OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARINDA PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARINDA PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARINDA PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME
Yrd.Doç.Dr.Fatma ÜNAL Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı

2 ÖĞRENME SÜRECİNDE PLANLI ÇALIŞMA

3 PLANLAMA Belirli eğitim hedeflerine ve program amaçlarına ulaşmak için etkinliklerden hangisinin seçileceğini, bunların çocuklara niçin ve nasıl yaptırılacağını,ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak, araç-gereç ve materyallerin kullanılacağını ve çocuklardaki gelişimin nasıl değerlendirileceğini önceden ayrıntılı olarak tasarlama işidir.

4 ÖĞRENME SÜRECİNDE PLANLI ÇALIŞMANIN ÖNEMİ
Eğitim etkinliklerinin sistemli ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için önceden gerekli hazırlıkların ve planların özenle yapılması gerekir. Belirlenen amaçlara ulaşılabilmesi, bir ölçüde, yapılan bu planlamanın başarısına bağlıdır.

5 Öğrenme Sürecinde Planlı Çalışmanın Yararları
Öğrenme sürecinin planlanması verimi artırır. Çocukların ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre yetiştirilmesini sağlar. Öğretmen ve çocuklara düzenli çalışma alışkanlığı kazandırır, onlara güven kazandırır. Programın bir düzen içerisinde ve süresi içinde tamamlanmasını sağlar. Güne hazırlıklı başlanmasını sağlar. Eğitimin değerlendirilmesinin güvenilir olmasını sağlar. Öğrenme sürecinde düşünceye açıklık kazandırır.

6 OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE HAZIRLANAN PLANLAR
Yıllık plan Günlük plan

7 YILLIK PLAN Bir öğretim yılı içinde yapılacak tüm öğrenme etkinliklerinin planlanmasını içerir.Yıllık planda; Amaç ve kazanımlar Kavram ve sözcükler Aile katılımı çalışmaları Alan gezileri Belirli gün ve haftalarda yapılacak etkinlikler Etkinliklerde kullanılacak yöntemler Değerlendirme yöntemleri yer almaktadır.

8 BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR
YILLIK PLAN FORMU OKULUN ADI: YAŞ GRUBU (AY) AYLAR AMAÇLAR VE KAZANIMLAR Çocukların gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurularak o ay içinde kazandırılması beklenen amaç ve kazanımlar, her bir gelişim alanından seçilerek eğitim programındaki alan adı, amaç ve kazanım numaraları ile açık olarak yazılır. A R L I K PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1. Kazanımlar 3. 5. SOSYAL DUYGUSAL ALAN Amaç 7. 1. DİL ALANI Amaç 8. 8. 9. 11. BİLİŞSEL ALAN Amaç 2. 2. Amaç 4. 4. ÖZBAKIM BECERİLERİ Amaç 5. AYLAR KAVRAMLAR ALAN GEZİLERİ BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR AİLE KATILIMI DEĞERLENDİRME A R L I K O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara uygun olan kavramlar, ilgili listeden (program kitabında yer alan)seçilerek yazılır. Gerekli durumlarda kavramlar listesine yeni kavramlar eklenir. O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara uygun olarak yapılacak alan gezileri etkinlikleri yazılır. Belirli gün ve haftalar listesinden(program kitabında yer alan) o ay için uygun olan belirli gün ve haftalar seçilerek yazılır. O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara göre evde ve okulda ailelerle birlikte yapılacak etkinlikler yazılır. Her ay sonunda ”Çocuk, program ve öğretmen” boyutunda yapılan değerlendirme sonuçları yazılır. Çocukların gelişimsel özelliklerinin değerlendirilmesine yönelik olarak ”Gelişim Kontrol Listesi”nin kullanılması ile ilgili hatırlatma notu yazılır. Her bir dönem sonunda “Kazanım Değerlendirme Formu’nun uygulanması ile ilgili hatırlatma notu yazılır.

