© 2011 IFRS Foundation 1 IFRS for SMEs Konu 3.1(b) ve 3.2 Bölüm 20 Kiralama İşlemleri Bölüm 29 Gelir Vergileri.

... konulu sunumlar: "© 2011 IFRS Foundation 1 IFRS for SMEs Konu 3.1(b) ve 3.2 Bölüm 20 Kiralama İşlemleri Bölüm 29 Gelir Vergileri."— Sunum transkripti:

1 © 2011 IFRS Foundation 1 IFRS for SMEs Konu 3.1(b) ve 3.2 Bölüm 20 Kiralama İşlemleri Bölüm 29 Gelir Vergileri

2 2 This PowerPoint presentation was prepared by IFRS Foundation education staff as a convenience for others. It has not been approved by the IASB. The IFRS Foundation allows individuals and organisations to use this presentation to conduct training on the IFRS for SMEs. However, if you make any changes to the PowerPoint presentation, your changes should be clearly identifiable as not part of the presentation prepared by the IFRS Foundation education staff and the copyright notice must be removed from every amended page. This presentation may be modified from time to time. The latest version may be downloaded from: http://www.ifrs.org/IFRS+for+SMEs/SME+Workshops.htm The accounting requirements applicable to small and medium ‑ sized entities (SMEs) are set out in the International Financial Reporting Standard (IFRS) for SMEs, which was issued by the IASB in July 2009. The IFRS Foundation, the authors, the presenters and the publishers do not accept responsibility for loss caused to any person who acts or refrains from acting in reliance on the material in this PowerPoint presentation, whether such loss is caused by negligence or otherwise.

3 © 2011 IFRS Foundation 3 IFRS for SMEs Bölüm 20 Kiralama İşlemleri

4 © 2011 IFRS Foundation 4 Bölüm 20 – kapsam Bir kiralama işlemi, kiraya verenin bir varlığın kullanım hakkını, bir ödeme veya ödeme planı karşılığında, taraflarca kararlaştırılmış bir zaman süresince kiracıya devrettiği sözleşmedir. Bölüm 20 birçok kiralama işleminin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasını kapsar (istisnalar ve dahil olanlar için bakınız paragraf 20.1–20.3)

5 © 2011 IFRS Foundation 5 Bölüm 20 – kiralama işlemlerinin sınıflandırılması Bir kiralama işlemi aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir –eğer bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan her türlü risk & yararların devredildiği sözleşmeler finansal kiralamadır –eğer bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan her türlü risk & yararların devredilmediği sözleşmeler faaliyet kiralamasıdır Kiralama işlemlerinin sınıflandırılması için bütün olaylar &durumlar gözden geçirerek değerlendirme yapılır –eğer mülkiyetin önemli risk & getirileri kiraya verende kalıyorsa faaliyet kiralaması –finansal kiralamanın esası bir varlığın kredili olarak satın alınmasıyla eşdeğerdir.

6 © 2011 IFRS Foundation 6 Bölüm 20 – kiralama işleminin sınıflandırılması devamı Normalde, birlikte ya da tek başlarına, bir kiralama işleminin finansal kiralama olarak sınıflandırılmasına neden olacak durumlar : –kiralama işlemi varlığın mülkiyetinin kiracıya devretmektedir –kiralama sözleşmesinin başlangıcı itibarıyla kiracı tarafından ucuza satın alma opsiyonunun kullanılacağının makul şekilde kesin olması –kira süresinin, kiralanan varlığın ekonomik ömrünün büyük bir bölümünü kapsaması. –Başlangıçtaki AKÖ’nin GUD = önemli ölçüde varlığın gerçeğe uygun değerine –varlığın özel bir yapıda olması (önemli değişiklikler yapılmadan sadece kiracı tarafından kullanılabilir olması)

7 © 2011 IFRS Foundation 7 Bölüm 20 – kirlama işlemlerinin sınıflandırılması devamı Birlikte ya da tek başlarına, bir kiralama işleminin finansal kiralama olarak sınıflandırılmasına neden olabilecek durumlar : –kiralama işlemini feshedebilmesi durumunda, kiraya verenin fesih işleminden kaynaklanan zararlarının kiracı tarafından karşılanması. –kiraya verilen varlığın kalıntı değerindeki değişmelerden kaynaklanan kazanç veya kayıpların kiracıya ait olması –kiracının, piyasa fiyatının çok daha altında bir kira bedeli ile ikinci bir dönem daha kiralamayı sürdürme hakkının bulunması.

