Sunuyu indir
YayınlayanTardu Alptekin Değiştirilmiş 9 yıl önce
1
TRAVMALI HASTADA HAVA YOLU AÇIKLIĞININ SAĞLANMASI VE TRANSPORTU
Bahar Kuvaki Balkan DEÜTF Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Mayıs, 2012
2
meydana gelen trafik kaza bilgilerini kapsamaktadır.
GENEL KAZA İSTATİSTİKLERİ Yıl Kaza Sayısı Ölü Sayısı Yaralı Sayısı 2002 4.169 2003 3.959 2004 4.427 2005 4.505 2006 4.633 2007 5.007 2008 4.236 2009 4.324 2010 4.045 2011 3.835 Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı sorumluluk bölgesinde meydana gelen trafik kaza bilgilerini kapsamaktadır.
3
Yaralanmalar Yüz / Boyun % 5 Kafa / Beyin % 60 Toraks % 60
Omurga % 15-30 Abdomen % 25 Ekstremiteler % 40
4
Travmatik Ölümler: Üç zaman aralığı
1. ilk saniyeler-dakikalar (%20-30) 2. ilk dakikalar-saatler (%50) (‘Golden hour’) Nedenleri: Havayolu tıkanmaları (subtotal) [A] Subdural veya epidural hematom [AB] Hemo- veya pnömotoraks [BC] Karaciğer veya dalak rüptürü [C] Pelvik ve diğer kırıklarda kan kaybı [C] 3. geç ölümler: YB; sepsis, MOF (%20-30) uygun acil bakım ile bu hastalar sıklıkla kurtarılır
5
Travmada Temel Yaklaşım
Hızlı primer bakı (ABCDE) Resüsitasyon işlemleri İkincil bakı ve ileri tedaviler (tepeden tırnağa) İncelemeler (afette minimal) Hastanın acil cerrahi ya da daha ileri ve özel bakım için başka bir merkeze sevki Kesin tedaviler, operasyonlar, YB ve rehabilitasyon
6
“Treat first, what kills first” “Önce öldüreni, önce tedavi et”
ABC.. ve DE A – Airway: Hava yolu (ve servikal koruma) B – Breathing: Solunum C – Circulation: Dolaşım (kanama kontrolü) D – Disability: Kısa nörolojik muayene E – Exposure: Hastanın Soyulması / Çevre’nin kontrolü “Treat first, what kills first” “Önce öldüreni, önce tedavi et”
7
A Airway: Havayolu B Breathing: Solunum
8
Hava yolunu değerlendir (bak dinle hisset)
Gerekirse havayolu açma manevrası yap
9
Erken servikal yaralanma önlemleri
Boyun yaralanma olasılığı varsa boynu immobilize et Sert boyunluk Başın iki tarafına bloklar; alından bandajla
10
Solutma ve ventilasyon
Hava yolu açık Solunum yetersiz ise destekle Hayati tehlike yaratan toraks yaralanmalarının olup olmadığını kontrol et Tansiyon pnömotoraks Açık toraks travması Kardiyak tamponad Flail chest Masif hemotoraks 10
11
Solutma ve ventilasyon
Oskültasyon Tüm akciğer zonları Perküsyon anormal ses varlığı İnspeksiyon Solunum hızı Soluma eforu Simetri Yaralar, izler Palpasyon Hassas noktalar, eşit ekspansiyon 11
12
Eğer yetersiz hava yolu varsa
Hava yolu açma manevrası Oral-nazal airway Yine yetersiz solunum varsa BVM ile ventilasyon sağla BVM yetersiz veya başarısızsa endotrakeal entübasyon yap
13
Balon Valv Maske ile Ventilasyon (BVMV)
Hava yolu yönetiminde temel beceridir Zor olabilir Kardiyak arrest durumunda, travmada akciğer mekanikleri değişir Regurjitasyon ve aspirasyon riski yüksek Acil ekiplerinin BVMV becerilerinin çok iyi olması için, düzenli uygulama yapmaları gereklidir
14
Balon Valv Maske ile Ventilasyon (BVMV)
Temel hava yolu yönetimi eğitimi almış kişilerin BVMV başarıları %43-51 Anestezist gelene kadar %50 başarısız BVMV BVMV ile aspirasyon sıklığı %12, laringeal maske ile %3 Paal P, Resuscitation, 2010
