemleri yapar.
Daha etkili öğrenmeyi sağlamak için okulun ve çevrenin kaynaklarını harekete geçirir. Okulun varlık gerekçesi hakkında net bir vizyona sahiptir. Öğretmenlerin performansını değerlendirmedeki amacı onların öğretmenliğinin gelişmesine katkıda bulunmaktır. Öğrenme ve öğretme ile ilgili konularda öğretmenlerle iletişim içerisindedir. Öğretmenler tarafından, öğretim konusunun tartışılabileceği önemli bir kişi olarak görülür. DEVAMI

54 Öğretmenlerin öğretim ile ilgili konuları tartışmak için kendisine kolayca ulaşabildikleri bir kişidir. Okulda neyin daha önemli olduğunu vurgulamak için sık sık sınıfta ve koridorda görülür. Öğretmenlere sınıftaki performansları konusunda sık sık dönüt sağlar. Öğrenci başarısını ölçmede ve yorumlamada öğretmenlere yardımcı olur.

55 16-ZEKANIN YENİ TÜRLERİ Okuldaki başarı ile hayattaki başarı arasındaki ilişkinin zayıf olduğu gerçeğinden hareketle "Acaba okulda değer verilmeyen, fakat insanları hayatta başarılı yapan belli yetenekler mi var?” sorusundan hareket eden Gardner (1985,1993) "çoklu zeka tanımlaması” ile eğitimde devrim niteliğinde bir etki yapmıştır.

56 1- DİL ZEKASI: Anadili veya başka bir dili kullanma kapasitesi ve düşüncelerini başkalarının anlayacağı şekilde ifade edebilme yeteneğidir. Şairler dil zekası en üst düzeyde olan insanlardır. 2- MATEMATİKSEL ZEKA: Neden-sonuç ilişkisi kurabilme, bir şeyin çalışma ilkelerini ortaya koyabilme ve numaralarla oynama yeteneğini ifade eder. 3- UZAMSAL ZEKA: Boşluğu zihinde canlandırabilme yeteneğidir. Okyanusta rotasını tayin eden kaptan, uzayda yol bulan pilot, satranç oyuncusu ve heykeltıraşın uzamsal zekası üstün kişiler olduğu kabul edilir. Üç boyutlu düşünme bu zeka türünün en önemli özelliğidir. DEVAMI

57 4- BEDENSEL ZEKA: Bedeni son derece duyarlı ve etkili şekilde kullanma yeteneğidir. Yüksek bedensel zekaya sahip insanlar tiyatro, bale, dans ve sporda başarılıdırlar. 5- MÜZİK ZEKASI: Bu zekaya sahip insanlar ritimleri algılama ve tekrar yaratmada ustadırlar. Bir şarkının ritmini kolayca yakalayabilirler. Bu insanlar yeni öğrendikleri bir dilin telaffuzunu yakalama ve kullanmada çok yeteneklidirler. 6- SOSYAL ZEKA: Diğer insanları anlama yeteneğidir. Karakter ve kişilikleri anlama ve değerlendirmede oldukça yetenekli olan insanların bu tür zekaya sahip olduğu kabul edilir. Bu insanlar düşünme ve akıl yürütmede çok yeteneklidirler. DEVAMI

58 7- BENLİK ZEKASI: İnsanın kendi duygu ve düşüncelerinin farkında olma yeteneğidir. Kim olduğu ne yapabileceği, neyi yapamayacağı ve sınırlılıklarının fakındadırlar. 8- SAĞDUYU: Gardner'ın sonradan listesine ilave ettiği bir zeka türüdür. İlişkileri, örüntüleri ve arka planlarını düşünebilmektir. Eskilerin aklıselim olarak ifade ettikleri, doğruyu yanlıştan ayırma, sağlıklı karar alma yeteneğidir.

