PARLAYICI PATLAYICI TEHLİKELİ VE ZARARLI MADDELER

... konulu sunumlar: "PARLAYICI PATLAYICI TEHLİKELİ VE ZARARLI MADDELER"— Sunum transkripti:

1 PARLAYICI PATLAYICI TEHLİKELİ VE ZARARLI MADDELER

2 TANIMLAR PARLAYICI SIVI: PARLAMA NOKTASI 38 C nin ALTINDA OLAN SIVILAR
TEHLİKELİ SIVI: PARLAMA NOKTASI 38 C nin ÜSTÜNDE OLAN SIVILAR PATLAYICI MADDE: BİR ISI KAYNAĞI İLE TEMAS ETMESİ DURUMUNDA ISI, BASINÇ VE SES ETKİSİ İLE PATLAYAN MADDELERDİR. PATLAYICI GRUPLARI A- KLORAT, PERKLORAT VB. PATLAYICILAR, B- DİNAMİT, NİTROGLİSERİN, NİTROSELÜLOZ VB.PATLAYICILAR, C- POTASYUM NİTRAT İÇEREN BARUT VB. PATLAYICILAR, D-AMONYUM NİTRAT İHTİVA EDEN PATLAYICILAR

3 TANIMLAR SON DERECE PARLAYICI : PARLAMA NOKTASI < 0 C OLAN SIVILAR
ÇOK PARLAYICI : PARLAMA NOKTASI < 21 C OLAN SIVILAR PARLAYAN SIVILAR : ASETON, BENZEN, HEKZAN, KSİLEN, KARBONSÜLFÜR, METİLALKOL, BENZİN PARLAYAN KATILAR : FOSFOR PENTAKLORÜR, MAGNEZYUM PARLAYAN GAZLAR: ASETİLEN, METAN, ETAN, PROPAN, FLOR, HİDROJEN

4 ISI YANMA OKSİJEN YANICI MADDE
YANICI MADDELERİN BELİRLİ BİR ISI SEVİYESİNDE OKSİJEN İLE BİRLEŞMESİNE YANMA DENİR. YANMA ISI YANICI MADDE OKSİJEN ISI YANMA OKSİJEN YANICI MADDE

5 BACAKLARDAN BİRİ NOKSAN İSE
YANMA OLMAZ YANMA OLMAZ ISI YANICI MADDE OKSİJEN

6 PATLAMA ORTAMI ATEŞLEME ENERJİSİ AZ OKSİJEN PATLAYICI KARIŞIM

7 PATLAMA YANMA OLAYININ BELİRLİ ŞARTLARDA VE ÇOK KISA ZAMANDA MEYDANA GELMESİ ATEŞLEME ENERJİSİ AZ OKSİJEN PATLAMA PATLAYICI KARIŞIM

8 PATLAMA YANICI TOZ, GAZ VE BUHARLAR TEK TEK
PATLAYICI ORTAM OLUŞTURABİLDİKLERİ GİBİ TOZ-BUHAR TOZ-GAZ KARIŞIMI ŞEKLİNDE DE OLUŞTURABİLİRLER

9 PATLAMAYI ÖNLEME -İYİ HAVALANDIRMA,
-PATLAMA LİMİTLERİNDE KARIŞIM MEYDANA GELMEMESİ, -PATLAMA ENERJİSİNİN AÇIĞA ÇIKMAMASI (ISI,ARK,KIVILCIM)

