KALİTE ÇEMBERLERİ HAZIRLAYAN: NUR ATEŞ YALOVA ÜNİVERSİTESİ

... konulu sunumlar: "KALİTE ÇEMBERLERİ HAZIRLAYAN: NUR ATEŞ YALOVA ÜNİVERSİTESİ"— Sunum transkripti:

1 KALİTE ÇEMBERLERİ HAZIRLAYAN: NUR ATEŞ YALOVA ÜNİVERSİTESİ
İŞLETME MBA PROGRAMI HAZIRLAYAN: NUR ATEŞ

2 İÇERİK Kalite Nedir? Kalite Çemberleri Nedir?
Kalite Çemberleri Tarihçesi Kalite Çemberlerinin Amaçları Kalite Çemberlerinin Özellikleri Çember Örgüt Yapısıyla İlgili Organlar Kalite Çemberlerinin Faaliyet Alanı Dışında Kalan Konular Kalite Çemberlerinin Yararları Kalite Çemberlerinin İşleyişi Kalite Çemberlerinin Aşamaları Türkiye’de Gelişmemesinin Nedenleri

3 KALİTE NEDİR? Kalite, kullanıma uygunluktur.
Kalite, ihtiyaçlara uygunluktur. Kalite, bir ürünün ifade edilen ya da beklenen ihtiyaçları karşılama kabiliyetini oluşturan özelliklerin toplamıdır. Kalite, müşteri memnuniyetidir. Bir mal veya hizmetin belirli bir standardı karşılayabilmesini sağlayan özelliklerin tümüne denir.

4 Kalite, her şeyden önce bir “saygı” ve “nezaket” işidir
Kalite, her şeyden önce bir “saygı” ve “nezaket” işidir. Bu saygı 3 şekilde gerçekleşir. Kurum dışında vatandaşlara saygı içinde, herkesin geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine yaptığı katkıya saygı Çalışma grupları içinde, işgörenlerin yararlı faaliyetlerinden dolayı kendi kendilerine saygı

5 Kalİte çemberİ nedİr? Kalite çemberleri: Aynı mesleki faaliyet içinde olan veya aynı üniteye bağlı olarak çalışan, sayıları 5 ila 10 kişi arasında değişen, gönüllü kişilerin oluşturduğu küçük bir gruptur. Kalite çemberleri “TAKIM ÇALIŞMASI” dır.

6 Kalİte çemberlerİnİn tarİhçesİ
İlk kalite çemberleri, Japonya’da 1962 yılında, Profesör Ishikowa’nın önderliğinde oluşturulmuş ve 1970’li yıllarda ABD’ye ve daha sonra Avrupa’ya girmiştir. Ishikowa kalite kontrol etkinliğini, gönüllü olarak aynı işyerinde yürütülen küçük gruplar olarak tanımlamıştır. Bu kalite grupları, sürekli olarak firma çapında kalite kontrolünün bir parçası olarak bütün üyelerinin katılımıyla kendini geliştirme ve karşılıklı olarak geliştirme, atölye içinde denetim ve ilerleme, kalite kontrol etkinliklerinden yararlanma işini yürütür.

7 Dr. Ishıkowa, bir ülkede uygulanan kalite kontrol uygulamasının aynen bir başka ülkede uygulanmasının söz konusu olamayacağını, her ülkenin kendi sosyal ve kültürel yapısına göre uygulamaların değişebileceğini söylemektedir. Nitekim Japonlar da batılılardan aldıkları yönetim tekniklerini hiç bir zaman aynen uygulamamışlar, kendi bünyelerine adapte etmişlerdir.

8 Ishıkawa’ya göre firma çapında kalite kontrol etkinliklerinin bir parçası olarak yürütülen kalite kontrol çemberi etkinliklerinin arkasındaki temel fikirler şunlardır: En mükemmel kaliteye ulaşmak İnsana saygı duymak ve iş ortamını iyileştirmek İnsanların becerilerini artırmak ve eldeki beyin gücünden yararlanmak

9 KALİTE KONTROL ÇEMBERLERİNİN AMAÇLARI
Kaliteyi geliştirmek Çalışanların motivasyonunu ve katılımını artırmak Ast-üst ilişkilerini geliştirmek Maliyetleri düşürmek İşgörenlerin kültürünü geliştirmek Ekip ruhunu geliştirmek Düşünce zenginliği oluşturmak Verimi artırmak