8 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiralama işlemi sınıflandırma örneği Örnek 1: 1/1/20X1’de makine için 5 yıllığına feshedilemez kiralama sözleşmesi yapılmıştır. Makinenin nakit maliyeti= 100,000, ekonomik ömrü= 10 yıl ve hurda değeri= 0. 31/12’deki yıllık kira ödemeleri: 4 × 23,000 & mülkiyetin kiracıya devredildiği 5. yıl sununda 23,539 kiralama işlemindeki,kiracının ek borçlanma maliyetine yakın olan, zımni faiz oranı %5 8

9 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiralama işlemi sınıflandırma örneği Örnek 2: makinenin mülkiyetinin kiralama süresi sonunda kiracıya otomatik olarak geçmemesi dışında Örnek 1 ile aynıdır. Aslında, kiracı makineyi 1/1/20X6 tarihinde kiraya verenden makineyi 1 PB karşılığında satın alma opsiyonuna sahiptir. Örnek 3: makinenin ekonomik ömrünün beş yıl olması ve kirala süresinin bitiminde makinenin mülkiyeti kiracıya geçmemesi dışında Örnek 1 ile aynıdır. 9

10 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiralama işlemi sınıflandırma örneği Örnek 4: : Makinenin mülkiyetinin kiralama süresi sonunda kiracıya geçmemesi dışında Örnek 1 ile aynıdır. Aslında, kiracı varlığın kira süresini gelecek beş yıl için 1 PB karşılığında devam ettirme opsiyonuna sahiptir. örnek 5: Makinenin mülkiyetinin kiralama süresi sonunda kiracıya varlığın gerçeğe uygun değerinin üzerinde değişken bir ödemeyle (23,539’un dışında) geçmesi dışında Örnek 1 ile aynıdır. 10

11 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiralama işlemi sınıflandırma örneği Örnek 6: Üç taraflı kiralama işlemi. –Kiraya veren risk & faydaların önemli derecede hepsini birbirinden bağımsız 2 tarafa transfer etmektedir : –kiracı belirli bir dönem için varlığın kullanım hakkını elde eder; ve –diğer taraf kiralama süresi sonunda kiralanan varlığı belirli bir fiyattan kiraya verenden almak için sözleşme yapmıştır. 11

12 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiralama işlemi sınıflandırma örneği Örnek 6 devamı: Kiralama işlemlerinin sınıflandırılması : –kiraya veren = finansal kiralama –kiracı = faaliyet kiralaması –diğer taraf varlığı almak için kesin taahhüde sahiptir 12

13 © 2011 IFRS Foundation 13 IFRS for SMEs Kiracı (finansal kiralama & faaliyet kiralaması)

14 © 2011 IFRS Foundation 14 Bölüm 20 – kiracı: finansal kiralama İlk muhasebeleştirme & ölçme: –varlıklar (haklar) & borçlar (yükümlülükler) kiralanan varlığın gerçeğe uygun değeriyle veya daha düşük olması durumunda asgari kira ödemelerinin bugünkü değeriyle muhasebeleştirilir –kiracının başlangıçtaki müzakere edilme ve düzenleme ile doğrudan ilişkilendirilebilen ek maliyetleri varlığa eklenir

15 © 2011 IFRS Foundation 15 Bölüm 20 – kiracı: finansal kiralama devamı Daha sonraki ölçümler: –asgari kira ödemeleri finansman gideri& yükümlülükler arasında etkin faiz oranı kullanılarak paylaştırılır. –varlık ilgili bölüme göre amortismana tabi tutulur (örneğin Bölüm 17 MDV)

