İÇ MEKAN SÜS BİTKİLERİNİN GENEL İSTEKLERİ

... konulu sunumlar: "İÇ MEKAN SÜS BİTKİLERİNİN GENEL İSTEKLERİ"— Sunum transkripti:

1 İÇ MEKAN SÜS BİTKİLERİNİN GENEL İSTEKLERİ
Sıcaklık Orantılı Nem ve Su Işık Saksı Toprakları (Harçlar) HAZIRLAYAN İrfan ONAT Park ve Bahçeler Bitki Üretimi ve Seralar Şefi Ziraat Mühendisi

2 Sıcaklık Bütün diğer hayat olaylarında olduğu gibi bitkilerin büyüme ve gelişmelerinin de bulundukları yerin sıcaklığıyla sıkı ilişkisi vardır. Büyüme her bitki için karakteristik ve belli sıcaklıklarda mümkündür. Genel olarak 0-45 ºC arasında bitkiler, gelişme ve büyüme gösterirler. Sıcaklığın yüksekliği veya düşüklüğü metabolik olayları farklı yönlerde etkilemekte, böylece büyüme ve gelişme farklı düzeyde ortaya çıkmaktadır. Doğal yayılış alanlarına uygun olarak, iç mekan süs bitkilerinin sıcaklık gereksinmeleri de değişiktir. Bu bitkiler, genellikle 0 º C nin üzerindeki sıcaklıklarda yetişebilir.

3 Çizelge 1: Bazı iç mekan süs bitkilerinin sıcaklık gereksinmeleri (oC)
Yüksek Sıcaklık Kışın:16-20 Yazın:18-25 Orta Sıcaklık Kışın:8-15 Yazın:15-18 Düşük Sıcaklık Kışın:5-8 Yazın:15-20 Ananas Begonia rex Agave Anthurium Chlorophytum Aloe Aphelandra Cyclamen Asparagus Caladium Ficus Bougainvillea Codiaeum Monstera Campanula Cordyline Nephrolepis Ceropegia Dieffenbachia Orchidaceae Citrus Dracaena Palmae Crassula Guzmania Poinsettia Echeveria Maranta Primula Fatsia Microcoelum Rhaphidophora Fuchsia Neoregelia Rhododendron Gasteria Nidularium Saintpaulia Helxine Pachystachys Sansevieria Punica Phalaenopsis Tradescantia Sedum

4 Ülkemiz koşullarında bitkilerin dinlenme dönemi kış aylarına rastlar
Ülkemiz koşullarında bitkilerin dinlenme dönemi kış aylarına rastlar. Bitkilerde ertesi yıl iyi bir gelişme ve çiçeklenme olabilmesi için dinlenme döneminin sağlanması zorunludur. Aksi halde, yani bitkiler kışında aynı yüksek sıcaklıktaki mekanlarda bulundurulduğunda, dinlenme dönemine giremezler. Bunun sonucunda, hem odun kısımları olgunlaşamaz ve tomurcuk oluşumu güçleşir ve hem de kış mevsiminde varolan ışık yetersiz olduğundan bitkilerde cılız gelişmelere neden olur. Bitkinin yaşlı veya genç oluşu ile sıcaklık gereksinimi arasında da sıkı bir ilişki vardır. Genç bitkiler, yaşlı bitkilere göre daha yüksek sıcaklık ister. Sıcaklıktaki ani düşüş ve yükselişler, genellikle solmalara, yaprakların düşmesine kalıcı zararlara ve ölümlere yol açabilir. İç mekan bitkileri genellikle, soba veya radyatör gibi ısıtıcıların yanında bulundurulmayı sevmezler. Öte yandan, kışın sıcaklığın 0 oC veya daha düşük olduğu zamanlarda birçok bitkinin konduğu pencere kenarlarında, sıcaklık tehlikeli biçimlerde düşebilir. Bu durumlarda bitkilerde zararlanma olmaması için, ek ısıtma sistemleri kullanılmalı veya pencere camı ile bitkiler arasına gazete kağıtları gerilmelidir. Ayrıca, bitkiler belirli bir süre için odanın daha ılık bir yerine taşınabilir. Sıcaklığın yalın ve doğrudan etkinliğine, ışık, nem …vb. faktörlerinde katkıları vardır. Aynı şekilde tüm bu etmenlerin etkileri birbirleri ile sıkı ilişkilidir.