10 KALİTE KONTROL ÇEMBERLERİNİN ÖZELLİKLERİ
Gönüllülük Kendini geliştirme Karşılıklı gelişme Bütün üyelerin katılımı Canlılık ve süreklilik Grup etkinliği Ödüllendirme

11 GÖNÜLLÜLÜK Kalite çemberlerine katılan çalışanların gönüllü kişilerden olması esastır. Başka bir deyişle, grubu oluşturan üyeler atama yoluyla gelmez, katılım konusunda üst yönetim tarafından bir baskı yapılmamalı, yalnızca üst yönetim bu konudaki kararlılığını, isteğini ve desteğini işletme çalışanlarına göstermelidir. Üyelerin çembere katılımlarında gönüllülük esası söz konusu iken, çember liderlerinin çemberlere katılımında gönüllülük esası aranmayabilir.

12 kendİNİ GELİŞTİRME Yöneticiler ve kalite liderleri, daima eğitim ve yetiştirme yoluyla insanların yeteneklerini geliştirmeye önem vermektedir. Kişilerin kendilerini tanımalarına ve anlamalarına da önem verilmelidir.

13 KARŞILIKLI GELİŞME İnsanlar birbiriyle etkileşimde olduğundan farklı departmandakiler ortak çalışma ile birbirini geliştirir.

14 BÜTÜN ÜYELERİN KATILIMI
Kalite kontrol çemberinde bütün üyelerin katılımı zorunludur. Bu, bir şirkette genel müdürden başlayarak herkesin belirli bir kalite kontrol çemberine ait olması demek de değildir. Bazıları, özel kalite kontrol çemberleri yaratarak şirketin toplam kalite kontrol programına katılacak, diğer taraftan bazı yöneticiler ve teknisyenler onlara verilen normal görevler yoluyla programa katılabilecektir. Bütün üyelerin katılımında üç aşama vardır. İlk aşama herkesin belirli bir kalite kontrol çemberine katılımın sağlanmasıdır. İkinci aşama, toplantılara devam etmesi sağlanmalıdır. Üçüncü aşama, her üyenin belli bir görevle katılmasıdır. Bu üç aşama tamamlandığında çember tam katılımcı hale gelir.

15 CANLILIK VE SÜREKLİLİK
Çember üyeleri incelenen sorun ne olursa olsun aynı kalmalı, başka bir ifadeyle sorunları ele alan çember üyeleri çember var olduğu sürece birlikte çalışmalı ve çözümler üretmelidirler. Süreklilik kavramı çember üyelerinin belli bir ölçüde yenilenmesine mutlak anlamda karşı değildir. Ancak bu yenilenme, çemberin büyük bölümünü kapsayacak ölçüde ya da grubun çok sık yenilenmesi anlamında olmamalıdır.

16 GRUP ETKİNLİĞİ Grup çalışması sonucu takım ruhu ortaya çıkar, çalışanlar kendilerine verilen değeri anlar.

17 ÖDÜLLENDİRME Çember üyelerinin sorun çözme, öneri geliştirme ve çemberlere süreklilik kazandırma konularındaki katkılarının yönetim tarafından takdir edilmesi, ödüllendirilmesi gerekir. Böylelikle dinlendiğinin ve dikkate alındığının farkına varan çember üyelerinin çalışmalarına dinamizm kazandırılmış olunur.

18 ÇEMBER ÖRGÜT YAPISIYLA İLGİLİ ORGANLAR
Kalite çemberlerinin oluşturulmasında, normal ve düzenli bir emir komuta zinciri kullanılır. Hiyerarşinin dışına çıkılmaz. Bir kalite çemberinin organizasyon şemasında aşağıdaki organlar vardır.  Koordinasyon komitesi  Rehberler  Liderler  Çember üyeleri  Koordinatör

19 KOORDİNASYON (YÜRÜTME) KOMİTESİ
Çemberin yönetim kurulu olarak da düşünebileceğimiz yürütme komitesi, çember faaliyetleri için amaçlar ve hedefler saptamaktadır. Yürütme komitesi, şirketten şirkete değişmekle beraber çoğunlukla 5–12 üyeden oluşur. Şirketin genel müdürü ya da bazı durumlarda personel müdürü veya varsa kaliteden sorumlu müdür, yürütme kurulunun başkanlığını üstlenir. Komite üyeleri, şirket içindeki başlıca departman (üretim, kalite kontrol, maliyet, mühendislik, personel, pazarlama gibi) temsilcilerinden oluşur. Komite üyelerinden biride rehber olmaktadır.

