SUNUM.

... konulu sunumlar: "SUNUM."— Sunum transkripti:

1 SUNUM

2 ÇIRAKLIK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI

3 Soru 1- 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’ndan beklenen faydalar nelerdir?
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun çıkarılmasında amaç, kaliteli mal ve hizmet üretiminin ana girdisi olan kalifiye elemanların yetiştirilmesine ilişkin çalışmaları düzenlemektir.

4 Soru 2- Çırakların eğitiminde amaç nedir?
Çırakların eğitiminde amaç; değişik nedenlerle örgün eğitim sistemi dışında kalan ve iş yerlerimizde, gelecekte kalfa ve usta unvanı ile çalışacak veya kendi işyerlerini açacak gençlerimizin, kaliteli mal ve hizmet üretmelerini sağlamak üzere yetiştirmek, yeteneği uygun olanlara yüksek öğrenim imkânı vermektir.

5 Soru 3- 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun çıraklara sağladığı yararlar nelerdir?
Kanun kapsamına alınan meslek dallarında, sözleşme yaparak bu sözleşmeyi Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlükleri’ne onaylatan çıraklar, kanunun kendilerine getirdiği aşağıdaki imkânlardan yararlanırlar; Çırakların Sosyal Sigortalar Kurumu ile ilgili tüm ödemeleri Bakanlık bütçesinden karşılandığından, kendileri Sosyal Sigortalar Kurumu’nun tüm sağlık hizmetlerinden, istirahatlı olmaları halinde ise geçici iş görmezlik ödeneğinden yararlanırlar.

6 Sözleşmeli çıraklar, örgün eğitime devam eden öğrencilerin tüm haklarına sahiptir (öğrenci kartı, askerlik tecili gibi). Sözleşmeli çıraklar haftanın bir günü 8-10 saat eğitime alındıklarından, düzenli bir öğrenim sistemine girmektedirler. Pratik eğitimlerini, işyerinde yaptıkları çalışmalarla tamamlayan çıraklar, kalfa olduktan sonra örgün eğitimdeki yaşıtları gibi iş aramak zorunda kalmamaktadırlar.

7 Ortaokulu bitiren çırakların, meslek liselerinin fark sınavlarını vermeleri halinde yükseköğrenime devam etmeleri mümkündür. Eğitimini tamamlayarak, kalfa ve usta olan çıraklarımızın aldıkları kalfalık ve ustalık belgeleri, mesleklerindeki yetişkinlik düzeyini belirten resmi bir belge niteliğindedir. Eğitimine devam ederek bir mesleği öğrenen çıraklar; işsizliğin ana nedeni olan vasıfsızlık tehlikesinden korunabilirler.

8 İşyerleri ile sözleşme yapan çıraklar, hukuki bir statü içine alınmış olurlar.
Çocuk ve gençlerimizin korunması, toplumun mutlu bir ferdi olarak yetişmeleri için yapılan çalışmalara yardımcı olacaktır.

9 Soru sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun çırak çalıştıran işletmelere sağladığı yararlar nelerdir? İlgili kanuna göre çırak çalıştıran işyerlerine sağlanan faydalar aşağıdaki şekilde özetlenebilir; İşyerlerinde gelişen teknolojiye uyum sağlayabilecek elemanların yetiştirilmesi hızlandırılır. Çırakların sık sık işyeri değiştirmesi önlendiğinden işyeri şartlarına uyum sağlayabilecek elemanların yetiştirilmesi, istihdam edilmesi önemli bir sorun olmaktan çıkar.

10 Çıraklara ödenen her türlü ücret vergiden muaf olup, yapılan harcamalar gider olarak gösterilebilir.
Eğitime devam eden çırakların bir süre sonra yapacakları işlerin kalitesi yükselecek, malzeme, takım ve tezgâhların bakımı, onarımı ve kullanılmasındaki verimlilik artacaktır. Çırakların Sosyal Sigortalar primleri Bakanlık bütçesinden karşılanmaktadır.

11 Sınıfa giren çırağın sosyal yapısında meydana gelen gelişme, işyerindeki çırak-kalfa-usta ilişkilerini olumlu yönde etkileyecek, özellikle müşteri ile temasta olan çırağın tutum ve davranışlarındaki değişiklik, işyerlerinde belirgin bir düzelme sağlayacaktır. Çıraklık sistemi, gençlerimizi ve çocuklarımızı alkol, kumar, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklardan koruyacak ve işletmeler topluma bu yönden önemli katkıda bulunabilecektir. Kanunlara uygun çırak çalıştırmayan işyerlerinin karşılaştıkları ağır para cezaları gibi müeyyidelerden uzaklaşmış olacaklardır.

12 Soru 5- 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu hangi tarihte yürürlüğe girmiştir?
İlgili kanunun sigorta primlerinin ödenmesine ilişkin 32. maddesi tarihinde, diğer maddeleri ise tarihinde yürürlüğe girmiştir.

13 Soru 6- Her işyeri çırak çalıştırabilir mi?
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun ilgili maddelerine göre her işletmenin çırak çalıştırması mümkün değildir. Herhangi bir işyerinin 3308 sayılı kanuna uygun olarak çırak çalıştırabilmesi için aşağıdaki özellikleri taşıması gerekmektedir. Çırağın çalışacağı meslek dalı kanun kapsamında bulunmalıdır.

14 İşyerinde usta öğretici belgesi bulunan eleman olmalıdır
İşyerinde usta öğretici belgesi bulunan eleman olmalıdır. Ustalık belgesi bulunmayanların veya ustalık belgesi alma hakkına sahip olmayanların “Usta Öğreticilik Kursları”na katılmaları mümkün olmadığından bu gibilerin aldıkları usta öğretici belgeleri çıraklık eğitiminde işlem görmemektedir. Bakanlıkça hazırlanan model sözleşme, çırak, çırağın velisi ve işyeri yetkilileri tarafından imzalanmalı, işyerinin bağlı bulunduğu mesleki kuruluştan numara alınarak Çıraklık Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nce onaylanmalıdır. Mesleğin özelliğine göre; işyerinde, çırağın sanatını öğrenebileceği miktarda makine ve takım bulunmalıdır.

15 Çırağın yetişeceği meslek dalı kanun kapsamında mıdır?
Soru 7- İşyerimde çırak çalıştırmayı düşünüyorum, ne yapmalıyım? İşyerinizde çırak yetiştirmeyi düşünüyorsanız öncelikle yapacağınız, iş durumunuzun çırak çalıştırmaya elverişli olup olmadığını değerlendirmektir. Bunun için kendinize şu soruları sorunuz; Çırağın yetişeceği meslek dalı kanun kapsamında mıdır? İşyerimde usta öğretici belgesi bulunan eleman var mıdır? İşim gelişmeye ve çırak istihdam etmeye uygun mudur?

16 İşe almayı düşündüğüm çırağın yaşı uygun ve en az ilkokul tahsili yapmış mıdır?
Çırağa mesleği öğretebilecek yeterli alet ve makine var mıdır? Soru 8- İşyerime almayı düşündüğüm çırakları nasıl bulabilirim? İşyerlerinde çırak çalıştıran işletmeler, çıraklarını genellikle gazete ilanları, işyerlerinde ve çevresinde çalışanların yakınları ile temin etmektedirler. Çıraklık Eğitim Merkezi Müdürlükleri ile bağlı bulunduğunuz mesleki kuruluşlar, İş ve İşçi Bulma Kurumu bu konuda size yardımcı olabilirler.

