GEOGRAFIC INFORMATION SYSTEMS

... konulu sunumlar: "GEOGRAFIC INFORMATION SYSTEMS"— Sunum transkripti:

1 GEOGRAFIC INFORMATION SYSTEMS
GIS SİSTEMLERİ GEOGRAFIC INFORMATION SYSTEMS

2 GIS=CBS=Coğrafi Bilgi Sistemleri
Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik-olmayan bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir. Ne, nerede sorusunun cevabı olarak geliştirilmiştir.

3 CBS’nin tarihçesi Wall drawing of Catal Hyük, in Anatolia, Turkey,
showing a city plan and erupting volcano visible from the city, (ca B.C.)

4 Babylonian Clay Tablet map (and reconstructed drawing)
from Ga-Sur, northern Iraq (ca B.C.)

5 MIMO (W. Tobler) sistemi geliştirildi Waldo Tobler, haritacılığa bilgisayarı uygulamak için MIMO (map in-map out) diye isimlendirilen temel bir model tasarladı. MIMO sisteminin asıl ilkesi, koordinatlandırma, veri saklama, veri analizi ve görüntüleme işlemlerinin temelidir. MIMO sistemi GIS yazılımında bulunan standart tüm öğeleri kapsıyordu. CGIS –Kanada Coğrafi Bilgi Sistemleri kuruldu KanadaCoğrafi Bilgi Sistemlerinin Gelişimi, Roger Tomlinson önderliğinde başlatıldı. Sisteme  Kanada’nın ulusal tapu kayıtlarının analizi için ihtiyaç duyuldu ve GIS’in pek çok bakış açısına öncülük etti. CBS’nin kavramsal anlamda ilk olarak ortaya çıkışını sağlamıştır. Ve ilk teorik CBS çalışması olarak bilinir. Bu proje ile, çizgi tabanlı eğim haritalarının bilgisayar aracılığıyla üretilebileceği anlaşılmıştır. Proje 1970 de tamamlanarak hayata geçirildi. Harvard Laboratuarı kuruldu Bilgisayar grafikçileri için Harvard Laboratuarı Howard Fisher tarafından kuruldu. Laboratuar, konumsal veriler için öncü yazılımlar yaratan önemli bir araştırma merkeziydi. GIS endüstrisinde kilit isimlerin çoğu burada çalışmaktadır. Bu isimler; David Sinton (Intergraph), Jack Dangermond (ESRI), Lawrie Jordan and Bruce Rado (ERDAS), Hans Koeppel and Nicos Polydorides’ dir.

6 1969 ESRI ( Enviromental Systems Research Institute) şirketi kuruldu
1969 ESRI ( Enviromental Systems Research Institute) şirketi kuruldu. ESRI Logo Çevresel Sistemler Araştırma Enstitüsü, Jack &Laura Dangermond tarafından 1100 dolar sermaye ile California’da kurulmuştur. 1970’li yıllarda sadece yazılım geliştirme ile ilgilenmeyip hem de yazılım yüklenmesi, desteği, veritabanı tasarım uygulamaları, programlama ve veritabanı otomasyonu ile ilgilenen uluslar arası bir firmadır. CBS pazarındaki pazar payı dünyada en fazla olan iki yazılım üreticisinden biridir. Intergraph firması kuruldu. Intergraph Logo Intergraph firması Jim Meadlock tarafından kurulmuştur. Bilgisayar grafik sistemleri (CAD/CAM/CAE,GIS/AM-AE) alanında çalışma yapan bir yazılım geliştirici ve donanım üretici firmadır.Integraph’ın ürünleri CBS sektörüne yönelik olarak veri üretimi ve girişi, veri yönlendirme ve yönetimi, veri sorgulama ve analizi,verimli sunumu konularında dört temel çalışma grubunda sınıflandırılmıştır. CBS yöneticilerine MGE ve FRAMME, kullanıcılara GeoMedia, izleyicilerine VistaMap ve internet üzerinden izleyenler için de GeoMedia Web Map yazılımlarını sunmaktadır.  Design With Nature kitabı yayınlandı The 1995 edition cover Harita katmanlarının üst üste bindirilmesine yönelik tekniklerin gelişmesine öncülük eden, “Design With Nature” adlı kitap Ian McHarg tarafından yayınlandı.

7 GPS projesi başladı Global Positioning System (GPS) projesi, dört Navstar uydusunun ilkinin fırlatılması ile ikinci safhasına geçti. GPS, uzayda konumları belli olan GPS uydularından gönderilen radyo sinyalleri yardımıyla karada, denizde,havada ve uzaydaki, konumları belli olmayan noktalara ait hassas üç boyutlu konum, yön ve zaman belirlemek amacıyla USA askeri birimleri tarafından ortaya atılmış bir sistemdir. GPS ile, klasik yersel ölçme sistemlerinden farklı olarak, her türlü hava şartlarında 24 saat boyunca çalışmak mümkündür.  1981-ARC/INFO yazılımı geliştirildi ARC/INFO logo Arc/Info yazılımı ESRI tarafından ilk kez piyasaya sürüldü. Bu yazılım, veri tabanı temelli, güçlü ve esnek yapıya sahip bir CBS yazılımıdır ve CBS pazarının en önde gelen yazılımlarından biridir.Arc/Info; harita otomasyonu, veri dönüşümü, veritabanı yönetimi, harita çakıştırma, konumsal analiz, etkileşimli görüntüleme ve kodlama, ağ analizi, niteliklerin harita üzerine yazımı ve topoğrafik analiz işlemlerinde etkin çözümler sunmaktadır.Arc/Info’yu benzerlerinden ayıran en önemli özelliği, sayısal harita sistemlerinin geleneksel kartoğrafik yapılarını, ilişkisel veritabanı yönetim sistemleri etrafında kurulmuş olan güçlü analiz sistemleri ile entegre edilebilmesidir. GPS uygulamaya geçti.GPS JPO Logo GPS (Global Positioning System) projesi, GPS uyduları ile iletişime geçerek uygulanmaya başlandı.

