Sunuyu indir
1
yapIlarIna göre fİİller
2
A) Basit Fiiller: Hiçbir yapım eki almamış fiillerdir
A) Basit Fiiller: Hiçbir yapım eki almamış fiillerdir. Fiil köklerine gelen çekim ekleri (zaman, şahıs) fiilin anlamını değiştirmediğinden böyle fiillere de basit fiil denir. *İnsan onları ancak kötü havalarda ister. *İstediğim her şeyi yaptım.
3
B) TÜREMİŞ (GÖVDE) FİİLLER: Yapım eki almış fiillerdir
B) TÜREMİŞ (GÖVDE) FİİLLER: Yapım eki almış fiillerdir. Türkçede fiil türetmenin iki yolu vardır: 1) İsim kök ya da gövdelerinden fiil türetme: * güzel-leş *sarı-ar *ışıl-da *göz-le *az-al *ben-imse *ince-l *düz-el *su- sa * sivri-l *yaş-a * kan-a 2) Fiilden fiil türetme: * sev-in *çık-ar * kız-ış *bak-ış * öl-dür * taşı-t *at-ıl *kan-dır *koş-tur
4
En az iki sözcüğün birleşmesiyle oluşan fiillerdir.
C) BİRLEŞİK FİİLLER: En az iki sözcüğün birleşmesiyle oluşan fiillerdir. Üç grupta incelenir: A)YARDIMCI FİİLLERLE YAPILAN BİRLEŞİK FİİLLER B) ÖZEL ( KURALLI ) BİRLEŞİK FİİLLER C) ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİLLER
5
A)YARDIMCI FİİLLERLE YAPILAN BİRLEŞİK FİİLLER:
İsim soylu bir sözcüğün üzerine –et , -ol , -kıl , -eyle gibi yardımcı eylemler getirilerek yapılır. * Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek. * Hayat uykuyla uyanıklık arasında raks eder. * Bu usanç duyan gözlerim bir şeyde karar kıldı. * Seyreyleyelim mehtabı yıldızların altında.
6
UYARI 1: Bu türle yapılan birleşik fiilin isim kısmında bir ünlü düşmesi ya da bir ünsüz türemesi varsa birleşik fiil bitişik yazılır. * Akşamı seyredeyim senin bakışlarında. * Bir gün yeniden bana döneceğini hissediyorum. * Ama dönsen de seni asla affetmeyeceğim. * Sabreden derviş muradına ermiş.
7
UYARI 2 : Et- , ol- yardımcı eylemleri tek başına bir anlam taşıyorsa ve önündeki isimle kaynaşmamışsa kendi görevinde kullanılmış demektir yani asıl fiildir. * Ben ettim sen etme. * Köyümüzde şimdi kirazlar olmuştur. * Elindeki gömlek ancak beş milyon lira eder. * Boş zamanlarımda kütüphanede olurum.
8
B) ÖZEL ( KURALLI ) BİRLEŞİK FİİLLER:
İki fiilin birleşmesi yoluyla oluşur. Tamamı bitişik yazılır. Dört grupta incelenir: 1) Yeterlilik Fiili ( fiil + ebil-) :Cümleye gücü yetme ve olasılık anlamı katar.Fiilin üzerine ebilmek getirilerek oluşturulur. * Okula geç kalırsam öğretmenim kızabilir. (o) * Bu genç yaşımda ölebilirim .(o) *En güzel şiirlerimi söylemeden gidebilirim. buralardan (o) * Sınıfı geçebilirim (g.y)
11
3. Süreklilik Birleşik Fiili (fiil+ edur, kal, gel):
Cümleye devam etme, süreklilik anlamı katar. * Bu hikaye yıllardır süregelir. * Televizyonun karşısında uyuyakalmışım. * Gidedursun turnalar, gurbet ellere. * Listede ismimi göremeyince listeye bakakaldım.
12
4. Yaklaşma Fiili (fiil+ eyaz) :
Eylemin gerçekleşmesine çok az bir zaman kaldığını ifade eder.Az kalsın olacaktı anlamı verir. * Kaldırımda yürürken düşeyazdım. * Onu karşımda görünce korkudan öleyazdım.
13
C) ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİLLER:
Bir isimle bir fiilin anlam yönünden birleşip kaynaşmasıyla oluşur. Bu sözcüklerden biri ya da ikisi gerçek anlamını yitirir.Deyimlerin çoğu bu türe örnektir. * Sen kimsin ki bana kafa tutuyorsun? * Bu tehditlerinle gözümü korkutamazsın. * Odasında kitaplarına göz atıyordu. * Adama laf anlatmaktan dilimde tüy bitti. * Konuşulanlara ben de kulak kabarttım.
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.