17 Soru 9- Çırağımla sözleşme yapmak istiyorum, sözleşmeyi nereden temin edebilirim?
Çırağı ile, kanunun öngördüğü sözleşmeyi imzalayarak çıraklarının durumunu yasallaştırmak isteyen işletmeler, Bakanlıkça hazırlanan sözleşmeleri, bağlı bulundukları meslek kuruluşları veya Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlükleri’nden temin edebilirler.

18 Soru 10- Çıraklık sözleşmesi nedir, nasıl doldurulur?
Aday çırak veya çıraklarla işyeri yetkilileri arasında yapılan yazılı anlaşmaya SÖZLEŞME denir. Sözleşme çerçeve olarak Bakanlık tarafından matbu olarak hazırlanır.

19 Soru 11- Aday çırak ve çırak kime denir?
3308 sayılı kanunun 3. maddesinin b fıkrasına göre aday çırak: “Çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişi” olarak tanımlanır. Yine aynı kanun maddesinin c fıkrasına göre çırak: “Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre, bir meslek alanında, mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştiren kişi” olarak tanımlanır.

20 Soru 12- Çıraklığa başlamak için ilköğretimi bitirmek zorunluluğu var mı?
İlgili kanun, bir kişinin çırak olabilmesi için öğretim yılından önce ilkokulu bitirenler ile daha sonraki tarihlerde ilköğretim okulunu bitirmek zorunda olduklarını belirtmektedir. Bu duruma göre ilköğretim okulunu bitirip 14 yaşından küçük olmayanlar çırak olarak sözleşme yapabilirler.

21 Soru 13- Çıraklığa başlama yaşı kaçtır?
3308 sayılı kanunun a bendine göre 14 yaşını doldurmuş, ilköğretim mezunu olanlar, diğer şartların da uygun olması halinde çıraklık sözleşmesi yapabilirler.

22 Soru 14- Çıraklık sözleşmesinin imzalanması, çırakların gelişigüzel işyeri değiştirmesini önleyebilecek midir? 3308 sayılı kanuna göre model sözleşme imzalayarak işyerine giren çırakların hangi hallerde işyerlerinden ayrılabilecekleri imzaladıkları sözleşmede belirtilmiştir. Gelişigüzel işyeri değiştirmeye istekli aday çırak ve çırağın sözleşmesi feshedileceğinden sosyal sigortalar priminin devlet tarafından ödenmesi durdurulacaktır.

23 Birinci işyerinden muvafakat almadan ayrılan çırağın, ikinci işyeri ile yapacağı sözleşme işleme konmayacaktır. Meslek değiştirmek isteyen çırağın işyerinden ayrılarak ikinci bir işyerine girmesi halinde geçmiş çıraklık süresi değerlendirilmeyeceğinden kalfa olması gecikecektir. Kalfalık ve ustalık belgesi bulunmayanlar ise kalfalık ve ustalık unvanı ile çalışamayacakları gibi bağımsız işyeri de açamayacaklardır. Bu nedenle hedeflenen kalfalık ve ustalık statüsüne varmak isteyen çırağın gelişigüzel işyeri değiştirmesi, çok şeylerden vazgeçmesine bağlıdır.

24 Soru 15- Çıraklık sözleşmesini doldurdum, şimdi ne yapmalıyım?
Doldurduğunuz çıraklık sözleşmesini bağlı bulunduğunuz oda veya derneğe göndererek 4 nüsha olan sözleşmeyi onaylatınız ve çırağınıza sicil numarası alınız. Sicil numaranız oda veya dernekte sözleşmelere yazılacaktır. Oda veya dernekten sicil numarası aldığınız sözleşmeleri mesleki eğitim merkezine çırağınız ve işyerinin bir yetkilisi veya velisi ile gönderiniz.

25 Mesleki eğitim merkezi müdürlüğü sözleşmeleri onaylayarak gereken belgeleri kendisi alacak, sözleşmelerden birini çırağa, diğerini işyerine, diğerini de ilgili oda veya derneğe gönderecektir. Mesleki eğitim merkezi müdürlüğü tarafından onaylanmış sözleşme elinize geçince, çırağınız tüm yasal işlemlerini tamamlamış ve sigorta primlerinin Bakanlıkça ödenmesine başlanmış olacaktır.

26 Soru 16-Çıraklık sözleşmesini onaylattım. SSK kartını ne zaman alırım?
Mesleki eğitim merkezi müdürlüklerine kaydı yapılan çırakların SSK kartları en geç 2 ay içinde kendisine veya işyeri yetkilisine teslim edilir. Bu iki ay içinde çırak Sosyal Sigortalar Kurumu’nun tüm sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

27 Soru 17- Sözleşmesi kabul edilen çırak hangi günler eğitime katılacaktır?
3308 sayılı kanuna göre çıraklık sözleşmesi yaparak çalışan çıraklar haftanın bir günü 8-10 saat teorik eğitim görmek üzere okula geleceklerdir. Mesleki eğitim merkezinde Pazar hariç haftanın her günü eğitim yapıldığından çırağın okula devam edeceği gün işyeri sahibine ve çırağa bildirilecektir.

28 Soru 18- Çıraklık sözleşmesi yapılan çırakların mesleki eğitim merkezlerine kayıtları hangi tarihlerde yapılır? Mesleki eğitim merkezi, sözleşme yapan çırakların kayıtlarını Bakanlığın belirttiği çalışma takvimine göre yapar. Bu tarih genellikle okulun yaz tatiline girdiği ayda başlar ve öğretim yılının başladığı ilk 15 günde sona erer. Çırakla sözleşme yapmadan önce mesleki eğitim merkezinde kayıtların açık olup olmadığını öğrenmekte fayda vardır.

29 Soru 19- İşyerimde sözleşmeli üç çırağım var, bunların hepsi okula aynı gün mü gelecekler?
Bir meslek dalında birden fazla sınıf olması halinde aynı işyerinden gelen çıraklar haftanın değişik günleri eğitime alınmaktadırlar.

30 Soru 20- Sözleşme yaparak mesleki eğitim merkezine kayıt yaptırdığım çırağımı SSK’ya bildirecek miyim? Bu tür bir bildiriye gerek yoktur. Çırağın, mesleki eğitim merkezi müdürlüğüne kaydı yapıldıktan sonra Sosyal Sigortalar Kurumu Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulmayacaktır. Bu tür bir yanlış, işyerine ekonomik külfetler yüklediği gibi, aynı kişi için iki sigorta kartı tanzim edilmesine ve karmaşıklığa neden olmakta, düzeltilmesi zaman almaktadır.

31 Soru 21- Çıraklık sözleşmesi yapmadan çırak çalıştırabilir miyim?
Ülkemizde sanayi işletmelerinde 18 yaşından küçük olanlar 4 şekilde çalışabilirler: 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’na göre 1475 sayılı İş Kanunu’na göre Borçlar Kanunu’na göre Kaçak olarak

32 Eğer işletmeniz 5362 sayılı kanuna tabi olup, mesleğiniz kanun kapsamına giriyorsa 3308 sayılı kanunun 13. maddesine göre sözleşme yapma mecburiyeti bulunmaktadır. Bu durumda 5362 sayılı kanuna göre çalışan ve meslekleri kanun kapsamına alınmış işletmeler, isteseler de Sosyal Sigortalar Kurumu primlerini kendileri ödemek suretiyle sözleşme yapmaktan kaçınamazlar.

