Gerçek anlam MECAZ ANLAM

... konulu sunumlar: "Gerçek anlam MECAZ ANLAM"— Sunum transkripti:

1

2 Gerçek anlam MECAZ ANLAM
Kelime Anlamı Gerçek anlam MECAZ ANLAM

3 Gerçek Anlam Bir kelimenin herkes tarafından da bilinen sözlükteki ilk anlamına gerçek anlam denir. Çocuk arabaların arasına sıkışmış. Annesine hasretle sarıldı. Kavanoz elinden kayıp kırıldı. Salatanın biberi çok acıydı.

4 Soru Sıkıntımızı unutmak, donuk yaşantımıza biraz renk, biraz
I II ışık katmak için, tek çaremiz kitaplara sarılmaktır. IV III Yukarıdaki cümlede altı çizili olarak verilen sözcüklerden hangisi gerçek anlamıyla kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 (2001-LGS) Cevap: C

5 Mecaz Anlam Kelimenin gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir. Ortalık yine savaş kokuyor Hiçbir şeyi dert etmeyen geniş biriydi. Sorulan sorulara cevap veremeyince sıkıştı.

6 Soru “Çevre” kelimesi, aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamıyla kullanılmıştır? Bu çevrede ev kiraları çok yüksek. Güzel motifler işlenmiş çevreleri sergilemişler Çevre kirliliği, dünyanın en önemli sorunlarındandı Yıllarca aynı yerde kalmasına rağmen çevre edinememiş. (1995-FL) Cevap: D

7

8 Terim Anlamı Bir sanat, meslek, bilim dalıyla veya herhangi bir konuyla ilgili kavramları karşılayan kalıplaşmış sözcüklerdir. Kafiye  Edebiyat Ofsayt  Futbol Plato  Coğrafya Dünya  Astronomi Peyzaj  Resim Solfej  Müzik

9 Dikkat Bir sözcüğün terim anlam olup olmadığını anlamak için cümledeki anlamına bakmak gerekir. “Seni görünce dünyalar benim oldu” cümlesinde “dünya” sözcüğü terim anlamında kullanılmamıştır “Dünya güzel bir gezegendir” cümlesinde ise terim anlamında kullanılmıştır.

10 Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük vardır?
Enflasyon bu ülkenin kaderi olamaz Arkadaşın olaya farklı bir açıdan baktı Sağlık için bol bol meyve tüketin. Kaçıncı dairede oturuyorsunuz? Cevap: A

11 Soru 2 . Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerden hangisi "terim" değildir? A) Yazının önemli bir bölümünü onun portresine ayırmıştı. B) Yeni çıkan kitabımla ilgili eleştirileri okudum. C) Olayları hikaye etme, üstün bir yetenek işidir. D) Edebiyat sanatı insanlardaki ruh inceliğini ortaya çıkarır.

12 9. Somut-Soyut Anlam Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz sözcükler somut, beş duyu organıyla algılayamadığımız fakat varlığını akıl yoluyla kabul ettiğimiz kelimelere ise soyut kelimeler denir. Somut sözcükler: Çiçek, ses, kitap, ateş, yıldırım, yoğurt... Soyut sözcükler: Akıl, öfke, rüya, sevinç, korku, hasret...

13 Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “renkli” kelimesi soyut bir kavramı nitelemektedir? Gezide renkli simalarla karşılaştık. Toplantıda çok renkli düşünceler öne sürdük. Gökyüzünü havai fişeklerin renkli ışıkları doldurdu. Tablosunu renkli çizgilerle bezemiş (1992-EML) Cevap: B

14 1. Eş Anlamlı Sözcükler Anlamları birbiriyle aynı ya da yakın yazılışları ise farklı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. Beyaz  Ak Şahıs  Kişi Gövde  Vücut Karşıt  Zıt Doğa  Tabiat Kalp  Yürek

15 Dikkat Kalıplaşmış bazı söz gruplarında eş anlamlı sözcükler diğerinin yerine kullanılamazlar. Bazılarında ise anlam değişir. Doğru Yanlış Tanrı misafiri  Allah misafiri Beyaz perde  Ak perde Kara gün  Siyah Gün

16 Dikkat Eş anlamlı sözcükler aranırken cümledeki anlamına dikkat edilmelidir. “Beyaz bir elbise aldım” cümlesinde “beyaz” sözcüğünün eş anlamlısı “ak” “hayatımda beyaz bir sayfa açtım” cümlesinde ise “beyaz” sözcüğünün eş anlamlısı “temiz”dir.

17 Soru Aşağıdaki sözcüklerin hangisinin eş anlamlısı yoktur?
Yaşlı B) Sağlık Tat D) Işık Cevap: D

18 Soru 3 1. Çocuklar bizim geleceğimizdir.
2. Hepimizin gelecekten farklı beklentisi vardır. 3. Annem ve babam akşam size gelecek. 4. Gelecek yıl tatilde köye gideceğiz. 7. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde "gelecek" sözcüğü aynı anlamda kullanılmıştır? A) 3 ve B) 1 ve 4 C) 2 ve D) 1 ve 2

19 2. Zıt Anlamlı Sözcükler Anlamca birbirinin karşıtı olan sözcüklere zıt anlamlı sözcükler denir. İyi  Kötü Cimri  Cömert Alt  Üst Almak  Vermek Az  Çok Gece  Gündüz

20 Dikkat Zıt anlamlılık ve olumsuzluk farklı şeylerdir karıştırılmamalıdır. Kelime Zıt Anlamlısı Olumsuzu Gelmek Gitmek Gelmemek

21 Dikkat Zıt anlamlı sözcükler bulunurken cümledeki anlamına dikkat edilmelidir. “Çantalarım çok ağır” cümlesindeki “ağır” kelimesinin zıt anlamlısı “hafif” “Çocuk ağır davranıyor” cümlesindeki “ağır” kelimesinin zıt anlamlısı ise “hızlı” dır.