20 Yürütme komİTESİNİN GÖREVLERİ
Çember amaçlarının saptanması ve yürütme planının hazırlanması Kalite kontrol çemberlerinin kurulması ve yürütülmesi için gerekli olacak finansal kaynakların sağlanması Daha başlangıçta bir yönetmelik hazırlayarak kalite kontrol çemberi üyelerinin hangi konulara değinmemeleri gerektiğini belirtmelidir. Uygun nitelikte rehberi seçerek rehberin kime rapor vereceğini belirtmek Kalite kontrol çemberi politika ve organizasyonu ile ilgili çalışmaların yapılması

21 Yürütme komİTESİNİN GÖREVLERİ
Pilot çemberlere ilişkin takvim belirleme, pilot bölge liderlerinin seçilmesi Rehber ve lider için gerekli eğitim konusunda hazırlık yapma En az ayda bir düzenli toplantı yapılması ve ayrıca çember toplantılarının sıklık ve sürelerini belirleme sendika ile gerekli bağlantının sağlanması Ödüllendirme ve özendirme çalışmalarının yapılması Faaliyetleri gözden geçirmek, değerlendirme ve ölçüm kriterlerine uygunluğunu saptama

22 REHBER Sorumlulukları altındaki tüm faaliyetlerin aynı seviyede yürütülmesini sağlar ve idare ederler. Rehber sayısı işletmenin büyüklüğüne göre birden çok olabilir. Rehber işletmenin içinden seçilebileceği gibi, dışardan da olabilir.

23 REHBERİN GÖREVLERİ Grup amaçlarına nasıl ulaşabileceklerini ve bunun için nelerin gerekli olduğunu belirlerler. Lideri yetiştirirler ve rol değişimleri sırasında psikolojik destek verirler. Lider ve yatırımcılara geri besleme sağlarlar. Liderlere işlerini daha kolay yapmaları için yardımcı olurlar. Çember üyesi olmayan kişiler arasında çeşitli bilgiler vererek, bir gönüllü grup oluşturmaya çalışırlar. Örgüt içinde kurulan birden çok çemberle ilişki kurup koordinasyon sağlarlar. Çember faaliyetlerine yönelik ilk plânlama çalışmalarını gerçekleştirmek.

24 LİDER Liderler çemberleri içerisindeki faaliyetlerin bir araya gelmesinden ve koordinasyonundan sorumludurlar. Her kalite çemberinin bir lideri vardır ve lider, atölyesinde veya servisinde çemberlere katılımı sağlamak ve gönüllü bulmak için bir kampanya ile işe başlar ve yeterli sayıda gönüllü bulunca çemberini kurar. Liderler rehberlerin gözetimi altında olup, çemberlerin liderleri, grup sürecini kolaylaştırıcı beceriler konusunda eğitim almaktadırlar.

25 LİDERİN GÖREVLERİ  Toplantıların tarihlerini ve gündemlerini saptamak  Çember üyelerini eğitmek  Grubu teşvik edici ve etkinliklere katılımı sağlayacak ortamı yaratmak  İlk toplantılarda üyeleri toplamak  Öneriler toplayarak, üyelerle birlikte çemberin üzerinde çalışacağı sorunu belirlemek  Sorunların analizinde uygun teknikleri belirlemek  Çemberin çalışmalarıyla ilgili olarak bağlı olduğu üstlere bilgi vermek

26 ÇEMBER ÜYELERİ Çember üyeleri benzer işleri yapan, gönüllü kişilerden oluşur. Çember üyelerin temel görevi, grup tarafından seçilen sorunlarla ilgili olarak üzerine düşeni yapmak ve mümkün olan en yüksek başarıyı sağlamak üzere çabalamaktır. Çember üyeliği, kesinlikle isteğe bağlıdır ve herkese açıktır. Küçük grup niteliğinin korunabilmesi için üye sayısının 13’ü geçmemesine özen gösterilmelidir. Üyeler, grup önderinin yardımı ile rehber tarafından sorun çözme ve iletişim becerileri konusunda eğitim almaktadırlar.

