Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
YayınlayanGuz Ozel Değiştirilmiş 10 yıl önce
1
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeli ğ i ve Uygulamaları 23 EK İ M 2008 MARMAR İ S/MU Ğ LA Cem Ferda TUNÇER Çevre Mühendisi ÇEVRE VE ORMAN BAKANLI Ğ I ATIK YÖNET İ M İ DA İ RES İ BA Ş KANLI Ğ I Ambalaj Atıkları Ş ubesi
2
KANUN/YÖNETMEL İ K KANUN/YÖNETMEL İ K 2872 sayılı Çevre Kanunu 2872 sayılı Çevre Kanunu 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlı ğ ı Te ş kilat ve Görevleri Hakkında Kanun 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlı ğ ı Te ş kilat ve Görevleri Hakkında Kanun 5216 sayılı Büyük ş ehir Belediye Kanunu 5216 sayılı Büyük ş ehir Belediye Kanunu 5393 sayılı Belediye Kanunu 5393 sayılı Belediye Kanunu 1991 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeli ğ i 1991 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeli ğ i 2004 Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeli ğ i 2004 Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeli ğ i 2007 AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ 2007 AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ Mevzuat
3
2004 TAR İ HL İ YÖNETMEL İ KTEN 2007 TAR İ HL İ YÖNETMEL İĞ E GEÇ İŞ SÜREC İ 06-10 KASIM 2006 İ LK E Ğİ T İ M PROGRAMIMIZI 06-10 KASIM 2006 TAR İ HLER İ ARASINDA; ATIK YÖNET İ M İ DA İ RES İ BA Ş KANLI Ğ I OLARAK Y İ NE MARMAR İ S’TE 1 HAFTA SÜREL İ İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ ZE YÖNEL İ K İ LK E Ğİ T İ M PROGRAMIMIZI GERÇEKLE Ş T İ RD İ K.
4
İ LK İ ZLEN İ M İ M İ Z; BU E Ğİ T İ M PROGRAMININ SONUNDA İ LK İ ZLEN İ M İ M İ Z; AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ HAKKINDA İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ ZE YÖNEL İ K AYRI B İ R E Ğİ T İ M DÜZENLENMES İ N İ N GEREKL İ L İĞİ OLMU Ş TU. 2004 TARİHLİ YÖNETMELİKTEN 2007 TARİHLİ YÖNETMELİĞE GEÇİŞ SÜRECİ
5
YA Ş ANAN SIKINTILAR VE ED İ N İ LEN TECRÜBELER YÖNETMEL İ KTE REV İ ZYONA G İ D İ LMES İ N İ ZORUNLU KILMI Ş ; BU DURUM,2007 OCAK AYINDAN İ T İ BAREN YÖNETMEL İ K DE ĞİŞİ KL İ K ÇALI Ş MALARINA BA Ş LAMAMIZA NEDEN OLMU Ş TUR. 2005 VE 2006 YILLARINDA YÖNETMEL İĞİ N BAZI MADDELER İ N İ N UYGULANMASINDA YA Ş ANAN SIKINTILAR VE ED İ N İ LEN TECRÜBELER YÖNETMEL İ KTE REV İ ZYONA G İ D İ LMES İ N İ ZORUNLU KILMI Ş ; BU DURUM,2007 OCAK AYINDAN İ T İ BAREN YÖNETMEL İ K DE ĞİŞİ KL İ K ÇALI Ş MALARINA BA Ş LAMAMIZA NEDEN OLMU Ş TUR.
6
2004 TAR İ HL İ YÖNETMEL İ KTEN 2007 TAR İ HL İ YÖNETMEL İĞ E GEÇ İŞ SÜREC İ YÖNETMEL İ K DE ĞİŞİ KL İ K TASLA Ğ I YÖNETMEL İ K DE ĞİŞİ KL İ K TASLA Ğ I İ LG İ L İ KURUM VE KURULU Ş LARIN GÖRÜ Ş ÜNE YOLLANMI Ş, AYRICA INTERNET SAYFAMIZDA DA YAYINLANARAK SEKTÖRDE YER ALAN B İ R ÇOK KURULU Ş TARAFINDAN DE Ğ ERLEND İ R İ LMES İ NE İ MKAN TANINMI Ş TIR.