10 PATLAMADAN KORUMA DOKÜMANI
İşveren, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen yükümlülüğünü yerine getirirken, aşağıda belirtilen ve bundan sonra "Patlamadan Korunma Dokümanı" olarak anılacak belgeleri hazırlayacaktır. Patlamadan Korunma Dokümanında, özellikle; a) Patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği, b) Bu Yönetmelikte belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için alınacak önlemler, c) İşyerinde Ek-I’e göre sınıflandırılmış yerler, d) Ek-II’de verilen asgari gereklerin uygulanacağı yerler, e) Çalışma yerleri ile uyarı cihazları da dahil iş ekipmanının tasarımı, işletilmesi, kontrol ve bakımının güvenlik kurallarına uygun olarak sağlandığı, f) İşyerinde kullanılan tüm ekipmanın "İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği" ne uygun olduğu, hususları yazılı olarak yer alacaktır. Patlamadan korunma dokümanı, işin başlamasından önce hazırlanacak ve işyerinde, iş ekipmanında veya organizasyonunda önemli değişiklik, genişleme veya tadilat yapıldığında yeniden gözden geçirilerek güncelleştirilecektir. İşveren, yürürlükteki mevzuata göre hazırladığı patlama risk değerlendirmesini, dokümanları ve benzeri diğer raporları birlikte ele alabilir. Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik Madde 10

11 PATLAYICI ORTAM OLUŞTURMAMA
1- PATLAYICININ KAÇAK VEYA KAZA İLE ORTAMA YAYILMASI, BOŞALMASINI ÖNLEYİCİ TEDBİRLER (KAPALI SİSTEM) A) YANICI SIVI, GAZ VE TOZLARIN KÜÇÜK MİKTARLARDA KULLANILMASI, B) BORU EKLERİNİN SAYI OLARAK EN AZ SEVİYEDE TUTULMASI, KAÇAK OLMAMASI İÇİN TEDBİR ALINMASI, C) CİHAZLARIN YANLIŞ İŞLETİLMESİNİN, KIRILMA VEYA AŞINMASINDAN MEYDANA GELEBİLECEK KAÇAKLARA TEDBİR ALINMASI. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

12 M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ
PATLAYICI ORTAM OLUŞTURMAMA 2- PATLAYICI GAZ BİRİKİMİNİN ÖNLENMESİ. A) CİHAZLAR NORMAL ÇALIŞMASI GEREĞİ PATLAYICI GAZ ÇIKARIYOR, KAÇAKLAR ÖNLENEMİYOR, PATLAYICI GAZ İÇİNDE ÇALIŞMAK GEREKİYORSA, BU TEÇHİZAT BİNA DIŞINA, AÇIK HAVAYA VEYA ÖZEL DUVARLARLA ÇEVRİLMİŞ KAPALI BÖLÜMLERE KONULMALIDIR. B) CEBRİ HAVALANDIRMA İLE GAZ KAÇAKLARI AÇIK HAVAYA ATILMALI, PATLAMA LİMİTLERİNDE GAZ BİRİKİMİ ENGELLENMELİDİR. C) UYGUN ALARM SİSTEMLERİ İLE MÜMKÜN OLABİLECEK GAZ KAÇAKLARI KONTROL ALTINDA TUTULMALIDIR. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

13 GAZ KAÇAĞI TESPİTİNDE YAPILMASI GEREKENLER
1- Çıplak alevler söndürülmeli, cihaz ve varsa sayaç vanası kapatılmalıdır. 2-Hemen kapı ve tüm pencereler açılarak havalandırma yapılmalıdır. 3-Elektrik düğmeleri ile oynamamalı, sigortalar sökülmelidir. 4- Gaz kaçağı olan bölümdeki insanlar ortamdan uzaklaştırılmalıdır. 5- Kapı zili dahi çalınmamalı, sigara içilmemeli, çakmak ve kibrit vb. kullanılmamalı. 6-Telefon çalsa bile ahize kaldırılmamalıdır. 7-Elektrikli cihazlar çalıştırılmamalı, aydınlatma düğmesine basılmamalıdır. 8- Önlemler alınmadan ilgili yer ve binalara insanlar alınmamalıdır.