33 5362 sayılı kanuna tabi olmayan işletmeler, 18 yaşından küçük olanları sözleşme yapmadıkları takdirde genç işçi olarak istihdam ederek, tüm Sosyal Sigortalar Kurumu primlerini ve vergilerini ödeyebilirler. Ancak bu durumda işyerinde çalışan gencin kalfa veya usta unvanı alması, gelecekte bağımsız işyerini kurması çok güçtür.

34 Soru 22- Borçlar Kanunu’na göre çırak çalıştırmak ne demektir, yükümlülükleri nelerdir?
İl içinde 3308 sayılı kanun kapsamına alınmayan mesleklerde 1275 sayılı İş Kanunu’nun müsaade etmesi halinde, işyerleri Borçlar Kanunu’na göre 18 yaşından küçükleri çırak olarak çalıştırabilirler. Bu durumda çırağın sigorta primleri ödenmediği için her türlü sağlık problemleri, özellikle iş kazaları büyük sorunlar çıkarmakta ve çırağa ödenen ücret gider gösterilememektedir.

35 Soru 23- Kanun kapsamına giren meslek dallarında kaçak çırak çalıştırmanın müeyyideleri var mıdır?
3308 sayılı kanun kapsamına giren meslek dallarında işyeri 5362 sayılı kanuna tabiyse, sözleşme yapmadan çırak çalıştırması halinde; ilgili kanunun 41.maddesine göre asgari ücretin 2/3’ünden başlayan ve fiilin tekrarı halinde cezayı iki kat arttıran, fiilin devam etmesi halinde meslekten geçici men cezalarının verileceğini belirtmektedir.

36 18 yaşından küçüklere çıraklık sözleşmesi yapmayan 5362 sayılı kanuna tabi işletmelerde, 18 yaşından küçük olanlar çırak sayılamayacaklarından, 1475 sayılı İş Kanunu bu gibi durumlarda işletilmektedir. 5362 sayılı kanuna tabi olmayan ancak meslek dallarının kanun kapsamına girdiği işletmelerde, çıraklık sözleşmesi yapılmaması halinde tüm Sosyal Sigortalar Kurumu primleri ile vergilerinin işyerince ödenmesi gerekmektedir. Buna uyulmaması halinde Sosyal Sigortalar Kurumu ve vergi borçları gecikme faizi ile tahsil edilmekte olup, 1475 sayılı kanun ile diğer Sosyal Sigortalar Kurumu ve vergi mevzuatına göre işlem yapılmaktadır.

37 Soru 24- Sözleşme yaparak eğitime devam eden çırakların SSK primleri ne kadar süre ile mesleki eğitim merkezi müdürlüğünce ödenecektir? Çıraklık sözleşmesi yaparak eğitime devam eden çırakların SSK primleri, çırakların eğitimlerini tamamlayıp, girdikleri 2. kalfalık imtihanlarının sonuna kadar mesleki eğitim merkezi müdürlüklerince ödenir.

38 Soru 25- İşletmelerde 3308 sayılı kanuna göre çalışan çırakların işyeri sahibi veya temsilcisine karşı görev ve sorumlulukları nelerdir? Çıraklık sözleşmesinin 12. maddesine göre: Kendisine verilen işleri dikkat ve itina ile severek yapmak Pratik ve teorik eğitimine düzenli şekilde devam etmek ve imtihanlarına girmek İşyerine ait olup, kendisine emanet edilen ticari ve mesleki sır ve özelliklere saygı göstermek ve bu konuları başkalarına aktarmamak İşyerine ait makine, araç ve gereçleri korumak.

39 Soru 26- İşletme yetkililerinin çıraklara karşı yükümlülükleri nelerdir?
Çıraklık sözleşmesinin 11. maddesine göre: Çırağın kalfalık imtihanında başarılı olmasını sağlayacak şekilde pratik eğitim programlarına yetiştirmek Çırağı mesleği ile ilgili işlerde çalıştırmak Çırağı teorik eğitim için haftada 8-10 saat okula göndermek ve bu süre için ücretini ödemek

40 Çırağın pratik eğitiminden sorumlu usta öğreticiyi görevlendirmek
Çıraklık süresini tamamlayan çırakların kalfalık imtihanına girmesini sağlamak Çırağa yılda 1 ay ücretli izin vermek Çırağa asgari ücretin %30’undan az olmamak üzere ücret ödemek.

41 Soru 27- Çırağın sözleşmesi işyeri yetkililerince hangi durumlarda feshedilir?
Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan ve taraflarca imzalanan çıraklık sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi 17. ve 20. maddelerinde belirtilmiştir. Bu duruma göre; sözleşmenin işverence feshi bildirimli ve bildirimsiz fesih olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

42 Önceden Bildirmek Suretiyle Fesih:
Çırağın bir öğretim yılında toplam 20 saat (yaklaşık 2,5 gün) teorik eğitime mazeretsiz devam etmemesi Çırağın bir yılda 3 gün kesintisiz veya 5 gün aralıklı mazeretsiz olarak devam etmemesi Çırağın kendi hatası sonucu yaptığı zararın, aldığı ücretin 3 katından fazla olması durumlarında çırağın sözleşmesi önceden bildirmek ve sözleşmede belirtilen süre kendisine verildikten sonra feshedilebilir. Bildirimli fesihlerde, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 gün içinde Çıraklık Eğitimi Müdürlüğü’ne yazılı bilgi vermek mecburiyeti vardır.

43 Çıkış bildirgesi merkezden alınan matbu evrak doldurularak merkeze bildirilir.
İşveren veya işveren vekili, aşağıda yazılı hallerde sözleşmeyi çırağa veya velisine herhangi bir bildirimde bulunmadan feshedebilir. Çırağın; işyeri sahibi, temsilcisi, usta öğreticisi veya bunların aile üyelerinden birinin şeref ve haysiyetine dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, bunlar hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması Çırağın bir yılda 10 gün aralıklı veya 5 gün aralıksız ve mazeretsiz olarak işyerine gelmemesi

44 Çırağın 2 aydan fazla devamsızlığına sebep olan veya işyerinde çalışanların sağlığını tehdit eden bir hastalığa tutulması İşyeri yönetmeliğine veya işyeri sahibi veya temsilcisinin koyduğu iş düzenini bozucu harekette bulunmakta ısrar etmesi. Yukarıdaki maddelere göre alınacak fesih kararının sebepleriyle birlikte çırağın velisine, reşit ise kendisine ve çıraklık eğitimi merkezine 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.

45 Soru 28- Çıraklık eğitim merkezleri sözleşmeyi hangi durumlarda feshedebilir?
Çırağın bir öğretim yılındaki teorik eğitim devamsızlığının: Mazeretsiz olarak, bir haftada gördüğü teorik ders saatleri sayısının üç katından daha fazla olması Mazeretli ve mazeretsiz devamsızlıklarının toplamının bir haftada gördüğü teorik ders saatleri sayısının 4 katından fazla olması

46 Yönetmelikte belirlenen zorunlu sebeplerle birlikte bir haftada gördüğü teorik ders saatleri sayısının 6 katından fazla olması Çırağın 1 yılda işyerine aralıklı 15 iş günü, aralıksız 5 iş günü mazeretsiz olarak devam etmediğinin anlaşılması Çırağın işlediği disiplin suçu sebebiyle aldığı ceza sonucu ilgili çıraklık eğitim merkezinde teorik eğitimini devam ettirmesine imkân kalmaması.