5 Orantılı Nem ve Su İç mekan süs bitkilerinin yaşayabilmeleri ve gelişebilmeleri için zorunlu isteklerinden biri de orantılı hava nemi ve sudur. Bitkiler kökleriyle suda erimiş halde bulunan besin tuzlarını alırlar. Bunların kökler aracılığıyla yapraklara ve oradan da işlenerek toprak üstü vejetatif organlara, çiçek ve meyvelere taşınmaları su sayesinde olur. Yapılan araştırmalar bitkiler tarafından alınan suyun % 90 ‘ının yapraklardan su buharı şeklinde kaybolduğunu göstermektedir. Bu kayıp, bitkinin bulunduğu ortamdaki orantılı hava nemi ile doğrudan ilişkili olup; havanın içerdiği nemin düşük olduğu oranda yüksektir. Olağan koşullarda bitkinin terleme yoluyla kaybettiği su miktarı ile kökler tarafından alınan su miktarı arasında bir denge vardır. Ortam koşulları bitkinin kökleri ile almış olduğu su miktarından daha fazla terleme yapmasını gerektirdiğinde bitkinin yapraklarında sarkmalar, pörsümeler, sararmalar ve kurumalar gözlenir. Bitkinin bulunduğu yerin orantılı nemi yüksek ise bitkinin terleme hızı düşük olacağından su gereksinimi de azalacaktır. İç mekan süs bitkilerinin çoğu için istenen orantılı nem oranı %60-70 kadardır.

6 Işık Doğadaki diğer bitkiler gibi iç mekan süs bitkileri de özümleme yapabilmeleri, büyüme ve gelişmeleri için ışığa gereksinim duyarlar. Bitkiler gelişme dönemlerinde bol ışığa, buna karşılık dinlenme dönemlerinde daha az ışığa gereksinim duyarlar. İç mekan süs bitkileri ışığa olan gereksinimleri açısından güneşli, aydınlık, yarı gölge ve gölge yerlerde yetiştirilen bitkiler olmak üzere dört grupta toplanabilir. Birinci gruba giren süs bitkileri iç mekanlarda çoğunlukla güneye bakan pencerelerde veya yazın bahçede doğrudan doğruya güneş ışığı alan yerlerde bulundurulur. İkinci gruba girenler ise; doğrudan doğruya ve sürekli güneş ışığı almayan yerlerde yetiştirilen bitkilerdir. Bunların doğu veya batı penceresinin hemen arkasında bulundurulmaları uygundur. Yarı gölge yerleri seven bitkiler ise, hafif veya çok hafif güneşli yerlerde bulundurulur. Bunların doğu veya batıya bakan pencerelerin yakınında bulundurulması uygun olup, ayrıca çok güneşli zamanlarda bu yerlerin gölgelenmesi gerekir. Gölge koşullarda yetişen süs bitkileri ise iç mekanların güneş almayan yerlerinde (özellikle kuzeye bakan pencerelerde) ve seraların iyice gölgelenmiş bölümlerinde bulundurulmalıdır.

7 Çizelge 1: Bazı iç mekan süs bitkilerinin sıcaklık gereksinmeleri (oC)
Güney Pencereleri İçin Bitkiler Doğu ve Batı Pencereleri İçin Bitkiler Kuzey Pencereleri İçin Bitkiler Begonia (kışın) Anthurium Aglaonema Beloperone Begonia Araucaria Bromeliadlar (1) Aspidistra Camellia Caladium Ceropegia Campanula Citrus Coleus Cyclamen Chlorophytum Cyperus Dieffenbachia Euphorbia millii Dizygotheca Fuchsia Dracaena Eğreltiler (3) Gardenia Ficus Hippeastrum Fittonia Kaktüsler Helxine Kalanchoe Hedera Pelargonium Maranta Poinsettia Hoya Microcoelum Sukkulentler (g) İmpatiens Monstera Zantedeschia Peperomia Orkideler (4) Philodendron

8 Çizelge 1’in devamı: Bazı iç mekan süs bitkilerinin sıcaklık gereksinmeleri (oC)
Güney Pencereleri İçin Bitkiler Doğu ve Batı Pencereleri İçin Bitkiler Kuzey Pencereleri İçin Bitkiler Palmiyeler (5) Pilea Primula Rhaphidophora Rhododendron Saintpaulia Saxifraga Sinningia Spathphyllum Spathiphyllum Tradescantia Stephanotis Zebrina Sukkulentler (2) Zantedeschia

