Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME -2- Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

SUNU İÇERİĞİ 3- PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ * Tarihi Temel * Sosyal (Toplumsal) Temel * Ekonomik Temel * Bireysel Temel * Konu Alanı Temeli * Psikolojik Temel * Felsefi Temel - Eğitimi Etkileyen Felsefi Akımlar .İdealizm .Realizm .Pragmatizm .Varoluşçuluk - Eğitim Felsefeleri .Daimicilik .Esasicilik .İlerlemecilik .Yeniden Kurmacılık Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

PROGRAM GELİŞTİRMENİN Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
TEMELLERİ TARİHİ KONU ALANI EKONOMİK FELSEFİ TOPLUMSAL PSİKOLOJİK BİREYSEL Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Tarihi Temel: Program geliştirmenin bir bilim olarak ortaya çıkışından günümüze kadar yapılan çalışmaların sonuçlarına bakılır. Bu sonuçlardan ders çıkarılır. Bunlar örnek alınır. Yurt Dışında; * Kapsamlı ilk program geliştirme kitabı: “Eğitim Programı” 1918 yılında Bobbit tarafından yazılmıştır. * Ralph Tyler’ ın “Eğitim Programı ve Öğretimin Temel İlkeleri” (1949) * Hilda Taba “Program Geliştirme: Kuram ve Uygulama” (1962) adlı kitapları bu alanda önemlidir. Türkiye’de; * Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924) ile tüm öğretim kurumları M.E.B. bünyesi altında toplanmış ve okul programları üzerinde kapsamlı değişiklikler yapılmış, * 1926 tarihli ilkokul programı, öğretimde toplu tedris ilkesini getirmiş, * “Müfredat Programı” anlayışı 1950’li yıllardan sonra yerini “Eğitim Programı” anlayışına bırakmış, * 1924’de Türkiye’ye davet edilen John Dewey’ in hazırladığı rapor ile daha çok ilköğretim programlarının geliştirilmesine ağırlık verilmiş, * 1952 yılında köy okullarında incelemeler yapan K.V.Wofford’un katkıları olmuştur. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Toplumsal Temel: Programlar, bireyin sosyal gelişimini ve topluma uyumunu sağlayacak biçimde hazırlanmalıdır. Program geliştirme sürecinde toplumun beklenti ve ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Konu Alanı Temeli: Bireylere kazandırılacak hedefler için konu öğesi araç olarak kullanılır. Konu alanındaki değişmeler program geliştirmeyi gerekli kılar. Konu alanının ihtiyacı program geliştirmeyi etkiler. 20. yüzyıl öncesinde geleneksel eğitim alanı içerisinde çok daha fazla önemsenen bir temeldir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psikolojik Temel: Eğitimin hedeflerinin belirlenmesi aşamasında, hedeflerin eğitimle oluşturulabilirlik ve ulaşılabilirlik açısından tespitinde kullanılır. Hedeflerin, bedensel ve zihinsel gelişim özelliklerine uygunluğu açısından psikolojinin bulgularından yararlanılır. Nasıl sorusuna cevap aranır. Yöntem ve teknik seçiminde de yarar sağlar. Ekonomik Temel: Toplumun insan gücü ihtiyacını karşılamak için ekonomik temeller göz önünde bulundurulmalıdır. Aynı zamanda yapılacak programın bütçeye getireceği yük ve katkı için ekonomik temellerden yararlanılır. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Bireysel Temel: Bireyin / öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve düzeyi programda önemli bir yer tutar. Bunlar programın hedeflerine kaynaklık eder. 20. yüzyıl sonrasında öğrenen merkezli program anlayışı daha fazla benimsenmiştir. Felsefi Temel: Eğitim programlarının temel yapısının oluşturulma- sında,hedeflerin saptanmasında, özellikle uzak ve yeni aday hedeflerin belirlenmesinde, hedeflerin toplumun genel, başat felsefesine uygunluğunu belirlemede, hedefler arasında tutarlılığın kontrol edilmesinde, hedeflerin önem sırasına konulmasında felsefeden yararlanılır. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Program geliştirmedeki kuramsal temeller içerisinde FELSEFİ temele daha fazla ağırlık verilmektedir. FELSEFENİN ALT DALLARI 1. Ontoloji 2. Epistemoloji 3. Aksiyoloji 4. Mantık FELSEFİ AKIMLAR 1. İdealizm 2. Realizm 3. Pragmatizm 4. Varoluşculuk EĞİTİM FELSEFELERİ 1. Daimicilik 2. Esasicilik 3. İlerlemecilik 4.Yeniden Kurmacılık Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