9 Günlük plan Tam günlük planlar Yarım günlük planlar

10 GÜNLÜK PLAN İÇERİĞİ Amaç ve kazanımlar Kavram ve sözcükler Etkinlikler
Öğrenme süreci Yöntem Kullanılacak materyal, araç ve gereçler Aile katılım çalışmaları Değerlendirme

11 Günlük Planda Yer Alan Etkinlikler
Serbest Zaman Türkçe Oyun Ve Hareket Müzik Fen Ve Matematik Okuma- Yazmaya Hazırlık Çalışmaları Drama Alan Gezileri Sanat Aile Katılımı DEĞERLENDİRME: Çocuk,öğretmen, Program Açısından;

12 Günlük Plan Formu Okul Adı Tarih:…./…/….
Yaş Grubu(Ay) :36-48 Ay/ 48-60Ay/ 60-72Ay/ Karma Yaş Öğretmen Adı : AMAÇLAR VE KAZANIMLAR Psikomotor Alan Sosyal Duygusal Alan Dil Alanı Bilişsel Alan Özbakım Becerileri Amaç 1 : K 2 KAVRAMLAR VE SÖZCÜKLER: Program kitabındaki kavramlar listesinden yazılabilir ETKİNLİKLER (günlük planda yer alan bütün etkinliklerle ilgili amaç ve kazanımlar belirtilir) ÖĞRENME SÜRECİ Türkçe PMA A11 : K 7,8 SDA A15 : K 7,8 DA A1 : K 7,8 BA A2 : K ,8 ÖB

13 Günlük plan formu Günlük planlar sadece çizelge formatında değil düz metin halinde de hazırlanabilir
Okul Adı : Tarih:…./…/…. Yaş Grubu(Ay) :36-48 Ay Öğretmen Adı : AMAÇLAR VE KAZANIMLAR Psikomotor Alan Sosyal Duygusal Alan Dil Alanı Bilişsel Alan Özbakım Becerileri Amaç 1 : K 2 Amaç 2: K 1,7,8 KAVRAMLAR VE SÖZCÜKLER ETKİNLİKLER SERBEST ZAMAN (Amaç ve Kazanımlar) Öğrenme Süreci ……………………………………………. TÜRKÇE: (PMA A11 : K 7,8 SDA A15 : K 7,8 DA A1 : K 7,8 BA A2 : K ,8 ÖB) ………………………………………..

14 Etkinlik Formatı Amaçlar ve Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Materyaller
GELİŞİM ALANI: BİLİŞSEL ALAN/ PSİKOMOTOR ALAN YAŞ GRUBU : Ay Öğrenme Süreci Eğitim ortamının nasıl düzenleneceği Çocukların nasıl yönlendirileceği Materyallerin nasıl kullanılacağı Belirlenen amaçlara ve kazanımlara yönelik eğitim yöntemleri ve öğrenme süreci açıklanır. Öğretmen ve çocuğun süreçteki rolü belirtilir Öğrenme sürecinin sonuçlarına/kazanımlara dikkat çekilir. Amaçlar ve Kazanımlar Amaç ve kazanımlar eğitim programındaki alan adı amaç ve kazanım numaraları ile açık olarak yazılır. Yöntem ve Teknikler Öğrenme sürecinde kullanılacak eğitim yöntem ve tekniklerinin adları yazılır Materyaller Öğrenme sürecinde kullanılacak olan materyaller yazılır Sözcükler ve kavramlar Öğrenme sürecinde sözcük dağarcığını zenginleştirecek sözcük ve kavramlar yazılır. Etkinlikle İlgili İpuçları Çocuğun öğrenme sürecine etkin katılımını sağlayacak ve uygulama sırasında dikkat çekilmesi gerekli noktalar yazılır. Önerilen Diğer Etkinlikler Aynı amaca ulaştırabilecek farklı etkinlik örnekleri ya da aynı etkinliğin farklı yöntem ve materyal kullanılarak yapılabilecek örnekleri yazılır Etkinliğin Değerlendirilmesi Çocukların kazanımları ve katılmaları Uygulama süresinde materyal, yöntem ve eğitim ortamı Süreç hakkındaki düşünceler ile ilgili değerlendirmeler yazılır. Aile Katılımı Etkinlikle ilgili aile katılım önerileri yazılır. Ailelerin etkinlik sonrasında yapabilecekleri pekiştirici örnek etkinlikler yazılır

15 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

16 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Eğitim sürecinin son aşaması, amaçlar doğrultusunda planlanan ve uygulanan eğitim etkinliklerinin çocukların davranışlarında oluşturduğu değişikliğin ölçülmesi ve yorumlanması amacıyla yapılan değerlendirmedir. Değerlendirme sonuçları; programın geliştirilmesi ve eğitimin etkisini belirlemek amacıyla kullanılabilir. Her iki durumda da asıl hedef çocukların gelişimini ve eğitimini desteklemektir.