14 PATLAYICILIK SINIRI Pek çok parlayıcı sıvı, gaz ve tozlar için hava veya oksijenle karıştığında ve alevle temas ettiğinde, patlamaya sebep olan alt ve üst sınır konsantrasyonlar vardır. Bu konsantrasyonların altında veya üstünde patlama olmaz. Asetilen : 2,5-81 Metan : 5,3-14 Bütan : 4,1-74,2 LPG :2,9 Patlayıcı maddenin tahrip gücünü ; o maddenin konsantrasyonu, patlama sonrası ortaya çıkan enerji ve detansiyon hızı (patlama basıncının yayılma hızı) belirler.

15 M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ
GENEL TEDBİRLER A-KURULUŞ AŞAMASI 1 - YER SEÇİMİ, 2 - ÇEVRE SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ, 3 - ARSA BÜYÜKLÜĞÜ, 4 - ALT YAPI TESİSLERİ, 5 - METEOROLOJİK EKTENLER, B- PROJELENDİRME: 1-ÜRETİM TEKNOLOJİSİ, 2- MAKİNE SEÇİMİ, C- KURULAN İŞYERİNDE; 1-İŞLETME SIRASINDA, 2-DEPOLAMADA, 3-PROSESTE, 4-KULLANILMADA, 5-BAKIM VE ONARIMDA. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

16 YER SEÇİMİNİN ÖNEMİ !

17 M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ
EĞİTİM PARLAYICI, PATLAYICI, TEHLİKELİ VE ZARARLI MADDELERLE ÇALIŞILAN İŞYERLERİNDE İŞÇİLERE YAPTIKLARI İŞLERDE ÖZELLİKLE MARUZ KALINACAK TEHLİKELER, YANGIN HALİNDE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER, ATIKLARIN ETKİSİZ HALE GETİRİLMESİ, YÜKLEMEDE, BOŞALTMADA VE İŞYERİNİN TEMİZLENMESİNDE GEREKLİ ÖZEL İŞLEMLER HAKKINDA EĞİTİM, ALIŞTIRMA, TECRÜBE VE UYGULAMA SURETİYLE YETERLİ BİLGİLER VERİLMELİDİR. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

18 İŞYERLERİNDE ALINACAK TEDBİRLER
BİNALARIN ETRAFI DUVAR, TEL ÖRGÜ VEYA KAFESLERLE ÇEVRİLİP GİRİŞ- ÇIKIŞLARIN KONTROL ALTINA ALINMASI İŞYERİ HUDUTLARININ AYDINLATILMASI VE BEKÇİLERLE GÖZELTİLMESİ İŞYERİ GÜVENLİK ALANI İÇİNDE SİGARA, KİBRİT VB BULUNDURULMAMASI, BU YASAKLAMALARIN İKAZ LEVHALARIYLA BELİRTİLMESİ İŞYERİNDE YILDIRIMA KARŞI GEREKLİ GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN ALINMASI MADDELERİN KONULDUĞU KAP ÜZERİNE TEHLİKE DERECESİNİ BELİRTEN İŞARETLER KONULMASI MADDELERİN ÖZELLİĞİNE UYGUN YANGIN SİSTEMİ PARLAYICI SIVILARIN KONULDUĞU TANK, BİNA VB TESİSATIN TESİS HACMİNİN 1/2 ORANINDA SIZDIRMAZ DUVARLA ÇEVRİLMESİ ÇALIŞANLARIN EĞİTİLMESİ M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