FELSEFENİN ALT DALLARI Ontoloji (Varlık bilgisi): Varlığın kökenini araştırır. Varlıkları inceler. Varlıkların nasıl var olduğunu, hangi varlıkların olduğunu, varlıkların var olma nedenini araştırır. Epistemoloji (Bilgi sorunu): Bilginin kaynağını arar. Bilginin ne olduğunu bulmaya çalışır. Gerçekler bilinebilir mi? Mutlak bilgi var mıdır? Gibi sorulara cevap arar. Aksiyoloji (Değer bilimi): İyi-kötü, güzel-çirkin, Mutluluk mutsuzluk gibi değerlere yer verir. Değerleri araştırır. Mantık (Lojik): Akıl yürütme, doğru düşünme ve düşünmenin kurallarıyla ilgilenir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

FELSEFİ AKIMLAR iDEALİZM (Ülkücülük) Sokrates, Platon, Gazali * Gerçekçilik ruhsaldır ve buna sezgilerle, akılla ulaşılır. * Öğretmen öğrenciyi etkilemekten ziyade onun kişiliğinin kendi kendine gelişimini sağlayacak ortam hazırlamalıdır. * Tüm doğrular, mutlak ve kesin bilgiler insan aklında önceden vardır (idealar). İnsan, aklını kullanarak bu bilgiye ulaşabilir. İç gözlem yapmalıdır. * Merkezde konular, dersler, evrensel doğrular ve bunları aktaracak öğretmen vardır. * İnsan değerlidir ve bu değer, eğitimle daha da yükselebilir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Öğrencilere yaşayan değerler ve bu değerlerle nasıl yaşayacağı öğretilmelidir. * Bir yargının doğruluğu diğer yargılarla uyuşması (tutarlılığı)na bağlıdır. * Okul, kültürel mirası oluşturan değerleri öğretmelidir. * Genellikle düz anlatım, soru-cevap, ezber vb. yöntemler kullanılır. * Programda felsefe, matematik ve teoloji (genel ve soyutturlar) temele alınmalıdır. Ayrıca duyuşsal özellikleri geliştirmek için de öğrencilere tarih, edebiyat, başat kültürel, artistik eleştiri gibi dersler verilmelidir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

REALİZM (Gerçekcilik) Aristo, Farabi, Descartes, J.Locke * İdealizme karşıt olarak oluşturulmuştur. * Var olan her şey gerçektir, bilginin kaynağı çevredir (dünyadaki her şey insan düşüncesi ve bilincinin dışında, ondan bağımsız olarak vardır). * Gerçek bilgiye de akıl ve duyular kullanılarak, deney ve gözlemle ulaşılır. * Eğitimin amacı, insan aklını geliştirmektir (özellikle önemli kişilerin). * Merkezde konular yer alır (İdealizmden farkı; mantıklı bir düzende sıralama vardır). * Konunun özelliğine göre, kullanılan öğretim yöntemi değişmelidir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Eğitim, bütün insanlık tarihi boyunca doğruluğu tartışmasız kabul edilen değerleri öğretmelidir. * Öğretmen, öğrencilere hem bilgi kazandırmalı hem bu bilgilerin uygulamasını göstermeli ve öğrenciyi araştırmaya yöneltmelidir. * Öğretmen, uzman; öğrenci, bilgi ve becerinin kazandırılacağı, kafası boş kişidir. * Öğrenme, sıkı ve zor bir iştir, disiplin ve çaba ister. * Tecrübe, kıymetlidir ve aktarılması gerekir. * Eğitim, hayat içinde ve hayata uygun olmalı; tabiat kanunları öğretilmelidir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

