KİMYASAL MADDELER ve LABORATUVAR

... konulu sunumlar: "KİMYASAL MADDELER ve LABORATUVAR"— Sunum transkripti:

1 KİMYASAL MADDELER ve LABORATUVAR
Dr. ALP USUBÜTÜN HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ AD

2 KİMYASAL MADDELER Toksik İritan Yanıcı Patlayıcı Korosive Kanserojen

3 LABORATUVARDA GENEL PRENSİPLER
Kimyasal maddelere karşı maruziyeti azaltmak Risklerlere karşı korunmak Yeterli havalandırmayı sağlamak Kimyasal hijyen programı yapmak “İzin verilebilir maruz kalma sınır” değerlerini gözlemek

4 LABORATUVARDA GENEL PRENSİPLER UYGULAMA
Kimyasal maddelerin dökümü ve sınıflandırılması Karsinojenik veya akut- kronik toksik etkileri tanımlanmalı, kullanım klavuzları hazırlanmalı Özellikleri konduğu şişe üzerine yazılmalı

5

6 LABORATUVARDA GENEL PRENSİPLER UYGULAMA
                                                                                                                                                                                                        Kimyasallara karşı genel bir uygulama rehberi Tüm işlemler ve depolama sırasında kimyasalların özellikleri ve etkilerini göz önüne al Özelliklerine göre imha geri dönüşüm

7 YETERLİ HAVALANDIRMAYI SAĞLAMAK
Laboratuvar iyi havalandırılmalı Kimyasalın özelliklerine uygun bir düzenek Çeker ocak, genel havalandırma

8 YETERLİ HAVALANDIRMAYI SAĞLAMAK (Formaldehit)
Kimyasallar ve eşik değerler Formaldehit (doku tespiti) 1.00 ppm kötü koku etkisi 20 ppm pulmoner ödem College of American Pathologist 0.75ppm 8hr TWA (8hr time-weighted exposure) 2.0ppm STEL (15min. Short-Term Average Exposure Limit) Bu değerlerin üzerinde periodik ölçüm

9 YETERLİ HAVALANDIRMAYI SAĞLAMAK TÜRKİYE’DE DURUM
Patoloji Dernekleri Federasyonu anketi Patoloji laboratuvarları yarısının yeterli havalandırma sistemlerinin bulunduğu belirtilmiştir. Formalin düzeyinin ölçümü Türkiye’de yapılmıyor

10 YETERLİ HAVALANDIRMAYI SAĞLAMAK TÜRKİYE’DE DURUM
Patoloji Dernekleri Federasyonu anketi Az sayıda da olsa tüm çalışma mekanının tek bir alanda olduğu kurumlar var

11 DEPOLAMA Depolama belli bir düzende olmalı,
Asit ve bazlar yere yakın raflarda ve birbirinden ayrı Gelişi güzel konmuş kimyasallar risk oluşturur Depolar geniş, kullanımı rahat olmalı ve mümkün olduğunca az materyal konmalıdır. Raflara ulaşılan yollara geçişi kapayacak malzeme konmamalı

12 DEPOLAMA Depo mekanı kimyasalların özelliklerine göre seçilmelidir
Uçucu ve yanıcı özelliği olanlar iyi havalanan alanlarda depolanmalı ve yangın için de tüm önlem Yüksek ısı ve güneş ışığına maruz kalmamalı

13 KİŞİSEL ÖNLEMLER Eldiven, maske, koruyucu önlük ve gözlük vb.                                                                                

14 KİŞİSEL ÖNLEMLER Kaza durumunda duşlar ve göz yıkama üniteleri
Saniyeler içerisinde ulaşılır mesafede olmalı

15 KİŞİSEL ÖNLEMLER Laboratuvar içinde yenmemeli, içilmemeli
Yiyecek ve içecek saklanacak alanlar belirtilmeli Açık ayakkabılar giyilmemeli, saçlar toplu olmalı Kontakt lensler zorunlu olmadıkça kullanılmamalı

