ÜNİVERSİTELERDE « ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI SINAİ MÜLKİYET HAKLARI » FARKINDALIK TOPLANTILARI.

... konulu sunumlar: "ÜNİVERSİTELERDE « ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI SINAİ MÜLKİYET HAKLARI » FARKINDALIK TOPLANTILARI."— Sunum transkripti:

1 ÜNİVERSİTELERDE « ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI SINAİ MÜLKİYET HAKLARI » FARKINDALIK TOPLANTILARI

2 ETİYOPYA KAHVESİ DEĞER ZİNCİRİ Kahve işlenir Paketlenmiş ürün Servis $3/fincan (100 % geri dönüş) $70/kg (15) $2.7/kg (0.6) (GI Sidamo) Marka & franchising (Starbucks) Patent, Tasarım & Marka (Nestlé) $80/kg (17)

3 21. Yüzyıl Yönelimleri Ekonomik rekabet giderek artmakta, Bilgi odaklı global ekonomiler öne çıkmakta, Toplumun temel yaklaşımlarında ve değer yargılarında köklü değişimler gözlenmekte, Akademik kuruluşların, o Eğitim, o Bilimsel ve teknolojik araştırma, o Sosyo-ekonomik açılardan rolleri, katkıları ve etkileri ciddi boyutlarda değişmekte…

4 Üniversitelerin Sorumlulukları Kamu kaynaklarının kamu yararına doğru kullanımı, Ulusal sosyo-ekonomik hedeflere katkı verilmesi, Eğitim ve öğrenimde kalitenin, kişilerin ve pazarın gereksinimlerine göre yeniden tanımlanması, Ar-Ge sonuçlarının iş dünyası ve toplumun gelişimine katkı sağlaması Uluslararasılaşma ve uluslar arası rekabet edebilirliğe katkı, Akademik kurumların bireysel öncelikleri ile ulusal sosyo- ekonomik önceliklerin uzlaştırılması

5 Yeni teknolojiler geliştirmeye yönelik yetenekler –AR-GE Dünya pazarlarında rekabet üstünlüğü için araştırmalar sonucu ortaya konan bulguların, ekonomik ve toplumsal bir faydaya hızla dönüştürebilme becerisi -İNOVASYON Artan rekabet sonunda sanayi kuruluşlarının Ar-Ge ’ye yönelmeleri – YENİ NESİL ÜNİVERSİTELER

6 Birinci Nesil : Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma İkinci Nesil: Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi Üçüncü Nesil: Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi, ve ticarileştirilmesi - toplumsal fayda ÜNİVERSİTELER

7 İş gücü ve bilgi kaynakları Gelişmiş ülkelerde - üniversitelerden (SMH korumalı) Gelişmekte olan ülkelerde - (SMH kayıp, çalıntı ya da davalı) Üniversite ve Ar-Ge kurumlarının çıktıları Yeni anlayışta Yayınlanma yanında / ek olarak patent alınması Ar-Ge kurumları teknolojik ilerlemenin motorlarıdır- çıktıları korumak gerekiyor ÜNİVERSİTELER: PARADİGMADAKİ DEĞİŞİM

8 Yenilik… Buluş, dünya çapında yeni olmalıdır. Bilinen bir ürünün geliştirilmiş kısımları için de patent alınabilir. Buluş; Teknik bir probleme, yeni bir teknik çözüm getirilmesi veya bir işin gerçekleştirilmesi için önerilen yeni metotlar ya da yeni ürünler

9 Sınai Mülkiyet Hakları; Buluş ve yenilik sahibi kişilerin ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan gayri maddi bir hakkın tanımıdır. (www.turkpatent.gov.tr). Sınai Mülkiyet Hakları; patentler ve faydalı modeller, markalar, endüstriyel tasarımlar, coğrafi işaretler ve entegre devre topografyalarını kapsamaktadır.

10 Patent Faydalı Model FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI Endüstriyel Tasarım Entegre Devre Topoğrafyaları Marka Coğrafi İşaretler o Telif Hakları o Ticari Sır o Know - How

11 BULUŞLARIN KORUNMASI YASAL KORUMA GİZLİ TUTMAK

12 KORUMA FAYDALI MODEL PATENT ULUSAL BAŞVURU EPC BAŞVURUSU PCT BAŞVURUSU Tekel işlevi (20 yıl tekel hakkı) Bilgi işlevi (Buluşun açıklanması-yayın) Buluşun Yasal Koruması

13 PATENT nedir PATENT nedir? Buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkıdır. Patent Verilebilirlik Şartları

14 Patent Verilemeyecek Konular Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları; Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar; Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları; Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller; İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.

15 Faydalı Model Nedir? Küçük Patent Faydalı Model, Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen (tekniğin bilinen durumunu aşma şartının aranmadığı) buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.

16 Faydalı Model Verilemeyecek Konular Faydalı Model Verilebilirlik Şartları

17 908.862 Tüm Dünyada Tescil edilen Kaynak: WIPO Türkiye’de 8.343 2010 Patent Başvuru Sayısı 1.979.133 YerliYabancı 3.250 5.093 Türkiye’de 8.343 Yerli 3.250

18 Türkiye’de 2011 yılı Patent Başvuru Sayısı Yabancı 6.154 10.241 Yerli 4.087 2010 yılına göre %22 artış Kaynak: TPE

19

20 SMH Doğrudan Değerlendirme o Bilimin en son durumuna katkıda bulunacak konulara yönelme o Tekrarları önleme o Bilimsel çalışmalarda avantaj o Üçüncü şahıslarla ortak çalışmalarda hakların korunması o Mezunların iş bulabilirliğine katkı İnovasyona Dönüştürme o Ulusal değer yaratma o Yasal Yükümlülükleri ve Fonlama sorunları Lisanslama o Üniversiteye tanınırlık ve kaynak o Öğrenci ve öğretim elemanlarına yeni iş alanları o Ortak çalışma fırsatları o Ar-Ge çalışmalarında kaliteye katkı (patent taramaları ile yeni konulara kaynak ayrılması ve son bilgilerle donanmış deneyim) o Üniversitede girişimci bakış açısının yaygınlaşması Sınai Mülkiyet Haklarımızı Neden Kullanmalıyız?

21 Patent Başvurusu Düşünüyorsanız, Başvurudan önce yayınlamayınız Ürününüzü satışa çıkarmayınız Ders olarak vermeyiniz, sunum yapmayınız Sizden önce birileri yapmadan siz başvurunuzu tamamlayınız

22 Rüçhan Hakkı Nedir? Herhangi bir sınai hakkın birden fazla ülkede korunması istenirse, ilk başvurunun herhangi bir ülkede yapıldığı tarihten itibaren; patentler için 12 ay, markalar için 6 ay, endüstriyel tasarımlar için 6 ay, içinde aynı hak için başka bir ülkede başvuru yapma olanağı vardır.

23 Yenilik Araştırması (Novelty Search) Buluşun yeniliği, patent veri tabanlarında konu ile ilgili verilmiş patentler arasında araştırılır ve karşılaştırılır.

24 Kapsamlı Patent Araştırmaları o Yenilik Araştırmaları (Novelty searches) o Teknik Problem Çözümü (Searches for solutions for a technical problem) o Faaliyet Serbestliği Araştırması (Infringement/freedom-to operate searches) o Rakip Araştırmaları (Competitor searches) İstatistiksel Patent Analizleri o Teknolojik Trend Analizi (Analyses of technical trends) o Rakip Faaliyet Analizi (Analyses of competitors' activities) Patent İzleme Hizmetleri o Teknoloji İzleme (Technology watch) o Rakip İzleme (Competitor's watch) EBİLTEM Patent Araştırmaları Ofisi Hizmetleri

25 Patent Veritabanları

26

27

28

29

30 Buluş Başlığı: Heating system Buluş Başlığı: Heating system

31 Bibliyografik Bilgiler PATENT Patent Ailesi Referanslar Yayın Tarihi Rüçhan Hakkı Başvuru Tarihi Tescil Tarihi Buluş Sahibi Başvuru Sahibi IPC sınıfı INPADOC Yasal Durumu

32 Patent Teşvikleri TÜBİTAK Teşvikleri o Patent, başvuru esnasındayken verilir. (patent harcamaları esnasında/hemen sonrasında) KOSGEB Teşvikleri o Patent, belge olduktan sonra verilir (harcamalardan çok sonra)

33 Patent Başvuru Süreci Başvuru Dilekçesi Başvuru Ücreti Dekontu Tarifname İstemler Özet Resimler Buluşlar, başvuru yapıldığı andan itibaren koruma altına alınmaktadır.

34 Patent Sistem Tercihi İncelemesizİncelemeli Araştırma raporundan sonra 3 Ay içerisinde YAYIN 6 ay itirazlara açık ay DÜZELTME: Şekli İnceleme Araştırma Talebi 15 Ay içerisinde

35 %47 PCT Patent başvurularının tescil edilme oranı Kaynak: TPE %90 TR Patent başvurularının tescil edilme oranı Kaynak: WIPO

36 Patent Kullanım Zorunluluğu Patent sahibi buluşunu, ilan tarihten itibaren 3 yıl içinde kullanmak zorundadır. Kullanımın değerlendirilmesinde pazar şartları göz önünde bulundurulur. Patent konusu buluşun kullanılmasını engelleyecek nitelikte kabul edilen sebepler, patent sahibinin kontrolü ve iradesi dışındaki sebeplerdir.

37 Patent Hakkını Sona Erdiren Durumlar Patent sahibinin haklarından vazgeçmesi veya devretmesi Patent süresinin dolması Yıllık ücretlerin ödenmemesi

38 “ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET (SMH) BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI” çalışmaları 21 Şubat 2008 - İstanbul Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından düzenlenen Türkiye’deki Çalıştay 2-3 Aralık 2008 – Lahey, Hollanda European Patent Office (EPO) Konferansı, Hazırlanmış Taslak Ülke Planı’na yönelik görüşlerin iletilmesi, Oluşturulan ülke planının genel oturumda Türkiye adına sunulması, 12 Mart 2009 – Ankara «Ulusal Teknoloji ve İnovasyon Kapasitesinin Geliştirilmesi Modeller Bilgi Paylaşım Programı Yaygınlaştırma Semineri» 10 Aralık 2009 - Izmir Avrupa Patent Ofisi işbirliği içinde «Eğitmenlerin Eğitimi» etkinliği düzenlenmesi 2-3 Eylül 2010 – Belgrad Avrupa Patent Ofisi(EPO) «Üniversitelerde Fikri Mülkiyet hakları» semineri Mart 2011 Avrupa Patent Ofisi üyesi devletlerin ulusal patent ofisleri ve bölgesel patent bilgi merkezlerinin birleşimiyle ortaya çıkan PATLIB Patent Kütüphanesi (PATent LIBrary) ağı kapsamında «Patent Bilgi ve Dokümantasyon Merkezlerinin Yeniden Yapılandırılması» Pilot Projesi 10 Mart 2011 «Üniversitelerde Sınai Mülkiyet (SMH) Bilgisinin Yaygınlaştırılması – IPR Road Map» projesi

39 TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNDE « TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI (SMH) BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI SINAİ MÜLKİYET HAKLARI (SMH) BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI »Projesi Ulusal Koordinatörlük  EBİLTEM Birinci Dönem: Mart 2011 – Haziran 2012

40 İş Paketleri M0: Yönlendirme Komitesi Oluşturulması ve Çalışması M1: İyi Uygulamaların Paylaşılması, Destek Uygulamalarının Oluşturulması İçin Üniversiteler Arası İletişimin Koordinasyonu M2: Üniversitelerde SMH Politikası Oluşturulması ve Farkındalığın Arttırılması M3: Kısa Eğitim Programlarının (Sertifika Programları) Oluşturulması M4: SMH Uzmanları Yetiştirilmesine Yönelik, İleri Düzeyde Disiplinlerarası Program Oluşturulması M5: Üniversiteler Bünyesinde TT ve SM Ofislerinin Kapasitelerinin İyileştirilmesi ve Yenilerinin Kurulması M6: Üniversitelerden Çıkan Buluşların Ticarileştirilmesi İçin Yöntemlerin Sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil) YOL HARİTASI

41 GERÇEKLEŞTİRİLENLER Yönlendirme Komitesi’nin Oluşturulması 172 Üniversite arasından toplam yayın sayısı, Sınai Mülkiyet Hakları üzerine yapılan çalışmalar ve coğrafi durumuna göre seçilen 7 Bölge Koordinatörü ve 27 Bölge Temsilcisi 4 Türk Patent Enstitüsü ve 1 YÖK Temsilcisi – Toplam 40 üye

42 1. Yönlendirme Komitesi toplantısı TPE’de – 21 Eylül 2011 Üniversitelerde Odak Noktaların Seçilmesi, Türk Üniversiteleri Arası “Ulusal SMH Ağı” Oluşturulması, Tanıtım ihalesini kazanan NETVİZYON Firması ile Bölge Koordinatörleri Çalıştayı – 10.12.2011 1. Bölge Koordinatörleri Toplantısı - 23.12.2011 Tüm Bölge Koordinatörleri, kendi bölge temsilcileri ile en az birer toplantı yaparak Yol Haritası üzerinde çalışmalar yaptı ve geri bildirimler Ulusal Koordinatörlüğe iletildi. Üniversite SMH Durum Analizi çalışması için hazırlanan ön anket Mühendislik Dekanları Konseyi üyeleri tarafından (37) dolduruldu. GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 2

43 EBİLTEM ve TPE işbirliği ile on-line olarak hazırlanan “ Türkiye Üniversitelerinde Sınai Mülkiyet Hakları Durum Tespiti Anketi” Bölüm Başkanları tarafından doldurulmak üzere Tüm Üniversitelerin Rektörlüklerine gönderildi ve bugüne kadar 2984 cevap alındı. Tüm Bölgelerde Üniversite Düzeyinde SMH Farkındalığının Arttırılması için “Gönüllü Eğitimcilerin” belirlenmesi çalışması, (Ege Üniversitesi bünyesinde resmi yazı 13 Aralık 2011 tarihinde tüm üniversiteye gönderilmiştir. Yanıtlar beklenmektedir) Ege Üniversitesi SMH Politikası (IPR Policy) oluşturulması ve şablon olarak diğer Devlet Üniversitelerine sunulması. GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 3

44 Avrupa Patent Ofisi (EPO) temsilcileri ile birlikte TPE’ de gerçekleştirilen toplantıda proje kapsamında yapılan faaliyetler sunuldu. Yol Haritası uygulamaları için Performans Kriterleri geliştirilmiş olup, Bölge Koordinatörlerinin görüşleri talep edildi. SMH Farkındalık Etkinlikleri kapsamında ilk seminer Denizli Pamukkale Üniversitesi’ nde geçekleştirildi. GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 4

45 Üniversite Üst Yönetimlerinin Katılımı İle SMH Zirve Toplantısı, E.Ü. ev sahipliğinde Ege Bölgesi Üniversiteleri Rektörleri Toplantısı, SMH Farkındalığının Arttırılması İçin Üniversite Düzeyinde Komitelerin veya Kurulların Kurulması ve Görevlerin Belirlenmesi, Seçilen Üniversitelerde SMH Farkındalık Etkinliklerinin Düzenlenmesi, Üniversitelerde düzenlenen farklı etkinliklere SMH farkındalık çalışmalarının dahil edilmesi, Üniversitelerde SMH Durum Analizi için Anket Çalışması Analizi ile Ulusal bir SMH “mevcut durum raporu” nun hazırlanması, SMH’ larına ilişkin konuların uygun derslere entegre edilmesi, Öğrencilere ve Akademisyenlere yönelik “Patent Analizi” ve “Patent Dokümanı Yazım” Eğitimleri Düzenlenmesi, Eğitimcilerin belirlenmesi ve “EPO Teaching Kit” ile Eğitimcilerin Eğitimi Düzenlenmesi, KISA DÖNEMDE PLANLANANLAR – Haziran 2012

46 ORTA DÖNEM PLANLANLAR - Haziran 2013 Üniversite’de “SMH Politikası ” nın oluşturulması, Farklı düzey ve disiplinlere yönelik Eğitim Modülleri Oluşturulması, Lisans ve Yüksek Lisans derslerine SMH giriş derslerinin eklemesi, SMH’ larına ilişkin derslerin programlara eklenmesi hususunda üniversite senatoları için önerilerin geliştirilmesi, MÜDEK akreditasyon koşullarına SMH ile ilgili madde eklenmesi, Üniversiteler Bünyesinde Mevcut “TPE Bilgi ve Doküman Birimleri” ve “Teknoloji Transfer Ofisleri” nin Kapasitelerinin İyileştirilmesi, Yeni “Teknoloji Transfer Ofisleri” nin kurulmasına imkan verecek alt yapı hazırlıklarının tamamlanması, Patent başvurularının akademik yükselmedeki etkisinin arttırılmasına yönelik geliştirilecek modelin yaygınlaştırılması,

47 Farklı Disiplinlerden mezunların SMH uzmanı olarak yetiştirilmesine yönelik, ileri düzeyde disiplinlerarası lisansüstü eğitim programları geliştirilmesi ve başlatılması, Uluslar arası işbirlikleri ile ortak örgün ve uzaktan eğitim programların oluşturulması, Geliştirilecek yaşam boyu eğitim ve Lisansüstü programların uluslararası kurumlar tarafından akreditasyon unun projelendirilmesi, Türkiye ve Avrupa’da SMH alanında kariyer olanakları oluşturulması ve duyurulması, Üniversitelerin SMH konusundaki kapasite lerinin iyileştirilmesi, Üniversitelerden çıkan buluşların ticarileştirilme si için yöntemlerin sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil), UZUN DÖNEM PLANLANLAR - 2015

48 Fazilet Vardar Sukan Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi EBİLTEM fazilet.vardar@gmail.comTeşekkürler…