9 Saksı Toprakları (Harçlar)
Saksı harcı hazırlamada kullanılan materyaller TOPRAK : Bitki yetiştirme ortamı olarak kullanılacak ideal bir toprakta kum, silt ve kil parçacıklarının uygun oranlarda karışmış halde bulunmaları istenir. Bu farklı büyüklükteki parçacıkların yaklaşık aynı oranlarda karışmasından oluşmuş topraklar, bünye sınıflamasında tınlı topraklar olarak adlandırılır. Tınlı toprak, saksı harçlarının en önemli yapı maddesidir. Uygun bir bitki gelişimi için toprakta belirli oranda suyun bulunması istenir. Çünkü su bitkilerin önemli bir yapı maddesini oluşturduğu gibi besin maddelerinin bitkiler tarafından alınmaları da toprak suyu aracılığıyla olur. TORF (TURBA) : Bataklık ve benzeri su altındaki arazilerde yetişen bitkilerin kısmen parçalanmış ve birikmesiyle oluşmuş organik maddelere denir. Turba birçok çağdaş tohum, çelik ve saksı harçlarının vazgeçilmez bir malzemesi olup; tınsız kompostların çoğunun temelini oluşturur. Tek başına da harç olarak kullanılabilmekle birlikte, daha çok başka materyallerle çeşitli oranlarda karıştırılarak kullanılmaktadır. Açık kahverengi veya sarımsı kahverengi lifli tipler yosun, kamış yada saz kalıntılarından oluşmuşlardır. Turba topraklarının hacim ağırlıkları düşük, su tutma kapasiteleri yüksektir. Yataklardan elde edilen turbalar 1,6 mm-1,9 cm arası parça büyüklüklerinde öğütülür. Küçük parçalar tümüyle kumlu topraklar dışında diğer bütün topraklar için uygundur. Turba doğal durumda azot dışında belli başlı besin maddelerinden yoksundur. Turbaların oluştuğu bataklıklarda çok çeşitli bitkiler yetişmekte ve turbalar bu belli başlı bitki türlerine göre sınıflandırılmalıdır.

10 YAPRAK ÇÜRÜNTÜSÜ : Yaprakların parçalanma ve çürümesi sonucu oluşmuş materyaldir. Yaprak çürüntüsü, ormanlık alanlarda yüzeydeki yaprak döküntü tabakasının hemen altında doğal olarak bulunduğu gibi yaprakları bir sandık veya tel kafes içinde yığma yoluyla da yapay olarak hazırlanabilir. Koyu kahverengi toz şeklinde veya ince parçalar halindeki bu materyal, humusça oldukça zengin olup fazla miktarda besin maddesi içerir. Meşe ve kayın yapraklarından oluşan yaprak çürüntüleri en iyileridir. Özellikle saksı ağaçlarında başka materyallerle çeşitli oranlarda karıştırmak suretiyle turba yerine yaygın şekilde kullanılır. Yaprak kompostu yapımında, suyu daha çabuk absorbe ettiklerinden dolayı kuru yapraklar seçilerek bir yere yığılır ve üstü toprakla örtülür. AHIR GÜBRESİ : Organik gübrelerin en önemlisi olan ahır gübresi genellikle sığır, at, koyun, keçi vb. gibi hayvanların katı ve sıvı dışkıları ile yataklık olarak kullanılan sap, saman vb. materyallerden oluşur. Bitki besin maddesi ve organik madde kaynağı olarak ahır gübresinin önemi küçümsenemez. Genel bir anlatımla ahır gübresinin de % su, %15-20 organik madde, %5-10 inorganik maddeler ile % azot, % fosfor, % potasyum bulunmaktadır. Bunlara ek olarak ahır gübresi küçümsenmeyecek miktarda Ca, Mg, S gibi bitki besin maddelerinin ve az miktarda da Fe, Mn, Zn, B, Cu, Mo gibi iz elementleri içermektedir.

11 Ahır gübresi bitkiye yalnız besin maddelerini sağlamakla kalmaz aynı zamanda bitkinin daha iyi bir şekilde gelişimi için toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini de olumlu yönde etkiler. Bu etkiler şu şekilde sıralanabilir: Toprağın su tutma kapasitesini artırır. Ağır bünyeli (killi) topraklarda su geçirgenliği üzerine olumlu etki yapar. Organik yapısı nedeniyle torak havalanmasını uygun yönde etkiler. Verildiği topraklara koyu bir renk kazandırarak, güneş ışınlarını daha iyi emilmesini ve toprağın daha iyi ısınmasını sağlar. İç mekan süs bitkileri yetiştiriciliğinde kullanılmaya en uygun ahır gübreleri sığır ve at gübreleridir. Koyun, tavuk ve kuş gübreleri azot ve fosfor kapsamları yönünden daha zengin oluşları ve hızlı etki yapmaları nedeniyle ancak gübre şerbeti şeklinde verilebilir. Yanmamış halde kullanılan koyun ve keçi gübrelerini kullanımında bitkilerin köklerinde oluşturdukları yakıcı etkiler nedeniyle çok dikkatli olunması gerekir. İyi yanmış ve ufalanmış haldeki sığır gübresi, saksılı süs bitkileri üretiminde uygulanabilecek en uygun ahır gübresidir.

