OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN ÖNEMİ

... konulu sunumlar: "OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN ÖNEMİ"— Sunum transkripti:

1 OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN ÖNEMİ
İhsan DEMİREL

2 Eğitim, belli amaçlara ulaşmak için bireylerin davranışlarının planlı olarak değiştirilmesi ve geliştirilmesidir. Bunun için ise belli yasa ve ilkelerin belirlenmesi ve amaçlar doğrultusunda teknikler geliştirmesi gerekir. İhsan DEMİREL

3 Okul öncesi eğitim; çocukların, doğumdan zorunlu eğitim dönemine kadar; gelişim düzeyleri, bireysel farklılıkları ve yetenekleri göz önünde bulundurularak, sağlıklı bir biçimde gelişimlerinin sağlandığı, olumlu kişilik özelliklerinin temelinin atıldığı, yaratıcı yönlerinin ortaya çıkarıldığı, eğitimcilerin ve ailelerin etkin olduğu sistemli bir çalışmadır. İhsan DEMİREL

4 Okul sistemleri, insanların gelişim dönemlerine göre düzenlenmiştir:
* Okul öncesi dönem/Erken çocukluk (0-6 yaş) * Çocukluk (7-11 yaş) * Erinlik (12-14 yaş) * Ergenlik (15-18 yaş) İhsan DEMİREL

5 Neden okul öncesi eğitim?
İhsan DEMİREL

6 Çocuk açısından önemi Her çocuğun eğitim alma hakkı vardır. 04.02.2011
İhsan DEMİREL

7 Her çocuk bir diğerinden farklıdır Her çocuğun; büyüme hızı
öğrenme kapasitesi ve öğrenme tarzı aileden aldığı kalıtım özellikleri gelişimsel özellikleri içinde yaşadığı aile ortamındaki deneyimleri birbirinden farklıdır. İhsan DEMİREL

8 Okul Öncesi Dönem Hayatın Temelidir
Doğum öncesi aylar ve bunları izleyen doğum sonrası 0-6 yaşlar insan hayatının temelidir. Bu dönem, yalnızca daha sonraki çocukluk ve gençlik dönemine hazırlık olduğu için değil, kendi başına önemi olan bir dönem olarak algılanmalıdır. Araştırmalar zekâ, kişilik ve sosyal davranış gelişmeleri bakımından ilk yılların çok kritik olduğunu ve çeşitli erken destek programlarının uzun vadeli etkilerinin bulunduğunu göstermektedir. İhsan DEMİREL

9 Bu döneminde çocuklar son derece esnek ve öğrenmeye açıktırlar.
Öğrenmelerimizin önemli bir bölümü bu dönemde gerçekleşir. Bu dönemde gelişimin tüm yüzleri desteklenemezse yaşamın diğer dönemlerinde eksikliklerin giderilmesi oldukça güç hatta imkânsızdır. İhsan DEMİREL

10 Eğitim açısından önemi
Eğitim bir bilim dalıdır. Okulda öğrenme, öğretim etkinliklerinin bir ürünü olarak ortaya çıkar. Öğrenmenin etkili olması için öğrenmeye etki eden tüm etmenlerin bilinmesi ve bu etmenler arası ilişkilerin sistemleştirilmesi gerekir. Bu ise ancak bir eğitim kurumunda mümkündür. İhsan DEMİREL

11 Eğitim çocuğun bütünlüğünü gözetir.
Gelişmede özel alıcı, kritik dönemler vardır ve gelişimin bütün yönleri birbirleri ile ilişkilidir. Eğitim çocuğun bütünlüğünü gözetir. Bu dönemlerin şansa bırakılmaması gerekir. Çünkü aile ortamı çocuğa pek çok şansı sağlamayabilir. İhsan DEMİREL

12 Ailenin bilinçlendirilmesi görevini üstlendiği için önemlidir
Çocuğun içinde yaşadığı çevresel koşulların iyileştirilmesi çok önemlidir. Çünkü yeterince zenginleştirilmiş çevrelerden gelen çocukların okula başlamaya daha hazır oldukları, okulda daha başarılı oldukları, dahası bu çocukların ileriki okul yılları ve sosyal hayatlarında da daha başarılı oldukları bilinmektedir. İhsan DEMİREL

13 Okulun ailenin bilinçlendirilmesine katkıda bulunma gibi bir sorumluluğu vardır. Bu açıdan okul öncesi eğitim önemlidir. İhsan DEMİREL

14 Toplumsal ve kültürel nedenler
Sosyal değişim, şehirleşme ve kadının üretime katkısının artışı sonucu ortaya çıkan yeni koşullar okul öncesi eğitimi gündeme getiren ve ona önem kazandıran başlıca nedenlerdir. Kültür çocuklar kanalıyla iletilebilir. Bu dönem çocuğun kültürünü öğrenmeye başladığı önemli bir dönemdir. İhsan DEMİREL

