Girişimcilik Yard. Doç. Dr.Ethem Duygulu Dokuz Eylül Üniversitesi

... konulu sunumlar: "Girişimcilik Yard. Doç. Dr.Ethem Duygulu Dokuz Eylül Üniversitesi"— Sunum transkripti:

1 Girişimcilik Yard. Doç. Dr.Ethem Duygulu Dokuz Eylül Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Bilimsel yayın amaçlı hazırlanmamıştır

2 Girişimcilik nedir? Yaygın kanının aksine girişimcilik sadece iş kurma değildir. Literatürde girişimcilik altı ekole bağlı olarak değerlendirilir.

3 Girişimcilik nedir? Personel kalitesinin değerlendirilmesinde; girişimciliğin büyük (üstün) insan ve psikolojik özellikler, Fırsatları bilme anlamında; klasik okul, Faaliyet ve yönetme anlamında; yönetim ve liderlik okulları, Yeniden değerlendirme ve uyum anlamında; iç girişimcilik (örgüt-içi girişimcilik) olarak sınıflandırılmaktadır (Barton ve Lischeron, 1991:46).

4 Üstün insan ekolü; sezgi, kuvvet, enerji, dayanıklılık ve öz-gerçekleştirme,
Psikolojik özellikler ekolü; kişisel değerler, risk alma, başarı ihtiyacının tatmin edilmesi vb, Klasik ekol; yenilik, yaratıcılık ve buluşlar,

5 Yönetim ekolü; üretimin planlanması, insanların örgütlenmesi, sermaye elde etme ve bütçeleme,
Liderlik ekolü; motivasyon, yöneltme ve önderlik etme,

6 İç girişimcilik (örgüt-içi girişimcilik) ekolü ise, karmaşık yapılı örgütlerde fırsatların farkına varma ve kararların maksimizasyonu, bölüm içinde yaratıcılığı ve rekabeti geliştirme ile yönetsel becerilere dayanarak açıklamaktadır.

7 Yeni iş yaratma çabası girişimcilik olgusunun sadece bir yüzüne odaklanmaktadır.
Bir yeni girişimin kurulumu dört değişkenin etkisi altındadır: Çevre, birey, örgüt ve süreç.

8 çevre ile ilgili olarak
yeni iş kurulumlarında girişimci deneyimi, risk sermayesi, işgücü, yasal ve idari düzenlemeler, yaşam koşulları, mesleki ve endüstriyel farklılıklar, finansal kaynaklar, tarım ve endüstriyel taban, bölge nüfusunun tutum ve davranışları, taşımacılık, alt yapı vb. faktörlerin etkisi bulunmaktadır.

9 Bireyle ilgili olarak Bir fırsatla karşılaştığında onu örgütsel biçimlere dönüştüren ve bu süreçte önemli sayılacak bir biçimde kişisel varlığını riske eden kişiler girişimci olarak algılanmalıdır. Bu durumda bireylerin önünde tercih edecekleri iki seçenek vardır: Girişimci olmak ya da olmamak.

10 Bireyle ilgili olarak Bu tercihlerdeki eğilim ise bireylerin yakın çevresindeki girişimsel faaliyetleri algılamaları ile bağlantılıdır. Eğer birey sosyal etkileşimlerinden, maliyetlerin düşük risk içerdiği ve karlılığın yüksek olacağına yönelik bir duyum alıyorsa, tercihleri genelde risk içerse de girişimci olmaya yönelimlidir.

11 Bireyle ilgili olarak Bu davranış tesadüfü olsa da onun almış olduğu eğitimler, bireysel özellikleri, varlık sahibi olması ve istihdam beklentileri gibi özelliklerle kuşatılmış olabilmektedir. Kısacası girişimcilik kararlarının bağımsız gerçekleşmediğinden söz edilebilir.

12 Bireyle ilgili olarak Diğer taraftan özellikler yaklaşımı girişimsel davranış ve algılamaları açıklamada sınırlı bir başarıya sahiptir. Sadece bireylerin özellikleri ile iş kurma davranışını açıklamak, bazı bireylerin niçin iş kurma düşüncesine sahip oldukları ve risk almada gönüllü olduklarını açıklayamamaktadır.