17 Okul Öncesi Eğitim Programlarında Değerlendirme Süreci
1.Çocuğun tanınması ve değerlendirilmesi 2.Programın değerlendirilmesi 3.Öğretmenin kendini değerlendirmesi

18 Çocuğun Tanınması ve Değerlendirilmesi

19 Çocuğu Tanıma ve Değerlendirme
Çocuk hakkında tarafsız, bütüncül, esnek fakat tutarlı, bilimsel ve sistematik, birbirini tamamlayan farklı işlev ve özellikteki bir dizi araç yardımıyla gerçekleştirilen çok boyutlu bilgi toplama ve bunları birbirleriyle birleştirerek anlamlı ve güvenilir bir karar verme sürecidir.

20 Çocuğun Tanınması ve Değerlendirilmesi
Çocukların güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesini olanaklı kılar. Eğitimci ve ailelerin çocuk hakkındaki fikirlerini karara dönüştüren somut sonuçları gösterir. Etkili öğrenme ortamlarının düzenlenmesine temel oluşturur. Çocukların kendi kendilerini tanıma fırsatı yaratır. Bireysel ve sosyal farkındalığı geliştirir Çocukların gelişimindeki ilerlemeyi ya da sapmaları ölçmeyi sağlar. .

21 Çocuk hakkındaki bilgilerin kayıt altına alınması
Çocukların gelişimsel özelliklerinin akılda tutulmasını kolaylaştırır Geçmişteki bulgularla şimdiki bulgular arasında bağlantı kurmayı kolaylaştırır. Karşılaştırma olanağı verir Kritik kararlar için detaylar gerekebilir Çocuk ve ailesi için zengin bir özgeçmiş olanağı verir Okuma yazmaya karşı olumlu bir tutum gelişmesine katkı sağlar

22 Çocuğu tanıma değerlendirmede dikkat edilecek noktalar
Sadece ürün değil sürecin değerlendirilmesi ön plana alınmalı Çocukların ne yaptıkları kadar neden yaptıklarını da düşünmelerine olanak sağlanmalı Tanıma ve değerlendirmenin hedefi çocukların neleri bilmediği değil, neleri bildiğini anlamaktır. Çocukların kendi yeterliliklerinin farkına varmaları ve olumlu benlik algılarının güçlendirilmesine önem verilmeli Bireysel farklılıklar dikkate alınmalı her çocuğun kendine özgü olduğu unutulmamalıdır.

23 Çocukları tanıma ve değerlendirmede kullanılan araçlar
Gözlem kayıtları Anekdot kayıtları Gelişim kontrol listeleri ve standart testler Portfolyolar( gelişim dosyaları) Gelişim raporları

24 Gözlem kayıtları Çocuk hakkında bilgi toplamak için en güvenilir yol, çok sayıda ve amaca yönelik olarak yapılan planlı gözlemlerdir. Gereksinimlere göre farklı gözlem formları kullanılabilir. “Oyun Gözlem Formu”, ”Sistematik Gözlem Formu”…gibi

25 OYUN GÖZLEM FORMU Çocuğun Adı-Soyadı : Gözlem yapan öğretmen:
Yaşı ve Cinsiyeti : Gözlem Tarihi Oynadığı oyun köşesi ve oyun materyali Blok, fen, müzik,kitap, dramatizasyon, sanat vb. Oyun arkadaşları Yaş ve cinsiyet bakımından oyun arkadaşı olarak kimleri tercih ediyor? Oyun tipi İzole(yalnız), paralel, beraber, kooperatif, yapı, inşa, sembolik vb. Oyun davranışları Oyun içinde üstlendiği roller, sorumluluklar ve iletişim özellikleri

26 Sistematik Gözlem Formu
Çocuğun Adı-Soyadı: Yaşı ve Cinsiyeti: Gözlem yapan öğretmen: Tarih: Zaman aralığı: Etkinlik-Ortam: Detaylar: Gözlem nedeni: Yorumlar ve öneriler

27 Anekdot Kayıtları Anekdot kayıtları çocuğun bireysel yaşamında önemli olan gelişimsel olayların kaydedilmesidir. Bu notlardan bazıları zaman zaman bilgilendirici küçük notlar şeklinde ailelere gönderilebilir.