22 Soru “Bu inceliğiniz beni son derecede duygulandırdı.”cümlesindeki “incelik” kelimesinin zıt anlamlısı hangisidir? Saygınlık B) Duygusallık Bencillik D) Kabalık (1992-EML) Cevap: D

23 3. Eş Sesli Sözcükler Yazılış ve okunuş bakımından aynı, anlamca farklı olan sözcüklere eş sesli sözcükler denir. Yaz, bağ, ben, gül, dil, el, bel, çay, asma, kaz, kara, ocak, ak, al, yar, öğüt, kız...

24 Dikkat Bir sözcüğün gerçek, mecaz, deyim vb. anlamları kendi içlerinde sesteşlik oluşturmaz. Sesteşlik farklı sözcüklerdeki yazım ortaklığıdır. “Bağ” sözcüğünün hem “üzüm yetişen yer” anlamına, hem de “bir şeyleri birbirine eklemek için kullanılan araç” anlamına gelir. Ancak “bağ” sözcüğü “Bu öğretmen bizi derse bağladı” cümlesinde mecaz anlamlı kullanılmıştır. Buradaki “bağ” sözcüğü diğer “bağ” sözcükleriyle eş sesli değildir.

25 Soru Aşağıdaki kelimelerden hangisinin eş seslisi yoktur? Arı B) Bağ
El D) Bal (1995-DPY) Cevap: D

26 Soru 2 "Bayramda beyaz bir elbise giymişti." cümlesinde geçen "beyaz" sözcüğünün zıt anlamlısı aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılmıştır? A) Kaptan, karaya yaklaştıklarını söyledi. B) Ege'de karasularımız genişletilmelidir. C) Çocuğun yanakları al, gözleri kara idi. D) Dost kara günde belli olur.

27 4. Sözcük İlişkileri Sözcükler arasında anlam ilişkilerini bulmaktır.
Makinist-Tren Öğrenci-Öğretmen Duvar-Usta Başkan-Sınıf

28 Soru “Örgü ile çorap” sözcükleri arasındaki ilginin benzeri, aşağıdakilerin hangisinde vardır? Yumak- Dantel B) İğne-Oya Dikiş-Kumaş D) Dokuma-Halı (2001-Ö.O) Cevap: D

29 Soru “Pilot” ile “uçak” arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde vardır? Duvar-Usta B) Öğrenci-Öğretmen Kaptan-Gemi D) Başkan-Sınıf Cevap: C

30 Soru Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisinde "kalem-kağıt" arasındakine benzer bir ilişki vardır? A) Fırça-boya B) Tebeşir-tahta C) Sayfa-defter D) Sözcük-cümle

31 Soru Aşağıda verilen sözcüklerle üçlü bir grup oluşturulduğunda hangisi grubun dışında kalır? Yarışma B) Çekişme Yönetme D) Karşılaşma Cevap: C

32 C) Deyimler İki ya da daha fazla sözcükten oluşan az veya çok mecaz anlamda kullanılan kalıplaşmış sözcüklerdir. Anlatıma canlılık katmak için kullanılırlar. Kulak kesilmek Kılı kırk yarmak Kazan kaldırmak Etekleri zil çalmak Eski çamlar bardak doldu. Atı alan Üsküdar’ı geçti.

33 Özellikleri Kural özelliği göstermezler Nasihat vermezler
Genellikle cümle halinde bulunmazlar. Genellikle mecaz anlam taşırlar Kalıplaşmış sözlerdir.

34 Soru Aşağıdakilerden hangisi “Büyüklerimin konuşmalarını can kulağıyla dinledim” cümlesindeki deyimin anlamına uygundur? Konuşmaları duymazlıktan gelmek Belli etmeden dinlemek Büyük bir dikkatle dinlemek Söze karışmadan dinlemek (1995-ML) Cevap: C

35 soru 1. İçi kan ağlamak 2. İçine dert olmak 3. İçine doğmak
4. İçi ezilmek 5. İçi sızlamak 16. Yukarıdaki deyimlerin hangilerinde "üzüntü" söz konusudur? A) B) 1-2-5 C) D) 1-2-3

36 Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yansıma" bir sözcük kullanılmıştır? A) Horozların ötüşünden sabah olduğunu anladık. B) Hayvanat bahçesindeki aslanın kükremesi korkunçtu. C) Yarışa hazırlanan atlar kişniyordu. D) Yemyeşil çimenlerdeki minik kuzular meleşiyordu.

37 Zaman ayırdığınız için teşekkür ederim
Kaynak: Yeni Renk Yayınları Anafen Yayınları

38

39

40