16 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiracı: finansal kiralama örneği Örnek 7: Örnek 1 ile aynıdır. Finansal kiralama borç itfa tablosu: 16 1 Ocak Finansman gideri Ödemeler31 Aralık 20X1100,0005,000(23,000)82,000 20X282,0004,100(23,000)63,100 20X363,1003,155(23,000)43,255 20X443,2552,163(23,000)22,418 20X522,4181,121(23,539)–

17 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiracı: finansal kiralama örneği Örnek 7 devamı: 1/1/20X1’de (ilk muhasebeleştirme) muhasebeleştirme: –varlık (MDV) 100,000 PB; ve –borç (finansal kiralama yükümlülüğü) 100,000PB 31/12/20X1 dönem sonunda aşağıdakiler muhasebeleştirilir : –23,000 PB ödemenin dağıtımı (kar veya zararda finansman gideri 5,000 PB & 18,000 PB finansal kiralama borcunun ödenmesi) –10,000 PB kar veya zararda amortisman gideri ve varlığın değerinde azalma 17

18 © 2011 IFRS Foundation 18 Bölüm 20 – kiracı: finansal kiralama devamı Açıklamalar: Her bir varlık için raporlama dönemi sonundaki net defter değeri Aşağıdaki dönemler için dönem sonundaki gelecekteki toplam kira ödemeleri, (i) 1 yıl ama 5 yıl Önemli kira anlaşmalarına ilişkin genel açıklamalar Aynı zamanda bakınız Bölüm 17, 18, 27 ve 34.

19 © 2011 IFRS Foundation 19 Bölüm 20 – kiracı: faaliyet kiralaması Muhasebeleştirme & ölçme: –aşağıdaki durumlar olmadığı sürece kira ödemeleri doğrusal yöntemle giderleştirilir: –başka bir sistematik yaklaşım kullanıcıya ilişkin faydaların zamanlamasını daha iyi yansıtıyorsa; veya –ödemeler beklenen enflasyona bağlı maliyet artışlarına göre yapılandırılmışsa (yayınlanmış endekslere ve istatistiklere bağlı olarak).

20 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – faaliyet kiralaması örnekleri Örnek 8: 1/1/20X1’de A feshedilemez faaliyet kiralaması kapsamında 5 yıllığına bir bina kiralamıştır. X1–X4 arası kira ödemeleri = 0. X5 kira ödemesi = 5,000. Örnek9: kiraya verenin kiracının yeni bir kiralama sözleşmesi yapmasını teşvik etmek için kiracının yer değiştirme masraflarını (yani 500) ödemesi dışında Örnek 8 ile aynıdır. Örnek 10: Faaliyet kiralaması ödemeleri beklenen enflasyonu kiraya veren açısından karşılamak için beklendiği gibi artmıştır (%5) X1 = 1,000; X2 = 1,100; X3 = 1,210; vb. 20

21 © 2011 IFRS Foundation 21 Bölüm 20 – kiracı: faaliyet kiralaması Açıklamalar: Aşağıdaki dönemler itibariyle feshedilemez faaliyet kiralamaları için gelecekteki toplam AKÖ (i) < 1 yıl; (ii) > 1 yıl ama 5 yıl Gider olarak muhasebeleştirilen kira ödemeleri Kiracının önemli kira anlaşmaları ile ilgili genel bilgiler –örneğin koşullu kira, yenileme veya satın alma opsiyonları, fiyat ayarlama (eskalasyon) hükümleri, alt kiralamalar ve kiralama anlaşmaları ile getirilen kısıtlamalara ilişkin bilgiler

22 © 2011 IFRS Foundation 22 IFRS for SMEs Kiraya veren (finansal kiralama & faaliyet kiralaması)

23 © 2011 IFRS Foundation 23 Bölüm 20 – kiraya veren: finansal kiralama İlk muhasebeleştirme & ölçme: –finansal kiralama kapsamında elde tutulan varlık (alacak) net yatırıma eşit tutardan muhasebeleştirilir(yani kiralama işlemindeki zımni faiz oranı ile iskonto edilmiş kiralamadaki brüt yatırım tutarı) kiralamadaki brüt yatırım tutarı aşağıdakilerin toplamıdır: –(a) finansal kiralama kapsamında kiraya veren tarafından alınacak asgari kira ödemeleri ve –(b) kiraya verene tahakkuk eden garanti edilmemiş hurda değer.

