İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Danışmanı

... konulu sunumlar: "İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Danışmanı"— Sunum transkripti:

1 İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Danışmanı
6111 SAYILI KANUNDA YAPILAN ÖNEMLİ İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU DEĞİŞİKLİKLERİ - Murat ÖZDAMAR İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Danışmanı 1 1

2 TORBA KANUN YÜRÜRLÜKTE
6111 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 25 Şubat 2011 Tarih Ve (Mükerrer) Sayılı Resmi Gazetede Yayınlandı. Yürürlük tarihi birden fazla

3 Yapılandırmanın kapsamı
İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK AÇISINDAN SAYILI TORBA KANUNDA; 1- SGK prim affı 2- SGK istihdam teşviki sayılı Kanunlarda Değişiklikler düzenlendi.

4 BAĞ-KUR’LULAR SSK SİGORTALISI OLABİLECEK
Zorunlu 4/b sigortalısı iken hizmet akdi kapsamında çalışmaya başlayanların 4/b sigortalılıkları askıya alınacak. Bunlar bu sürelerde 4/a sigortalısı sayılacak. Bu düzenleme geçmiş dönemler için uygulanmayacak. Kanunun yürürlük tarihinden önce 4/b sigortalısı olması gerektiği halde 4/a kapsamında primi ödenenler eskiden olduğu gibi mahsuplaşma yapacak m 4 4

5 SSK SİGORTALILARI ERKEN EMEKLİ OLABİLİR
Vergi mükellefi yada şirket ortağı olanlar hizmet akdiyle çalışmaları nedeniyle 4/a sigortalısı sayılacaklarından 4/a şartlarından daha erken zamanda emekli olmaya hak kazanabilecek. 5 5

6 DİĞER SİGORTALILIK VARSA TARIM BAĞ-KUR’U DEVRE DIŞI
Tarımsal faaliyeti nedeniyle 4/b kapsamında sigortalı olanlar, daha sonra ticari faaliyette bulunursa normal Bağ-Kur’lu, SSK’lı olarak işe girerse SSK sigortalısı sayılacak.

7 YIL İÇİNDE 90 GÜNDEN AZ SSK’LI ÇALIŞANLARIN YEŞİL KARTI İPTAL EDİLMEYECEK.
Bir takvim yılı içinde SSK sigortalısı olarak 90 günden az çalışmış olanların YEŞİLKARTI iptal edilmeyecek. Çalıştığı süre içinde SSK şartlarından, işten çıkınca YEŞİLKART kapsamında sağlık yardımı alınabilecek.

8 STAJDA ZORUNLULUK KALKTI
Torba Kanun’da yapılan ufak bir değişiklik ile 5510 sayılı Kanun’un çıraklık ve stajyerlik ile ilgili hükmündeki “zorunlu” kelimesi çıkarılarak, tüm işverenlere işyerlerine çırak ve stajyer çalışan işe alma hakkı getiriliyor. Artık 20 veya daha çok değil 10 (5) veya daha çok işçi çalıştıran işyerleri de işyerlerinde çırak ve stajyer çalıştırabilecek

9 ÇIRAK VE STAJYERLERİN ÜCRETİ DEĞİŞTİ.
3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun 24. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 2/3’ü nispetinde” ibaresi “her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin net tutarının 1/3’ü nispetinde yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde 2/3’ü nispetinde” şeklinde değiştirilmiştir.

10 ÇIRAK-STAJYERLERİN ÜCRETİ DEĞİŞTİ.
ila dönemleri arasında İşçi Sayısı 20 den az ise 570,2 1/3= 190,07 TL , 20’ den fazla ise 570,21 x 2/3= 380,14 TL ücret ödenmesi gerekecek. Stajyerlerin ücretlerini yeni yasa hükümleri doğrultusunda hesaplanmayı unutmayalım.