47 Soru 29- Çırağın çıraklık sözleşmesinin çıraklık eğitim merkezi müdürlüğünce feshedilmesi ne gibi sonuçlar doğurur? Çırağın sözleşmesinin çıraklık eğitim merkezi müdürlüğünce feshedilmesi halinde, Çırağın okula devam etmesi imkânı ortadan kalkar. Bunun sonucu çırak, kalfalık ve ustalık imtihanlarına katılamaz. Sosyal Sigortalar Kurumu primlerinin ödenmesi durdurulur.

48 5362 sayılı kanuna tabi olmayan işletmeler, çırağı işçi statüsüne geçirmek ve tüm Sosyal Sigortalar Kurumu primleri ile vergilerini ödemek veya çırağı işten çıkarmak zorunda kalırlar. 5362 sayılı kanuna tabi işletmeler, 18 yaşından küçükleri sözleşme yapmadan çalıştıramayacaklarından işten çıkarmak mecburiyetinde kalır.

49 Soru 30- Çırağın işyerine devam ve devamsızlığı çıraklık eğitim merkezi müdürlüğünce nasıl izlenecektir? Kanun kapsamına giren meslek dallarında sözleşme yapan çırakların devam ve devamsızlıklarını izlemek üzere “ÇIRAK ÖĞRENCİ PRATİK EĞİTİM AYLIK DEVAM ÇİZELGESİ” her ay işyerince onaylanacak, çıraklık eğitim merkezi müdürlüğüne gönderilecek ve çırağın devam ve devamsızlık defterine işlenecektir.

50 Soru 31- İşyerinden ayrılan ve işyerine devam etmeyen çırağın en geç beş gün içerisinde işveren tarafından merkeze bildirilmemesi halinde ne olur? Bu durum yapılan kontroller sonucu ortaya çıkarsa SSK primleri çırak lehine haksız yere ödendiğinden ve devlet zarara uğratıldığından çırak adına ödenen SSK primleri faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

51 Soru 32- Çırağın pratik eğitimi ile ilgili değerlendirme kimler tarafından ve nasıl yapılacaktır?
Çırağın pratik eğitim sorumluluğu işyerindeki usta öğreticiye verildiğinden kalfalık imtihanlarının dışında yapılan yıl içinde pratik değerlendirme formları usta öğretici tarafından doldurularak imzalanacaktır.

52 Soru 33- Çıraklar, sözleşmeyi hangi durumlarda feshedebilirler?
Çırağın velisi veya vasisi, reşit ise kendisi aşağıda yazılı hallerde sözleşmeyi bozabilirler: Çırağın zorunlu sebeplerle, ailesi ile birlikte veya yalnız olarak ikametgâhını uzak bir yere taşıması sonucunda, işine devamının fiilen mümkün olmaması veya devamının kendisine ağır külfet yüklemesi İşyerinin uzak bir yere nakli dolayısıyla çırağın işine devam etmesine fiilen imkân kalmaması veya devamının ona ağır külfet yüklemesi

53 İşyerindeki makine, araç ve gereçlerin, çırağın mesleğini öğrenmesini imkânsız kılacak derecede azalması Çırağın uzun bir süre mesleğini öğrenmesi ile ilgili olmayan işlerde çalıştırılması Çırağın, hastalık ve diğer sebeplerle, sanatını öğrenmesini engelleyen bir halin meydana gelmesi Çırağın yaptığı işin veya işyerindeki durumun, onun sağlığı veya ahlâkı bakımından sakıncalı olduğunun sonradan anlaşılması

54 Çırağın usta öğreticisinin işten ayrılması veya iki ay süren hastalığı veya yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymesi halinde; çırağın usta öğreticisinin eğitim sorumluluğunun başka bir usta öğreticiye verilmemesi İşveren veya usta öğreticinin çırağa karşı olan görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi, ona kötü davranması İşyeri sahibi gerçek kişi ise ölümü veya tüzel kişi ise dağılması, iflası veya herhangi bir sebeple işyerinin iki aydan fazla süre ile faaliyetini tatil etmesi.

55 Soru 34- Çıraklık eğitiminde not verme düzeni nedir?
Çıraklık eğitiminde değerlendirmeler beşli not sistemine göre yapılır. Kesirli not verilmez. Notların ortalaması alınırken yarım ve yarımdan büyük olan kesirler tama yükseltilir. Yarımdan küçük olan kesirler dikkate alınmaz. Notlar aşağıdaki şekilde derecelendirilir. 0-24=0, 25-44=1, 45-54=2, 55-69=3, 70-84=4, =5

56 Soru 35- Kimler çırak olabilir?
Çırak olabilmek aranan şartlar şunlardır: En az ilköğretim okul mezunu olan, şartları taşıyan herkes (yaş sınırı kalkmıştır.) Bir işyerinde çalışıyor olmak Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu doktor raporu ile belirtmek.

57 Soru 36- Aday çıraklıktan çıraklığa nasıl geçilir?
İlköğretim okulunu bitirmiş olup 14 yaşından küçük olanlar, 14 yaşına kadar aday çıraklık sözleşmesi imzalayabilirler. Bu gibi durumlarda kendilerinde aranılan şartlar şunlardır: İlköğretim okulunu bitirmiş olmalı Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu doktor raporu ile belgelemek. Sözleşme imzalayan aday çıraklar 14 yaşına girince aday çırak sözleşmelerini çıraklık sözleşmeleri ile değiştirmekle yükümlüdürler.

58 Soru 37- Çırağın çalışma saatleri nedir? Çırak fazla mesai yapabilir mi?
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 12. maddesine göre çırağın pratik eğitimi usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitiminde 1475 sayılı İş Kanunu’nun 69. maddesi göz önünde bulundurulur denmektedir.

59 1475 sayılı İş Kanunu’nun 69. maddesi ise “Sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek çocuklarla her yaştaki kadınların gece çalıştırılmaları esas itibariyle yasaktır.” denilmekte, yine aynı kanunun 65. maddesi ise: “iş hayatında gece, en geç 20:00’de başlayarak en erken sabah 06:00’ya kadar geçen ve her halde 11 saat süren gün dönemidir.” cümlesi ile gecenin tanımını yapmaktadır. Bu duruma göre çırağın; gece saat 20:00 ile sabah 06:00 saatleri arasında mesaiye bırakılmasına izin verilmemektedir.

60 Soru 38- Çırakların askerlik tecil işlemleri nasıl yapılır?
Askerlik çağına gelerek eğitimine devam eden çırağın her yıl en geç Nisan ayının ilk haftası içinde çıraklık eğitim merkezi müdürlüğünce başvurması halinde askerlik tecil işlemleri çıraklık eğitim merkezi müdürlüklerince yapılır.

61 Soru 39- Çırakların yakınları SSK’nın sağlık hizmetlerinden yararlanabilir mi?
Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü’nün 9 Şubat 1987 tarihli Sigorta İşlemleri Primler Dairesi Başkanlığı 031/ sayılı genelgesi gereği çırakların yakınları sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktadırlar.