7
2004 TAR İ HL İ YÖNETMEL İ KTEN 2007 TAR İ HL İ YÖNETMEL İĞ E GEÇ İŞ SÜREC İ 24.06.2007 TAR İ HL İ RESM İ GAZETE’DE GELEN GÖRÜ Ş LER VE SEKTÖRDEK İ İ LG İ L İ TARAFLARLA YAPILAN B İ R ÇOK TOPLANTILAR NET İ CES İ NDE SON Ş EKL İ N İ ALAN YEN İ YÖNETMEL İ K 24.06.2007 TAR İ HL İ RESM İ GAZETE’DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜ Ğ E G İ RM İŞ T İ R.
8
KAYNAKTA AYRI TOPLAMA YÖNETMEL İĞİ N AMACINA KAYNAKTA AYRI TOPLAMA YEN İ YÖNETMEL İĞİ N AMACINA EKLENM İŞ T İ R. DE ĞİŞİ KL İ K TANIMLARDA DE ĞİŞİ KL İ K YAPILMI Ş TIR. L İ SANSLI İŞ LETMELERE VER İ LMES İ ZORUNLU HALE GET İ R İ LM İŞ TÜM AMBALAJ ATIKLARININ L İ SANSLI İŞ LETMELERE VER İ LMES İ ZORUNLU HALE GET İ R İ LM İŞ, ÖN L İ SANS UYGULAMASI KALDIRILMI Ş TIR. 2004’den 2007’ye 2004’den 2007’ye
9
İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ Z AKT İ F ROL OYNAMALARI İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ Z UYGULAMALARIN İ Ç İ NE DAH İ L ED İ LEREK YÖNETMEL İ KTE DAHA AKT İ F ROL OYNAMALARI SA Ğ LANMI Ş TIR. İ L MÜDÜRLÜKLER İ ARACILI Ğ IYLA L İ SANS BA Ş VURULARININ İ L MÜDÜRLÜKLER İ ARACILI Ğ IYLA BAKANLI Ğ A GÖNDER İ LMES İ SA Ğ LANMI Ş TIR. 2004’den 2007’ye 2004’den 2007’ye
10
SORUMLULUKLAR NET OLARAK BEL İ RT İ LM İŞ T İ R. AMBALAJ ATIKLARININ KAYNA Ğ INDA D İĞ ER ATIKLARDAN AYRI OLARAK TOPLANMASI KONUSUNDA BÜYÜK Ş EH İ R VE İ L/ İ LÇE/ İ LK KADEME BELED İ YELER İ NE A İ T SORUMLULUKLAR NET OLARAK BEL İ RT İ LM İŞ T İ R. AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANI YÖNETMEL İ KTE TANIMLANAN S İ STEM İ N TEMEL İ N İ OLU Ş TURAN AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANI KAVRAMI GET İ R İ LM İŞ T İ R. 2004’den 2007’ye 2004’den 2007’ye
11
TEMS İ L İ YET ORANI % 30’DAN %25’E DÜ Ş ÜRÜLMÜ Ş TÜR. YETK İ LEND İ R İ LM İŞ KURULU Ş SAYISINI ARTIRMAK İ Ç İ N TEMS İ L İ YET ORANI % 30’DAN %25’E DÜ Ş ÜRÜLMÜ Ş TÜR. EK-4 VE EK-5 FORMLARI BAS İ TLE Ş T İ R İ LM İŞ İ NTERNET YOLUYLA EK-4 VE EK-5 FORMLARI BAS İ TLE Ş T İ R İ LM İŞ VE İŞ LETMELER İ N İ NTERNET YOLUYLA BA Ş VURU YAPMALARI SA Ğ LANMI Ş TIR. İŞ ARETLENMES İ GÖNÜLLÜ AMBALAJLARIN İŞ ARETLENMES İ GÖNÜLLÜ HALE GET İ R İ LM İŞ T İ R. 2004’den 2007’ye 2004’den 2007’ye
12
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? 2006 YILI MARMAR İ S E Ğİ T İ M İ NDE ED İ N İ LEN İ ZLEN İ MLER KAPSAMINDA GEREKL İ ALT YAPI OLU Ş TURULMU Ş VE; İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ ZE VE BELED İ YELERE9 İ L AMBALAJ ATIKLARI YÖNETMEL İĞİ KONUSUNDA YEN İ YÖNETMEL İĞİ N TANITILMASI İ Ç İ N EK İ M- ARALIK 2007 TAR İ HLER İ ARASINDA İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ ZE VE BELED İ YELERE YÖNEL İ K 9 İ L MERKEZ İ NDE 2 Ş ER GÜNLÜK SADECE AMBALAJ ATIKLARI YÖNETMEL İĞİ KONUSUNDA E Ğİ T İ M VER İ LM İŞ T İ R.