11 ÇIRAK VE STAJER ÖĞRENCİLER SAĞLIK YARDIMI ALABİLECEK
3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanuna tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bunlar 4/a kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.” 11 11

12 İŞ-KUR MESLEK EDİNDİRME KURSUNA KATILANLAR SAĞLIK YARDIMI ALABİLECEK
Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, 4/a kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.” 12 12

13 ERKEN DOĞUM NEDENİYLE KULLANILAMAYAN İZİNLER
Sigortalı kadın işçinin erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı süreler doğumdan sonraki izin sürelerine eklenecek ve bu süreler için geçici iş göremezlik ödeneği (analık parası) alınabilecek. 13 13

14 KISMİ SÜRELİ ŞÖZLEŞME İLE ÇALIŞANLAR BU SÜRELERİ BORÇLANABİLECEK
4857 sayılı İş Kanununa göre, Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar, primi ödenmeyen süreleri borçlanabilecek. Sigortalı bu süreler için GSS primi ödemiş ise borçlanma tutarı prime esas kazancın %20’si olacak. Borçlanılan süreler 4/a kapsamında sigortalılık sayılacak. 14 14

15 KISMİ SÜRELİ İŞ ŞÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLAR İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLURSA SSK’LI SAYILACAK
4857 sayılı İş Kanununa göre, Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar, primi ödenmeyen süreler için isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyebilecek. İsteğe Bağlı prim ödenen bu süreler 4/a kapsamında sigortalılık sayılacak. 15 15

16 TOPLULUK SİGORTASINA TABİ İŞÇİLERİN İSTEĞE BAĞLI SİGORTASI 4/A KAPSAMINDA
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4/a bendi kapsamında sigortalı. Bunların isteğe bağlı sigorta ödemeleri bundan böyle 4/A kapsamında. Üstelik değişiklik 1 Ekim 2008 den geçerli olacak. m 16 16

17 STAJER AVUKATLAR SAĞLIKTAN YARARLANABİLECEK
1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık stajı yapmakta olanlardan genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar, staj süresi ile sınırlı olmak üzere genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu şekilde genel sağlık sigortalısı sayılanların GSS primleri prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının % 6'sı olacak. Bu primler Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenecek. 17 17

18 TRAFİK KAZALARINDA SAĞLIK GİDERLERİNİ SGK KARŞILAYACAK
Trafik kazası geçiren vatandaşların tedavi giderleri SGK tarafından karşılanacak. Bu tedavi sırasında kişinin sigortalı olup olmadığı veya prim gün sayısının yeterli olup olmadığı, prim borcunun bulunup bulunmadığı sorgulanmayacak. 18 18

19 BİR AYA KADAR OLAN ÜCRETSİZ İZİNLERDE HASTALIK PARASI ALINABİLECEK
4 /A kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı İş Kanununun 56. ve 74. maddeleri ile diğer iş kanunlarında ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıkları devam edecek. İstirahat parası almak mümkün m 19 19

20 16 YAŞ ALTI SİGORTALININ SGK PRİMİ DÜŞTÜ
16 yaş altı asgari ücret üzerinden ücret alanlar için torba kanun sonrasında 16 yaş üstü asgari ücret uygulanmasına gerek kalmayacak. 5510 sayılı Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır. 16 yaşından küçükler için asgari ücretin işverene maliyeti 2011 yılının ilk yarısı için 42,70 TL azaldı. m 20 20

21 AYNI ANDA BİRDEN ÇOK TEŞVİKTEN YARARLANMAK MÜMKÜN
Aynı anda birden çok teşvikten yararlanmak mümkün. Öncelikle 5 puan indirim teşvikinden yararlanılacak. Sonrasında diğer teşvikten yararlanılacak. 21 21

22 YERSİZ ÖDEMELERE 24 AY TAKSİT İMKANI
Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler 24 aya kadar taksitle ödenebilecek. 22 22

23 ÇALIŞAMAZLIK BELGESİNİN CEZASI DÜŞÜRÜLDÜ
4/A kapsamındaki sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde 100. maddeye istinaden Kurumca işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacak. 23 23

24 GSS 1 OCAK 2012 TARİHİNDE ZORUNLU OLUYOR
GSS 1 Ocak 2011 tarihinde zorunlu olacak. Zorunlu olarak GSS’ li olanlar gelir testine girecek. Geliri asgari ücretin üçte birinin altında olanların GSS primini devlet ödeyecek. 24 24