24 © 2011 IFRS Foundation 24 Bölüm 20 – kiraya veren: finansal kiralama Sonraki ölçümler –finansman geliri muhasebeleştirilir— kiralama işlemindeki net yatırım üzerinden sabit bir dönemsel getiri oranı –kira ödemelerine kiralamadaki brüt yatırıma karşı anaparayı &kazanılmamış finansman gelirini azaltma uygulanır. –kiraya verenin brüt yatırımını hesaplamada kullanılan garanti edilmemiş tahmini kalıntı değerin önemli ölçüde değiştiğine dair bir gösterge varsa, gelirin dağıtımı, kiralama dönemi boyunca gözden geçirilir & tahakkuk eden tutarlara ilişkin olarak gerçekleşen azalmalar, anında kâr veya zararda muhasebeleştirilir.

25 © 2011 IFRS Foundation 25 Bölüm 20 – kiraya veren: finansal kiralama Diğer konular: Bir üretici ya da satıcı olan kiraya verenin, 2 tür geliri olur: –kiralanan varlığın uygulanabilir her tür miktar veya ticari iskontoları da yansıtan normal satış fiyatlarıyla doğrudan satışı sonucunda oluşan kâr veya zarar tutarına eşit tutarda kâr veya zarar ve –kiralama dönemi süresince elde edilecek finansman geliri. Açıklamalar (bakınız paragraf 20.23)

26 © 2011 IFRS Foundation 26 Bölüm 20 – kiraya veren: faaliyet kiralaması Muhasebeleştirme & ölçme –aşağıdaki durumlar olmadığı sürece kira ödemeleri doğrusal yöntemle giderleştirilir: –başka bir sistematik yaklaşım kullanıcıya ilişkin faydaların zamanlamasını daha iyi yansıtıyorsa; veya –ödemeler beklenen enflasyona bağlı maliyet artışlarına göre yapılandırılmıştır (yayınlanmış endekslere ve istatistiklere bağlı olarak). kiralama gelirini kazanmak için katlanılan diğer maliyetler muhasebeleştirilir (örnek amortisman)

27 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – kiraya veren: faaliyet kiralaması Örnekler Örnek 11: 1/1/20X1’de A bir binayı feshedilemez faaliyet kiralaması sözleşmesi ile 5 yıllığına kiraya vermiştir. İlk 4 yıl için kira geliri yoktur. 5. yılın kira geliri = 5,000. Örnek 12: kira ödemelerinin beklenen enflasyon oranına (%5) göre kiraya verenin enflasyon beklentisinin karşılamak üzere artması dışında örnek 11 ile aynıdır. X1 = 1,000; X2 = 1,100; X3 = 1,210; etc 27

28 © 2011 IFRS Foundation 28 IFRS for SMEs Satış ve geri kiralama işlemleri (finansal kiralaman&faaliyet kiralaması)

29 © 2011 IFRS Foundation 29 Bölüm 20 – satış ve geri kiralama Satış ve geri kiralama işlemi, bir varlığın satışını ve yine aynı varlığın geri kiralanmasını içerir. –kira ödemeleri ve satış fiyatı, bunlar bir bütün olarak müzakere edildiğinden, genellikle birbirlerine bağımlıdır –satış ve geri kiralama işleminin muhasebeleştirme yöntemi, ilgili kiralama işleminin çeşidine bağlıdır (finansal veya faaliyet).

30 © 2011 IFRS Foundation 30 Bölüm 20 – finansal geri kiralama Satışın & finansal kiralama işleminin muhasebeleştirilmesi –satıcı-kiracı gelirin muhasebeleştirilmesini erteler (yani satış gelirlerinin defter değerinin üzerindeki kısmı, satıcı-kiracı tarafından anında gelir olarak muhasebeleştirilmez) –Ertelenen gelir kiralama süresi boyunca kar veya zararda muhasebeleştirilir.

31 © 2011 IFRS Foundation 31 Section 20 – faaliyet geri kiralaması Satıcı-kiracı tarafından satışın&faaliyet geri kiralamasının muhasebeleştirilmesi –eğer GUD’de gerçekleşirse, kar veya zarar hemen muhasebeleştirilir –eğer SF < GUD & kira ödemeleri ayarlanmadıysa, kar veya zarar hemen muhasebeleştirilir –eğer SF < GUD & kira ödemeleri ayarlandıysa, ertelenir & ilgili varlığın tahmini kullanım süresi boyunca kira ödemeleriyle orantılı olarak itfa edilir –eğer SF > GUD ise fazla kısım ertelenir ve ilgili varlığın beklenen kullanım süresi boyunca itfa edilir.

32 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – faaliyet geri kiralaması örnekleri Örnek13: 1/1/20X1’de A bir binayı 100,000’e satmış (DD=85,000) & faaliyet kiralaması kapsamında 3 yıllığına geri kiralamıştır. Kira ödemeleri = 9,500 (kalan üzerinden yıllık ödenecek). 31Ocak 20X1 tarihinde binanın ekonomik ömrü 25 yıl ve hurda değeri sıfırdır. 32

33 © 2011 IFRS Foundation Bölüm 20 – faaliyet geri kiralaması örnekleri Örnek 14: SF= 95,000 & kira ödemeleri = 7,800 olması dışında örnek 13 ile aynıdır. Örnek15: SF= 80,000 & kira ödemeleri = 2,800 olması dışında örnek 13 ile aynıdır. 33

34 © 2011 IFRS Foundation 34 IFRS for SMEs Konu 3.2 Bölüm 29 Gelir Vergileri

35 © 2011 IFRS Foundation 35 Bölüm 29 – Giriş Bölüm 29 IASB’nin Mart 2009 Tarihli Gelir Vergileri’ne İlişkin Nihai Taslağına dayanmaktadır. –‘geçici farklar’ yaklaşımı IAS 12’dekiyle aynıdır –Daha basit açıklamalar –Daha az istisna

36 © 2011 IFRS Foundation 36 Bölüm 29 – Kapsam ve tanımlar Gelir vergisi tanımları –Gelir vergisi: vergilendirilebilir kâra dayanan bütün yurt içi ve yurt dışı vergiler –Vergilendirilebilir mali kâr= vergilendirilebilir gelir eksi indirilebilir tutar (net tutar) –Hasılata dayalı vergi≠ gelir vergisi –Satış vergisi, KDV, kazanç vergisi, ve sosyal güvenlik vergisi≠ gelir vergisi –Gelir vergisi = vergi oranı x vergilendirilebilir kâr

37 © 2011 IFRS Foundation 37 Bölüm 29 – Diğer tanımlar Dönem vergisi: Cari yada geçmiş dönem için vergilendirilebilir kâr/zarar üzerinden ödenecek/iade edilecek vergi tutarı Ertelenmiş vergi: Geçmişteki işlemlerden kaynaklanan gelecekte ödenecek/geri alınacak vergidir.

38 © 2011 IFRS Foundation 38 Bölüm 29 – Diğer tanımlar Vergiye esas değer: varlık, borç veya özkaynağın vergisel açıdan taşıdığı tutarı/değeri ifade eder. Geçici fark: Bir varlığın, borcun veya başka bir kalemin finansal durum tablosundaki defter değeri ile bunların vergi açısından taşıdıkları değerler arasındaki farklardır- işletme kalemin gelecekteki vergilendirilebilir kârı etkileyeceğini düşündüğünde

39 © 2011 IFRS Foundation 39 Bölüm 29 – Gelir vergisinin muhasebeleştirilmesindeki adımlar 1.Dönem vergisinin muhasebeleştirilmesi 2.Defter değerleri geri kazanıldığında veya ödendiğinde hangi varlıklar ve borçların vergilendirilebilir kârı etkileyeceği belirlenir 3.(2)’deki kalemlerin ve vergiye esas değeri belli olmakla birlikte muhasebeleştirilmemiş olan diğer kalemlerin (örneğin borçlanma maliyetleri veya vergi amaçları için aktifleştirilmiş Ar&Ge) vergiye esas değerin belirlenmesi 4.Geçici farkların, henüz kullanılmamış mali zararların, kullanılmamış vergi avantajlarının hesaplanması