62 Soru 40- Çırakların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmasında işyeri yetkililerinin yükümlülükleri nedir? 3308 sayılı kanunun 25. maddesine göre; “Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.”

63 Soru 41- Çırak işyerinde çalışırken iş kazası geçirirse işveren ne yapmalıdır?
Kazaya uğrayan çırağın uğradığı iş kazasının önemine göre en yakın SSK kuruluşuna götürene kadar hayati tehlikeyi atlatabilmesi için ilk müdahale işyerinde yapılır. Daha sonra çırak bir sağlık kuruluşuna götürülür. Bu sağlık kuruluşu SSK olmalıdır. Kaza raporu üç nüsha doldurularak bir nüshası SSK’ya, bir nüshası çıraklık eğitim merkezine, bir nüshası da işveren tarafından yetkililere gösterilmek amacıyla çırağın işyerindeki dosyasında saklanır.

64 Soru 42- İş kazası geçiren çırağın gerekli tedavisini yaptırmayan ve kaza raporu tutmayan ve durumu merkeze bildirmeyen işyeri ne gibi zarara uğrar? Bu durum, kişinin beyanı veya yapılan kontroller sonunda ortaya çıkarsa soruşturma başlatılır ve sonuçta çırağın ve SSK’nın uğradığı zararlar işverenden faizi ile birlikte tahsil edilir.

65 Soru 43- İşletmeler bünyesinde açılan çırak okullarının eğitim giderlerini kim karşılar?
3308 sayılı kanunun 36. maddesine göre işletmeler bünyesinde açılan çırak okullarının teorik ve pratik eğitim giderleri kendilerince karşılanır.

66 Soru 44- Çırakların eğitimi için gerekli malzemeler kimler tarafından temin edilir?
Çıraklık sözleşmesinin 23. maddesindeki özel hükümler bölümüne, “çırağın her eğitim gideri işletmemiz tarafından karşılanacaktır” denilmedikçe, kitap, kalem, kırtasiye gibi malzemeler çırağın velisi tarafından temin edilir.

67 Soru 45- Çırakların işyerinde denetimleri hangi kurumlar tarafından yapılacak ve neler kontrol edilecektir? 1 Nisan 1987 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çıraklık ve İşletmelerde Yapılan Meslek Eğitiminin Denetimi Hakkında Yönetmeliğe” göre; çırak çalıştıran işletmelerde denetim 4 ayrı birim tarafından yapılacaktır:

68 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri
Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri Çıraklık Eğitimi İnceleme ve Denetleme İhtisas Komisyonu Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı müfettişleri

69 Soru 46- Koordinatör öğretmenin görevleri nelerdir?
Koordinatör öğretmen, okul müdürlüğünce çıraklık eğitimi merkezinde görev yapan öğretmenin işyerlerini denetlemesi amacıyla görevlendirilen kişidir. Koordinatör öğretmen, işyeri ile okul arasındaki bağlantıyı doğrudan sağlayan kişidir. Kendisine verilen işyerlerini denetleyerek denetleme raporunu okul idaresine teslim eder. Koordinatör öğretmen, işyeri denetleme raporunda şu hususlara yer verir:

70 İşletmenin adı İşletmenin adresi İşverenin adı soyadı Denetleme esnasında muhatap olunan işyeri yetkilisinin adı soyadı İşletmede eğitim gören aday çırak ve çırak sayısı İşletmede eğitim gören toplam sigortalı sayısı İşletmede bulunan toplam usta öğretici sayısı İşletmede bulunan toplam usta sayısı İşletmede bulunan toplam kalfa sayısı

71 İşletmedeki makine ve teçhizat durumu
Çıraklık sözleşmesi yapılması zorunlu bulunan meslek dallarında çıraklık sözleşmesinin yapılıp yapılmadığı ve sözleşme hükümlerine uyulup uyulmadığı İşyerinde çalışan aday çırak ve çırakların ücretlerinin ödenip ödenmediği Aday çırak ve çırak öğrencilere kanunda belirtilen ücretli izinlerinin verilip verilmediği İşyerinde alınması gereken işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınıp alınmadığı Yıllık müfredat programında belirtilen iş ve işlemlerin %80’inden fazlasının yapılıp yapılmadığı

72 İşletmede çalışan aday çırak ve çırakların, işyeri sahibi veya işletme yetkililerince fiziki ve manevi baskılara maruz bırakıp bırakılmadığına Aday çırak ve çırakların işyerine devam edip etmediğine Eğitime alınan korumaya muhtaç aday çırak veya çırakları tespit etmek Usulüne göre çırak almayan işyerlerini tespit edip okula bildirmek Çırak öğrencilerin kanunlarla belirlenmiş sosyal haklarını vermeyen işyerlerini belirleyip okula bildirmek.

73 Soru 47- İşyerimdeki üretimin özelliği nedeni ile pratik eğitim programını tam uygulamam mümkün olmamaktadır. Bu durumda çırak çalıştırabilir miyim? Üretimin özelliği nedeniyle pratik eğitimin tamamını işyerinde yaptıramayan işletmeler, çıraklarının eksik kalan eğitimlerini çıraklık eğitim merkezince uygun görülen yerlerde tamamlamak kaydıyla çırak çalıştırabilirler.

74 Soru 48- Çırağa yapılacak zammın süresi ve minimum (en az) miktarı ne olmalıdır?
Çırağın yılsonu başarısının en az “BAŞARILI” olması halinde alacağı ücret, bir sonraki teorik eğitim yılı sonuna kadar en az asgari ücrettir.

75 Soru 49- Yıllık izin dışında çırağa ücretsiz izin verilebilir mi?
İşletmeler çırağa okulun tatil olduğu dönemlerde 1 ay ücretli izin vermekle yükümlüdür. Aday çırak ve çıraklara teorik eğitimi aksatmamak suretiyle bir yıl içinde hastalık raporuna dayalı ve yıllık izin dışında 30 gün ücretsiz izin verilebilir.

76 Soru 50- Deneme dönemi nedir, kaç ay sürmektedir?
İşyeri ile çırak arasında yapılan sözleşmenin ilk 2 ayı deneme dönemi olarak kabul edilir. Bu dönem içinde işletme veya çırak, sözleşmeyi tek taraflı ve bildirimsiz fesih edebilir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler, deneme dönemini geçirmiş sayılırlar. Deneme dönemi içinde sözleşmenin, taraflardan biri tarafından feshedilmesi halinde durum 6 gün içinde çıraklık eğitimi merkezi müdürlüğüne bildirilir.

77 Soru 51- Çıraklık eğitimine devam ederek sınıfta kalan öğrencilerin sözleşme süresi uzar mı?
Çıraklık eğitim sisteminde sınıfta kalma olmadığından çıraklık süresini dolduran her çırak, kalfalık imtihanına girmek zorundadır.

78 Soru 52- İşveren, sözleşmesi yapılmış çırağı okula göndermeyip çırağın devamsızlıktan kalmasına sebep olursa ne olur? Sözleşmeli çırağı işveren okula göndermek zorundadır. İşveren tarafından okula gönderilmeyerek devamsızlıktan kaldığını yazılı beyan eden çırağın işvereni mahkemeye verilerek, çırağın uğradığı maddi ve manevi zararı, çırak için ödenen sigorta primleri yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Tutumunda ısrar eden işyerine çırak çalıştırma hakkı tanınmaz.