13
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? AMBALAJ ATIKLARININ; YAPILAN E Ğİ T İ MLERDE ÖZELL İ KLE AMBALAJ ATIKLARININ; - NEDEN KAYNAKTA AYRI TOPLANMASI GEREKT İĞİ - NEDEN KAYNAKTA AYRI TOPLANMASI GEREKT İĞİ, SORUMLULUKLARI, - İ L MÜDÜRLÜKLER İ M İ Z İ N VE BELED İ YELER İ N SORUMLULUKLARI,
14
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? İŞİ N İ Ç İ NDE OLMALARI -BELED İ YELER İ N MUTLAKA İŞİ N İ Ç İ NDE OLMALARI GEREKT İĞİ, AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANININ -AYRI TOPLAMA ÇALI Ş MALARINDA AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANININ ÖNEM İ KONULARINA DE Ğİ N İ LM İŞ T İ R.
15
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? Ambalaj ve ambalaj atıklarına ait tüm geli ş melerin izlenebilmesi ve güncel bilgilere ula ş ılabilmesi için web sayfası hazırlanmı ş tır. www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj
16
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? Türkiye İ statistik Kurumu (TÜ İ K) ile yapılan görü ş meler sonucunda Bakanlı ğ ımız tarafından 2008 yılında ilk defa bir uygulama gerçekle ş tirilmi ş tir. Ambalaj ve ambalaj atıklarına ait veriler artık Bakanlı ğ ımız tarafından yıllık bültenler halinde resmi olarak yayınlanmaya ba ş lamı ş tır.
17
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ NELER YAPILDI? İ lk olarak, 2008 yılının Ş ubat ayı sonunda, 2005 yılına ait veriler resmi olarak yayınlanmı ş tır. Bu istatistiklere; www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj adresinden ula ş ılabilmektedir. www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj 2009 yılında, 2006 yılının resmi verileri, 2010 yılında ise 2007 yılı verileri yayınlanacaktır.
18
YA Ş ANAN SIKINTILAR 5.(d) ve 12. (b) P İ YASAYA SÜREN İŞ LETMELER VE SATI Ş NOKTALARI, YÖNETMEL İĞİ N 5.(d) ve 12. (b) MADDELER İ NDE YER ALAN “BEDELS İ Z OLARAK” İ FADES İ İ LE 10., 26. (4) ve 27. (3 VE 4) İ PTAL İ İ Ç İ N 10., 26. (4) ve 27. (3 VE 4) MADDELER İ N İ N İ PTAL İ İ Ç İ N DAVA AÇTILAR. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
19
YA Ş ANAN SIKINTILAR ARALIK 2007 DE YÜRÜTMEN İ N DURDURULMASI YÖNETMEL İĞİ N YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILDI Ğ I DANI Ş TAY ARALIK 2007 DE BEDELS İ ZLE İ LG İ L İ OLARAK YÜRÜTMEN İ N DURDURULMASI KARARINI VERD İ. ANCAK BU KARAR BAZI KES İ MLER TARAFINDAN YÖNETMEL İĞİ N YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILDI Ğ I YÖNÜNDE SEKTÖRE YANSILTILDI. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
20
YA Ş ANAN SIKINTILAR B İ R SÜRE OLUMSUZ ETK İ LEM İŞ T İ R. AMBALAJ ATIKLARININ BEDELS İ Z VER İ LMES İ YLE İ LG İ L İ DANI Ş TAYIN VERD İĞİ YÜRÜTMEY İ DURDURMA KARARI,YÖNETMEL İ K KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN ÇALI Ş MALARI B İ R SÜRE OLUMSUZ ETK İ LEM İŞ T İ R. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
21
DAVANIN SONUCU YÖNETMEL İĞİ N YÜRÜRLÜKTE OLDU Ğ UNA BEDELS İ ZLE İ LG İ L İ DAVANIN SONUCU VE YÖNETMEL İĞİ N YÜRÜRLÜKTE OLDU Ğ UNA DA İ R GEREKEN AÇIKLAMALAR; HEM Ş UBAT 2008’DE BAKANLI Ğ IMIZIN EN ÜST DÜZEYDEK İ YÖNET İ C İ LER İ HEM DE BAKANLI Ğ IMIZIN INTERNET SAYFASINDA HEM Ş UBAT 2008’DE L İ SANSLI İŞ LETMELERE VER İ LEN E Ğİ T İ MDE BAKANLI Ğ IMIZIN EN ÜST DÜZEYDEK İ YÖNET İ C İ LER İ TARAFINDAN YAPILMI Ş HEM DE BAKANLI Ğ IMIZIN INTERNET SAYFASINDA YAYINLANMI Ş TIR. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
22
YA Ş ANAN SIKINTILAR N İ SAN 2008’DE ANCAK BAKANLI Ğ IMIZIN İ T İ RAZI ÜZER İ NE DANI Ş TAYIN N İ SAN 2008’DE BEDELS İ ZLE İ LG İ L İ YÜRÜTMEY İ DURDURMA KARARININ KALDIRILMASINA KARAR VERMES İ ÇALI Ş MALARA YEN İ DEN İ VME KAZANDIRMI Ş TIR. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
23
PEK İ, AMBALAJ ATIKLARINI K İ MLER, HANG İ Ş ARTLARDA, K İ ME, BEDELS İ Z OLARAK BEDELS İ Z OLARAK VERECEKLER? AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
24
AMBALAJ ATI Ğ I ÜRET İ C İ LER İ ; AMBALAJ ATI Ğ I ÜRET İ C İ LER İ ; 5 (d) YÖNETMEL İĞİ N 5 (d) MADDES İ NE GÖRE; AMBALAJ ATI Ğ I YÖNET İ M PLANI (AAYP) BEDELS İ Z OLARAK BELED İ YELER TARAFINDAN BAKANLI Ğ A SUNULAN AMBALAJ ATI Ğ I YÖNET İ M PLANI (AAYP) DO Ğ RULTUSUNDA BEL İ RLENEN TOPLAMA S İ STEM İ NE UYGUN OLARAK B İ R İ KT İ RMEK VE BEDELS İ Z OLARAK BELED İ YEN İ N S İ STEM İ NE VERMEKLE, AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
25
SATI Ş NOKTALARI; 12 (b) YÖNETMEL İĞİ N 12 (b) MADDES İ NE GÖRE, SÖZLE Ş ME İ MZALADI Ğ I L İ SANSLI TOPLAMA AYIRMA TES İ S İ NE AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANI İ LG İ L İ BELED İ YEN İ N SÖZLE Ş ME İ MZALADI Ğ I L İ SANSLI TOPLAMA AYIRMA TES İ S İ NE BELED İ YEN İ N BAKANLI Ğ A SUNDU Ğ U AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANI DO Ğ RULTUSUNDA BEDELS İ Z OLARAK VERMEKLE YÜKÜMLÜDÜRLER. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
26
K İ M? K İ M? (AMBALAJ ATI Ğ I ÜRET İ C İ LER İ VE SATI Ş NOKTALARI) HANG İ Ş ARTLARDA? HANG İ Ş ARTLARDA? (AAYP’NIN BAKANLI Ğ A SUNULARAK ONAYLANMASI) K İ ME? K İ ME? (BELED İ YEN İ N TOPLAMA S İ STEM İ NE - BELED İ YEN İ N SÖZLE Ş ME İ MZALADI Ğ I L İ SANSLI TOPLAMA AYIRMA TES İ S İ NE) AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
27
S İ STEM NED İ R? YÖNETMEL İ KTE TANIMLANAN S İ STEM NED İ R? AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANININ BU S İ STEMDE AMBALAJ ATIKLARI YÖNET İ M PLANININ YER İ NED İ R? AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
28
Yönetmelikle tanımlanmı ş olan toplama sistemi Ambalaj atıklarının kayna ğ ında ayrı toplanması konusunda ambalaj atıkları yönetim planını hazırlayarak Bakanlı ğ a sunmu ş olan belediyelerde; Ambalaj atıklarının kayna ğ ında ayrı toplanması konusunda ambalaj atıkları yönetim planını hazırlayarak Bakanlı ğ a sunmu ş olan belediyelerde; -Ayrı toplamaya yönelik çalı ş maların desteklenebilmesi ve sistemde bütünlü ğ ün sa ğ lanabilmesi için; - Plan kapsamında yer alan tüm ambalaj atı ğ ı üreticilerinin, olu ş turdukları ambalaj atıklarını; belediye ile anla ş arak ayrı toplama faaliyetini gerçekle ş tiren lisanslı/geçici çalı ş ma izinli toplama ayırma tesislerine vermeleri gerekmektedir.