PRAGMATİZM (Faydacılık) W.James, J.Dewey * İnsanın çevredeki her şeye, bu arada bilgiye de kendi yararı açısından bakması esastır. Yarar getiren şeyler, doğru düşüncelerdir. * Değerler ve ahlaki ilkeler göreceli, değişim esastır. Eğitim de, bilgideki ve hayattaki değişmelere her an hazır olmalıdır. * Eğitimde çıkış noktası; konu ya da öğretmen değil, çocuktur. * Çocuğun tüm yaşamı bir bütün olduğundan eğitim, yaşama hazırlıktan öte yaşamın kendisidir. * Bilimsel yöntem, demokratik ortam, değişim, yaparak yaşayarak öğrenme, problem çözme, deneyim- tecrübe, eleştirel düşünebilme, programda esneklik, bireysel değerlendirme teknikleri öne çıkar. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

VAROLUŞÇULUK * En önemli şey, insandır. * Eğitim kişilerin mutlak özgürlüğünü teşvik etmeli ve bu özgürlüğün nasıl kullanılacağını da öğretmelidir. * İnsan kendisini yaratan tek varlıktır (insan kendi kararları ve tercihleriyle yaşantısını oluşturur). * İnsanı sınıra taşımak esastır (insanın sahip olduğu yetenekleri en üst seviyede kullanması sağlanmalıdır). * Bu görüşün eğitim sürecine yaklaşımındaki kesin tutum, bilgi düzeyi, eğitim süreci, birey - grup etkileşimi, öğretmen öğrenci konularına ilişkin var olan uygulamaları reddetmesi uygulanabilirliğini zorlaştırmaktadır. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

NATÜRALİZM: Doğanın tüm gerçeklik olduğu düşüncesinden hareket eder. Natüralist felsefeye göre eğitimin temel amacı, toplumun yapaylığına karşı kendi kendine gelişen özgür bir insan doğası yaratmaktır. MARKSİZM: İnsanı çok yönlü eğitmeyi, doğayı denetleyerek, onu değiştirecek ve üretimde bulunacak bireyler yetiştirmeyi amaçlar. RASYONALİZM: Aklı bilginin temel kaynağı ve sınanabilirlik ölçüsü olarak kabul eden akımdır. Bilginin duyu verilerine dayalı deneylerden kaynaklandığını ileri süren (ampirizm) deneycilik karşıtıdır. POSİTİVİSM: Bilim ve bilimsel yöntemin bilgiye ulaşmak için tek geçerli yol olduğunda ısrar eden bir filozofik harekettir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

EĞİTİM FELSEFELERİ DAİMİCİLİK * Temelinde “klasik realizm” yatar. Bu eğitim görüşünü aynı zamanda idealistlerin bir çoğu da destekler. * İnsanlar özde her yerde aynı olduklarından eğitimde herkes için aynı olmalıdır. Bilgi mutlaktır ve değişmez. * Eğitim sağlam karakterli ve doğru insanlar yetiştirmelidir. * İnsan doğasının en önemli yanı akıldır ve bunun gelişimi için entelektüel eğitime önem verilmelidir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Gençlere dünyanın maddi ve manevi öğeleri birlikte verilmelidir. * Eğitim, hayatın bir kopyası değil hayata hazırlıktır. * Sınıf ortamının tek otoritesi öğretmendir dolayısıyla öğretmen alanının uzmanı ve tüm etkinliklerin merkezi olmalıdır. * Klasik eserler ve Sokratik yöntem kullanılır. * Üstün zekâlı ve elit bireylerin yetiştirilmesinde kullanılmaya daha uygundur. * Sıkı ve aristokrat bir eğitim öngörmesi ve zihinsel yeteneklerin dikkate alınmayıp herkese uygulanmak istenmesi nedeniyle eleştirilmektedir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