15
Travmalı Hastada Acil Trakeal Entübasyon Endikasyonları
Havayolu obstrüksiyonu Hipoventilasyon, hipoksi (SpO2<%90, SS <19 veya > 29) Hava yollarında yaralanma, ödem Bilinç bozukluğu (GKS 8) Ciddi hemorajik şok, ağır yaralanmalar (toraks, kafa, batın) İnhalasyon yoluyla olan yaralanmalar Hava yolu koruyucu reflekslerinin olmaması (aspirasyon riski) Hava yolu ile transport Kardiyak arrest
16
Travma Hastasında Havayolu Obstrüksiyonu İçin Risk Faktörleri
Değişen bilinç durumu Kafa travması Alkol ve ilaç etkisi Fasiyal kırıklar Künt boyun travması Yanıklar/ duman inhalasyonu Konjenital havayolu darlıkları
17
Havayolu Obstrüksiyonu Bulguları
Ajitasyon, huzursuzluk, siyanoz ve hipoksi Küntlük ve hiperkarbi Yardımcı solunum kasların kullanımı Gürültülü, hırıltılı solunum sesi (Stridor) Treakeanın orta hatta olmadığının görülmesi Özellikle kafa travmalı hastada hiperkarbinin önlenmesi ve yeterli oksijenizasyon sağlanması kritik öneme sahiptir
18
Hava yolu yönetimini kim yapar ?
Paramedik Hemşire Doktor Uzman Doktor Doğru araç-gereç, yanlış ellerdeyse, hastaya zarar verilebilir ! Berlac, Acta Anaesthesiol Scand 2008
21
Altın Standart Endotrakeal entübasyon Başarı ? Başarısızlık ?
Yanlış yerleşim Hava yolu travması Hipoksi Bradikardi
22
Laringoskopik görüntü Cormack/Lehane
23
Hastalar entübe edilemedikleri için değil,
entübasyon denemeleri bırakılmadığı için ölürler… Scott, BMJ, 1986
24
Entübasyonda Genel Prensipler
Entübasyonu en deneyimli kişi yapar Entübasyon denemesi 30 saniyeden fazla sürmemelidir Entübasyon için yeterince deneyim yoksa, sadece BVM ile solutma tercih edilmelidir hatalı entübasyondan daha iyidir
25
İlk Direkt Laringoskopi Denemesinde
Tüm malzemelerin kontrolü Yeterli kas gevşemesi Uygun baş boyun pozisyonu Optimal eksternal laringeal manevralar (BURP, Sellick??) Alternatif havayolu araçları temini Airway Balon valv maske Laringoskop Farklı boylarda blade Entübasyon tüpleri En az iki yedek boy Stile 10cc boş enjektör Aspiratör Sabitleyici Steteskop Krikotirotomi seti Pulse Oksimetre End tidal CO2 dedektörü
26
Endotrakeal Tüp Yerinin Doğrulanması
Steteskop ile 5 nokta oskültasyonu Bilateral solunum sesleri ve mide havası CO2 monitörizasyonu en güvenilir gösterge Kord vokallerden tüpün geçtiğini görmek Satürasyonun yükselmesi Akciğer grafisi
27
Hızlı Seri Entübasyon (RSI Rapid-Sequence Intubation)
Avantajları Nöromusküler paralizi sağlar Sedasyon sağlar Hemodinamik stabiliteyi devam ettirir İntrakranial hipertansiyonu önler Kusmayı önler
28
Hızlı Seri Entübasyon İlaç Öneri Standart hastada
Tiopental (3-5mg/kg) Süksinilkolin (1.5mg/kg) Tiopental birkaç saniyenin üzerinde Süksinilkolin bolus GKS ≤ 8 ise Lidokain (1.5mg/kg) Tiopental ve Süksinilkolinden önce Göz travmasında Vekuronyum (0.3 mg/kg) Rokuronyum (1mg/kg) Süksinilkolin yerine; Vecuronyum 120 dakika Rokuronyum 45 dakika Hemodinamik instabil ve uyanık hastada Tiopental (0.5-1mg/kg) Etomidat ( mg/kg) Süksinilkolin ile birlikte Hemodinamik insabil ve koma varsa Süksinilkolin (1.5mg/kg)
29
BVM ile oksijenasyon ve ventilasyon etkin ise;
Entübasyon 3 kez denenebilir. Üçüncü denemeden sonra alternatif hava yolu açma yöntemleri denenmelidir. BVM ile oksijenasyon ve ventilasyon etkin değilse; Alternatif hava yolu açma yöntemlerine geçilmelidir
30
Zor entübasyon göstergesi olabilecek bulgular
Azalmış mandibular alan Baş ekstansiyonunda kısıtlılık Anteroposterior dil kalınlığında artış Ağız açılmasında kısıtlılık İnspiratuvar stridor Retrognati Kesici dişlerin öne doğru çıkıntılı olması Kısa boyun Morbid obezite
31
Zor havayolunda oluşabilecek komplikasyonlar
Travma Dil, dudak, diş, farenks, trakea, vokal kord Özofagus veya ana bronş entübasyonu Ödem Kanama Özofageal veya trakeal perforasyon Pnömotoraks Gastrik regürjitasyon Aspirasyon
32
Hastane öncesi / acil serviste zor hava yolu
Ameliyathanede görülenden daha sıktır (3 katı, %6-12,5) Ameliyathanede geçerli olan algoritimler hastane öncesi acil durumlar için uygun olmayabilir Hastane öncesi hava yolu açan kişiler paramedik veya acil hekimleridir, anestezist değildir Daha deneyimli kişiden yardım istenemez Hastayı tekrar uyandırmak mümkün değil Desatürasyon ve pulmoner aspirasyon riski yüksek Combes ve ark. Anesthesiology 2011
33
Evet Hayır Hayır Evet Hayır Başarısız Entübasyon Denemesi (30 sn)
Maske ile solutmak mümkün mü? Evet %100 O2 ile solut Pozisyonu düzelt Monitörizasyonu tamamla Yardım ise Uzun bleyd gerekir mi? Mandiren gerekir mi? İkinci deneme (30 sn) Hayır Zor Hava Yolu Yardım iste Tekniği düzelt, airway kullan Baş pozisyonu? Hava yolu açık mı? %100 O2 ile solut Hayır Laringeal Tüp Laringeal Maske Kombitüp Evet Devam et Monitörizasyonu güvenceye al Hayır Cerrahi Hava Yolu
34
Diğer Havayolu Açma Araçları/Yöntemleri
Laringeal Tüp LMA ve ILMA Kombitüp Cerrahi havayolu yöntemleri İğne Krikotiroidotomi Trakeostomi Retrograd entübasyon
35
Laryngeal Mask Airway (LMA) Laringeal Maske (LM)
Dr. Archie Brain, Royal London Hospital Başlangıçta alternatif hava yolu aracı olarak geliştirilmiştir
36
LMA yerleştirilmesi
37
Laringeal Maske (LM)
38
Intubating LMA (ILMA), Fastrach
39
Intubating LMA (ILMA), Fastrach
41
Supreme LM LMA Supreme
42
Deneyimsiz uygulayıcılar
30 hasta İlk denemede %90 başarı İkincide %100 Yerleştirme süresi sn Mide sondası %100 başarılı Hastane öncesi uygulama için önerilmekte
43
Supreme LM
44
Laringeal Tüp Laryngeal Tube
45
Laringeal Tüp
48
Özefageal Trakeal Kombitüp Esophageal-Tracheal-Combitube (ECT)
Distal kaf enjektörü Proksimal kaf enjektörü Aspirasyon sondası
49
Özefageal ve trakeal yerleşim
Kombitüp Özefageal ve trakeal yerleşim
50
Kombitüp
51
Cerrahi Havayolu
52
Cerrahi Havayolu Cerrahi krikotirotomi < yaş olan çocuklarda önerilmemektedir. Gerekiyorsa iğne krikotirotomi tercih edilmelidir. < 5 yaş İğne krikotirotomi, balon ile ventilasyon 5-10 yaş Oksijen satürasyonu yetersiz ise transtrakeal jet ventilasyon > 10 yaş (> 12 yaş erişkine benzer) Uygulayıcıya bağlı İğne krikotirotomi ile transtrakeal jet ventilasyon veya cerrahi krikotirotomi
53
Cerrahi Havayolu 53 53
54
Perkütan Transtrakeal Ventilasyon
Diğer yollarla ventile edilemeyen çocuklarda/erişkinlerde uygulanır. Deneyimler azdır.
55
Retrograd İntübasyon
56
Retrograd Entübasyon
58
Önemli olan entübasyon değil, oksijenasyondur !
Shiroh Isono, Chiba University,Japan. Anesthesiology 2011
59
Travmalı Hastanın Transportu
60
Hayatı tehdit eden yaralanma / politravma
Travmalı olgu İlk muayene Hayatı tehdit eden yaralanma / politravma evet hayır Hızlı transport İkinci muayene Yeniden değerlendirme Yeniden değerlendirme Yaralanmaların tedavisi İkinci muayene Transportun başlanması
61
Kalmak mı zor gitmek mi zor?
İşlem yatak başında yapılabilir mi? Evet Kal Hayır Düşün Hastanın durumu stabil mi? Git - Transportu yap Stabil olmayan hastalar için Transport hayat kurtarıcı bir girişim/tedavi için mi? Hava yolunu, solunumu, dolaşımı güvence altına al ve transp yap Acil plan kararı için tanısal işlem şart mı?
62
4 N bir K Neden? Kim? Nasıl? Ne zaman? Nereye?
Transport neden gerekli? Yarar/Zarar? Transport sonrası tedavi değişecek mi? Sonuç için önemli mi? Yatak başında yapılabilir mi? Kim? Hasta kim? (Hastanın mevcut tedavi gereksinimleri neler) Hastaya kim eşlik etmeli? Hastadan uzak kalınacak mı? Nasıl? Nasil bir ekipman ile eşlik gerekir? Nasıl bir monitörizasyon gerekir? Nasıl bir tedavi /resusitasyon sürdürülecek? ABC için gerekli araç gereçler organize edilmelidir. Ne zaman? Transport ne zaman gerçekleşecek? Optimal zamanlama için işbirliği. Gidilecek yerde bekleme olmaması. Nereye? Optimal hasta güvenliği için gidilecek yere hangi yoldan gidilmelidir? Hangi koridordan, hangi asansörle? Gidilecek yer için özel önlemler gerekli mi? Örn. Manyetik rezonans görüntüleme
63
Hastanın transportu Şok tedavisi sürdürülerek Monitörize izlenerek
Solutularak Belgeleyerek (kayıt tutarak) Psikolojik destek uygulayarak (hasta strestedir, korkar)
64
Hava yolu Solunum Dolaşım
Oral/nazal airway’ler, kol bağları, sedasyon, intübasyon araç gereçleri, aspirasyon araç gereçleri Solunum Pulse oksimetre, oksijen uygulama araç gereçleri, BVM, oksijen tüpü, ventilatör Dolaşım Kardiyak monitör (peys ve defibralasyon yapılabilen), KB ölçümü, damar yolu araç gereçleri, sıvılar, resusitasyon ilaçları, ısı probu
65
“Take Home Message” Eve Hangi Bilgileri Götürmeliyim ?
ETE altın standarttır – bunu unutmamak gerekir. En az bir supraglottik hava yolu aracını iyi kullanabiliyor olmak önemlidir. Okumak, izlemek önemli olsa da uygulamak ve tekrar tekrar uygulamak en önemli öğrenme şeklidir.
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.