29
Ambalaj Atığı Yaşam Döngüsü Son kullanıcı- Ambalaj atığı üreticileri Ayırma Tesisi Ambalajüreticisi Piyasayasürenithalatçı Ayrı Biriktirme Toplama-Taşıma Geri Dönüşüm Tesisi Belediye
30
PLANLARIN İ NCELENMES İ VE ONAYLANMASI İ Ç İ N İ LLER, PLANLARIN İ NCELENMES İ VE ONAYLANMASI İ Ç İ N İ LLER, AMBALAJ ATIKLARI Ş UBES İ NDE ÇALI Ş AN PERSONEL ARASINDA DA Ğ ITILMI Ş TIR. AMBALAJ ATIKLARI Ş UBES İ NDE ÇALI Ş AN PERSONEL ARASINDA DA Ğ ITILMI Ş TIR. HER PERSONEL KEND İ İ L İ NDE YÜRÜTÜLEN TÜM ÇALI Ş MALARDAN SORUMLU. HER PERSONEL KEND İ İ L İ NDE YÜRÜTÜLEN TÜM ÇALI Ş MALARDAN SORUMLU. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL İĞİ
31
SORUMLU PERSONEL İ LLER AL İ İ HSAN DO Ğ AN 0 312 2076471 aidogan@cevreorman.gov.trBATMAN BAYBURT HAKKAR İ İ STANBUL KAHRAMANMARA Ş KARS KIRIKKALE MARD İ N OSMAN İ YE YOZGAT
32
SORUMLU PERSONEL İ LLER ÜM İ T GÜVEN ULUSOY 0 312 2076470 gulusoy@cevreorman.gov.trANTALYA BOLU ELAZI Ğ ERZURUM I Ğ DIR KASTAMONU KIR Ş EH İ R KÜTAHYA YALOVA ZONGULDAK
33
SORUMLU PERSONEL İ LLER AYL İ N Ç İ ÇEK 0 312 2076452 aalat@cevreorman.gov.trADAPAZARI ADIYAMAN AFYONKARAH İ SAR A Ğ RI AKSARAY AMASYA ARTV İ N İ ZM İ R MALATYA R İ ZE
34
SORUMLU PERSONEL İ LLER CEM FERDA TUNÇER 0 312 2076450 cftuncer@cevreorman.gov.tr B İ LEC İ K B İ NGÖL BURSA KAYSER İ MAN İ SA MU Ğ LA MU Ş ORDU S İİ RT VAN
35
SORUMLU PERSONEL İ LLER HÜLYA ÇAKIR 0 312 2076451 hcakir@cevreorman.gov.tr ANKARA B İ TL İ S BURDUR ÇORUM ESK İŞ EH İ R KARAMAN KONYA N İĞ DE SAMSUN TEK İ RDA Ğ
36
SORUMLU PERSONEL İ LLER ZEK İ TERZ İ O Ğ LU zterzioglu@cevreorman.gov.tr 0 312 2076473 0 312 2076473 BALIKES İ R ÇANAKKALE ÇANKIRI D İ YARBAKIR G İ RESUN GÜMÜ Ş HANE KIRKLAREL İ MERS İ N NEV Ş EH İ R TRABZON U Ş AK
37
SORUMLU PERSONEL İ LLER Ş ERM İ N BOZAN 0 312 2075275 sbozan@cevreorman.gov.trBARTIN ED İ RNE GAZ İ ANTEP HATAY KİLİSKİLİSKİLİSKİLİS KOCAEL İ S İ VAS Ş ANLIURFA Ş IRNAK TOKAT
38
SORUMLU PERSONEL İ LLER NAD İ RE PEL İ N KARAMANG İ L 0 312 2075216 npelinkaramangil@cevreorman.gov.tr ADANA ARDAHAN AYDIN DEN İ ZL İ DÜZCE ERZ İ NCAN ISPARTA KARABÜK S İ NOP TUNCEL İ
39
4 YILDA KAYIT ALTINA ALINAN İŞ LETME SAYISI (2005-2008)
40
GÖSTERDİĞİNİZ İLGİYE TEŞEKKÜR EDERİM… Cem Ferda TUNÇER Çevre Mühendisi Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Telefon : 0.312. 207 64 50 Faks : 0.312. 207 64 46 www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj E-mail : cftuncer@cevreorman.gov.tr
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.