13 Bireyle ilgili olarak Özellikle karar verme aşaması girişimciliğin ilk ve en önemli adımlarından birisini oluşturmaktadır. Bu aşamada kişisel yetkinlik, bireyin gerekli kaynakları toplayabilme ve uygulayabilme, verilmiş bir görevi başarabilme yeteneği ve ustalık, motivasyonun bir göstergesi olarak ortaya çıkmaktadır.

14 Bireyle ilgili olarak İş kurma davranışı, bireylerin kişilik özellikleri, karar verme davranışı, nitelikler, bireye ilişkin üst düzey ihtiyaçların başarılması, motivasyon vb. unsurlarla açıklanmış olmasına rağmen, gerçekte bu davranış kimi zaman toplumsal bir zorunluluk olarak da ortaya çıkabilmektedir.

15 Girişimcilik davranışının toplum tarafından algılanması biçiminde sosyal-çevresel nedenlerden dolayı bireylerin kendilerini ispat arzusu, para kazanma zorunluluğu veya kişinin yapacak bir işinin olmaması gibi nedenlerden de ortaya çıkabilmektedir.

16 İş kurma davranışı Avrupa Birliği girişimcilik programlarında da belirtildiği gibi, büyük işletmelerin yeni ve küçük işletmeler tarafından yaratılması, yeni kurulan işletmelerin olumlu rekabet baskısı yaratması, girişimciler arasındaki iş tatminin ücretlilerden daha yüksek olması ve yeni istihdam alanları yaratma açısından oldukça önemlidir.

17 Daha çok iş kurma davranışına yöneltmek ve girişimci üretmenin bilişsel süreçler kadar, girişimci tarafından algılanan piyasaya girişi engellerinin ortadan kaldırılması ile de ilgisi bulunmaktadır.

18 Kültür alanında yapılan çalışmalar, risk almayı özendirme, bağımsız düşünebilme vb. özelliklerin, o toplumun bireylerinin girişimci davranışında bulunmada sahip olduğu değerler göstergesinin bileşeni olduğuna işaret etmektedir.

19 Paylaşılmış değerler sistemi olarak tanımlanan kültürün, radikal yenililere yönelme ve gelişim için girişimsel davranışları isteklendirmeye yönelik değerlere sahip olunması gerekliliğini içinde taşıması gerekmektedir. Buna karşılık çoğu kez kültür bu uyumluluğu güçleştirmede, grup çıkarları ve kontrol ihtiyacı nedeniyle risk alma ve girişimsel davranışlarda bulunmayı isteklendirmemektedir.

20 Bu nedenle davranışsal araştırmalarda girişimciyi potansiyel olarak etkilemesi mümkün olan ulusal kültürün anlaşılması önemlidir.

21 Problem çözme faaliyetlerindeki kolaylıklar, patent haklarının düzenlenmesi, sosyal normlar ve paylaşılmış bilişsel değerler vb. ile bir ülkenin işbirliğini arttırmaya yönelik alt yapıyı sağlamak ekonomide girişimsel faaliyetleri arttırmaktadır.

22 Ülkenin kurumsal görünümüne ilişkin girişimcilik algısı üç boyutta tanımlanmaktadır. Buna göre devlete ait düzenlemelerin (düzenleyici boyut), yaygın olarak paylaşılmış sosyal bilginin (bilişsel boyut) ve değerler sisteminin (normative boyut) yerel girişimsel faaliyetler üzerinde etkisi bulunmaktadır.

23 Girişimci algısında düzenleyici boyut, yasalar, hukuk sistemi, idari düzenlemeler, devlet politikaları gibi unsurları içermektedir. Yeni iş kurulumlarında riski azaltmaya yönelik olarak devlet desteğinin verilmesinin,(örneğin finansal yardım, teşvikler, muafiyet veya indirimler, vergi kolaylığı, zarların karşılanması vb.) yatırım risklerini azaltacağı, iş yeri kurulumlarının yasal düzenlemelerle kolaylaştırılmasının iş kurmayı teşvik edeceği ve kolaylaştıracağı belirtilmektedir.

24 Bilişsel boyut, yeni bir iş kurmada veya mevcut işlerde bilgiye sahip olmayı, nasıl iş kurulacağını bilmeyi, süreçler hakkında bilgilendirilmeyi, ülke içinde belirli veya özel konulardan haberdar olmayı içermektedir.