59 17-DUYGUSAL ZEKA Duygusal zeka yetenekleri:
Özdenetim, azim, sebat ve kendini harekete geçirebilme gibi yetenekleri ifade etmek için kullanılmaktadır. Duygusal zeka yetenekleri: ÖZBİLİNÇ: Kendini tanıma, duyguları oluşurken fark edebilme, duygusal zekanın temelidir. "Gerçek duygularımızı fark edemememiz bizi onların insafına bırakır." DUYGULARI İDARE EDEBİLMEK: Kendini yatıştırma, yoğun kaygılardan, karamsarlıktan ve alınganlıklardan kurtulma yeteneklerini ifade eder. DEVAMI

60 Duygusal zeka yetenekleri:
KENDİNİ HAREKETE GEÇİRMEK: İnsanın kendini bir amaç doğrultusunda toparlayabilmesini ve bir noktada yoğunlaşabilmesini ifade etmektedir. Kendine hakim olmak, fevri davranışları zapt etme. EMPATİ: Başkalarının duygularını anlamak insanlarla sağlıklı ilişki kurmak ve sürdürmek için en temel beceridir. "Empatik kişiler başkalarının neye ihtiyacı olduğunu, ne istediğini gösteren belli belirsiz sosyal sinyallere karşı daha duyarlıdırlar." İLİŞKİLERİ YÜRÜTEBİLMEK: "İnsanlarla sürtüşmesiz bir ilişki sürdürmek" bu alanda yetenekli insanların en önemli görünür özelliğidir.

61 A D C B Dört Çeyrek Daireli Zihinsel Tercih Modeli
Mantıksal Olgusal Eleştirel Teknik Analitik Nicel Görsel Kutsal Sezgisel Yenilikçi Kavramsal İmgesel MuhafazakarYapısal Ardışıkçı Planlı Organize Ayrıntıcı İlişkisel Kinestik Duygusal Duyusal Sipiritüel Hisli C B

62 Kolb Öğrenme Modeli İse ? Niçin ? Nasıl ? Ne ? DENEYİMSEL
(Hissederek Öğrenme) Öğrenme Biçemi 1 Öğrenme Biçemi 4 İse ? Niçin ? DENEYSEL (Yaparak Öğrenme) DÜŞÜNÜMSEL (İzleyerek Öğrenme) Nasıl ? Ne ? Öğrenme Biçemi 3 Öğrenme Biçemi 2 KAVRAMSAL (Düşünerek Öğrenme)

63 Kolb Öğrenme Modelindeki Bilişsel Düzeyler
DENEYİMSEL (Hissederek Öğrenme) Öğrenme Biçemi 1 Öğrenme Biçemi 4 Düşünme Kavrama DENEYSEL (Yaparak Öğrenme) DÜŞÜNÜMSEL (İzleyerek Öğrenme) Beceri Bilgi Öğrenme Biçemi 3 Öğrenme Biçemi 2 KAVRAMSAL (Düşünerek Öğrenme)

64 18- DÜŞÜNME BECERİLERİ Eleştirel Düşünme
DÜŞÜNME BİÇEMLERİ GÖZLENEBİLİR BECERİLER Eleştirel Düşünme Önyargı ve tutarlılığı değerlendirme. Birinci el ve ikinci el kaynakları ayırt etme. Çıkarsamaları ve nedenlerini değerlendirme. Varsayımları, fikirleri ve iddiaları ayırt etme. Argümanın eksik taraflarını ve açıklamalardaki belirsizlikleri görme. Tanımlamaların yeterliliğini ve sonuçların uygunluğunu ölçme. DEVAMI

65 Problem Çözme Okuduğunu Anlama
DÜŞÜNME BİÇEMLERİ GÖZLENEBİLİR BECERİLER Problem Çözme Problemi açıklama ve tanımlama. İlgili bilgileri seçme. Hipotezler geliştirme. Alternatifleri belirleme ve seçme. Sonuç çıkarma. Okuduğunu Anlama Ana fikri bulma, yazarın niyetini açıklama. Yorum ve tefsirleri yargılama. Mantıksal çıkarımlarda bulunma. Okuduklarını hissetme. DEVAMI