25 GELİR TESTİ SONUÇLANANA KADAR GSS PRİMİ ASGARİ ÜCRET ÜZERİNDEN BELİRLENECEK
Hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için GSS başvurusunda bulunanların gelir testleri Kurumca sonuçlandırılıncaya kadar prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı (aylık asgari ücret) prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır. Gelir testi sonucu; aile içindeki gelirleri asgari ücretin altında kalan GSS’ lilerin bu sürelerde gelir testi sonucuna göre ödemeleri gereken tutarların üzerinde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilir. 25 25

26 BEKAR KIZ ÇOCUKLARI YAŞINA BAKILMAKSIZIN ANNE-BABASI ÜZERİNDEN SAĞLIK YARDIMI ALACAK
Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kız çocukları (bekar yada dul) çalışmaya başlayınca kendi sigortalılıkları üzerinden, işten ayrılınca anne yada babasının üzerinden sağlık yardımı alabilecek.Belirleyici olan faktör, kızın yaşı, bekar yada dul olup olmaması değil 1 EKİM 2008 tarihinde hak sahibi niteliğini taşıyıp taşımaması 26 26

27 TARIM SİGORTALILARININ HAK SAHİPLERİ SAĞLIKTAN YARARLANABİLECEK
2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi sigortalılar ile bunların bu Kanuna göre bakmakla yükümlü oldukları kimseler, genel sağlık sigortası hükümlerine göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanma hakkına sahip olacak. 4857 sayılı İş Kanununun 13. ve 14.maddelerine göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların eksik günlerine ait GSS primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü 1 Ocak 2012 tarihinde başlayacak. 27 27

28 TARIM SİGORTASI GERİ GELİYOR
Sigortalı olmayan, kendi sigortalılıklarından dolayı bu kanunlara göre gelir veya aylık almayan ve 18 yaşını doldurmuş olanlardan; tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, ilgili muhtarlık, birlik, kuruluş, il veya ilçe tarım müdürlükleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip onaylanmış belgeler ile talepte bulundukları tarihten itibaren sigortalı sayılacak. Tarım sigortalıları 4/a kapsamında sigortalı sayılacak. 28 28

29 TARIM SİGORTASI GERİ GELİYOR-II
Tarım sigortalılarının iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmeleri için iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olmaları ve sigortalılıklarının sona ermemiş olması, iş kazası veya meslek hastalığından dolayı iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya iş göremezlik geliri yada malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranacak. Prim oranı prime esas kazancın %34,5’i olacak. 29 29

30 ŞEHİR İÇİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA ÇALIŞANLAR 4/A SİGORTALISI OLACAK.
Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile 4/b kapsamında sayılan Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sigortalılıkları, kendileri tarafından 30 gün üzerinden prim ödemeleri suretiyle sağlanacak. Sigortalılar hakkında; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası ve istekleri halinde işsizlik sigortası hükümleri uygulanacak. 30 30

31 TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA ÇALIŞANLAR İSP PRİMİ ÖDEYEBİLECEK
Şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışan sigortalılar, prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak üzere kendileri tarafından belirlenecek günlük kazancın otuz katının % 32,5’i oranında prim ödeyecek. Bu prim oranının % 20’si MYO, % 12,5’i GSS primidir. İşsizlik sigortasına tabi olmayı isteyenlerin, sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primini ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödememeleri halinde, o aya ait işsizlik sigortası primini ödeme hakları düşecek. 31 31

32 ARAÇ SAHİPLERİ 4/B’Lİ SAYILACAK
Ticari taksi ile dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma araçlarını işleten kişilerin vergi mükellefi olmaları halinde, bu kişiler Kanunun 4/b kapsamında sigortalı sayılacak. Toplu taşıma araçlarında çalışan emekliler prim ödemekten muaf tutuldu. 32 32

33 TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA ÇALIŞAN ŞOFÖRLERİ BİLDİRMEYEN MESLEK KURULUŞLARINA CEZA UYGULANACAK
Toplu taşıma araçlarında çalışan şoförleri SGK’ ya yasal süresi içinde bildirmeyen kanunla kurulu meslek kuruluşları, oda ve birliklere bir aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak. 33 33

34 KAPANAN İŞYERLERİNİN 50 TL ALTINDAKİ BORÇLARI SİLİNECEK
Kapanan, iflas eden işyerlerinin 31/7/2010 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 50 lirayı aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’ilerinin ve aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 50 lirayı aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek.