27 ÇEMBER ÜYELERİNİN GÖREVLERİ
 Kendi faaliyet alanlarındaki işe, iş süreçlerine ve çalışma ortamlarına ilişkin iyileştirme alanlarının tespit edilmesi  Belirlenen sorunlara çözüm getirilmesi  Çözümler doğrultusunda önerilerin geliştirilmesidir.

28 KOORDİNATÖR Koordinatör, bir organizasyon içinde yürütülmekte olan kalite çemberleri faaliyetlerinin koordinasyonu ve yönlendirilmesinden sorumlu olan kişidir. Koordinatör rehberleri denetlemek ve yönetime destek sağlamakla birlikte esas görevi rehberle yönetim kurulu arasında iletişim kurmaktır. Kalite çemberleri iletişim kanalları yukarıdan aşağıya olduğu kadar, aşağıdan yukarıya doğru da olumlu bir şekilde çalışmaktadır. İletişim yalnızca çember üyeleri arasında kalmaz, üyeler ile yönetim arasında da doğrudan ilişki kurulur. İletişim kanallarının açık tutulması için önemli bir örgütsel ortamın yaratılması konusunda koordinatöre önemli görevler düşmektedir.

29 KALİTE YÜRÜTME KURULU REHBER DESTEK UZMAN

30 KALİTE ÇEMBERLERİNİN FAALİYET ALANI DIŞINDA KALAN KONULAR
İstihdam ve işten çıkarma politikası Disiplin, ceza ve şikayet konuları Kişisel sorunlar ve sosyal ilişkiler Sosyal yardım, ücretlendirme ve terfi konuları

31 KalİTE ÇEMBERLERİNİN YARARLARI
Kalite, verimlilik ve iletişim düzeyindeki iyileşmelerdir. Çember içinde birbirleriyle ilişki kuran ve sorunlara çözüm bulmak amacıyla beraber çalışan üyeler arasında daha önceden kurulabilecek bazı iletişim sorunları ortadan kalkmaktadır. Kalite çemberlerinin kurulması, sadece üyeler arasındaki iletişimin değil, çalışanların üst düzey yöneticilerle olan iletişiminin de daha etkili bir hale gelmesine yardımcı olmaktadır.

32 kaLİTE ÇEMBERLERİNİN YARARLARI
Kalite çemberleri sayesinde çemberlere katılan üyelerin bazı kişisel yeteneklerinin gelişmesi ve sorun çözme becerilerinin artması söz konusudur. Üyeler başlangıçta aldıkları eğitim sırasında öğrendikleri sorun çözme teknikleri sayesinde sorunlara yaklaşabilme, çözümler geliştirme, sorunlara başkalarının gözüyle bakabilme gibi becerilere sahip olmakta; bu da benlik ihtiyaçlarının giderilmesine yardımcı olmaktadır.

33 KALİTE ÇEMBERLERİNİN YARARLARI
Kalite çemberlerinin işleyiş sürecinin son aşamasını oluşturan çözüm önerilerinin yönetime sunulması sayesinde alt düzey çalışanlar yönetim tarafından tanınmakta ve takdir edilmektedir. Çalışanlar ile yönetim arasındaki ilişkilerin artması sunucu da ekip felsefesine alan bağlılık artmaktadır. Kalite çemberleri, işgücü devrinin ve işe devamsızlıkların azalması gibi olumlu sonuçları da doğurmaktadır. Ayrıca kalite çemberleri sayesinde çember üyeleri, daha üst pozisyonlara terfi etme şansını yakalayacak fırsatlar elde etmektedir. Kalite çemberleri genellikle diğer verimlilik geliştirme programlarına nazaran daha yüksek maliyet düşüşü sağlamaktadır.

34 KALİTE ÇEMBERLERİNİN İŞLEYİŞİ
PROBLEM TEŞHİSİ PROBLEM SEÇİMİ PROBLEMİN ANALİZİ ÖNERİLEN ÇÖZÜM YÖNETİME SUNMA ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI

35 PROBLEMİN TEŞHİSİ Kalite çemberleri, sorunları teşhisi ederken kendi çember üyelerinden, yönetimden, fonksiyonel servislerden ve diğer ekiplerden yararlanabilir. Sorunlar teşhis edilirken çeşitli teknikler kullanılır. Fakat içlerinden en etkilisinin “beyin fırtınası” olduğu söylenebilir.