66 Yazma Bilimsel Düşünme
DÜŞÜNME BİÇEMLERİ GÖZLENEBİLİR BECERİLER Yazma Bir fikri ifade etme ve savunma. Bilgileri mantıksal sıraya koyma. Fikirleri açımlayabilme. Neden ve sonuç ilişkisi kurma. Duygu ve düşünceleri ifade etme. Argümanlarında mantıksal ve ikna edici olma. Bilimsel Düşünme Gerekli bilgiyi tanımlama. Bilinenlerden bilinmeyeni kestirme. Sebep-sonuçtaki tutarsızlıkları yakalama. Grafik, çizelge ve haritaları okuma. Verilerden grafik ve çizelge çıkarma. DEVAMI

67 Yaratıcı Problem Çözme
DÜŞÜNME BİÇEMLERİ GÖZLENEBİLİR BECERİLER Yaratıcı Düşünme Akıcılık, Esneklik, Orijinallik, Açımlama. İmgeleme, Sezgi, Tahmin. Analiz, Sentez, Değerlendirme. Konsantre olma, Sıra dışı bağlantılar kurabilme. Yaratıcı Problem Çözme Mantıksal, Olgusal, Eleştirel, Analitik düşünme. Görsel, Kavramsal, Sezgisel, İmgesel düşünme. Yapısal, Ardışıkçı, Organize, Ayrıntıcı olma.

68 EĞİTİM HEDEFLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Bilgi Tanımlama Hatırlama Tanıma Betimleme İşaret etme BİLİŞSEL DÜZEY EĞİTİM HEDEFLERİNİN SINIFLANDIRILMASI HEDEF DAVRANIŞ Kavrama Yeniden tanımlama İlişkileri yorumlama Sonuç çıkarma Yöntem ve teknikleri kullanma İmaları anlama Sonuçları kestirme Yeniden düzenleme DEVAMI

69 BİLİŞSEL DÜZEY HEDEF DAVRANIŞ Uygulama Teori ve ilkeleri uygulama
Organize etme Seçme Üretme Çalıştırma BİLİŞSEL DÜZEY HEDEF DAVRANIŞ Analiz Varsayım ve modellemeleri tanıma Öğelere ayırma İlişkileri belirleme Neden ve sonuç ilişkilerini kurma Tümevarımcı düşünme Karşılaştırma Ayırt etme DEVAMI

70 BİLİŞSEL DÜZEY HEDEF DAVRANIŞ Sentez Üretme Önerme Genelleme Soyutlama
Kavramsallaştırma BİLİŞSEL DÜZEY HEDEF DAVRANIŞ Değerlendirme Yargılama Ölçüp- biçme Seçme Eleştirme

71 EĞİTİM HEDEFLERİNE GÖRE SORU TİPLERİ
BİLİŞSEL DÜZEY UYGUN SORULAR Bilgi Ne, Ne zaman, Nerede, Kim, Hangisi, Tanımla, Ayırt et, Hatırla, Yaz, Listele, Adlandır, Göster. Karşılaştır, Sonuçlandır, Kıyasla, Göster, Ayırt et, Tahmin et, Yeniden düzenle, Hesapla, Açıkla, Örnekle, İlişkilendir. Kavrama Uygula, Geliştir, Sına, Mütalaa et, İnşa et, Planla, Tercih et, Nasıl, Oluştur, Çöz, Göster. Uygulama DEVAMI

72 BİLİŞSEL DÜZEY UYGUN SORULAR
Sınıfla, Betimle, Grupla, Karşılaştır, Ayırt et, Tanı, Destekle, İlişkilendir, Açıkla Analiz Akıl yürüt, Öner, Birleştir, Bul, Geliştir, Planla , Formüle et, Sonuç çıkar, Sentezle. Sentez Değerlendirme Seç, Karar ver, Yargıla, Tercih et, Kanıtla, Sizce, En uygun Olan.

73 19- ELEŞTİREL DÜŞÜNME Önyargı ve tutarlılığı değerlendirme.
Birinci el ve ikinci el kaynakları ayırt etme. Varsayımları, fikirleri ve iddiaları ayırt etme. Çıkarsamaları ve nedenlerini değerlendirme. Argümanın eksik taraflarını ve açıklamalardaki belirsizlikleri görme. Tanımlamaların yeterliliğini ve sonuçların uygunluğunu ölçme.