40 © 2011 IFRS Foundation 40 Bölüm 29 – Gelir vergisinin muhasebeleştirilmesindeki adımlar 5.Geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlıklarının veya yükümlülüklerinin muhasebeleştirilmesi 6.Ertelenmiş vergi varlıklarının veya yükümlülüklerinin ölçülmesi –Yürürlülüğe girmiş olan vergi oranı kullanılır –Vergi otoriteleri tarafından yapılacak incelemelerin olası sonuçları göz önüne alınır 7.Ertelenmiş vergi varlıklarına değerleme kârşılığı ayrılması(geri kazanılması olası olan varlıklara) 8.K/Z, DKG, sermaye unsurları ile ilgili dönem vergisi ve ertelenmiş verginin dağıtılması

41 © 2011 IFRS Foundation 41 Bölüm 29 – Dönem vergisinin muhasebeleştirilmesi Dönem Vergisi –Cari veya önceki dönem vergilendirilebilir mali kâr üzerinden ödenecek vergi için yükümlülük –Fazla ödeme geri alınabilecekse varlık –Raporlama tarihinde yürürlükte olan veya yürürlüğe girecek olan vergi kanuna göre ölçülür –Cari dönem gider ve geliri, dönem vergisi DKG’in unsuru ile bağlantılı ise, vergi DKG’in parçası olarak sunulur

42 © 2011 IFRS Foundation 42 Bölüm 29 – Dönem vergisinin muhasebeleştirilmesi Örnek: Dönem vergisinin hesaplanması –Muhasebe kârı150,000, vergi oranı15%’dir –20,000 isim hakkı ücreti vergiden muaftır –5,000 yemek harcaması indirilemeyecektir –Şüpheli alacak gideri 2,500, 500’ünün borç silinene kadar indirilemeyeceği tahmin edilmektedir –Vergiden düşülen amortisman (birikmiş) 43,000, kaydedilen amortisman 35,000’ dir. Dönemin vergi gideri nedir? devam…

43 © 2011 IFRS Foundation 43 Bölüm 29 – Dönem vergisinin muhasebeleştirilmesi Örnek: dönem vergisinin hesaplanması (devamı) Vergilendirilebilir mali kâr: Muhasebe kârı 150,000 eksi vergiden muaf isim hakkı (20,000) Artı indirilemez yemek 5,000 Artı indirilemez şüpheli alacak 500 Eksi ek amortisman (8,000) Vergilendirilebilir kâr 127,500 Dönem vergisi= 15% x 127,500 = 19,125

44 © 2011 IFRS Foundation 44 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Ertelenmiş vergi –Kalemlerin finansal durum tablosundaki değeri ile vergiye esas değeri arasındaki farka dayalıdır –Eğer varlığın/yükümlülüğü geri kazanılması vergilendirilebilir mali kârı etkilemeyecekse, ertelenmiş vergi yoktur –Vergiye esas değer= Varlıklar satılırsa (yükümlükler ödenirse) raporlama tarihi sonunda indirilebilir tutardır

45 © 2011 IFRS Foundation 45 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Ertelenmiş vergi –Yürürlükteki (veya yürürlüğe girmek üzere olan ) vergi oranı kullanılarak ölçülür –Ama tahmini efektif vergi oranını hesaplamak için, geçici farkın tersine döneceği zamanda, tahmin edilen gelire dayalı oran kullanılır

46 © 2011 IFRS Foundation 46 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Örnek: Ertelenmiş Verginin Hesaplaması –Muhasebe kârı150,000, vergi oranı15% –20,000 vergiden muaf isim hakkı –5,000 indirilemeyen yemek harcaması –Şüpheli ticari alacak gideri 2,500, 500’ünün borç silinene kadar indirilemeyeceği tahmin edilmektedir. –Vergiden düşülen amortisman (birikmiş) 43,000, kaydedilen amortisman 35,000. Ertelenmiş vergi gideri ne kadardır? devam...

47 © 2011 IFRS Foundation 47 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Örnek: Ertelenmiş Verginin Hesaplanması (devamı) Ertelenmiş vergi varlığı– indirilemeyen vergi alacağı: 500 x %15 = 75 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü– birikmiş amortisman: 8,000 x %15 = 1,200 Bazı ülke düzenlemeleri netleştirme hakkı tanımaktadır Ertelenmiş vergi gideri= 1,200 – 75 = 1,125 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü= 1,125 Toplam vergi gideri 19,125 + 1,125 = 20,250

48 © 2011 IFRS Foundation 48 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Örnek: Defter kaydı (son iki örneği yansıtan) Gelir vergisi gideri20,250 Ödenecek dönem vergisi19,125 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü1,125

49 © 2011 IFRS Foundation 49 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Örnek: Artan oranlı vergi oranı –20X1’de geçici farklar 7,500’e çıkmıştır –Tersine dönmesi 20X3’de beklenmektedir –İlk 500,000 kâr için vergi oranı %15, 500,000’i aşan kısım için %25 –20X1’de vergilendirilebilir mali kâr = 400,000 –20X3 vergilendirilebilir mali kâr = 600,000 –Efektif vergi oranı 20X3 = (500,000 x %15) + (100,000 x %25) = 100,000/600,000 = %16.67 –20X1’deki ertelenmiş vergi yükümlülüğü = %16.67x 7,500 = 1,250

50 © 2011 IFRS Foundation 50 Bölüm 29 – Geçici farklar Geçici farklar –Varlık veya yükümlülüğün ilk muhasebeleştirilmesinde ortaya çıkabilir –İlk muhasebeleştirmeden sonra gelir/giderlerin K/Z’a bir dönemde yansıtılması ve vergiye tabi kârın farklı bir dönemde yansıtılması nedeniyle ortaya çıkabilir –Varlık ya da yükümlülüğün vergiye esas değerinin değişmesi ama bu değişimin defter değerini hiçbir zaman etkileyemeyeceğinden kaynaklanabilir

51 © 2011 IFRS Foundation 51 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Aşağıdakiler muhasebeleştirilir (birkaç istisna– bir sonraki slayt): –Gelecekte vergilendirilebilir mali kârı arttıracak bütün geçici farklar için oluşan ertelenmiş vergi yükümlülüğü –Gelecekte vergilendirilebilir mali kârı azaltacak bütün geçici farklar için oluşan ertelenmiş vergi varlıkları –İleriye taşınan vergi zararı ve vergi avantajları için ertelenmiş vergi varlığı

52 © 2011 IFRS Foundation 52 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Muhasebeleştirme istisnaları: –Bağlı ortaklıklar, iştirakler ve iş ortaklıklarından aktarılmayan kazançlar ile ilgili geçici farklar için ertelenmiş vergi ortaya çıkmaz –Şerefiyenin ilk muhasebeleştirilmesiyle ilgili geçici farklar için ertelenmiş vergi ortaya çıkmaz

53 © 2011 IFRS Foundation 53 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Örnek:İşletme iştirakinde %25’lik bir paya sahiptir,kayıtlar için özkaynak modeli kullanılmaktadır, normal vergi oranı %30, sermaye kazancı (değer artışı) vergi oranı %0 –Maliyet 10,000 –Özkaynak yöntemine göre 1. yıl geliri= 1,000 –Geçici fark= 1,000 –Ertelenmiş vergi yükümlülüğü= %0x 1,000 = 0 –Vergilendirilebilir temettü geliri= 200 –Dönemin vergi gideri= %30 x 200 = 60 –1. yıl sonunda defter değeri= 10,800

54 © 2011 IFRS Foundation 54 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi Ertelenmiş vergi varlığı/yükümlülüğündeki değişiklikler: –K/Z’da muhasebeleştirilir (veya DKG ile ilgili bir kalemse DKG’de muhasebeleştirilir) Örnek slayt 14’teki verileri kullanarak: Vergi oranı şimdi %20’ye çıkmıştır, ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü henüz tersine dönmemiştir. –Ertelenmiş vergi yükümlülüğü1,125 –Olması gereken Ert. Verg. Yük %20 x 7,500 = 1,500 –K/Z’a yüklenmiş vergi gideri = 375