25 Normatif boyut ise toplumun girişimsel faaliyetlere yönelik inanç, değerler, kurallar, yaratıcı ve yenilikçi düşünceye ve değer yaratmaya ilişkin tutumlarının derecesini ya da bakış açısını tanımlamaktadır. Uluslararası girişimcilere göre yerel değerler, bir ülkenin kurumsal girişimci kültürü, inançları ve normları girişimsel faaliyetler üzerinde etkili olmaktadır.

26 Çalışmalar daha çok girişimci ve girişimci olmayanları karşılaştırırken büyük ölçüde psikolojik özelliklere bağlı olarak, kişilerin başarı ihtiyacı, iç kontrol odağı, belirsizlik karşısında risk alma özelliği ve belirsizliği tolere etme, yenilikçilik ve kendine güven boyutları ile bu karşılaştırmaları yapmaktadırlar.

27 Kurumsal Girişimcilik
Girişimcilik yönelimini tanımlamakta kullanılan beş temel değişken söz konusudur. Bunlar; otonomi, yenilikçilik, risk alma, proaktiflik ve rekabetçilik özellikleridir.

28 Kurumsal Girişimcilik
Proaktif davranış, kültürün bir yansıması olarak bireylerde fırsatları önceden görme, algılama ve peşinden koşma, yeni pazarlara katılım ve girişimsel niyet ile de tanımlanabilmektedir.

29 Kurumsal Girişimcilik
Bu bağlamda, proaktiflik kavramı, örgütün pazarda lider olma girişimlerinde, rakiplerine göre temel ticari faaliyet alanında yeni ürünleri/hizmetleri, teknolojileri ve yönetim tekniklerini daha önce sunması ile ilgilidir.

30 Proaktiflik Örgüt için proaktif davranışın temelinde çevreyi kontrol ve idare etme isteğinin olduğunu ilişkin inanç bulunmaktadır.

31 Yenilik Yenilik : Teknolojik değişim süreci, bilimsel buluş, bilimsel buluşun uygulanması/yenilik ve yeniliğin yayılması şeklinde üç aşamadan meydana gelmektedir. Buna göre yenilik teknolojik değişim sürecinin ve rekabet gücünün önemli bir kriteridir.

32 Yenilik Yenilik yapmak yeni ve özgün bir fikrin oluşturulması ve pazarda talep ve rekabet gören ticari değere sahip bir ürüne dönüştürülmesi sürecidir.Yenilik buluştan farklı olarak, mevcut ürünlerde, kaynaklarda ve süreçlerde yapılan değişikliklerin veya tamamen orijinal fikirlerin ticarileştirilmesini kapsamaktadır.

33 Yeni iş oluşturma Yeni iş oluşturma: Örgütlerin artan rekabet baskısını azaltabilmek ve alan ekonomilerinden yararlanabilmek için mevcut organizasyonlar içerisinde ürünleri ve pazarları ile ilişkili yeni işletmeler kurmaya önem vermektedir. Burada ürün ve hizmetlerin yeniden tanımlaması ve/veya yeni pazarlar geliştirilmesi firmalar açısından yeni işletmelerin oluşumunu sağlaması halinde yeni iş oluşturma içgirişimciliğin en belirgin özelliği olarak ortaya çıkmaktadır.

34 Yeni iş oluşturma Özellikle büyük ölçekli işletmelerde genellikle biçimsel olarak otonom veya yarı otonom ünitelerin oluşturulması da yeni iş oluşturmanın bir boyutu olarak değerlendirilebilir. Kısacası, ölçek dikkate alınmaksızın bütün organizasyonlar açısından yeni iş oluşturma boyutu otonomi düzeyini dikkate almaksızın mevcut pazar ve ürünlerle ilişkili olarak yeni işletmeler kurmayı ifade etmektedir.

35 Kendini yenileme Kendini yenileme: Üçüncü boyut olan kendini yenileme, stratejiyi yeniden oluşturma, reorganizasyon ve örgütsel değişimi ifade etmektedir. Bu bağlamda firmaların ortaya koymuş oldukları temel fikirlerin yenilenmesiyle organizasyonel bir dönüşümü ifade etmektedir. Bu durum işletmenin yeniden tanımlanmasını, yenilik açısından reorganizasyon ve sistem çapındaki değişimlere girişilmesini, yeni stratejik yönlendirme ve organizasyonun sürekli kendini yenilemesini kapsamaktadır.