15 Ülkemizde ilköğretime başlayan çocuklar arasında o denli farklılıklar vardır ki bunları görmezden gelerek hepsini aynı eğitim potası içerisinde eğitmeye çalışmak haksızlıktır. Özellikle okulöncesi eğitimi almanın olumlu etkilerinden yoksun çocuklar, diğerlerinin bir adım gerisinden bu yarışa başlamaktadırlar. İhsan DEMİREL

16 Okul öncesi eğitimin önemini gösteren araştırmalar
Okul öncesi eğitimi alan çocukların sosyal-duygusal uyumları almayanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Yapılan araştırmalar çocukların okul yıllarında sergiledikleri sosyal davranışların ve uyumun gelecekte onların bireylerarası ilişkilerini etkilediğini göstermektedir (Parker ve Asher,1987). İhsan DEMİREL

17 Uzmanlar pek çok çocuk için ilk yıllarda akademik başarının sosyal duygusal beceriler üzerine kurulması gerektiğini vurgulamaktadırlar (akt.Cybele,2003). İhsan DEMİREL

18 Peisner-Feinberg ve Burchinal (1997) okul öncesi eğitimin niteliği ile çocuğun bilişsel ve sosyal becerileri arasında pozitif bir ilişkiyi ortaya koyan çalışmaları vardır. Nitelikli okulöncesi eğitimi alan çocukların diğerlerinden daha sosyal olduklarını görmüşlerdir. İhsan DEMİREL

19 Çalışmalar okulöncesi eğitimi alan çocukların bu sürede kazandıkları sosyal ve duygusal yeteneklerin onların okuldaki başarılarını artırdığını, çocukların yaşıtları ve öğretmenleri ile ilişkilerinin de daha iyi olduğunu göstermektedir. İhsan DEMİREL

20 Tuğrul (1992) tarafından yapılan araştırma sonucunda, anaokulu eğitimi alan öğrencilerde almayan öğrencilere göre ruhsal uyum problemleri daha az görülmüştür (akt. Ayhan,1998). İhsan DEMİREL

21 Ergün (2003) yaptığı bir araştırmasında okulöncesi eğitimin olumlu katkısını destekleyen bulgulara ulaşılmıştır. Örneğin; ilköğretim 1 sınıf öğretmenleri; okulöncesi eğitimi alan öğrencilerin okulöncesi eğitimi almayanlara göre derse daha ilgili ve istekli olduklarını, bir konuyu öğrenme hızında, işlemlerde doğru sonuca ulaşmada, işlemleri akıldan çözmede, anlamadıkları soruları rahatça sormada daha başarılı olduklarını ifade etmişlerdir. İhsan DEMİREL

22 Ergün (2003) ilköğretim 1 sınıf öğrencilerinden okulöncesi eğitimi alanların matematik yeteneklerini ve matematik başarılarını okulöncesi eğitimi almayanlardan anlamlı derecede daha yüksek bulmuştur. İhsan DEMİREL

23 Araştırmaya katılan 1. sınıf öğrencilerin 2
Araştırmaya katılan 1. sınıf öğrencilerin 2. sınıfa geldiklerinde matematik başarılarında okulöncesi eğitimi alma değişkenine göre bir fark olup olmadığı incelenmiş ve alanlar lehine anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur. İhsan DEMİREL

24 Aynı araştırmadan edinilen bulgulara göre, okulöncesi eğitimi alma süresi de çocukların matematik yeteneği ve matematik başarı puanlarını etkilemektedir. En düşük puan ortalaması en kısa süre (6 aydan az) okulöncesi eğitim alan öğrencilere, en yüksek puan ortalaması ise en uzun süre (3 yıl ve üstü) eğitim alan öğrencilere aittir. İhsan DEMİREL

25 Güven’in (2006) araştırmasında annenin çocuğuna sezgisel düşündürme/tahmin yaptırması ile çocuğun okulöncesi eğitimi alma durumu arasındaki ilişkiye bakıldığında eğitim alan çocukların annelerinin almayan çocukların annelerine göre çocuklarına daha çok tahmin yaptırdıkları/sezgisel düşündürdükleri görülmektedir. İhsan DEMİREL

26 Özellikle tam gün okulöncesi eğitimin sosyo-ekonomik düzeyi düşük aileden gelen çocuklar üzerinde uzun dönemde çok fazla olumlu etkileri görülmektedir (Tepperman, 2000). Farklı araştırmalar tam gün eğitimin çocuk üzerinde yarım gün eğitimden daha olumlu etkileri olduğunu göstermektedir. İhsan DEMİREL

27 Ayhan’ın (1998) ilkokul öğretmenleri ile yaptığı bir araştırmasında da ilkokul öğretmenlerinin % 72.4’ü anaokulunun çocuğun gelişimine çok fazla katkı yaptığını ifade etmişlerdir. İhsan DEMİREL

28 Howes’un (1990) nitelikli okulöncesi kurumlarda eğitim alan çocukların daha sosyal; niteliksiz kurumlarda eğitim alanların ise daha sorunlu çocuklar olduğunu gördüğü çalışmalara dayanarak okulöncesi eğitim kurumların niteliğinin önemine bir kez daha dikkat çekilmiştir. İhsan DEMİREL