74 19.1. Değerlendirme Olarak Eleştirel Düşünme
Eldeki verileri “önceden kabul edilen kriterler doğrultusunda değerlendirme.” Konuşmacının gözlemlerinin doğruluğunu takdir etme. Bir kaynaktaki önyargıları tanıma. Yazar veya konuşmacının yeterliliğini takdir etme. Yazarın kendisiyle ve verilerle tutarlılığını takdir etme. Yazar veya konuşmacının verilerinin güncelliğini takdir etme. DEVAMI

75 19.1. Değerlendirme Olarak Eleştirel Düşünme
Birinci el veya ikinci el verileri ayırt etme. Argümanların akıl yürütmeye mi yoksa kanıtlara mı dayandığını tanımlama. Argümanın eksik kalan kısımlarını yakalama. Çıkarsamaları değerlendirme.. Sonuçların uygunluğunu değerlendirme.. İtirazların haklı veya haksızlığını idrak etme. Mantıksal çıkarım silsilesini takip etme. DEVAMI

76 19.1. Değerlendirme Olarak Eleştirel Düşünme
Bilgilerin geçerlik ve güvenirliğini kontrol etme. Bir iddiaya dayanak olan nedenleri değerlendirme.. Akıl yürütmedeki boşluk ve tutarsızlıkları görme.

77 19.2. Problem Çözme Olarak Eleştirel Düşünme
Sonuca ulaşmada kullanılan kriterleri, alternatifleri tanımlama ve seçme. 19.3. Entelektüel Gelişme süreci Olarak Eleştirel Düşünme TARTIŞMA YETENEĞİ: Analiz yeteneği ve verilere dayalı tartışma geliştirme yeteneklerinin geliştirilmesi. BİLİŞSEL SÜRECİ ANLAMA: Öğrenci mevcut bilgilere dayanarak olgu ve olayları yorumlamayı öğrenir. Yorumlamada öğrenci, bir iddia, hipotez veya delile dayalı olarak, bir problem veya durumun zihinsel modelini oluşturur. DEVAMI

78 19.3. Entelektüel Gelişme süreci Olarak Eleştirel Düşünme
ENTELEKTÜEL GELİŞME: Öğrencinin her şeyi siyah- beyaz olarak gördüğü ve tek bir doğru cevap olduğunu düşündüğü noktadan kendi duygu ve paradigmalarını aşıp düşünmeyi öğrendiği bir noktaya yükseldiği bir süreçtir. Entelektüel Gelişim Basamakları Doğru Cevabı Sadece Otorite Bilir: Cevapların doğru veya yanlış olarak değerlendirildiği, belirsizliklerin tolere edilemediği basamaktır. DEVAMI

79 Entelektüel Gelişim Basamakları
Herkesin Fikri Değerlidir: Birden çok doğrunun kabul edildiği, paradoksların kabullenildiği evredir. Herkesin Doğrusu Kendisinindir: Doğruların belli referans noktaları açısından değerlendirildiği, düşünce ve fikirlerde kalitenin arandığı evredir. Doğrular Koşulları İçinde Değerlendirilir: Düşünmenin öğrenildiği evredir.

80 “Ana yoldan ayrılma, deneye açık olma ve kalıplardan kurtulma”
20- YARATICILIK 20.1. Yaratıcılık Nedir ? “Ana yoldan ayrılma, deneye açık olma ve kalıplardan kurtulma” Akıcı düşünme yeteneği. Eş ve zıt anlamları birlikte düşünme yeteneği..

81 20.2. Yaratıcılık ve Zeka İlişkisi
Üstün beyin gücü ve yaratıcılık arasındaki ilişkide bir “eşik noktası” (threshold) vardır. Yani, belli bir zeka seviyesine kadar (120 Stanford Binet IQ) daha zeki olan çocuklar daha yaratıcı olmakta, ancak o zeka düzeyi aşıldığında zeka ile yaratıcılık arasındaki ilişki nerede ise sıfır noktasına düşmektedir.