12 DİĞER ORGANİK MATERYALLER : Turba ve yaprak çürüntüleri dışında parçalanmış ağaç kabukları dışında saman, yer fıstığı ve çeltik kabukları vb. organik materyallerde harç yapımında kullanılır. Bazı materyaller bazı bitkiler için geleneksel olarak kullanılmaktadır. Söz gelişi ağaç kabukları orkide yetiştiricileri tarafından,çam ibreleri de özellikle Almanya ve Belçika’da açelya yetiştiricileri tarafından yoğun şekilde kullanılmaktadır. Hayvan organizma artıkları da yüksek düzeyde azot kapsamaları nedeniyle saksı harçlarına katılarak değerlendirilir. KUM VE ÇAKIL : Kum ve çakıl genellikle hacim ağırlığını ve su tutma gibi fiziksel özelliklerini değiştirmek amacıyla turbaya karıştırılmış halde kullanılırlar. Yetiştiricilik açısından ince kum terimi çapları 0,05-0,5 mm arasındaki taneciklerini içeren kumlar için kullanılmaktadır. İnce taneli bir kum, nemli turba ile kaba kum veya çakıla göre daha iyi karışır. Kum ve çakıl yalnız başlarına iyi bir drenaj hızına sahip olmakla ve az su tutmakla birlikte, bir harca karıştırıldıklarında daha çok karışıma giren başka materyallerin fiziksel özelliklerinin etkisinde kalarak hep aynı sonucu vermezler. PERLİT : Perlit volkanik kökenli bir alomino-silikattır. Sıkıştırıldığında ve birden 1000 ºC ye kadar ısıtıldığında beyaz kapalı hücresel yapıda hafif kümeler halinin alarak genişler. Bu kümeler stabildir (kararlıdır) ve harç içerisinde parçalanmaz. Fazla oranda perlit içeren harçların drenajları genellikle iyidir ve çok su tutmazlar. Perlit içeren harçların iyi havalanma gösterdikleri ve düşük yarayışlı su kapsamına sahip oldukları bilinir. Bu nedenle perlit çoğu kez turba ile karıştırılır.

13 Saksı Harçlarının Hazırlanması
Saksı harçları hazırlanırken toprak elenmeli, iri parçalar atılmalı, böylece parçacıkların homojen bir büyüklükte olması sağlanmalıdır. Karışımda kullanılacak materyal çok kuru ise hafifçe ıslatılmalıdır. Bu konu özellikle turba açısından önemlidir, çünkü turba toprakla kuru iken karıştırılırsa suyu çok yavaş emer. Karıştırma işleminde karışımı oluşturacak toprak, turba, kum vb. kısımlar tabakalar halinde üst üste yığılmalı ve daha sonra bir kürekle alt üst edilmelidir. Toprak karışım, kullanılacağı zaman ufalanıp dağılmaması için bir parça nemlendirilmeli fakat elle sıkıldığı zaman topak haline geçecek kadar da nemli olmamalıdır. İyi bir saksı harcı temiz olmalı, kesinlikle hastalık ve zararlılar ile bunların kontrolünde kullanılan zehirli maddeleri içermemelidir. Ülkemizde iç mekan süs bitkisi yetiştiricileri genellikle bir kısım bahçe toprağı, bir kısım ahır gübresi ve bir kısım kum karışımı harç olarak kullanırlar. Kimi yetiştiriciler ise hacim olarak bir kısım yaprak çürüntüsü, bir kısım yanmış ahır gübresi ve bir kısım kum ile harç yapmaktadırlar.