29 Boylamsal çalışmalar nitelikli eğitimin çocuk üzerinde ileriki yıllarda da etkisini gösterdiğini ortaya koymuştur. Örneğin; Vandell, Henderson ve Wilson (1988) yaptıkları boylamsal çalışmalarında nitelikli okulöncesi eğitimi alan 4 yaş çocukların 8 yaşa geldiklerinde de sosyal olarak uyumlu olduklarını, yetişkin ve arkadaşlarıyla da ilişkilerinin olumlu olduğunu görmüşlerdir. İhsan DEMİREL

30 Gelişmiş ülkelerde çocukların % arasının okulöncesi eğitimi aldığı bilinmektedir. Ülkemizde ise sadece % 20 lerde olan okulöncesi eğitim ile bu ülkelerdeki okulöncesi eğitim karşılaştırılırsa sonuç ciddi ölçüde düşündürücüdür. İhsan DEMİREL

31 İnsan hayatının her döneminde olduğu gibi okul öncesi dönemin de en iyi şekilde, uygun yaşantılarla geçirilmesi son derece önemlidir. Bu dönemde çocuğa sağlanacak yaşantıların türü ve kalitesi yetişkinlerin ona verebileceği imkanların zenginliğine bağlıdır. İhsan DEMİREL

32 Okul öncesi eğitimin önemini güçlendiren uygulama önerileri
İhsan DEMİREL

33 Okul öncesi eğitimde öncelikleri çocuğun ihtiyaçları ve doğuştan getirdiği özellikleri belirler.
Çocuk bu dönemde kendisini yakından gözlemleyerek tanıyan, ihtiyaçlarına duyarlı ve tutarlı yetişkin davranışlarına ihtiyaç duyar. İhsan DEMİREL

34 Çocuğun öğrenmesini kolaylaştıracak zengin uyaranlarla dolu bir ev ve okul ortamı, doğru ilişkiler kurabileceği çocuk ve yetişkinlerin var olduğu uyumlu bir dünya onun sağlıklı bir birey olarak yetişmesinde en önemli etkenlerdir. İhsan DEMİREL

35 Çocuğa öğretmek istediklerimiz değil, onun öğrenmek için ihtiyaç duydukları ve ilgileri eğitimin odak noktasını oluşturmalıdır. Bu nedenle çocuklar için hazırlanan programların önceden belirlenmiş değişmez şekilde değil, her çocuğun ihtiyaçlarına uydurulabilecek şekilde esnek olarak hazırlanmış olması gereklidir. İhsan DEMİREL

36 Bu dönemin tüm gelişim yüzlerinin dengeli bir şekilde geliştirilmeye çalışılması önemlidir.
Okul öncesi dönemdeki çocuk çevresindeki her şeyle ilgili, aktif bir araştırmacıdır. Bunun için aktif öğrenmeye önem verilmelidir. İhsan DEMİREL

37 Çocuğun karşılaştığı problemlere çözümler üretebilmesi için sağlanacak fırsatlar ona gelecekte kendi problemlerine değişik çözümler üretebilmesi için yardımcı olur. Konuları öğretirken, daha önceki öğrenmeleri göz önünde bulunduran ve önceki bilgilerle şimdiki bilgiler arasında ilişki kuran bir yetişkin tavrı son derece önemlidir. İhsan DEMİREL

38 Çocuk, eşya ve insanlarla kurduğu ilişkilerde başka bir kimsenin yardımı olmaksızın kendi başına öğrenmeyi de başarabilmelidir. Bunun için de çocuğun düşünmesini, soru sormasını, düşündüklerini ifade edebilmesini, rahatça cevaplar üretebilmesini destekleyici ortamlar yaratılması önemlidir. İhsan DEMİREL

39 Araştırmalar yaratıcılığı fazla olan çocukların daha sosyal, daha neşeli,canlı,daha kolay adapte olan çocuklar olduklarını göstermiştir. Yaratıcı davranışlar gösteren çocukların disiplin problemleri olmadığı görülmüştür. İhsan DEMİREL

40 Günümüzde demokrasi neredeyse her toplumda ulaşılması için çaba sarf edilen temel hedeflerden biridir. Demokratik bir toplumun temel gereklerinden biri ise içten denetimli insanlar yetiştirmektir. İçten denetimli insanlar yetiştirmek için çocuğun çok erken yaşlardan itibaren karar verebilmesi ve verdiği kararların sonucuna katlanmayı öğrenmesi gerekir. İhsan DEMİREL

41 Okul, aileye değer veriyor ve ailenin özelliklerini dikkate alıyorsa ve aynı zamanda aile ile işbirliği yapıyorsa eğitim daha yararlı olacaktır. Okul öncesi kurumların görevi çocuğun eğitiminde ailenin yerini almak değil, aile ile işbirliği yaparak çocuğun sağlıklı gelişebilmesi için ona yardımcı olmaktır. İhsan DEMİREL

42 Kaynak: Doç. Dr. Yıldız GÜVEN Marmara Üniversitesi
İhsan DEMİREL