79 Soru 53- İşveren istediği zaman çırağın sözleşmesini fesih edebilir mi?
Çırakların sözleşmelerinin hangi şartlarda fesih edileceği yukarıda anlatılmıştır. Yukarıda belirtilen şartlar oluşmamışsa işveren çırağın sözleşmesini fesih edemez.

80 Soru 54- Yanımda çalışan çırak, benden izinsiz ayrılırsa ne yapmalıyım?
Durum en geç üç iş günü içerisinde sözleşmenin imzalandığı çıraklık eğitim merkezi müdürlüğüne bildirilir. Merkezden alınacak olan matbu çıraklık sözleşmesi formu doldurularak çırağın üzerindeki yasal sorumluluğunuz ortadan kalkar.

81 Bu durumda ayrılan çırağın bir başkasının yanında çalışabilmesi için eski işvereninin muvafakati gereklidir. Eğer işveren muvafakat vermez ise çırağın o işyerinden ayrılarak başka bir işyerine girmesi mümkün değildir. Bu durumdaki çırağı çalıştıran ikinci işyeri sahibi suç işlemiş sayılır. Zaten çıraklık eğitim merkezi müdürlüğü de bu durumdaki bir sözleşmeyi kabul etmez.

82 Merkez müdürlüğü devreye girerek taraflar arasında uzlaşma sağlanmasına çalışır. Çırak eski işyerine dönmemekte, eski işyeri de muvafakat vermemekte ısrar ederse merkez müdürlüğünce görevlendirilen komisyon tarafların haklılıklarını araştırır. İşyeri, çırağa karşı yasal sorumluluklarını yerine getirmiş ve çırak haksız ise çırağın eski işyerine dönmesi sağlanır. Aksi takdirde kaydı silinerek, çırağın başka bir işyerinde çalışmasına izin verilmez. Eğer çırak, işyerinden ayrılmakta haklı ise, çırağın yeni bir işyerinde çalışmasına izin verilir.

83 Soru 55- Ustalık belgesi olmadan işyeri açabilir miyim?
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 30. maddesi gereği “Bir kişi ustalık belgesi olmadan işyeri açamaz. Açanlar ve işyerinin açılmasına izin verenler hakkında o yerin mülki amirince haklarında yasal işlem yapılır” denilmektedir.

84 KALFALIK BELGESİNİN ALINMASI
1. Çıraklık Eğitim Merkezine Kaydını Yaptıran ve Eğitime Devam Eden Çıraklar Meslekleri ile ilgili alanda çıraklık eğitim merkezlerinde eğitim süresini tamamlayan çıraklar, açılan kalfalık sınavlarına katılmak sureti ile başarılı olmaları halinde Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 16. maddesi gereği kalfalık belgesi alırlar.

85 2. Bir İşyerinde Çalışıp, Mesleğinin Kanun Kapsamına Alındığı Tarihte 18 Yaşını Bitirenlere Geçici 1. Maddesi a/1 Gereği Kalfalık Belgesinin Verilmesi a) Başvuruda aranacak şartlar: Mesleğinin, bulunduğu ilde kanun kapsamına alındığı tarihte bir işte çalışan ve 18 yaşını bitirmiş olup, Bakanlıkça yapılacak ilan tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ilgili merkez müdürlüğüne usulüne uygun olarak başvuranlar doğrudan kalfalık sınavına alınırlar.

86 b) Başvuruda istenecek belgeler:
Kalfalık imtihanına müracaat edecek olanların bulunduğu ilde mesleğinin kanun kapsamına alındığı tarihte çalışıyor olduğunu belge ile ibraz etmesi gerekir. 4 adet fotoğraf Öğrenim durumunu gösterir belge (aslı ve fotokopisi) Nüfus cüzdanı sureti İkametgâh belgesi Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

87 3. Bir İşyerinde Çalışıp, Mesleğinin O İlde Kanun Kapsamına Alındığı Tarihte 16 Yaşını Bitirmiş, 19 Yaşından Gün Almamış Olanların İntibak Eğitimine Alınması ve Kalfalık Belgesinin Verilmesi a) Başvuruda aranacak şartlar: Mesleğinin, bulunduğu ilde kanun kapsamına alındığı tarihte bir işte çalışan ve 16 yaşını bitirmiş, 19 yaşından gün almamış olup, Bakanlıkça yapılan ilan tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ilgili merkez müdürlüğüne başvuranlar intibak eğitimine alınırlar.

88 b) Başvuruda istenecek belgeler:
İntibak eğitiminden sonraki dönemde kalfalık imtihanlarına girmek isteyenlerin; intibak eğitimine katılmak istediğini belirtir dilekçe ekinde, bulunduğu ilde mesleğinin kanun kapsamına alındığı tarihte çalışıyor olduğunu belge ile ibraz etmesi gerekir. İlgililerden ayrıca; Öğrenim durumunu gösterir belge 6 adet fotoğraf Nüfus cüzdanı sureti İkametgâh belgesi Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

89 4. Belirli Dönemlerde Bakanlıkça İlan Edilen Üç Aylık Af Döneminde Müracaat Eden Kişilere Geçici 1. Maddesine Göre Kalfalık Belgesinin Verilmesi Bakanlıkça ilan edilen üç aylık af döneminde mesleğinin kanun kapsamına alındığı tarihte 18 yaşını doldurmuş olanlar, mesleklerinde çalıştıklarını belgelemeleri halinde doğrudan kalfalık sınavına alınırlar.

90 Mesleklerinin kanun kapsamına alındığı tarihte 18 yaşından küçük olanlar, af tarihinde 18 yaşını doldurmuş iseler, mesleklerinde 8 yıl çalıştıklarını herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan (SSK, Bağ-Kur) belgelemeleri halinde kalfalık sınavına katılırlar.

91 Not: Mesleğinin kanun kapsamına alındığı tarih öncesi çalıştığı işyerinden alacağı bonservisi ile belgelendirebilir. Bonservisi ile sosyal güvenlik kuruluşlarından alınan belgedeki çalışma süresinin toplamı; meslekleri itibari ile eğitim süresi 3 yıl olanlar 6 yıl, eğitim süresi 4 yıl olanlar 8 yıl olmalıdır. Başvuruda aranacak şartlar ve istenecek belgeler yukarıda 2. maddede belirtilmiştir.

92 5. Denklikten Yararlanarak Kalfalık Belgesinin Alınması
Çıraklık eğitimi sisteminde değerlendirme esasları şunlardır: Hizmet belgelerinde belge sahibinin çalıştığı meslek alanının belirtilmesi ve değerlendirilecek hizmetlerde tarihinden sonrasına ait olanların sosyal güvenlik kuruluşlarından birine primlerin yatırılmış olduğunun belgelendirilmesi zorunludur. Bu tür hizmet belgelerinde her aylık hizmet için en az 20 iş günlük prim yatırılmış olması gerekmektedir.

93 Değerlendirilmeye alınacak belge sahibi en az ilkokul mezunu olmalıdır.
Çıraklık eğitimi sistemi dışında alınmış olan belgelerin değerlendirilme işlemleri İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu’nun sekreter görevini yerine getiren merkez müdürlüğünce yürütülür. Denklik belgesi İl Milli Eğitim Müdürlüğünce tasdik edilir.

94 Denklikten yararlanarak kalfalık sınavına katılmak isteyen adaylar sınava girmek istediği meslek dalı; elektrik tesisatçılığı, radyo tv tamirciliği, oto motor tamirciliği, motor yenileştirmeciliği, öz düzen ayarcılığı, kaporta tamirciliği, sıhhi tesisatçılık, mobilyacılık, tesviyecilik, frezecilik, taşlama ve alet bilemeciliği ve kalıpçılık olanlar kalfalık sınavı için 8 yıllık, kalfalığı başardıktan sonra takip eden sınav döneminde ustalık sınavına girecekler 13 yıllık bonservis veya sosyal güvenlik kuruluşlarından prim ödediğine dair belge getireceklerdir.

95 Sınava girmek istediği meslek dalı yukarıda belirtilenlerin dışında olanlar kalfalık sınavı için 6 yıllık, kalfalığı başardıktan sonra takip eden sınav döneminde ustalık sınavına girecekler 11 yıllık bonservis veya sosyal güvenlik kuruluşlarından prim ödediğine dair belge getireceklerdir.

96 USTALIK BELGESİNİN ALINMASI
1. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 28. Maddesi Gereği Ustalık Belgesinin Verilmesi Kalfaların ustalık imtihanlarına girebilmesi için mesleklerinde en az üç yıl çalışmış ve Bakanlıkça açılan ustalık eğitimi kurslarını başarı ile tamamlamış olmaları gerekir. Kalfalık yeterliliğini kazanmış olup mesleklerinde en az 5 yıl çalışmış olanlar ustalık imtihanlarına doğrudan katılabilirler.

97 1- Başvuruda aranacak şartlar:
Kalfalık belgesini Mesleki Eğitim Kanunu’nun 16. maddesine göre almış olması 22 yaşını bitirmiş olması 2- Başvuruda istenecek belgeler: Kalfalık belgesinin aslı ve fotokopisi Öğrenim belgesinin aslı ve fotokopisi Mesleğinde 5 yıl çalıştığını gösterir belge (sosyal güvenlik kuruluşlarından alınmış olmalı)

98 Çalışmış olduğu işyerine ve oda veya derneğe onaylatılmış EK-belgesi
Dört adet vesikalık fotoğraf Nüfus cüzdanı sureti İkametgâh belgesi Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

99 2. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 29
2. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 29. Maddesi Gereği Ustalık Belgesinin Verilmesi öğretim yılından sonra mezun olanlar en az bir yıl mezun oldukları meslek dalında sigortalı olarak çalıştıktan sonra bu çalışma süreleri sosyal güvenlik kuruluşlarından aldıkları belge ile belgelendirilir ve çalıştıkları işyerinden bonservisi alarak, almış oldukları bonservisinde kendilerine ustalık belgesi verilir.

100 1- Başvuruda aranacak şartlar:
öğretim yılından sonra meslek liselerinden mezun olmak 2- Başvuruda istenecek belgeler: Ustalık sınavına katılmak istediklerini belirten dilekçe Meslek lisesi diplomasının aslı ve fotokopisi Mesleğinde 1 yıl çalıştığını ve primlerinin ödendiğini belirten sosyal güvenlik kuruluşundan alınmış belge

101 Mesleğinde 1 yıl çalıştığını gösteren ve işyeri ile oda veya dernekçe onaylı bonservis
Dört adet vesikalık fotoğraf Nüfus cüzdanı sureti İkametgâh belgesi Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

102 3. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1
3. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1. b/1 Maddesi Gereği Ustalık Belgesinin Verilmesi Bir işyeri sahibi olan ve bu işyerinde fiilen usta olarak çalışan ve Bakanlıkça ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içerisinde, ilgili merkez müdürlüğüne evraklarını tamamlayıp başvurdukları takdirde kendilerine doğrudan ustalık belgesi verilir. Bu durumda olanların EK-4 form ile mesleğinin o ilde kanun kapsamına alındığı tarihte işyeri sahibi olduğunu vergi dairesinden ve bu meslekte fiilen usta olarak çalıştığını bağlı olduğu mesleki teşekkülden tasdik ettirmesi gerekir.

103 1- Başvuruda aranacak şartlar:
Mesleğinin, bulunduğu ilde kanun kapsamına alındığı tarihte işyeri sahibi olmak ve işyerinde fiilen usta olarak çalışmak.

104 2- Başvuruda istenecek belgeler:
Form EK-4 Öğrenim belgesinin aslı ve fotokopisi 3 adet vesikalık fotoğraf Nüfus cüzdanı sureti İkametgâh belgesi

105 4. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1
4. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1. b/2 Maddesi Gereği Ustalık Belgesinin Verilmesi öğretim yılı sonuna kadar meslek liselerinden mezun olanlara müracaatları halinde doğrudan ustalık belgesi verilir. 1- Başvuruda aranacak şartlar: öğretim yılı sonuna kadar meslek lisesinden mezun olmak

106 2- Başvuruda istenecek belgeler:
Ustalık belgesi istediğini belirten dilekçe Meslek lisesi diplomasının aslı ve fotokopisi Nüfus cüzdanı sureti 3 adet vesikalık fotoğraf Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

107 5. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1
5. Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun Geçici 1. a/3 Maddesi Gereği Ustalık Belgesinin Verilmesi Bakanlıkça ilan edilen üç aylık af döneminde müracaat edip, Geçici Madde 1.a/1 gereği kalfalık belgesi almış ve 22 yaşını doldurmuş olup ustalık imtihanına başvuranların, yukarıda belirtilen süreler kadar mesleği ile ilgili bir işte çalıştığını işyerinden veya sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden alacakları belge ile belgelendirmeleri gerekir. Ancak tarihinden sonraki hizmetlerin sosyal güvenlik kuruluşlarından belgelendirilmesi zorunludur. İşyerinden temin edilecek hizmet belgesi ise bonservis veya EK-3 belge şeklinde olacaktır.

108 Başvuruda istenecek belgeler:
Kalfalık belgesinin aslı ve fotokopisi Yukarıda belirtilen süreler kadar mesleği ile ilgili bir işte çalıştığını gösteren, işyerinden veya sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden alacakları belge Nüfus cüzdanı sureti 4 adet vesikalık fotoğraf Beş adet zarf ve beş adet mektup pulu istenir.

109 6. Denklikten Ustalık Belgesinin Verilmesi
Bakanlıkça ilan edilen üç aylık af döneminden herhangi bir nedenle müracaat edememiş işyeri sahipleri, daha önce kalfalık belgesi almış olanlar veya işyeri sahibi olmayanlar denklikten kalfalık belgesinin verilmesi kısmında anlatılan şartları yerine getirmeleri halinde ve müracaatlarını İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yapmaları halinde gerekli denklik yapılarak kendilerine ustalık sınavlarına katılabilmeleri için denklik belgesi verilir. Denklik belgesini alan aday, istediği mesleki eğitim merkezine müracaat ederek ustalık sınavlarına katılır.

110 7. Denklik Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar
Belgelerinin değerlendirilmesi isteğinde bulunacaklar, müracaatlarını Ek-1 form dilekçe ile İl Milli Eğitim Müdürlüklerine bizzat veya posta ile yapabileceklerdir. İl Milli Eğitim Müdürlükleri, uygun olarak yapılan müracaatlarla ilgili değerlendirmeyi yapmak üzere dilekçe ve belgeleri bir üst yazıyla ilgili mesleki eğitim merkezi müdürlüğüne gönderecektir. Usulüne uygun olmayan veya eksik müracaatların yenilenmesi, eksik belgelerin tamamlattırılması için dilekçe ve ekleri müracaatçıya geri iade edilecektir.