19 İŞYERİ BİNALARINDA ALINACAK TEDBİRLER
BİNALARIN MÜMKÜNSE TEK KATLI OLMASI, DUVARLARI YANMAZ MALZEMEDEN, TAVANLARI HAFİF VE YANMAZ MALZEMEDEN, DIŞ CEPHELERE BAKAN PENCERELER İNCE KIRILMAZ CAMDAN OLMASI, TABANLAR DÜZ YANMAZ, SIZDIRMAZ, KIVILCIM ÇIKARMAZ MALZEMEDEN YAPILMASI, KOLAY TEMİZLENEBİLİR VE HAİF MEYİLLİ TARZDA İNŞAA EDİLMESİ, TABANDA YANGIN SÖNDÜRME SIRASINDA SU VB. MADDELER İLE DİĞER SIVILARI TOPLAYACAK VE BİR KUYUYA AKITACAK DRENAJ SİSTEMİ OLMASI, GİRİŞ-ÇIKIŞ KAPILARI, PENCERELER, HAVALANDIRMA MENFEZ KAPAKLARI DOĞRUDAN DIŞARI AÇILMALI, BELİRLİ BASINÇTA KENDİLİĞİNDEN AÇILMASI, BÜTÜN PENCERELER GEREKTİĞİNDE ÇIKIŞ OLARAK KULLANILACAK, KAFES VE PARMAKLIK YAPILMAMASI, TEHLİKE ANINDA KOLAYCA TAHLİYE EDİLEBİLECEK ŞEKİLDE TERTİPLENMİŞ OLMASI ÜRETİLEN MADDELERİN İŞYERİ ORTAMINDAKİ MİKTARIN KONTROLU, ELEKTRİK TESİSATININ UYGUN YAPILMASI, ÜRETİM İŞLEMLERİNİN KAPALI SİSTEMDE OLMASI, İŞYERİ AÇIK ALEVLE ISITILMAMASI, MESAFELERİN TÜZÜKTE BELİRTİLENLERE UYGUN OLMASI SAĞLANMALIDIR. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

20 ÜRETİM VE İŞLEME SIRASINDAKİ TEDBİRLER
İŞYERİNDE YAPILAN İŞ İÇİN GEREKLİ OLANDAN FAZLA İŞÇİ BULUNDURULMAMASI,(İNSAN) PARLAYICI, PATLAYICI MADDELERİN İŞYERİNDEKİ MİKTARININ BU İŞ İÇİN GEREKLİ OLANDAN FAZLA OLMAMASI, (MALZEME) PARLAYICI SIVILARIN BİR KAPTAN DİĞERİNE AKTARILMASINDA KULLANILAN TESİSATTA SIVI BUHARININ GERİ DÖNÜŞÜNÜ SAĞLAYACAK TESİSAT BULUNMASI, PARLAYICI MADDELERİN BAŞKA BİR BİNAYA VEYA YERE NAKLİNDE KULLANILAN ARAÇLARDA 1- AÇIKTA HİÇ BİR DEMİR VEYA ÇELİK KISIM BULUNMAMASI, 2- İÇİNDE YALNIZ TAŞINAN PATLAYICI MADDE BULUNMASI, 3- ÜZERLERİNİN KAPALI VEYA UYGUN BİR ŞEKİLDE ÖRTÜLÜ OLMASI, M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

21 M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ
KULLANIM Kimyasal maddeler depodan ancak günlük ihtiyaç kadar alınmalı, Kullanım yerlerinde bir günlük ihtiyaçtan fazlası bulundurulmamalıdır.Eğer günlük kullanım miktarları çok fazla ise kulanım yeri yanında yanında ikinci bir ara depo oluşturularak fazla malzeme burada depolanmalı ve saatlik kullanıma göre alınmalıdır. Boş olan kimyevi madde teneke ve kapları en az doluları kadar tehlikelidir. İçlerinde devamlı çözücü buharı bulunan boş kaplar, kullanım yerlerinde biriktirilmemeli işi bitenler derhal ortamdan uzaklaştırılmalıdır. M.NECDET ÇARIKÇI BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ 2003

22 ETİKETLEME İşyerinde kullanılan her türlü kimyasal maddeler için; Maddenin risklerini, Korunma yöntemlerini, Kullanılma metotlarını ve diğer gerekli bilgileri ihtiva eden malzeme güvenlik bilgileri bulunmalıdır. Bu tür bilgi etiketleri bulunmayan malzemeler üreticilerden alınmamalı ve kullanılmamalıdır.