DIŞ AKIMLA KORUMA 19 19.

... konulu sunumlar: "DIŞ AKIMLA KORUMA 19 19."— Sunum transkripti:

1 DIŞ AKIMLA KORUMA 19 19

2 DIŞ AKIMLA KORUMA Akım gereksiniminin yüksek olduğu depolar ve çapı büyük uzun boru hatlarının korozyona karşı korunmasında bu yöntem öncelikle uygulanır 19 19

3 DIŞ AKIMLA KORUMA Dış akımla korumanın yararlarını şöyle özetlenebilir: (a) Koruma devresine verilebilen akım herhangi bir sınırlamaya tabi değildir ve akım gereksinimine uygun olarak kolayca kontrol edilebilir. Bu özelliği ile kullanım alanı geniş ve uyum yeteneği ileri bir yöntemdir. 19 19

4 DIŞ AKIMLA KORUMA (b) Direnci yüksek zemin ve diğer ortamlarda kullanılabilir. (c) Geniş yüzeyli ve uzun yapıların korunmasında daha ekonomiktir. (d) Kaplanmış veya kaplaması yıpranarak etkenliğini belirli ölçüde kaybetmiş eski yapıların korunmasında başarı ile uygulanabilir 19 19

5 DIŞ AKIMLA KORUMA Bu yararlarına karşılık
(a) İlk yatırım, işletme ve bakım masraflarının yüksekliği ve (b) katodik olarak korunmayan çevredeki diğer yapılar üzerinde korozyonu arttırıcı etkisi dış akımla korumanın sakıncası olarak görülebilir. 19 19

6 DIŞ AKIMLA KORUMA Akım gereksinimi çoğunlukla koruma yerine en yakın enerji hatlarından sağlanır. Ancak enerji hatlarına ulaşılamayan bölgelerde motorgeneratör setleri rüzgarla tahrik edilen generatörlerden yararlanılır. Enerji nakil hattından çekilen dalgalı akım bir doğrultaçtan geçirilerek doğru akıma dönüştürülür. 19 19

7 DIŞ AKIMLA KORUMA Uygun kalınlıkta kablolarla korunacak yapı doğrultacın eski kutbuna ve kok yatağı içine yerleştirilen anot (veya anotlar grubu) ise artı kutbuna bağlanır. Koruma devresi verilecek akımın büyüklüğü korunan yapının ölçülerinden, yüzey kaplamasının kalitesi de göz önünde bulundurularak tahmin edilebilir. 19 19

8 DIŞ AKIMLA KORUMA Tablo 6. Dış akım anotlarının özellikleri ve kullanım alanları 19 19

9 DIŞ AKIMLA KORUMA Şekil 101. Dış akımla katodik korumada çok sayıda anot kullanılması 19 19

10 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Şekil 102. Kaçak akımların kaynağına ilişkin bir örnek: doğru akım kullanan taşıma araçlarının zemine döşenmiş boru hatları üzerindeki bozucu etkisi 19 19

11 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Şekil Elektrikli tren sisteminde kaçak akım sorununnun şematik gösterimi 19 19

12 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Şekil 108. Kaçak akım korozyonunun katodik polarizasyonla önlenmesi 19 19

13 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Korozyon hızı kaçak akımın büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Doğru akımla çelik raylar üzerinde çalışan taşıma araçlarına ek olarak doğru akım kullanan endüstriyel tesisler (elektrolitik kaplama tesisleri vb.), yüksek gerilimli doğru akım nakil hatları ve katodik koruma tesisleri kaçak akımların önemli kaynaklarıdır 19 19

14 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Özellikle dış akımın kullanıldığı koruma tesislerinden kaynaklanan kaçak akımlar çevredeki depo ve boru hatlarının korozyonuna yol açarlar. Yeraltı yapılarının çok yoğun olduğu endüstriyel bölgelerde bu tür sorunlara sık rastlanır. 19 19

15 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Kaçak akım korozyonun önlenmesi için iki tür yöntemden yararlanılır. Birinci yöntemde devresinden saparak komşu yapı içine giren akımlar özel olarak döşenen bir kabloyu izleyerek ana devreye dönerler 19 19

16 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Tramvay örneğinden bu rayla komşu boru hattını bir kablo ile bağlayarak gerçekleştirilir. Ters yönde akım geçişini önlemek için yalnız bir yönde geçişe izin veren özel ventiller kullanılır 19 19

17 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Korunan depo ile kaçak akımdan etkilenmesi beklenen komşu boru hattı bir kablo ile iliştirilir. Ayrıca depo ve boru hattı üzerinde potansiyel dağılımını homojenleştirmek için anotların yer ve konumları en uygun şekilde belirlenmeye çalışır 19 19

18 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Borunun depo ile birlikte korozyona karşı korunması için devreye verilen akım yükseltilir. Böylece artan işletme masraflarının depo ile boru sahibi arasında paylaşması gerekir. 19 19

19 KAÇAK AKIM KOROZYONU VE ÖNLENMESİ
Kaçak akımların zamanla değiştiği hallerde korozyonu beklenen komşu yapıların ayrı bir akım kaynağı ile katodik olarak korunmaları gerekir. Ancak kaynaktaki akım çıkışı söz konusu yapının potansiyelini sabit tutacak şekilde kontrol edilmelidir. Bu tür kontrol potansiyostat adı ile tanıdığımız cihazlarla sağlanır 19 19