82 20.3. Yaratıcı Düşünme Yetenekleri
AKICILIK: Açık uçlu bir soruya sözlü veya yazılı birçok fikir üretebilme. ESNEKLİK: Bir sorun üzerine farklı yaklaşımlar getirebilme, değişik boyutları ortaya koyabilme; farklı kategorilerde fikir üretebilme; bir duruma farklı perspektiflerden yaklaşabilme. ORİJİNALLİK ( ÖZGÜNLÜK): Düşünce ve eylemde kendine özgün olma. AÇIMLAMA (ELABORATİON): Ortaya atılan bir fikri detaylandırabilme; açımlama, fikri geliştirme, imaginasyon ile fikri süsleme veya fikrin uygulama boyutu üzerine olabilir. DEVAMI

83 İMGELEME: Fantezi ve imaginasyon yoluyla şeyleri zihinde canlandırma ve zihinde fikir ve tasvirleri maniple etme yeteneği. ÇOCUK GİBİ OLMAK: Çocuklar gibi alışkanlık, gelenek-görenek ve kurallardan uzak ve her şeyin nasıl olması gerektiği düşüncesinden bağımsız, böyle gelmiş böyle gider baskısına boyun eğmeden düşünme ve eylemde bulunma yeteneği. ANOLOJİK DÜŞÜNME: Bir durum hakkındaki fikir ve düşünceleri başka bir duruma uyarlayabilme; bir sorun için geliştirilen çözüm önerilerini başka bir sorunun çözümüne aktarma yeteneği.

84 20.4. Yaratıcı Kişilik Özellikleri
KENDİNE GÜVENEN, RİSK ALAN: Yeni bir şeyler icat eden, farklı olmaktan korkmayan, bir şeyleri değiştirme cesaretine sahip, kendi görüşünde ısrar eden, başkalarıyla ayrı düşmekten çekinmeyen, kuralları çiğneyebilen, hata yapmaktan korkmayan, kaybetmekle yılmayan insanlardır. YÜKSEK ENERJİLİ VE MACERACI: Fikir ve buluşları içinde, adeta boğulan ve bir sonuca ulaşıncaya kadar dinlenemeyen kişilerdir. DEVAMI

85 MERAKLI: Onlar, genellikle nasıl çalıştığını anlamak için bir saati, kaset çaları ya da televizyonu parçalara ayıran çocuklardır. OYNAMAYI SEVEN, ŞAKACI VE MİZAHÇI: Mizah çocukça düşünmenin ve oyun oynamanın yakın akrabasıdır. İDEALİST: Hayattaki gayeleri konusunda daha duyarlıdırlar. Onların idealistliği bazen okulu terk etme veya sistem karşıtlığı noktasına kadar varabilir. KENDİ BAŞINA OLMAYI SEVEN: Düşünmek, üretmek, sorun çözmek için yalnız kalma ihtiyacı duyarlar. DEVAMI

86 ARTİSTİK VE ESTETİK İLGİLERE SAHİP: Estetik zevkleri vardır
ARTİSTİK VE ESTETİK İLGİLERE SAHİP: Estetik zevkleri vardır. Resim yapma kabiliyeti olsun veya olmasın artistik düşüncelere sahiptirler. YENİLİKLERE DÜŞKÜN, ACAYİP, GİZEMLİ VE KOMPLEKS ŞEYLERİ SEVEN: Resimde, müzikte ve fikirde yeni, acayip şeylerle karşılaştıklarında hemen ilgilenirler. Karışık, gizemli olay ve düşüncelere bayılırlar.

87 20.5. Yetişkinler Yaratıcılığı Nasıl Öldürür ?
Yaptıkları şeyleri “doğru” yapmaları için çocuklara karşı ısrarlı olma. Çocukları hayal kurmayı bırakmaya ve gerçekçi olmaya zorlamak. Çocukları başkalarıyla karşılaştırmak. Çocukların merakının kırılması.