55 © 2011 IFRS Foundation 55 Bölüm 29 – ertelenmiş verginin ölçülmesi Yürürlükteki veya yürürlüğe girmek üzere olan vergi oranı kullanılır Farklı türdeki gelirlere farklı vergi oranı uygulandığında, işletmenin ödemesi beklenen oran kullanılır Vergi varlıklarına değerleme karşılığı ayrılır: –Net defter değeri = geri kazanılması olası olan –Her dönem defter değerinin gözden geçirilmesi

56 © 2011 IFRS Foundation 56 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin ölçülmesi Örnek: Değerleme kârşılığı –31/12/X1 ‘de gelecekte vergilendirilecek mali kârı azaltacak120 geçici fark bulunmaktadır –Geriye taşınamamaktadır –120’nin, gelecekteki kâr tahminine bağlı olarak, sadece 30’undan %50 oranında fazla faydalanılması olasıdır –Vergi oranı %20 31/12/X1’deki yevmiye kaydıBorçAlacak Ertelenmiş vergi varlığı [120 x %20]24 Değerleme karşılığı [(120 - 30) x %20]18 Gelir vergisi faydası– ertelenmiş vergi (K/Z) 6

57 © 2011 IFRS Foundation 57 Bölüm 29 – Ertelenmiş verginin ölçülmesi Dönem vergisi veya ertelenmiş vergi iskonto edilmez Hem ertelenmiş vergi varlığı hem de yükümlülüğünün ölçülmesinde belirsizlik : –Vergi otoritelerinin tam bilgi sahibi olduğunu varsayarak, olası tüm sonuçları ağırlıklı ortalama tutarları kullanılır Eğer dağıtılmış ve dağıtılmamış karlara farklı vergi oranı uygulanıyorsa, ilk olarak dağıtılmamış kısma tahakkuk ettirilir –Dağıtıldığı zaman K/Z’da düzeltme yapılır

58 © 2011 IFRS Foundation 58 Bölüm 29 – Sunum Sınıflandırma: –Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri uzun vadelidir Netleştirme: –Dönem vergi varlığı ve yükümlülüğü veya ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü netleştirilme yapılabilmesine ilişkin yasal bir hakkın bulunmadığı veya netleştirilmiş tutar üzerinden ödeme yapılmaması veya geri kazanma/ödenmenin aynı anda olmaması durumlarında netleştirilemez

59 © 2011 IFRS Foundation 59 Bölüm 29 – Açıklamalar Vergi giderinin ana unsurlarının açıklanması: –Dönem vergi gideri (geliri) –Önceki dönemlerdeki dönem vergisinin düzeltilmesi –Aşağıdakilerle ilgili ertelenmiş vergi gideri (geliri): –Yani ortaya çıkan veya iptal edilen geçici farklar –Vergi oranındaki değişiklikler veya yeni vergi oranı –Belirsizlikteki değişikliklerin etkisi –Değerleme karşılığındaki değişiklikler –Muhasebe politikalarındaki değişiklikler veya hatalarla ilgili vergi giderleri

60 © 2011 IFRS Foundation 60 Bölüm 29 – Açıklamalar Diğer açıklamalar: –DKG kalemleri ile ilgili dönem vergisi ve ertelenmiş vergi –K/Z’da sunulan tutarlar ile vergi otoritelerine bildirilen tutarlar arasındaki önemli farklara ilişkin açıklama –Vergi oranındaki değişiklikler sonraki slaytta devam ediyor...

61 © 2011 IFRS Foundation 61 Bölüm 29 – Açıklamalar Diğer açıklamalar (devamı): –Her türlü geçici fark ve kullanılmamış mali zarar ve vergi avantajları için: –Dönem sonundaki ertelenmiş vergi ve değerleme karşılıkları –Raporlama dönemi boyunca ertelenmiş vergi ve değerleme karşılıklarındaki değişikliklerin analizi –Geçici farkların, kullanılmamış mali zararların ve vergi avantajlarının geçerlilik tarihleri –Dağıtılmamış karların ödenmesinin neden olacağı vergi etkisinin açıklanması