36 Risk alma Riskli yeni iş alanlarına girme isteğini ifade etmektedir.

37 Kurumsal Girişimcilik
Üst yönetim desteği Rekabetçi agresiflik Organizasyon yapısı

38 Girişimcinin Sahip Olması Gereken Kişisel Özellikleri
Güçlü bir başarılı olma isteği, Mücadelecilik ve azim, Sorumluluk ve risk alabilme arzu ve yeteneği, İnisiyatif sahibi olmak, karar alma ve uygulama yeteneği, Liderlik ve hedefleri için başkalarına yön gösterebilmek, Yaratıcılık, fırsatları sezebilme yeteneği,

39 Girişimcinin Sahip Olması Gereken Kişisel Özellikleri
Planlı çalışma ve araştırma yeteneği, Başkalarıyla çalışabilmek ve onlara güvenebilmek, ilişki içerisinde olduğu kişilere güven verebilmek, Eksikliğini, sınırlarını bilmek ve tavsiyelerden yararlanabilmek, Zor şartlarda ağır çalışmalara hazır olmak, Kendini geliştirme arzusu,

40 Girişimci ve İş Kurmak İş fikri - Girişimcinin piyasada, kendi bilgi ve deneyimine ya da kaynaklarına uygun bir konuyu “iş fırsatı” olarak tanımlaması gerekir. Girişimcilik Nitelikleri - İş fikrini gerçekleştirmek için girişimcilik özelliklerine ve en önemlisi kendine güvene ve işin gerektirdiği uğraşı vermek için motivasyona sahip olması gerekir. Yönetim Bilgi ve Becerileri - İşin gerektirdiği teknik ve işlevsel yöneticilik becerilerini kazanması, geliştirmesi ya da bu özelliklere sahip kişileri örgütlemesi gerekir. Kaynaklar - İşin kurulması için gerekli insan, bilgi, ürün ve hizmetin sağlanması için girdi olarak gerekli tüm kaynaklara ulaşması gerekir.(finansman, bilgi-beceri, işyeri, işgücü, makine-ekipman, malzeme, zaman).

41 İşi Yürütme Aşamasında Karşılaşılan Sorunlar
İşin kuruluş aşaması öncesinde yetersiz araştırma ve hazırlıklardan kaynaklanan sorunlar, Hazırlık ve kuruluş aşamalarında öngörülmeyen sorunlar, Kurulan iş sisteminin yetersizliğinden kaynaklanan sorunlar, Zor koşullar ve zaman darlığı nedeniyle doğru iş kararlarının alınamamasından kaynaklanan sorunlar,

42 Girişimcinin Kendi İşini Kurabilmesi İçin Gerekli Bilgiler
Teknik ve işlevsel bilgiler Planlama bilgileri Yönetim bilgileri

43 Teknik ve İşlevsel Bilgiler
Ürün Tasarımı Makine Ekipman İhtiyacı Malzeme Yönetimi Proje Planlama ve Kontrol Pazarlama Satış Personel Yönetimi İdari İşler Finansman Yönetimi

44 Planlama Bilgileri İş hacminin tahmin edilmesi
Fırsatların ve olası sorunların belirlenmesi İşin gelişme eğiliminin tahmin edilmesi İşin genel stratejisinin belirlenmesi Hedeflerin belirlenmesi Gerçekleşen sonuçların izlenmesi Planlanan ile gerçekleşenlerin karşılaştırılması Planlanan gelir-gider ile gerçekleşen gelir- giderin karşılaştırılması,

45 Yönetim Bilgileri Liderlik İletişim Müşavirlik
Görüşme-pazarlık-toplantı Eleman alma Personel yetiştirme Personel değerlendirme, yönlendirme, ödüllendirme

46 Yönetim Bilgileri Teşvik Katılım Sorun çözme Fırsatların yakalanması
Krizlerle başa çıkma Zaman yönetimi Karar verme

47 Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları
MOTİVASYON İŞ FİKRİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÖN DEĞERLENDİRME YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASI İŞ PLANI İŞİ KURMAK İŞİ GELİŞTİRMEK