ESASİCİLİK * İdealizm ve realizmden etkilenmiştir. * Değişme, beraberinde toplumsal çatışmaları getirir. Bu nedenle değişmeme esastır. * Okulun görevi; doğuştan kafası boş olan öğrenciye geçmişten gelen bilgiyi, kültürel mirası, tecrübeyi aktarmak ve zihinsel yönünü geliştirerek topluma uyum sağlamasını desteklemektir. * Öğrenci ne istediğini bilemez, öğretmen sınıfta otoritedir, sıkı çalışma ve zorlama vardır. * Maddi gerçekliği inceleyen fizik, kimya, biyoloji gibi derslerle kültürel gerçekleri anlatan derslere yer verilir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Soyut düşünme, alıştırma ve ezberleme yöntemleri kullanılmaktadır. * Temel beceri (3R okuma, yazma, sayma) öğretimi esastır. * Okulda zihinsel disiplin yaklaşımının geleneksel yöntemleri kullanılmalıdır. * Daimiciler gibi içeriği (bilgiyi-konuyu) öğretimin merkezine alırlar fakat bunun klasik eserlerle sınırlandırılmasını kabul etmezler ve entelektüel ölçütlerin iyileştirilmesini isterler. * Değişen kültürde fazla durağan olması, öğrenciyi bağımlı bir kişilik haline getirmesi ve entelektüel inisiyatifi geliştirmede başarısız olması nedeniyle eleştirilir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

İLERLEMECİLİK * Pragmatik felsefenin eğitime uygulanışıdır. * Mutlak bilgi yoktur çünkü değişim kaçınılmazdır, ve buna ayak uydurabilmek adına problem çözme becerisi öğrenciye kazandırılmalıdır. * Eğitimin özü mevcuda uyum değil, tecrübenin sürekli birey tarafından inşa edilmesidir. * Öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları merkeze alınır, öğrenci aktiftir. * Okul yaşamla iç içe olmalıdır. * Öğretmenin görevi yönetmek değil, rehberlik etmektir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Okul öğrencileri yarıştırmamalı, onların işbirliği içerisinde çalışmalarını sağlamalıdır. * Fikirlerin rahatlıkla ifade edilebilmesi için demokratik eğitim ortamı sağlanmalıdır. * Eğitimde bugünün olduğu kadar geleceğin ihtiyaç ve beklentileri de dikkate alınmalıdır. * Eleştirel düşünce, yaratıcı düşünce vb. üst düzey zihinsel beceriler geliştirilmelidir. * Yeniden kurmacılık akımının öncüsü olmuştur. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

YENİDEN KURMACILIK * Pragmatik felsefeye dayanır. İlerlemecilik eğitim akımının devamı niteliğindedir. Bu nedenle ilerlemeciliğin benimsediği ilkeleri genelde tümüyle benimser. * Mevcut kültürel krizlerden kurtulabilmenin yolu, eğitim aracılığıyla, toplumu yeniden oluşturmaktır. Eğitim, bir reform aracıdır. * Eğitimin amaç ve sonuçları eğitim bilimlerinin bulgularıyla yeniden düzenlenmelidir. * İnsanlığın barış içinde yaşayabilmesi için ortak, uzlaşan değerlere ihtiyaç vardır. Demokrasiyi yerleştirmektir esastır. * Öğrenme ceza ile değil ödüllendirme ile denetlenmelidir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR

2001 Yapılan araştırmalarda, eğitim yapılacak bölgede sanayi sektörünün bölge ekonomisinde önemli yer tuttuğu saptanmıştır. Bunun üzerine sanayi ile ilgili eğitim hedeflerine öncelik verilmiştir. Bu öncelik aşağıdaki seçeneklerin hangisiyle açıklanabilir? A) Eğitim hedefleri belirlenirken toplumsal ihtiyaçlar dikkate alınmalıdır. B) Özel hedefler araştırma sonuçlarına göre belirlenmelidir. C) Konu alanındaki ve bilgideki değişiklikler hedeflerin belirlenmesinde etkilidir. D) Bireylerin eğitimden bekledikleri zamanla değişir. E) Eğitim hedefleri belirlenirken farklı yollar izlenebilir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2001 Sınıf içinde motivasyonun yetersiz olduğu durumlarda öğrenme güçlükleri kolaylıkla aşılamamakta; bu gibi güçlüklerin olumsuz etkileri artmaktadır. Bu tür durumlarda ne yapılabileceğine ilişkin önerileri geliştirirken aşağıdaki alanların en çok hangisinden yararlanılabilir? A) Öğrenme psikolojisi B) Gelişim psikolojisi C) Eğitim sosyolojisi D) Eğitim ekonomisi E) Eğitim yönetimi Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2002 Okul toplumdan kopuk olmamalıdır. Okul toplumun kendisi olmalıdır. Okul bireylere toplumsal sorunları çözme ve bunların üstesinden gelme davranışlarını kazandırır. Yukarıdaki görüşü savunan program geliştirme yaklaşımında aşağıdakilerden hangisi ön plana çıkmaktadır? A) İnsan niteliklerini geliştirme B) Disiplinler C) Yeterlikler D) Sosyal işlevler E) Bireysel ihtiyaçları karşılama Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2005 Aşağıdakilerden hangisinde bir öğretim yöntemi, ilişkili olduğu felsefi akım ile birlikte verilmiştir? A) Problem çözme - ilerlemecilik B) Problem çözme - esasicilik C) Proje yöntemi - esasicilik D) Anlatım - yeniden kurmacılık E) Anlatım - ilerlemecilik Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2006 Aşağıdakilerin hangisinde öğretmenin rolü daimicilik felsefesine göre belirlenmiştir? A) Geçmişten gelen kesin doğruları ve bilgiyi nesilden nesle aktarmak B) Bireyin doğrulara ulaşabilmesi için bizzat etkileşimde bulunmasını sağlamak C) Bireyde problem çözme becerilerini geliştirmek D) Bireyin özgür bir ortamda doğruya ve bilgiye kendisinin ulaşmasını sağlamak E) Gerekli bilgi ve doğruları bireyin yaşantısıyla ilişkilendirmesini sağlamak Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2006 Öğrencilerin nasıl öğrendiklerinin, öğretmenlerin nasıl öğretmeleri gerektiği konusunda önemli bir etkisi vardır. Bilgi, öğretenden öğrenene doğrudan aktarılmamalı, bunun yerine öğrenen tarafından yapılandırılmalıdır. Öğrenci, bilgiye doğrudan ulaşmak yerine deneyimleriyle bilgiyi özümsemelidir. Bu görüşün dayandığı eğitim felsefesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Daimicilik B) Esasicilik C) İlerlemecilik D) Yeniden kurmacılık E) Varoluşçuluk Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2007 Yeni ilköğretim programlarının dayandığı öğrenme yaklaşımları, öğrenenlerin öğrendikleri bilgilerle günlük yaşamları arasında bağlantı kurmalarına, bilgiyi özümsemelerine ve kalıcı bilgi edinmelerine fırsat vermektedir. Bu özellikler dikkate alındığında, yeni ilköğretim programlarının ağırlıklı olarak aşağıdaki eğitim felsefelerinden hangisine dayandırılmaya çalışıldığı söylenebilir? A) Yeniden kurmacılık B) Esasicilik C) İlerlemecilik D) Varoluşçuluk E) Daimicilik Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2008 Günümüz Türk eğitim sistemindeki uygulamalardan hangisi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na uygun bir uygulamadır? A) Özel ilk, orta ve yükseköğretim kurumlarının artması B) Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin zorunlu olarak okutulması C) Bazı öğretim kurumlarında İngilizce, Fransızca ve Almanca öğretim yapılması D) Çocukların eğitiminde çeşitli vakıfların etkin olması E) İlköğretimin zorunlu olması Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2009 İyinin, doğrunun ve güzelin evrenselliğini, değerlerin mutlak olduğunu ve değişmezliğini, tutarlılık kavramının önemli olduğunu savunan bir öğretmen, öğrencilerine seçme özgürlüğü tanımakta, onların seçme ve karar verme becerilerini geliştirmek istemektedir. Bu öğretmen için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Gerçekçi B) İdealist C) Yararcı D) Varoluşçu E) İlerlemeci Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim