DNA (Deoksiribo Nükleik Asit)

... konulu sunumlar: "DNA (Deoksiribo Nükleik Asit)"— Sunum transkripti:

1 DNA (Deoksiribo Nükleik Asit)

2 DNA NEDİR? DNA, deoksiribonükleik asit denilen çok karmaşık bir kimyasal maddenin kısa yazılımıdır. Deoksiribo (D), nükleik (N), ve ait (A) yani DNA. DNA çok uzundur. Tıpkı kıvrılmış bir merdivene benzer. Canlıya ait tüm bilgi DNA üzerinde saklıdır. Canlının nasıl görüneceği, ne yiyeceği, nasıl büyüyeceği ve nasıl bir yerde yaşaması gerektiği hep DNA tarafından belirlenir.

3 DNA NEDİR? Tüm Canlıların DNA sı vardır. İnsanların, ağaçların, kedilerin, sivrisineklerin, elmanın hatta bizi hasta yapan mikropların da DNA'sı vardır. Bazı canlıların DNA'sı büyüktür, bazı canlıların DNA'sı küçüktür, çünkü bazı canlılar DNA'dan daha çok komut almak zorundadır, bazıları da daha az komut almak zorundadır.

4 DNA NEDİR? DNA çift zincirli ip merdivene benzer.Çift zincirli yapıdaki DNA zinciri oldukça uzun bir zincirdir.Bu zincir hücre içindeki özel enzimler ve proteinler aracılığı ile paketlenir.  Nasıl ki uzun bir ipi makaraya düzenli bir şekilde sarıyorsanız, hücrede buna benzer bir mekanizma ile DNA yı paketleyerek çekirdeğinin (Nukleus) içine yerleştirir.

5 DNA DNA her hücrede bulunur.Böbreklerinizin hücrelerinde, karaciğerinizin hücrelerinde, kemik hücrelerinizde kısacası vücudunuzdaki her hücrede DNA molekülü mevcuttur.Her insanda farklı bir yapıya sahiptir.

6 DNA NEDİR? DNA uzun bir zincir olmasına karşılık üzerindeki baz sıraları bir düzen içerisinde taksim edilmiştir. Taksim edilen bu baz gruplarına ise" Gen "denir.Mesela bir canlının DNA zincirinde adet baz(Nukleotid) dizisi ve bu baz dizileri 1000 ' er adet olmak üzere 15 gruba ayrılır.İşte bu 15 tane grubun her biri birer "gen"dir.

7 DNA NEDİR? İnsan hücresinde ise yaklaşık olarak 3 milyar adet gen bulunur.Tabi her genin içinde binlerce nükleotid dizisi vardır.  Bir canlının bütün karakterleri ise DNA da ki genlerde saklıdır.DNA’lar karmaşık bir yapıdadır.

8 DNA Örnekleri

9 HÜCREDE YAPI VE CANLILIK OLAYLARININ YÖNETİMİ NASIL SAĞLANIR?
Hücrede yapı ve canlılık olaylarının yönetimini nükleik asitler sağlar. Protein sentezi, enerji üretimi, büyüme, gelişme ve üreme gibi olaylar nükleik asitler tarafından gerçekleştirildiği için, bunlara yönetici moleküller de denir. Nükleik asitler hücredeki en büyük moleküllerdir.Hücrenin çekirdeğinden başka sitoplâzma, mitokondri, ribozom ve kloroplâstta da bulunur.İki çeşit nükleik asit vardır: 1. Deoksiribonükleik asit (DNA) 2. Ribonükleik asit (RNA) DNA Denilen Hücredeki Özel Molekül Ne İşler Yapar? DNA canlılardaki hücresel yapının oluşmasını, devamlılığını ve canlılık olaylarının gerçekleşmesini sağlar.DNA çekirdekte, mitokondride ve kloroplâstta bulunur.

10

11 Madde yapımı - yıkımı, protein sentezinin yönetimi gibi olaylar DNA’nın kontrolündedir.DNA kendini eşleyerek özelliklerinin diğer hücrelere taşınmasını sağlar. Bu yüzden canlıya ait kalıtsal özelliklerin bir sonraki nesle aktarımı gerçekleşir.

12 DNA Molekülünün Yapısı Nasıldır?
DNA molekülünün yapısında karbon (C), oksijen (O), hidrojen (H), azot (N) ve fosfat (P) elementleri bulunur.Bir nükleik asitin yapı birimi nükleotiddir. DNA molekülü iki nükleotid zincirinden oluşmuş sarmal bir yapıdır. Bir nükleotitin yapısında 5 karbonlu şeker, azotlu organik baz ve fosfat grubu bulunur. Şeker DNA’da bulunan şekere deoksiriboz denir. 5 karbonludur.

13 Azotlu Organik Baz DNA’da dört çeşit baz bulunur, bunlar adenin (A), guanin (G), sitozin (S) ve timin (T)’dir. Taşıdığı baz nükleotidin türünü belirler. Örneğin adenin bazı bulunan bir DNA nükleotidine adenin deoksiriboz nükleotit denir. Urasil bulunduran RNA nükleotitine urasil ribonükleotit denir.

14 Fosfat Fosforik asittir. Hem DNA hem de RNA’da bulunur. Baz, şeker ve fosfatın birleşmesiyle oluşan yapıya nükleotit denir. DNA’da 4 çeşit nükleotid bulunur. DNA nükleotidleri birbirine şeker ve fosfat grupları ile bağlanarak bir zincir meydana getirir. DNA iki nükleotit zincirinin birleşmesiyle oluşur. Adenin ile timin nükleotitleri arasında 2, guanin ile sitozin arasında 3 hidrojen bağı oluşarak, DNA’nın çift sarmal yapısı meydana gelir.

15 Bir DNA molekülünde daima adeninle timin, guaninle sitozin bağ yapacağından adenin sayısı timine, guanin sayısı sitozine eşit olur. (A = T, G = S) Bir DNA molekülünü oluşturan nükleotitlerin sayısı sıralanış ve çeşidi, türden türe veya bir türün bireyleri arasında farklılık gösterir. Bu nedenle her canlının kendine özgü kalıtsal özellikleri vardır. Nükleotitleri birbirinden farklı yapan özellikler taşıdıkları organik bazlardır.

16

17 DNA’nın Özelliklerinden Birisi de Kendini Eşlemesidir
DNA’nın görevlerinden biri de kalıtsal karakterlerin sonraki nesillere aktarılmasını sağlamaktır. Hem bu karakterlerin taşınması için hem de canlının bir hücre olarak başladığı hayatını geliştirerek devam ettirmesi için DNA’nın kendini eşlemesi gerekir.Hücre bölünmesi esnasında DNA’nın iki zinciri, enzimler aracılığıyla, bir uçtan fermuarın açılması gibi boydan boya açılır. Ayrılma sonucunda oluşan her zincirde bulunan bazlara ortamda bulunan nükleotidler bağlanır. Bağlanma daima adeninle timin, guaninle sitozin arasında oluşur. Yeni bağlanmış nükleotidler alt alta sıralanarak yeni zinciri meydana getirir.

18 DNA eşlenirken iki ana zincir korunur
DNA eşlenirken iki ana zincir korunur. Birbirinden ayrılan bu iki zincirin karşısına Ortamdaki nükleotidlerden iki yeni zincir oluşturulur. Eşlenmenin tamamlanmasıyla birbirinin aynı iki DNA meydana gelir.

19

20 SON…