48 Motivasyona Sahip Olmak
Girişimcinin Motivasyon Kaynakları : Kendi kendinin patronu olma, başkalarından emir alarak çalışmama isteği, Mevcut iş seçeneklerinin verdiği maddi-manevi kazanımlardan daha fazlasına ulaşma isteği, Kendi geleceğini kendi karar ve çabaları ile şekillendirme isteği, Kendi işini kurmak dışında hayatını kazanma seçeneklerinin sınırlı olması, Emekli v.b gruplarda olduğu gibi iş kurarak daha çok manevi tatmin sağlama çabası, Bağımsız ya da esnek bir iş ortamına sahip olmak İş fırsatlarını değerlendirme isteği,

49 2. Başarılı Bir İş Fikri Belirlemek
İş fikirlerinin kaynakları: Geçmiş deneyim, Bilgi ve beceriler Piyasadaki fırsatlar

50 3. Çalışma Programı Yapmak
İş fikrinin belirlenmesinden, işin kurulması, ürün ve hizmetlerin ilk müşterilere ulaştırılmasına kadar geçen tüm süreçte yer alan araştırmalar, planlamalar ve uygulamalar eksiksiz ve gerektiği kapsamda yapılmalıdır. Girişimcinin bunu başarabilmesi için iş kurma sürecinin tamamını içeren bir çalışma programı yapması ve süreç boyunca bu programı geliştirmesi gereklidir.

51 İş Fikrinin Ön değerlendirmesini Yapmak
Girişimciler iş fikirlerini, yapılabilirlik araştırması detayında incelemeye almadan önce, genel özellikleri çerçevesinde kurulmalarına engel bir faktör olup olmadığını araştırmalıdırlar. İş kurma sürecinde ön değerlendirme çalışması doğru bir seçime dayanmayan iş fikirleri için girişimcinin detaylı yapılabilirlik araştırması sürecinde zaman kaybetmesini engeller. Ayrıca birden fazla iş fikrinin hangisinin uygulanacağının belirlenmesi amacıyla da ön değerlendirme çalışması yapılır ve iş fikri teke indirir.

52 İş Fikri Ön değerlendirmesi
Girişimcinin sahip olduğu iş fikrinin/fikirlerinin uygulanmasında yerine getirilmesi mümkün olmayan bir yasal gereklilik, izin ya da ruhsat var mı? İş fikrinin uygulanması ve başarılı bir girişimin kurulması için zorunlu olan ve girişimci tarafından temini olanaklı olmayan özel bilgi, beceri, ustalık ve işgücü girdileri var mı? Kurmak istediği işin genel çalışma şekli ve kendisinden talep edeceği çabalardan girişimcinin yerine getirmekte zorlanacağı noktalar var mı?

53 İş Fikri Ön değerlendirmesi
İş fikrinin gerçekleştirilmesi için gerekli finansmanın yaklaşık büyüklüğü nedir? Girişimcinin ulaşabileceği potansiyel kaynaklar açısından gerekli finansman miktarı karşılanması olanaksız bir düzeyde midir? Hedeflenen ürünlerin üretiminde gerekli olan teknik ve idari süreçlerin oluşturulması ve uygulanması girişimci için olanaksız mı? Girişimcinin iş fikrinin temel başarı kriteri nedir? Girişimcinin kuracağı işin başarı şansına yönelik genel değerlendirmesi nedir?

54 İş Fikrinin Yapılabilirlik Araştırmasını Yapmak
Girişimci iş kurma sürecinin başında, öncelikle kurmak istediği işin, Sektör İş fikri Ölçek Zaman DOĞRU Ortaklar Yer Müşteriler Makineler v.b. faktörlerine sahip olduğundan emin olmalıdır.

55 İş Fikrinin Yapılabilirlik Araştırmasını Yapmak
Girişimci gerekli özelliklere sahip mi? Seçeneklerin belirlemesi İş Modeli

56 İş Kurma Sürecinin “İş Planını” Hazırlamak
Neler, ne zaman yapılacak? Aktiviteler arası ilişkiler ve zamanlama İş kurma sürecinde rehber

57 İşi Kurmak İş kurma süreci detaylı aktivite planı
İşin fiilen kurulması: İşyerini kiralama, Makine-ekipman ve malzeme satın alınması Yasal kuruluş işlemleri, Kredi işlemleri Personel temini, Deneme üretimi, vb.

58 İşletmeyi Geliştirmek
Kendi ayakları üzerinde durur hale gelir Gelişme başlar ve kullanılan kapasite yükselir İşletmeye yeni kapasiteler eklenir