88 20.6. Yaratıcılığı Engelleyen Kültürel Yargılar
Bu iş tutmaz ... Bunu yapacak para yok ... Daha önce böyle bir şey hiç olmadı ... Biz henüz böyle bir şeye hazır değiliz ... Sonra, annen-baban ne düşünür ... Böyle bir şeyi denemek bizi aşar ... Eğer iyi bir şey olsaydı daha önce birileri yapardı ... Müfredatta böyle bir şey yok ... Mevzuat bunu yapmamızı engeller ...

89 20.7. Yetişkinler Yaratıcılığı Nasıl Teşvik Edebilir ?
1. Merakı, araştırmayı, denemeyi, fantezi kurmayı, soru sormayı, deney yapmayı teşvik ederek. 2. Kendini yaratıcı biçimde ifade etme, yaratıcı problem çözme, değişikliklere ve strese karşı yapıcı tepkiler vermeye dönük fırsatlar sağlayarak. 3. Çocukları yeni deneyimlere hazırlamak ve bunlarla başa çıkmaya dönük yaratıcı yollar bulmalarına yardımcı olarak. 4. Yanlış davranışlara karşı denetimi amaçlayan ceza yöntemi yerine onları üretken davranışlara dönüştürmenin yollarını arayarak.

90 21- DÖNÜŞÜM KAPASİTESİ YARATMAK
Dönüşüm İhtiyacı Dönüşümü Düşünme: Kavramsallaştırma Süreklilik Okul yöneticisi okulun bulunduğu yerden ulaşmak istediği noktaya doğru bir köprü kurarak liderliğini göstermelidir.

91 Dönüşümün reçetesi yoktur.
21.1. Dönüşüm Projesi Dönüşümün reçetesi yoktur. 1. İnsan: Yönetici tarafından kullanılan değil, kendini gerçekleştiren insan. 2. Bilgi: Bir insan için dışardan kapasite ithal edilemeyeceği gibi ona monte edilemez. Kapasiteyi insanın içinde yaratmaktan başka çare yoktur. 3. Mekan 4. Zaman

92 21.2. Dönüşüm için aşağıdaki öğelerin senkronize edilmesi gerekir.
Yapı (Kurallar, Roller, İlişkiler) Karar Verme Süreci Bilgi Sistemleri Denetim Sistemleri Ödül Sistemleri Kültür

93 KISA DÖNEMLİ BAŞARILAR
21.3. Dönüşümü Yönetme Yetenekleri MODEL OLMA Liderin insanları, dönüşümü gerçekleştirebileceklerine ikna etmesi için önce kendisi ellerini taşın altına koymalıdır. KISA DÖNEMLİ BAŞARILAR “Gerçek bir dönüşüm zaman alır ve kısa vadede kutlanacak bir takım zaferler bulunmazsa yenilenme çabası hızını yitirir. DEVAMI

94 EĞİTİM: YETENEK GELİŞTİRME
“Başlangıçta çok zor, belki de tehdit edici ve korkutucu gözüken görevlerin güven içerisinde ve kolaylıkla yapılabilmesi için gerekli anlayış, beceri, tavır ve zihin alışkanlıklarının kazandırılmasıdır” ESNEKLİK VE ÖZERKLİK İlke merkezli bir liderlik: Her şeyin yazılı kurallarla tespit edilmesi yerine, belli ilkelerin yerleşmesi ön planda tutulur ve personelden, ilkeleri içinde bulunulan durumun özgün şartlarına uygun olarak kullanması beklenmelidir. DEVAMI

95 Birlik duygusu yaratmak. Karşılıklı yükümlülükleri keşfetme
GÜVEN ORTAMI YARATMAK Birlik duygusu yaratmak. Karşılıklı yükümlülükleri keşfetme Güvenlik ve adalet ortamı oluşturmak. İlkeleri içselleştirmek. Görüş aykırılıklarını kabul etmek ve güven duygusunu geliştirmek.

96 İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM...

97 Yüksel ÖZDEN Tel:(ev)