TIP EĞİTİMİNDE DEĞİŞİM

... konulu sunumlar: "TIP EĞİTİMİNDE DEĞİŞİM"— Sunum transkripti:

1 TIP EĞİTİMİNDE DEĞİŞİM
Huseyin İlhan Esogü TIp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi Birimi 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

2 Amaç … dünya’da ve Türkiye’de tıp eğitiminin kat ettiği yol hakkında bilgi vermek. … 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

3 Hedefler Tıp eğitiminin, çağın gereksinimlerine koşut olarak değişim yaşadığının kavranması, Tıp eğitiminde; değişikliklerin yapılmasını zorlayan faktörlerin kavranması hedeflenen değişikliklerin kavranması 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

4 Hekimliğin gelişim süreci
Hekimlik uygulamaları insanlığın var oluşu kadar eski… din bilim sosyoloji felsefe hekimlik ve sağlık bilimlerindeki gelişmeler Hekimlik uygulamaları insanlığın var oluşu kadar eskilere dayanırken, çağlar boyunca hekimlik ve sağlık bilimlerindeki gelişmeler diğer bilim dalları ile birlikte din, toplumbilim ve felsefe arasında çok sıkı bir etkileşimle olagelmiştir. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

5 Tıp Eğitimi Tıp eğitimi; hekimlik tarihi kadar eski bireysel,bire bir
usta-çırak ilişkisi Dünyada tıp eğitiminin ne zaman başladığı bilinmemekle birlikte, tıp eğitim tarihinin hekimlik tarihi kadar eski olduğu kabul edilir. Başlangıçta tıp eğitimi, hastalık ve yaralanmaların tedavisinde deneyimli olan kişilerin bilgi ve becerilerini yanına aldıkları çıraklarına aktarmasından ibaret olup, daha çok bireysel eğitim biçimindeydi. Tıp eğitiminde tarih boyunca usta-çırak ilişkisi bu mesleğin vazgeçilmezi olmuş, ustalar aynı zamanda ilk tıp eğiticileri olmuştur. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

6 İlk çağ İlk tıp okulları Yunanistan ve Anadolu’da kurulmuştur.
Cundişapur hastanesi ve tıp okulu (İran) Salerno Tıp Okulu, İtalya, 1096 Padua Tıp Okulu Leiden Tıp Okulu, Hollanda, 1575 Pennsylvania Tıp Okulu, ABD’de ilk tıp okulu, 1750 İlk tıp okulları Yunanistan ve Anadolu’da kurulmuştur. Antik çağlardaki tıp okulları aslında etkili bir hekim ve onu izleyenlerin biraraya geldiği düşünce okullarıydı. Tıp eğitimine ayrılmış akademik yapılar yoktu. Asklepionlar hem ilk hastaneler, hem ilk tıp okulları hem de tapınaklardır. Asklepionların en ünlüleri MÖ 5-6. yüzyıllarda Epidaurus, Kos, Knidos (Datça, Muğla) ve Bergama’da (İzmir) kurulmuştur. Kos adasında MÖ 460 tarihinde doğan Hipokrat, çalışmalarını temel olarak buradaki Asklepion’da gerçekleştirmiştir. Hipokrat’ın öğretileri ve tıp alanındaki uygulamaları kendi dönemi kadar sonraki yüzyıllar boyunca Avrupa’da gelişen tıbbın da temellerini oluşturmuştur. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

7 Fransız Devrimi(1789) Hastanelerde eğitim Hastalar üzerinde eğitim
Cerrahinin tıp eğitimi kapsamına girmesi Fransız devrimiyle insanlık tarihinde çok şey değişti. Bu büyük toplumsal devinim tıp eğitimi tarihini de derinden etkiledi. Klasik üniversiteler, bu dönemde ağır baskılara uğradılar. Tam tersine akademik olmayan merkezler ve bunların eğitim anlayışları desteklendi. Hastanede eğitim bu yaklaşımların bir sonucu olarak ortaya çıktı. Şehirlerde büyük hastanelerin kurulması, hastaların yatırılarak tedavi edilmesi bu döneme rastlar. Tıp öğrencileri gerçek anlamda hastalar üzerinde eğitim görme fırsatını ilk defa bu sayede buldular. “Klinikopatolojik eğitim yaklaşımı” bu dönemde geliştirildi. Cerrahinin tıp eğitimi kapsamına girmesi de gene bu dönemde sağlandı. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