36 PROBLEMİN SEÇİMİ Bu sorunların hangisinin, kalite çemberleri tarafından üzerinde tartışmak için seçileceğine ise çember üyeleri karar verir.

37 PROBLEMİN ANALİZİ Bir sorunun analizinde “beyin fırtınası” ve “neden sonuç analizi” kullanılır. Lider, genellikle üyelere, nedenlerle ilgili fikirlerini sorar ve bu nedenleri bir kağıda liste halinde sıralar. Esas neden, grubun onayı ile saptandıktan sonra, üyeler bu nedene çözüm aramaya devam edebilirler.

38 ÖNERİLEN ÇÖZÜM Sorunun gerçek nedeni belirlendikten sonra, üyeler bu nedenin ortadan kaldırılması için değişik öneriler ileri sürebilirler. Üyeler bu önerileri inceleyerek çözüm için bir karara varırlar.

39 YÖNETİME SUNMA Çember, etkili bir çözüm bulunduğunda üst yönetime çalışmaların sonucu göstermeyi arzuladığını bildirir. Böyle bir sunuşun yapılabilmesi için, önce olayın bir raporla anlatılması gerekir. Çok özenle hazırlanması gereken bu rapor, üyeler arasında görev dağılımı yaparak sonuçlandırılır.

40 ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI Sunuştan sonra, konunun incelenmesi ve çözümün uygulanması, yönetimin görevidir. Eğer yönetim projeyi onaylarsa uygulamaya geçer.

41 KalİTE KONTROL ÇEMBERLERİNİN AŞAMALARI
 Başlangıç  Pilot plan  Genişleme  Büyüme  Olgunluk

42 BAŞLANGIÇ Bu aşamada işletmeler benzer sektörde faaliyet gösteren diğer firmaların uyguladıkları kalite kontrol çemberi programlarını inceleyerek, programın sonuçlarını ve performansını değerlendirir. Bu aşamanın en önemli riskleri kalite çemberlerine katılımcıların azlığı, yetersiz mali destek ve grup üyelerinin grup işleyişini ve problem çözme becerilerini öğrenememesidir.

43 PİLOT PLAN Belirlenmiş program küçük ölçekte uygulamaya konulur. Burada; amaç uygulamada ortaya çıkan veya ileride ortaya çıkabilecek olası problemleri belirleyerek, programın uzun dönemde uygulanabilirliğinin araştırmasını yapmaktır.

44 GENİŞLEME Bu aşamada işletmede çalışan tüm personelin kalite kontrol çemberi programına uyumlu ve gönüllü bir şekilde katılımın sağlanmasına çalışılır.

45 BÜYÜME Büyüme aşamasının temel özelliği; işletme içinde yeni çemberlerin geliştirilmesine ağırlık verilmelidir. Bu amaçla iş programlarının geliştirilerek mamul kalitesinin iyileştirilmesi için gerekli kaynaklar tahsis edilmelidir.

46 OLGUNLUK Bu aşamaya ulaşan kalite kontrol çemberi programlarının daha da etkinleştirilmesi amacıyla mevcut eğitim programları iyileştirilerek motivasyon artırıcı ödüllendirme sistemi geliştirilir.

47 TÜRKİYE’DE KALİTE KONTROL ÇEMBERLERİNİN GELİŞMEMESİNİN NEDENLERİ
Ekonomik şartların yetersiz olması, İşgörenlerin yeterince eğitimli olmayışı, Yetki devri mekanizmasının olmayışı, Koordinasyon eksikliği, Motivasyon eksikliği, Kalite çemberlerini yöneten kişilerin vasıfsız olması.

48 KALİTE ÇEMBERLERİNİN SAĞLIKLI ÇALIŞABİLMESİ İÇİN;
İyi kurulmuş bir iç iletişim sistemine Çalışanlar,tedarikçiler ve müşterilerden gelen eleştirileri içtenlikle dinleyen, benimseyip gereğinin yapabilecek bir yönetime Etkinliği yükseltmeye yönelik öneriler getiren bir denetleme sistemine Yöneticilerin risk üstlenebilen, yeni düşüncelere açık, denemekten korkmayan ve örgütün etkinliğini artırmak için yenileşmeyi arayan kişiler olmasına ihtiyaç vardır.

49 TEŞEKKÜRLER