STRESLİ ÇALIŞMA ORTAMI

... konulu sunumlar: "STRESLİ ÇALIŞMA ORTAMI"— Sunum transkripti:

1 STRESLİ ÇALIŞMA ORTAMI
Prof Dr Süheyla ÜNAL İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

2 Temel gereksinimler Açlığın, susuzluğun, cinselliğin fizyolojik doyumu
Emniyet, güven, düzen, değişmezlik Ait olma, sevgi Değer, başarı, kendine saygı Kendini gerçekleştirme

3 İyilik hali + - Uyarılma Gergin Kaygılı Mutlu Keyifli - + Haz Üzgün
Depresse Huzurlu Rahat

4 Homeostazis Savaşma Kaçma Çevresel talepler STRES

5 Selye’nin uyum kuramı Normal düzeyde direnç Stres yaratan olaya tepki
Alarm Direnme Tükenme

6 İşle ilgili ruhsal sorunlar
Stres Davranışsal sorunlar Hastalıklar İşle ilgili ruhsal sorunlar

7 Strese yanıt Birincil değerlendirme İkincil değerlendirme
Stres uyaranını kişi için ne anlama geldiğinin belirlenmesi İkincil değerlendirme Sorun yaratan durum karşısında sahip olunan kaynakların değerlendirilmesi

8 Birincil değerlendirme
Bireyin inanç sistemi, değerleri, amaçları, olayın kontrol edilebilirliğine inancı, stres durumunun yeni ya da eski olması - zarar/kayıp (öfke, korku, gücenme) - tehlike (öfke, korku) - mücadeleye davet ( heyecan, heves

9 Strese yanıt Değerlendirme Tepki Tehdit Donakalma Stresli olay
Meydan okuma Uyarılma, odaklanma

10 İkincil değerlendirme
İnsan kaynakları Toplumsal statü kaynakları Kişiye özgü direnç kaynakları Zaman, para, bilgi gibi enerji kaynakları

11 Başa çıkma yolları Sorun odaklı Duygu-odaklı Stressörü kontrol etme
Tepkiyi kontrol etme

12 Sorun odaklı çözümler Sorun çözme aşamalarını sistematize etme
Girişken davranma Zamanı iyi kullanma Alternatif çözümler üretme

13 Duygu odaklı çözümler Sosyal destek arama Soruna uzaktan bakma
Kaçma- kaçınma (uyku, ilaç, madde ile) Self- kontrol Sorumluluk alma Pozitif yorumlama

14 Problem focused coping
Active coping Planning Suppression of competing activities Restraint coping Seeking of instrumental social support Emotion focused coping Seeking of emotional social support Positive reinterpretation Acceptance Denial Turning to religion

15 Strese yanıt Stressör hakkındaki algı ve değerlendirmeyi değiştirmek
Stressörü modifiye etmek Stres aşısı Stressöre tepkiyi değiştirmek

16 Bilinçdışı başa çıkma yolları
Gerçeği olduğundan farklı algılayarak kendi kendimizi aldatmamızı sağlar. Yansıtma İnkar Yer değiştirme Yalıtma

17 Bilinçli başa çıkma yolları
Girişkenlik Hoşgörü düzeyini arttırmak Beklenti düzeyini azaltmak Saldırmak Olumlu düşünmek Duygusal destek ve öğüt arama

18 Bilinçli başa çıkma yolları
Profesyonel yardım arama Bilgi arama Duygularıyla yüz yüze gelme İlaç/madde kullanma TV seyretme Kısa gezinti

19 Bilinçli başa çıkma yolları
Plan yapma Gülme, durumunu şakaya vurma Gevşeme, meditasyon, dua Yaratıcı aktivitelere yönelme Uyuma Yalnızlık Kendini kınama

20 İş Stresi

21 Bilişsel değerlendirme İşyeri ile ilişkili stres etkenleri
Stres kaynakları Kişisel etkenler Bilişsel değerlendirme İşyeri ile ilişkili stres etkenleri Strese tepki Stresin sonuçları Durumsal etkenler

22 Karasek’in İş Gerilimi Modeli
Karasek (1979) Admin Sci Quarterly

23 İş ortamında stres kaynakları

24 İş dışı stres kaynakları

25 İşe ilişkin sorunlar Rol çatışması İş-Ev Çalışma süresi
Duygusal ihtiyaçlar İş baskısı

26 İşin sağladığı olanaklar
Beceri çeşitliliği Kendini geliştirme olanağı Denetleme, yetiştirme Sosyal destek Otonomi

27 Denge Rol çatışması Beceri çeşitliliği İş-Ev
Kendini geliştirme olanağı Çalışma süresi Yönetme, yetiştirme Duygusal ihtiyaçlar Sosyal destek İş baskısı Otonomi

28 Kişilerarası ve rollere ilişkin
Tükenme süreci Kişilerarası ve rollere ilişkin stres etkenleri Duygusal tükenme Fizyolojik, psikolojik, davranışsal sonuçlar Yabancılaşma Kişisel becerilerde azalma

29 Tükenme İş yaşamındaki temel amaçları ve iş doyumunu yitirme
Yaptığı işe ilgi kaybı Yorgunluk, bezmişlik Mesleksel krize girme Yabancılaşma Alaycı tavra bürünme Bulaşıcı bir durumdur!

30 Stres yönetimi Görevle ilgili düzenlemeler
İş ve görevin yeniden düzenlenmesi Katılımcı yönetim Esnek çalışma takvimi Fiziksel ortamın düzenlenmesi Ekip çalışması

31 Stres yönetimi Roller ve kişilerarası ilişkilerde düzenlemeler
Ödüllendirme Kariyer gelişimi Danışmanlık sistemi Ekip oluşturulması Programda değişiklikler Uygun liderlik

32 Zor insanla uğraşırken
Tepkisel davranmayın Soruna yönelin, kişiye değil Bu kişiye ilişkin amacınızı belirleyin ve bunu kişiye belirtin Anlaşma noktası bulun Karşınızdaki insanı çaresiz bir bebekmiş gibi

33 Zaman yönetimi Amaçları saptama Öncelikleri belirleme Mola verme
“Hayır” diyebilme Ertelememe Görevlendirme Zaman kazandırıcı araçları iyi kullanma

34 Öncelikleri belirleme

35 Günlük yaşamı düzenleme

36 Sağlığı bozucu etkenleri azaltma