8 CBS Teknolojisinin Kullanım Alanları
Bilimsel araştırmalar Askeri uygulamalar, hava, deniz ve kara Kaynak yönetimi, varlık yönetimi Kartografya Alt yapılar (doğalgaz, elektrik, su) Arkeoloji Çevresel etki değerlendirmesi, kentsel planlama Kriminoloji Coğrafi tarih Pazarlama Lojistik Maden haritalama Tarım (ekili alanların tespiti, toplam mahsül hesaplama) Trafiği izleme (Araç takip sistemleri) Meteoroloji Arama kurtarma ve diğer amaçlar için kullanılabilir. Daha genel manada CBS, analizler yapma imkanı sunan ve bu analiz sonuçlarına göre doğru kararlar vermeyi kolaylaştıran bir sistemdir.

9 CBS'nin Beş Temel Bileşeni Vardır.

10 Yazılım CBS yazılımları, coğrafi verinin depolanması, analizi ve görüntülenmesi için gerekli fonksiyon ve araçlar sağlar: Network Yazılımı (TCP-IP...) İşletim Sistemi Yazılımı (Unix, Linux, WINDOWS...) CBS Yazılımı (ARC/INFO, MAPINFO, INTERGRAPH MGE: Modular GIS Environment, IDRISI) Uygulama Yazılımları, (CBS yazılımının makro dili ile yazılan programlar ile bu yazılımın desteklediği diller)

11

12 Donanım CBS'nin işlemesini mümkün kılan bilgisayar ve buna bağlı yan ürünlerin bütünü donanım olarak adlandırılır. Bütün sistem içerisinde en önemli araç olarak gözüken bilgisayar yanında yan donanımlara da ihtiyaç vardır. Örneğin, yazıcı (printer), çizici (plotter), tarayıcı (scanner), sayısallaştırıcı (digitizer), veri kayıt üniteleri (data collector) gibi cihazlar bilgi teknolojisi araçları olarak CBS için önemli sayılabilecek donanımlardır.

13

14 İnsanlar Sistemin varoluş nedenidir. Sistem Yöneticisi Sistem Analisti
Veritabanı Yöneticisi Veri İşleme Uzmanı Harita Mühendisi Veri Giriş Operatörü Bilgisayar Mühendisi/Teknisyeni Son Kullanıcılar

15 Yöntemler Sistemin başarılı olarak çalışmasını sağlayan kurallar ve bu kuralların birbiriyle olan ilişkilerini düzenleyen mantık zincirlerinden oluşan matematiksel yapılardır. Veri yönetimi İnsan kaynakları yönetimi Mali kaynaklar yönetimi Kalite yönetimi Risk yönetimi Zaman yönetimi Standartlar

16 Veri Veri, bir CBS kurulumunun %80’ini ve aynı zamanda maliyetin de %65’ini oluşturur. Mekansal veri; geometrik veridir ve konum bilgisi içerir. Öznitelik verisi; konumu bilinen nesnelere ait tanımsal bilgiler içerir. Topolojik veri; verilerin birbirine bağlanma bilgisini içerir.

17 Kullanılan İki Tip Veri Sistemi Vardır
Vektör Veri Noktalar tek bir koordinat çifti ile, çizgi ve alanlar sıralı koordinat serileriyle temsil edilirler. Nokta(Ağaç,Araba..) Çizgi(Yol,Nehir..) Poligon(Bina,Göl)

18 Kullanılan İki Tip Veri Sistemi Vardır
Raster Veri (Piksel) Çalışma alanını düzgün kareler ağına böler. Her piksel tek bir değer içerir.Pikselin minimum lineer boyutuna çözünürlük denir. Pikselin koordinatı satır ve sütun numarasıyla belirlenir.Vektör gösterimde boş alan olarak görünen alanlar, raster gösterimde doludur.

19

20 CBS’nin Adımları Bir CBS için harcanan zaman, emek ve maliyetin;
%80’ini veri toplama %15’ini veri depolama, işleme ve analiz %5’ini veri sunuşu kaplamaktadır.

21 CBS de Veri Kaynakları Yersel Ölçme Yöntemleri GPS Fotogrametri
Uzaktan Algılama Mevcut Haritaların Sayısallaştırılması

22 CBS de Veri Kaynakları GPS: Dünyanın herhangi bir yerinde bulunan bir kullanıcının konumunu belirleyen ve en az 4 uydudan sinyal varış zamanının ölçülmesi esasına dayanan bir uydu ölçme sistemidir. Fotogrametri: Hava araçlarına monte edilmiş algılayıcı sistemlerden alınan görüntülerin kayıt, ölçme, değerlendirme ve yorumlama işlemleri sonunda, cisimlerhakkında 3 boyutlu geometrik bilgileri elde etmeye yarayan bir teknoloji ve bilim dalıdır. Uzaktan Algılama: Uydulara yerleştirilen tarayıcı ve algılayıcılar aracılığıyla, görüntüsü alınacak obje ile arada hiçbir fiziksel bağlantı ve temas olmaksızın, yeryüzüne ilişkin her türlü verinin toplanması teknolojisi ve bilimidir.

23 CBS Nasıl Çalışır CBS yeryüzüne ait bilgileri, coğrafik anlamda birbiriyle ilişkilendirilmiş tematik harita katmanları gibi kabul ederek saklar. Bu basit ancak konumsal bilgilerin değerlendirilmesi açısından son derece güçlü bir yaklaşımdır.