8 Anadolu’da tıp eğitimi
Darulşifa / Darultıp Tıphane-i Amire, Cerrahane II. Mahmut zamanında, 14 Mart 1827 eğitim-öğretim dili Fransızca  yılında Osmanlıca Mekteb-i Tıbbiye-yi Şahane (1847) İstanbul Tıp Fakültesi, 1909 Ortaçağın başlangıcında, hekimlik yaşlı ustaların yanında çıraklık yaparak öğrenilen bir işti. Bu ilk öğrencilerin/çırakların bütün zamanı şifalı otları öğrenmekle geçerdi. Bu dönemler için, sistematik bir eğitim sürecinden bahsedilemez. Tıp eğitiminde kuramsal sınıf dersleri ile hasta başı eğitimin birlikte verildiği ilk örneklerden biri Kayseri’de Gevher Nesibe Tıp Mederesesi ve Hastanesidir (1206). Osmanlı İmparatorluğu’ndaki hekim eğitimi de kurumsal niteliği olmayan, sistemli bir okul eğitimi değildir. Hekimler, hastane ya da özel muayenehanelerinde yanlarına çırak alarak hekim yetiştirmektedir. Osmanlı döneminde ilk tıp eğitimi 1399 yılında Bursa’da Yıldırım Beyazıt Darüşşifası içinde kurulan darültıpta verilmiştir. Bu yapının benzerleri 1470 yılında İstanbul’da Fatih ve 1484 yılında Edirne’de II. Beyazıt külliyeleri içinde de yer almaktadır [38]. Osmanlı İmparatorluğu’nda ayrı bir tıp okulu olarak kurulan ilk yapı Süleymaniye Medresesi’dir yılında tamamlanan okul; hastane, eczane ve aşevi gibi yapıların da bulunduğu bir  bütünlükte yapılmıştır. Türkiye’de Cumhuriyet öncesi dönemde ilk Tıp Okulu II. Mahmut zamanında 14 Mart 1827’de Tıphane-i Amire adıyla kurulmuştur . Bunun hemen ardından- aynı yıl ya da ertesi yıl- Cerrahane kurulmuş, daha sonra tıp ve cerrah okulları, Avrupadaki gelişmelere uygun şekilde birleştirilmiştir. Başlangıçta, eğitim-öğretim dili Fransızca olan bu okulda 1866 yılında Osmanlıca eğitime geçilmiştir. Bunu 1847’de Mekteb-i Tıbbiye-yi Şahane ismiyle açılan Askeri Tıp Okulu izlemiştir yılında İstanbul Tıp Fakültesi kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde, 1945’te Ankara Ünivesitesi Tıp Fakültesi, 1955’te Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1963’te Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1966’da Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1966’da Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1967’de İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve 1968’de Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi kurulmuştur. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

9 Tıp eğitimi 19. yy ‘da; bir hekim yanında yaptıklarını gözleyerek, onun kütüphanesinden yararalanarak hastalarını muayene ederek alınırdı. Bu uzun süreç içinde hekim adayı becerisini arttırmak için birlikte çalıştığı hekimden olabildiğince yararlanmaya çalışırdı. Tıp eğitimi “usta-çırak” ilişkisi şeklindeydi. 19. yy ve öncesinde eğitimi, bir hekim yanında yaptıklarını gözleyerek, onun kütüphanesinden yararalanarak hastalarını muayene ederek; alınırdı. Bu uzun süreç içinde hekim adayı becerisini arttırmak için birlikte çalıştığı hekimden olabildiğince yararlanmaya çalışırdı. Tıp eğitimi “usta-çırak” ilişkisi şeklindeydi. 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

10 Flexner raporu,1910 Önce  temel fen bilimleri
Sonra  temel tıp bilimleri Son olarak  klinik bilimler Disiplinler birbirinden ayrı Her disiplin kendi konularını öğretir. Konular birbiriyle bağlantılı değildir. Bilgi öğrenci tarafından bütünleştirilecek. Geleneksel tıp eğitimi Müfredatı Abraham Flexner’in 1910 yılında yayınladığı raporda yer verdiği Flexner ilkeleri ile şekillenmiştir. Flexner Raporunda tıp öğrencilerinin fizik, kimya ve biyoloji alanlarında sistematik bir eğitim almaları gerektiği vurgulanmıştır. Flexner tıp eğitimi modeli temel ve klinik bilimler arasında kesin bir ayrım yapılmasını öngörür 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir 25-29 Mart 2013

11 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

12 Günümüzde Tıp Eğitimi Öğrenci Merkezli Eğitim Başarılmalıdır.
Öğrenciler sınıfta ders dinleyen ve verilen bilgiyi ezberleyen kişiler olmak yerine araştıran,soru soran, tartışan karar veren konumda olmalıdırlar. Müfredattaki konular yanında bağımsız öğrenmeyi de öğrenmeleri beklenmektedir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

13 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

14 Günümüzde Tıp Eğitimi Probleme Dayalı Öğrenme yöntemi kullanılmalı
Kuramsal bilgilerin hazır olarak verilmesi yerine iyi hazırlanmış klinik problemlerin çözülmesi yoluyla öğrencilerin eğitim sürecinde daha aktif rol oynamaları ve bu yolla analiz-sentez yeteneklerini geliştirmeleri sağlanabilmektedir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

15 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

16 Bütüncül (entegre) Tıp Eğitimi Kullanılmalı
Günümüzde Tıp Eğitimi Bütüncül (entegre) Tıp Eğitimi Kullanılmalı Tıp eğitimi bir bütün olarak ele alınmalı, bu bütünü oluşturan bilgi ve becerilerin yatay ve dikey planda birbirleriyle uyumlu parçalara ayrılması sağlanmalıdır. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

17 Günümüzde tıp eğitimi;
aynı sınıfta tüm derslerin birlikte planlanması, sınıflar arasındaki eşgüdüm, öğretim üyelerinin birlikte çalışmaları, displinler arasındaki ve temel bilimler ile klinik bilimler arasındaki keskin sınırların kaldırılmasını zorunlu kılmaktadır. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

18 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

19 Günümüzde Tıp Eğitimi Topluma Dayalı Tıp Eğitimi
Eğitim programları ulusal sağlık sorunlarını yansıtacak biçimde düzenlemelidir. Eğitim programlarının yürütüldüğü alanlar genişletilmeli, yalnız hastaneler değil, toplumun tüm sağlık kaynakları eğitime katılmalıdır. Büyük ölçüde 3. basamak (üniversite) hastanelerine dayalı geleneksel tıp eğitiminde kimi becerilerin kazandırılması mümkün olmamaktadır. Eğitimin; toplumda, birinci basamak sağlık kurumlarında ve ikinci basamak hastanelerde de verilmesi gereklidir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

20 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

21 Günümüzde Tıp Eğitimi Seçmeli Ders ve Uygulamaları
ilgi alanlarının farklı olması nedeniyle, öğrencilerin ilgi alanlarında daha fazla derinleşmelerine ve bireysel yeteneklerini geliştirmelerine imkan verilmelidir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

22 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tıp eğitiminin ana bileşenleri, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

23 Günümüzde Tıp Eğitimi Tıbbi Beceri Eğitimi
usta-çırak eğitimi standart değil klinik becerilerin ne şekilde, nasıl, ne zaman öğretilecek tıp öğrencilerinin hekimlik mesleğini erken dönemde benimsemeleri, gerçek hastalarla karşılaşmadan önce tıbbi işlemlerde belirli bir yeterliliğe ulaşmaları ve bu işlemleri standart bir biçimde uygulayabilmeleri için eğitimin ilk yıllarından itibaren mesleksel beceri dersleri yapılmalıdır. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

24 Günümüzde Tıp Eğitimi Çok yaygın olan “pasif” eğitimin yerine, kişisel yönlendirme, bağımsız çalışma ve küçük gruplar oluşturma gibi “aktif” öğrenim yollarına ağırlık verilmelidir. Bilim eğitimi ve pratik eğitimin el ele yürütülmesine çalışılmalıdır. Klinik ve toplum içinde “problem çözme “ bir öğretim yöntemi olarak benimsenmelidir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

25 Günümüzde Tıp Eğitimi Program ve sınavlar yalnızca bilginin saklanmasını ve anımsanmasını değil, mesleki beceri ve sosyal değerleri de geliştirecek biçimde hazırlanmalıdır. Öğretim görevlileri yalnızca belli bir konuda uzman olarak değil, eğiticiler olarak yetiştirilmelidir. 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

26 Günümüzde Tıp Eğitimi Tıp eğitimi; PDÖ ile desteklenmiş,
Öğrenci merkezli, Aktif eğitim yönteminin kullanıldığı, Bütüncül (entegre) sistem içersinde yürütülmeli 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir

27 SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ
SPICES modeli, Dr. Harden, Dandee Univ., Çağdaş tIp eğİtİmİnİn ana bİleşenlerİ, 1986 Student centred Öğretmen merkezli eğitim yerine öğrenci merkezli eğitim Problem based Ezbere dayalı eğitim yerine, probleme dayalı eğitim Integrated Disiplin temelli eğitim yerine, bütüncül, entegre eğitim Community based Hastaneye dayalı eğitim yerine, topluma dayalı eğitim Electives Tüm eğitim programının zorunlu derslerden oluşması yerine, bazılarının seçmeli olması Standardised Usta-çırak ilişkisine ve tesadüfe dayalı klinik beceri eğitimi yerine, standart bir klinik beceri eğitimi Tıp eğitiminde sayılan bu prensipler SPICES modeli olarak isimlendirilmektedir. SPICES modelinin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 25-29 Mart 2013 12. Eğitim Becerileri Kursu, Eskişehir