35 BAĞ-KUR SİGORTALILARININ SAĞLIK PRİMİ
Bağ-Kur kapsamında aylık almakta olanlarla aylık bağlanacaklara aylık bağlamaya esas tüm hizmetleri süresince on yıl süreyle hastalık sigortası veya sağlık sigortası veya GSS primi ödememiş olanlardan, hastalık sigortası, sağlık sigortası ve GSS primi kesilmiş olan süreler düşülmek kaydıyla, aylıklarının % 10’u oranında ve 10 yılı tamamlayacak süre kadar GSS primi kesilecek. Ancak, bu maddenin yürürlük tarihinden önce yapılan kesintiler iade edilmeyecek. m 35 35

36 SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİ AYLIKLARI ARTTI
SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları 2011 yılı Ocak ödeme döneminden geçerli olmak üzere 1500 TL ve altında olanlar için 60 TL ve 1500 TL’nin üstünde olanlar için de yüzde 4 oranında artırıldı yılı Temmuz ödeme döneminden geçerli olmak üzere % 4 oranında da zam var. m 36 36

37 YENİ BORÇLANMALAR GELDİ
12 EYLÜL BORÇLANMASI 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında  veya  tutuklulukta geçen  süreleri  için kendilerinin  ya  da  hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde talepte bulunması kaydıyla, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri borçlanılabilecek m 37 37

38 YENİ BORÇLANMALAR GELDİ USTA ÖĞRETİCİ BORÇLANMASI
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini 41. madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri tarafından borçlanabilecek. Borçlanılan bu süreler 4/a kapsamında sigortalılık süresi sayılacak. 38 38

39 SGK BİLDİRGESİ ASILMAYACAK
Aylık prim ve hizmet belgesinin Kurumca onaylanan bir nüshasını sigortalının çalıştığı işyerinde, birden ziyade işyeri olması halinde ise sigortalının çalıştığı her işyerinde ayrı ayrı olmak üzere, Kuruma verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden başlanarak, müteakip belgenin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar, sigortalılar tarafından görülebilecek bir yere asmak zorunluluğu kaldırıldı. Ancak, APHB’yi işyerinde bulundurmakta fayda var. m 39 39

40 İŞSİZLİK SİGORTASINDA SON 120 GÜN ÇALIŞMA ŞARTI KALKMADI
4447/51. maddedeki “, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “ve bu Kanunda yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış” şeklinde değiştirilmiştir. Ancak, 4447 Sayılı Kanunun 50. maddesinde “Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde; a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, Süre ile işsizlik ödeneği verilir.” Hükmü devam ediyor. m 40 40

41 İŞÇİ ALACAKLARINI MEMUR İNCELEYECEK
İş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikayetleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüklerindeki memurlar da inceleyecek. Çağrıldığı halde gitmeyen/defter belge sunmayana ceza verilecek m 41 41

42 YERSİZ 65 YAŞ AYLIĞI ALANLAR % 50 ZAM ÖDEMEKTEN KURTULACAK
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında almakta oldukları aylıkları %50 fazlası ile geri alınması gerekenlerden, %50 fazlaya ilişkin tahsil edilmemiş tutarların tahsilinden vazgeçiliyor.

43 65 YAŞINDAN BÜYÜK ÇİFTÇİLER PRİM ÖDEMEK ZORUNDA DEĞİL
65 yaşından büyük bile olsalar Tarım işletmesi sahibi yani bağı-bahçesi-tarlası olup da çiftçilik yapanlar istemeseler dahi SGK sigorta primi ödemek zorundaydı. Yeni düzenlemeye göre 65 yaşından büyük olan Tarım Bağ-Kur’luları SGK’ya prim ödemek zorunda değil.