111 Mesleki eğitim merkezi müdürlükleri yönetmelik hükümlerine göre değerlendirmeyi yaparak düzenlemiş olduğu denklik belgesini İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne tasdik ettireceklerdir. Tasdik edilmiş denklik belgesini ilgili deftere kaydettikten sonra müracaatçıya elden teslim edecek veya taahhütlü olarak müracaatçıya postayla göndereceklerdir. Değerlendirmeyi yapan denklikten sorumlu müdür yardımcısı, müracaatçının belgelerini ayrıntılı olarak Ek-4 forma işledikten sonra merkez müdürüne imzalatacaktır.

112 Denklik belgesi sahibi istemesi halinde bu belge ile elde etmiş olduğu kalfalık ve ustalık sınavlarına girme hakkını dilediği başka bir ilde veya başka bir mesleki eğitim merkezinde kullanabilecektir. Bakanlıkça veya Bakanlık ile diğer kurum ve kuruluşların işbirliği sonucunda verilmiş veya dış ülkelerden alınmış diploma, kurs bitirme belgesi, yetki belgesi, hizmet belgesi, sertifika ve benzeri belgeler değerlendirilir. Milli Eğitim Bakanlığı onayı olmayan özel kursların vermiş oldukları belgeler kesinlikle değerlendirmeye alınmazlar.

113 Hizmet belgelerinde, belge sahibinin çalıştığı meslek alan/dalının belirtilmesi gerekir. 6/1/1998 tarihinden önce uygulama kapsamına alınan mesleklerde, bu tarihten sonraki hizmetlere ait primlerin, sosyal güvenlik kuruluşlarından birine yatırıldığı belgelendirilir. Bu durumdakilerin başvurduğu ilde, mesleğinin çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alındığı tarih ile 6/1/1998 tarihi arasında 18 yaşını tamamladığı tarihten sonraki hizmetleri dikkate alınır.

114 Örnek: Oto motor tamirciliği ilimizde 19. 06
Örnek: Oto motor tamirciliği ilimizde tarihinde kapsama alındı tarihinde doğan bir kişi tarihinde 18 yaşını tamamladığı için =6 yıl çalışma belgesi (bonservisi) alabilir yani 18 yaşını tamamladığı tarihinden tarihine kadar geçen süre tarihinden sonraki hizmetlere ait primlerin, sosyal güvenlik kuruluşlarından birine yatırıldığını belgelendirmesi gerekir. Bu tarihler arasında kişinin getirmiş olduğu belgelerden toplam çalışma süresi içerisinden askerlik görev süresi düşülür. Her ne kadar müracaat edeceklerden askerlik terhis belgesi istenmese de herhangi bir karışıklığa sebep olmamak için kişinin terhis belgesinin istenmesinde yarar vardır.

115 Bu kişinin belgesini değerlendirdiğimizde getireceği 6 yıllık bonservisi ile kalfalık sınavlarına katılmaya hak kazanır. tarihinde veya sonraki bir tarihte çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan mesleklerde, mesleğin çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alındığı tarihten sonrasına ait olan hizmet primlerinin sosyal güvenlik kuruluşlarından birine yatırılmış olduğunun belgelendirilmesi zorunludur.

116 Hizmet belgelendirmelerinde her aylık hizmet için en az 20 iş günü prim yatırılması gerekir.
Belge sahibinin en az ilköğretim okulu mezunu olması gereklidir. İlköğretim okulu mezunu olmayanların belgeleri, ilköğretim okulu diplomasını almaya hak kazandıktan sonra değerlendirmeye alınır öğretim yılı ve daha önceki yıllarda ilkokulu bitirmiş olanların değerlendirme işlemleri ilkokul diploması ile yapılır.

117 Mesleki eğitim veya kurs süresinin saat olarak belgelendirilmesi istenir.
Meslek alan/dalı ile ilgili her tür mesleki eğitim belgeleri birlikte değerlendirilir. Bir meslek alan/dalında alınmış birden fazla belgeden, belge sahibinin lehine olanı dikkate alınır. Değerlendirme, belgelerin aslı ile yapılır. Diploma veya öğrenim belgesinin arkasına denklik işleminin hangi meslek alan/dalında yapıldığı yazılır ve mühürlenir.

118 Değerlendirmede, kişinin çalıştığı meslek alan/dalına ait hizmet belgeleri esas alınır. Hizmet belgesinde, belgeyi düzenleyen işyerinin hizmetin geçtiği sürede vergiye kayıtlı olduğunun belgelendirilmesi gerekir. Kalfalık belgesi veya bu belgenin görev, yetki ve sorumluluklarını taşıyan belge sahiplerinin, ustalık sınavlarına girişte meslekleri ile ilgili artan çalışma süreleri değerlendirilir.

119 Kalfalık belgesi sahipleri, ustalık eğitimine devam etmeleri durumunda ustalık sınavına girebilmek için mesleklerinin özelliğine göre Bakanlıkça belirlenecek süre kadar çalışmış olduklarını belgelendirmeleri gerekir. Çıraklık eğitimi sistemi dışında kazanılmış olan mesleki bilgi ve becerilerinin bu sistemde değerlendirilmesini isteyenlerden; Dilekçe Öğrenim belgesinin aslı ve örneği Mesleki eğitim gördüğü kurumca verilmiş belge veya diplomanın aslı ve örneği

120 Yurt içinde mesleği ile ilgili işlerde çalışmışsa sosyal güvenlik kuruluşlarından alınmış çalışma süresini gösterir belge Yurt dışından alınmış çalışma belgelerinin aslı ve noterlikçe onaylanmış Türkçe çevirisi Yurt dışında mesleki eğitim görenler, diploma veya belgeleriyle gördükleri mesleki eğitimin süresini ve derslerini belirtir belge veya varsa sınavlarda aldıkları notları gösterir belgelerin aslı ve noterlikçe onaylanmış Türkçe çevirisi Nüfus cüzdanı aslı ve örneği Sağlığı ve fiziki durumunun, mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu gösterir doktor raporu istenir.

121 Teorik ve pratik eğitim süresi (saat olarak) ayrı ayrı belirtilmemiş olan okul diplomalarındaki, toplam eğitim süresinin (aksi belgelendirilmedikçe) ½’si teorik, ½’si pratik eğitim olarak değerlendirilecektir. Mesela 1200 saat sürelik tesviyecilik eğitim programını bitiren bir kişinin değerlendirilmesi 600 saat teorik eğitim, 600 saat pratik eğitim şeklinde yapılacaktır. Bu şekilde pratik eğitim süresi olarak belirlenen sürenin; her 6 saati 1 gün, her 20 gün de 1 ay olarak kabul edilecektir.

122 Resmi veya özel kurum ve kuruluşların düzenlemiş oldukları kısa süreli hizmet içi eğitim kurs ve seminerleri sonunda verilmiş olan belgeler ile süresi 255 saat ve daha az olan mesleki ve teknik eğitimler sonucunda verilmiş olan belgeler denklik değerlendirmesinde dikkate alınmayacaktır. İSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

123 TEŞEKKÜR EDERİZ İSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Müdürü: Metin İÇTEM Eğitim Müd. Asistanı: Ahmet Z. GÜNDOĞDU