14 İÇ MEKAN SÜS BİTKİLERİNİN
BAKIM ÖNLEMLERİ Saksı Değiştirme Su ve Sulama Gübre ve Gübreleme Budama

15 Saksı Değiştirme Saksı değiştirme işlemi, iç mekan süs bitkileri yetiştiriciliğinde önemli bir yer kaplar. İçerisinde belirli miktar toprak bulunan kaplarda (saksı, çanak,, kasa …vb) yetiştirilen süs bitkilerini bir süre sonra var olan bitki besin maddeleri beslenme sonucu azalır. Saksı değiştirmeyi gerektiren başka bir önemli neden de bitkinin toprak kısmı ile birlikte köklerinin de gelişmesi ve saksının zamanla yetersiz duruma gelmesidir. Yani saksı bitkilerinde büyümeyle birlikte, saksı değişimi yapılmaktadır. İlk kez ölü bir yaprağın görülmesi, birçok bitkide saksı değiştirilmesi zamanını gösterir. Önceden sağlıklı görünen bitkiler kısmen renklerini yitirir ve daha az aktif olurlarsa büyük bir olasılıkla saksı değiştirme gereklidir. Ancak saksı değiştirmeden önce kötüleşmenin hastalıklardan ileri gelmediğinden emin olunmalıdır. Çoğu iç mekan bitkileri, özellikle yaprakları için yetiştirilen bitkiler, aynı saksıda bir yıl veya 18 ay tutulabilir. Çok genel bir kural olarak, saksı değiştirme işleminin hızlı gelişen genç bitkilerde her yıl, yaşlı bitkilerde ise birkaç yılda yapılması gerektiği söylenebilir. Saksı değiştirme için en uygun zaman, yine bitkiden bitkiye değişmekle birlikte, ilkbaharda yeni gelişmenin başlangıcındadır (genellikle mart-nisan ayları).

16 Saksı değiştirme sırasında genel bir kural, yeni saksının eskisine oranla bir boy daha büyük tutulmasıdır. Saksısı değişecek bitki akşamdan sulanır. Değişecek saksıdaki bitki, işaret ve orta parmak arasına alınarak ters çevrilir. Saksı kenarları ve tabanına vurularak bir çivi ile tabandaki delikten taş parçası itilir. Bitki topraklı olarak saksıdan çıkarılıp, altına taş ve toprak konulmuş yeni saksıya yerleştirilir. Yerleştirilmeden önce bitki etrafındaki toprak tıraşlanarak küçültülür. Dikimden sonra etrafına ve toprak ilavesi yapılır. Sulamayla birlikte birlikte birkaç gün nemli ortamlarda tutulmalıdır. Saksı değişmeden şu özelliği göz önünde tutmak gerekir; saksı değil, bitki kendini göstermelidir. Örneğin, büyük bir saksıya küçücük bir süs bitkisi dikilirse süs bitkisinin kaybolduğunu görürüz.

17 Su ve Sulama İç mekan süs bitkileri yetiştiriciliğinde en önemli konulardan biride sulamadır. Sulama suları normal ısı derecesinde, dinlendirilmiş ve havadar olmalıdır. Soğuk, havasız, tuzlu ve kireçli sular sulama suyu olarak önerilmez. Sular, yağmur, kuyu, kaynak ve durgun sular diye adlandırılırlar. Yağmur suları ve akarsular tercih edilenleridir. Sulamayı etkileyen en önemli etmenlerden biri bitki çeşididir. Örneğin kaktüsler ve sukkulent bitkiler palmiyeler, eğreltiler ve sklamenlere göre daha az suya ihtiyaç duyarlar. Bitkiler etkin gelişme dönemlerinde dinlenme dönemine göre suya daha çok gereksinme duyarlar. Ancak bitki goncaya kaktığında suyunu biraz azaltmalıdır. Eğer kökler toprak içerisinde fazlaca yayılıp tüm saksıyı doldurmuş ise, su bitki tarafından kolayca alınır ve topraktaki nem kısa sürede kaybolur. Bu durumda bitkileri sık sulamak gerekir. Su tutma kapasitesi düşük olan kumlu topraklarda yetiştirilen bitkileri, humusça zengin tınlı topraklardakine oranla daha sık sulamak gerekir. Sulama süresi ve miktarı bitki türüne göre değişir. Genel olarak su miktarının, saksı altından çıkmayacak ölçüde olması önerilir. Her sulamada fazla miktar su verilip, saksı altından çıkması, toprağın devamlı yıkanması ve besin maddelerinin süzülüp gitmesi demektir. Sulama yalnız topraktan değil, ara sıra yapraklara su püskürtmek suretiyle de olur.