16 KİMYASAL ATIKLAR Kimyasallar uzaklaştırılma yöntemi tanımlanmalı
Büyük kısmı çevre için de toksiktir Gelişmiş ülkelerde özel olarak toplanmakta ve imha edilmekte ya da geri dönüşüm ile kazanılmakta

17 KİMYASAL ATIKLAR TÜRKİYE’DE DURUM
Patoloji Dernekleri Federasyonu anketi Patoloji laboratuvarları %83’ü sıvı atıklarını lavabodan döküyor Katı kimyasal atıklar %98 oranında tıbbi atıklar ile atılmakta

18 KİMYASAL ATIKLAR Görev merkezi veya yerel yönetimlere düşmektedir.
Sıvı ve katı zararlı kimyasal atıkların uzaklaştırılması için gerekli önlemleri almaları ve sağlık kuruluşlarını yönlendirmeleri Laboratuvarlar bu aşamada kendi zararlı kimyasal atıklarının miktarını azaltmaya çalışabilirler

19 KİMYASAL HİJYEN PROGRAMI
Yapılan tüm işlemler yazılı hale getirilmeli Her basamak anlaşılır bir şekilde tanımlanmalı Kimyasallar ile çalışan kişilerin çalıştıkları kimyasalların özelliklerinden, haberdar olmalı Geçen yılların sorunları, kazaları ve nedenleri saptanmalı ve önleyecek önlemleri içerecek şekilde yeniden tanımlanmalı Uzun dönem meslek hastalıklarını da önleyecek önlemleri de kapsamalı

20 KİMYASAL HİJYEN PROGRAMI
Laboratuvar sorumlularının ve çalışanlarının sorumluluklarını Kimyasalların kullanıldığı süreçlerin nasıl olacağını, alınması, kullanılması, depolanması ve uzaklaştırılmasına ait tüm temel kuralları Durumun izlenmesi ve uygun koşullarda sürdürülebilmesi için devamlılığının sağlanması, Hangi durumlarda kişisel koruyucuların kullanılacağını

21 KİMYASAL HİJYEN PROGRAMI
Uyarı işaretleri ve etiketlemeye dair bilgileri Ölçüm değerlerinin beklenen düzeyin üstünde olması durumunda yapılması gerekenleri Kaza durumunda yapılması gerekenler Çalışanların eğitimlerinin nasıl yapılacağını tanımlamalıdır

22 KİMYASAL HİJYEN PROGRAMI
Ortaya çıkan sorunların bir daha oluşmaması için kaydedilmesinin sağlanması Sorunları ortadan kaldırmaya yönelik önlemler

23 STANDARTLARIN SAĞLANMASI VE SÜRDÜRÜLMESİ
Kimyasalların laboratuvarlarda kullanılması, depolanması ve uzaklaştırılması için her maddeye özgü dünyada saptanmış standartlar var Türkiye’nin kendine özgü koşulları göz önüne alınarak ulusal düzeyde standartlar saptanmalı Standartlara uyumu sağlamak için tercihen özerk bir kurum tarafından laboratuvarlar denetlenmeli

24 STANDARTLARIN SAĞLANMASI VE SÜRDÜRÜLMESİ
Kişisel çabalar ile bazı adımlar atmak mümkün mü? maliyeti yüksek girişimler (havalandırma sistemlerinin kurulması gibi) bölgesel veya ulusal düzeyde çözülmesi gereken sorunlar (atık sorunu gibi)

25 STANDARTLARIN SAĞLANMASI VE SÜRDÜRÜLMESİ
Mutlaka hastane yönetimlerinin desteği gerekli Sadece iyi niyetli çabalar motivasyon kaybı diğer günlük yaşama dair nedenler ile sonuçsuz kalıyor

26 STANDARTLARIN SAĞLANMASI VE SÜRDÜRÜLMESİ
Ulusal düzeyde ele alınıp bir kurum tarafından sürekli denetim yapılmadığı sürece zararlı kimyasalların insan ve çevre üzerindeki etkilerinden korunmak mümkün değildir.

27