28 Gelişim Kontrol Listeleri ve Standart Testler
Standart testler ve gelişimsel kontrol listeleri çocukların güçlü ve zayıf yönlerini gösterdiği gibi bazı özel becerilerin ve yeteneklerin ortaya çıkarılmasında da önemli ipuçları verir. Programda yer alan “Gelişim Özellikleri” çocuğu tanıma ve değerlendirme amacıyla “Gelişim Kontrol Listesi” olarak kullanılır.

29 Gelişim Kontrol Listeleri (Gelişim Özellikleri) Okul öncesi eğitim programında yer alan “Gelişim Özellikleri” listesinden gruptaki çocukların yaş grubuna ait gelişim özellikleri seçilerek “Gelişim Kontrol Listesi” olarak kullanılır. Yaş Grupları Gelişim Özellikleri 36-48 Aylık çocuklar için 1. Psikomotor gelişim 2. Sosyal-duygusal gelişim 3. Dil gelişimi 4. Bilişsel gelişim 5. Özbakım becerileri 48-60 Aylık çocuklar için 60-72 Aylık çocuklar için

30 Portfolyolar (gelişim dosyaları) Sürecin sonu değil sürecin kendisidir
Aileye ait bilgi formları Öğretmenin gözlem bilgileri Çocuğa ve aileye ait anekdotlar Standart test ve gelişimsel kontrol listelerinin sonuçları Öğretmenin çocukla ilgili kısa ve uzun vadedeki planları Çocuğa ait kişisel bilgiler, Fotoğraflar, video kayıtları Çocuğun seçtiği sanat çalışmaları Çocuğun sorduğu sorular, bazı sorulara verdiği ilginç cevaplar, Projeler

31 Gelişim Raporları Gelişim raporları çocukların eğitim dönemi içindeki performanslarının bir özetini kapsar. Gelişim raporları, öğretmenlerin çocukları tanımaya yönelik olarak kullandıkları çok çeşitli araçların (gözlemler, anekdotlar, standart testler ve gelişimsel kontrol listeleri, portfolyo, davranış değerlendirme formu vb.)sonuçlarının bir sentezi olarak da düşünülebilir. Gelişim raporlarının eğitim dönemi içerisinde en en az iki kez ailelerle paylaşılması gerekir.

32

33 Programın Değerlendirilmesi

34 Programın Değerlendirilmesi
Program değerlendirilirken, Tüm boyutları ele alınarak(amaçlar, kazanımlar, öğrenme süreci) Bunlar arasındaki tutarlılıklar, Planlanan ile uygulanan arasındaki durum, Uygulamada ortaya çıkan yeni gereksinimler belirlenir.

35 Programın Değerlendirilmesi
* Yıllık planın değerlendirilmesi *Günlük planın değerlendirilmesi

36 Yıllık planın değerlendirilmesi
*Aylık değerlendirmeler (yıllık planın “Değerlendirme” bölümünde belirtilir). 1. Her ay için plana alınan amaçların gerçekleştirilip, gerçekleştirilemediği 2.Etkinliklerin uygulanıp uygulanmadığı 3.Uygulamada ortaya çıkan sorunlar 4.Yeni gereksinimler belirlenir *Dönem sonu değerlendirmeler Her dönem sonunda öğretmen her çocuk için “Kazanım Değerlendirme Formu’nu” doldurur.

37 BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR
YILLIK PLAN FORMU OKULUN ADI: YAŞ GRUBU (AY) AYLAR AMAÇLAR VE KAZANIMLAR Çocukların gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurularak o ay içinde kazandırılması beklenen amaç ve kazanımlar, her bir gelişim alanından seçilerek eğitim programındaki alan adı, amaç ve kazanım numaraları ile açık olarak yazılır. A R L I K PSİKOMOTOR ALAN Amaç 1. Kazanımlar 3. 5. SOSYAL DUYGUSAL ALAN Amaç 7. 1. DİL ALANI Amaç 8. 8. 9. 11. BİLİŞSEL ALAN Amaç 2. 2. Amaç 4. 4. ÖZBAKIM BECERİLERİ Amaç 5. AYLAR KAVRAMLAR ALAN GEZİLERİ BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR AİLE KATILIMI DEĞERLENDİRME A R L I K O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara uygun olan kavramlar, ilgili listeden (program kitabında yer alan)seçilerek yazılır. Gerekli durumlarda kavramlar listesine yeni kavramlar eklenir. O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara uygun olarak yapılacak alan gezileri etkinlikleri yazılır. Belirli gün ve haftalar listesinden(program kitabında yer alan) o ay için uygun olan belirli gün ve haftalar seçilerek yazılır. O ay için belirlenen amaç ve kazanımlara göre evde ve okulda ailelerle birlikte yapılacak etkinlikler yazılır. Her ay sonunda ”Çocuk, program ve öğretmen” boyutunda yapılan değerlendirme sonuçları yazılır. Çocukların gelişimsel özelliklerinin değerlendirilmesine yönelik olarak ”Gelişim Kontrol Listesi”nin kullanılması ile ilgili hatırlatma notu yazılır. Her bir dönem sonunda “Kazanım Değerlendirme Formu’nun uygulanması ile ilgili hatırlatma notu yazılır.