18 Kilden yapılmış saksılar gözenekli olup, suyu toprak yüzeyi yanında saksı kenarındaki gözeneklerden de kaybederler. Bu nedenle bu tip saksılardaki topraklar plastik vb saksılara göre daha çabuk kurudukları için daha sık sulanmaları gerekir. Bazı bitkiler için belirli iklim koşullarında günde 2-3 kez dahi sulama yapmak gerekirken, bazı bitkileri haftada 2-3 kez sulamak yeterlidir. Su bitkiler için son derece önemlidir, ama aşırı sulamada hiç su vermemek kadar tehlikelidir. Önemli olan nokta bitkileri her gün gözlemek ve her akla geldiği zaman değil, suya gereksinim gösterince sulamaktır. İyi bir yetiştirici gözle izlemek veya dokunmak suretiyle bitkinin suya gereksinim duyup duymadığını anlayabilir. Eğer bitkide solma belirtileri varsa, büyük bir olasılıkla susuz demektir. Sulama yaparken su birden verilmemeli, yavaş yavaş ve saksı toprağını oymayacak şekilde verilmelidir. Kural olarak bitkilerin günün sıcak saatlerinde sulanmaması gerekir. Gelişme dönemi olan ilkbahar ve özellikle yaz aylarında akşamüzeri sulama yapılması uygundur.

19 Gübre ve Gübreleme Tüm kültür bitkileri gibi iç mekanlarda yetiştirilen süs bitkileri de, normal ve sağlıklı bir gelişim için yeterli ve dengeli bir beslenmeye gereksinim duyarlar. Toprakların özelliklerini düzeltmek, bitkisel üretimi nitelik ve nicelik yönünden artırmak amacıyla toprağa verilen her türlü organik ve inorganik kökenli maddelere “gübre”, bu maddelerin toprağa verilme işlemine de “gübreleme” adı verilir. Bitkiler azot (N) fosfor (P) potas (K) olmak üzere üç ana besin maddesine öncelikle ihtiyaç duymalarının yanı sıra, magnezyum, demir, kükürt gibi tali maddelere de ihtiyaç gösterirler. Bu bitki besin maddelerini gübreleme ile bitkilere kazandırabiliriz. Gübreler topraktan verilebildiği gibi yapraktan da verilebilir. İç mekan süs bitkilerinde; Kullanılacak gübreler hafif asit özellikte olmalıdır. Gübrelemeden önce saksı toprağı iyice sulanmalıdır.

20 Gübreleme kesinlikle doğrudan güneş ışığı altında yapılmamalı, gübrelerin akşama doğru gübrelenmesi tercih edilmelidir. Yaprakları alaca renkli olan bitkilere az gübre verilmelidir. Aksi halde yaprakların yeşil renk aldığı görülür. Yalnız yaprakları için yetiştirilen sürekli yeşil otsu bitkilerin, genellikle kış sonundan sonbahar başlangıcına değin gübrelenmelerine karşın, çiçekleri için yetiştirilen bitkiler esas gelişme döneminde, tomurcuk ve çiçek oluşumu sırasında, yapraklarını döken süs bitkiler ise bir miktar yapraklandıktan sonra gübrelenirler. Saksı bitkilerinde, saksı toprağı hazırlanırken bir miktar çiftlik gübresi konulmakla birlikte, gelişme periyodu içinde de suda bekletilerek şerbet halinde verilir. Verilecek miktar, gübre çeşidine göre değişmekle birlikte (güvercin, tavuk) ortalama ¼ çay bardağı olmalıdır.

21 Budama Süs bitkilerinde, gençleştirme ve şekil verme amacıyla yapılan bir işlemdir. Gövdeleri odunsu yapıda ve fazla boylanma özeliğinde olan iç mekan süs bitkilerini bodurlaştırmak ve alt kısımlardan başlayarak dallanmalarını sağlamak için budamak gereklidir. Saksı bitkilerinde hafif bir budama yapılır. Park ve bahçe bitkilerinde, çok yıllık süs bitkileri, ağaç ve ağaçcıklarda uygulanır. Ağaç ve ağaçcıklarda budama, ilkbahar öncesi gözler uyanmadan yapılmalıdır. Büyüme döneminde daha hızlı gelişen üst sürgünleri zayıflatmak için, yumuşak tepe sürgünleri alma ile yan dallarının daha iyi gelişmesi ve daha bol çiçeklenmesi sağlanır. Bazı bitkilerde iki çiçek arandığından yan tomurcukların koparılması ile uç tomurcuklar daha güçlü büyür ve daha iri, güzel çiçekler elde edilir.