38 Kazanım Değerlendirme Formu
Çocuğun Adı-Soyadı Öğretmenin Adı-Soyadı Cinsiyeti Okul/Kurum Adı Doğum Tarihi(Gün/Ay7Yıl) Eğitim-Öğretim Yılı Okula Başlama Tarihi (+)Bağımsız Yapabiliyor (.ı.)Yardımla Yapabiliyor (.)Henüz Yapamıyor Okul Öncesi Eğitim Programında Yer Alan Amaç ve Kazanımlar Tarih …/../.. 1. Değerlendirme II. Değerlendirme PSİKOMOTOR ALAN (+) (.ı.) (.) Amaç 1.Bedensel koordinasyon gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanımlar 1. Sözel yönergelere uygun olarak ısınma hareketleri yapar 2. Değişik yönlere yuvarlanır. (*) 1. Değerlendirme birinci dönemin sonunda II. Değerlendirme ikinci dönemin sonunda yapılır.

39 Günlük planın değerlendirilmesi
Problemi tanımak, çözümünü öğrenmek ve diğer çözüm yollarını keşfetmek üzere günlük planın değerlendirilmesi günlük olarak yapılır. Değerlendirmede her gün planlanan öğrenme süreci ile belirlenen amaçlara ne ölçüde ulaşıldığı belirtilir. Sonraki planlamalar için gerekli ipuçları kaydedilir.

40 Günlük planın değerlendirilmesinde
Gruptaki çocukların bireysel/grup olarak etkinliklere katılma durumu, Çocukların eğlenerek öğrenme durumu, Etkinliklerin düzeyinin gruptaki çocukların yaş, gelişim düzeyi, ihtiyacı ve bireysel özelliklerine uygunluğu, Hedeflenen amaçları kazandırmadaki uygunluk ve yeterliliği, Etkinlikler için belirlenen sürenin yeterliliği, Günlük planı aksatan özel durumların neler olduğu, Farklı değerlendirme yöntem ve tekniklerini(çalışma olduğu sayfası, soru cevap…gibi) kullanarak çocukların kazanımları elde edip etmedikleri belirtilmelidir.

41 Öğretmenin Kendini Değerlendirmesi

42 Öğretmenin Kendini Değerlendirmesi
Öğretmen kendini değerlendirirken, programın ve çocukların değerlendirilmesi sonucunda elde ettiği verileri analiz eder. Bu değerlendirmeler doğrultusunda; Planını Eğitim ortamını Kullandığı materyallerini ve Kendisini geliştirir.

43 Öğretmenin kendini değerlendirmesi
Öğretmenlerin güdülenmelerini Yaratıcılıklarının artmasını Yansımacı öğretmen olabilmelerini Eksiklerini görmelerini ve Kendilerini güçlendirmelerini sağlar.

44 Öğretmen Öz Değerlendirme formu
Kişilik Özellikleri Hiçbir zaman Ara sıra Her zaman İşimi seviyorum Sabırlıyım Kişisel Gelişim Kendimi yaşam boyu öğrenci olarak tanımlayabilirim İletişim Empati kurarım Mesleki Yeterlik Çocukların etkin dinleme becerilerini geliştiririm Öğrenme Süreci Öğrenme sürecini planlarım

45 Aman Tanrım! Yoksa ben bir dinozor muyum?..

46 TEŞEKKÜR EDERİM. Yrd.Doç.Dr.Fatma ÜNAL funal@akdeniz.edu.tr
Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı