Yrd. Doç. Dr. Pelin DÜNDAR Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi

... konulu sunumlar: "Yrd. Doç. Dr. Pelin DÜNDAR Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 Yrd. Doç. Dr. Pelin DÜNDAR Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi
Gazetecilik Bölümü Yrd. Doç. Dr. Pelin DÜNDAR

2 Giriş Tanım Detay Sinerji kelimesi, Fransızca “synergie” kelimesinden türetilmiştir ve birlikteçalışmak anlamına gelmektedir (Harris, 2004a: 359). Merriam Webster Dictionary (2009) varlıkları, Oxford Advanced Learner’s Dictionary (2009) birey ya da şirketleri temel alarak “birden fazla sistem ya da şirketin bir araya gelerek çalışmaları sonucunda bireysel olarak elde edebileceklerinin ötesinde enerji, güç ve başarı elde etmeleri” şeklinde tanımlamaktadır. 2000’ li yıllardan itibaren batı dünyasında o döneme kadar etkili olan ‘ya, ya da’ yaklasımı yerine, Japonya gibi ülkelerin sinerji yaklasımını ortaya koyan, ‘hem, hem de’ yaklasımı ön plana çıkmıstır (Darwin, 1996, 21). Sinerji en yalın halde ‘‘görevdaslık’’ olarak tanımlanabilir. ‘‘Görevdaslık, bir görevin yerine getirilmesi için birkaç organın birlikte çalısması durumu ve bir isi yapmak ve sonuçlandırmak için var olan ortak istek, güçtür’’ (TDK Online Sözlüğü)

3 • Parçalar, bütünü güçlendirecek şekilde bir araya getirilmelidir,
Sinerjinin oluşması için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlar: (Harris, 1981: 25): • Parçalar, bütünü güçlendirecek şekilde bir araya getirilmelidir, • Sinerji parçalardan değil, sistemin tümünden beklenmelidir, • Belirlenen amaçlar birbirini destekler nitelikte gerçekleştirilmektedir, • Sinerji oluşturacak faktörler çeşitlendirilmelidir, • Problem tanımında ve çözümünde farklı yaklaşımlar olabileceğini kabullenilmelidir.  (Kaynakça;BEAUBIEN, Jim; (2004), “Strategy is Not Enough”, Journal of Hope Learning Systems, pp. 1–3.)

4 GENEL OLARAK YAZILI BASIN İŞLETMELERİ
Yazılı basın işletmeleri diğer bütün işletmeler gibi kar elde etmek amacıyla kurulmuş işletmelerdir. Ekonomik koşulların neden olduğu süreç içinde, kamusal işlevlerinin yanında kar amacı ön plana çıkmıştır. Başlangıçta yalnızca “haber vermek” görevi ile kurulmuş olan gazeteler, günümüzde daha çok siyasal ve ticari nitelikler kazanarak; gücü, etkiyi ve iktidarı temsil eder bir hal almıştır. Yazılı basın işletmeleri, bir yandan ekonomik ve ticari bir birim, bir yandan da sosyal yönü olan işletmeler olarak tanımlanabilmektedir. Bu açıdan yazılı basın işletmeleri, ticari işletme hüviyetine sahip olmakla beraber aynı zamanda düşünce üreten ve kamu hizmeti gören ekonomik birimlerdir. Bu ekonomik birimler insanların düşünce ve davranışlarını etkileyen eğitici ve bilgilendirici toplumsal kurumlardır. Söz konusu kurumlar bir ticari işletme olarak verimli ve etkin çalışabilmek ve faaliyetlerini sürdürebilmek için modern işletmecilik yöntemlerinde faydalanmaktadır.

5 YAZILI BASIN İŞLETMELERİNDE SİNERJİK YÖNETİM
Dünyadaki değişim trendiyle birlikte yönetim anlayışındaki eski doğrular önemini kaybetmekte yeni fikirler, yeni görüşler ve yeni yaklaşımlar hakim olmaya başlamaktadır. Yazılı basın işletmeleri de diğer işletmeler gibi bu değişim fırtınasından etkilenmekte, yönetim anlayışına yeni boyutlar kazandırmak zorunda kalmaktadır.Sinerjik yönetim, organizasyonda tüm kaynakların (insan, bilgi, sistem, donanım vs.) etkin bir liderlik ile biraraya getirilmesi ve böylece daha yüksek bir enerjinin yaratılması anlamına gelmektedir.Çalışmanın bu bölümünde sinerjik yönetimin yazılı basın işletmelerindeki yeri araştırılmaya çalışılacaktır.

6 Basın işletmeleri yapı bakımından ikiye ayrılmaktadır.
A-Yazılı Basın B-Elektronik Basın Gazete Dergi Radyo (İşitsel Basın) Televizyon (Görsel Basın) Sinema ve Film Çalışmanın bu bölümünde yazılın basın işletmelerinde sinerjik yönetim üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.

7 Gazete, her çeşit haber ve yazınsal türü, ilan ve reklamı topluma ulaştıran genelde günlük olarak yayınlanan bir kitle iletişim aracıdır. İnsanlara yakın ve uzak çevrelerinde olup bitenleri haber olarak veren gazeteler, dünyayı tanımlamaya çalışmakta ve insanların çeşitli sorunlarının çözümüne de yardımcı olmaktadır. Gazete aynı zamanda sosyal bir kuruluştur. Demokrasilerde yürütme erki kamuoyuna bağlıdır. Gazete kamuoyunun oluşmasında ve yansıtılmasında büyük rol oynamaktadır. Sosyal bir kuruluş olarak gazetenin dört önemli işlevi vardır: 1. Haberleri vermek, 2. Öğretmek, 3. Vakit geçirtmek, dinlendirmek, eğlendirmek, 4. İlan ve reklamlarıyla, ekonomi, ticari ve sanayi alanlarında gelişmeyi sağlayıcı uygun ortamlar oluşturmaktır. Diğer yazılı basın ürünü de dergilerdir. Dergiler belli aralıklarla yayınlanır. Haftalık, 15 günlük, aylık, 3 aylık vs.Dergiler gaztelerden farlı olarak uzmanlaşmalar görülür.

8 Pazar Sinerjisi İşletmelerin, kendilerini müşteri yerine koyarak müşterilerin her türlü ihtiyaç ve isteklerini fazla çeşit ve fiyat yelpazesi içinden karşılamalarına imkan sağlayacak şekilde, süreçlerini ortak hale getirmesine pazar sinerjisi denir. Günümüz tüketicilerinin alışveriş alışkanlıkları hızla değişmiş, sadece belirli bir ürüne yönelmiş uzman isletmelerden, çok fazla ürünün, fiyat karşılaştırmalı bir arada bulunabileceği büyük mekanlara doğru yönelmeler yoğunlaşmıştır. Markalar bu gelişmeye paralel olarak operasyonel maliyetleri ve zorlukları çok olan bayiliği terk ederek marketlere desteklerini arttırmışlardır. Temel gıda maddelerinin, mobilya, ilaç, kuru temizleme gibi bir çok ürünün ya da hizmetin aynı isletme içerisinde sunulması pazar sinerjisine örnek teşkil etmektedir.

9 1.2. Maliyet Sinerjisi İşletmelerin hammadde, üretim, depolama, nakliye, reklam gibi maliyetlerini azaltmak maksadı ile daha fazla ürünün aynı isletmede üretilmesi; kağıt, cam, plastik gibi geri dönüsüm malzemelerinin yeni hammaddeler ile birlikte kullanması gibi gerçeklestirdikleri tasarrufa yönelik faaliyetlere maliyet sinerjisi denir.  1.3. Teknolojik Sinerji İşletmelerin ilgi alanındaki mal ve hizmetlerin performansını arttırmak, islerin daha etkin ve süratli yapılmasına imkan sağlayacak, farklı uygulama ihtiyaçlarına cevap verebilecek yeni temel teknolojilerin isletmelerde kullanılmasına teknolojik sinerji denilir.  Bir makine fabrikasında parçaların torna tezgahında islenmesi, freze tezgahında kanallarının açılması, matkap tezgahında deliklerinin delinmesi yerine yeni teknoloji bes eksenli bilgisayar kontrollü otomatik isleme tezgahında çok kısa bir sürede ve tek bir çalısan tarafından imal edilebilmesi teknolojik sinerjiye örnektir. 1.4. Liderlik Sinerjisi Üst yönetime ve dahası tüm isletmeye vizyon sağlayacak ve toplam katılımyönetiminin isletmede kurumsallasmasına en fazla katkı sağlayacak olan kisi liderdir. Lider, tüm isletme kaynaklarını yöneten ve harekete geçiren temel unsurdur. Etkin bir lider, isletmenin yetenek ve kapasitelerinin güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirerek fırsatların yaratılmasında baslı basına bir sinerji etkisi ortaya çıkarır. Satış sinerjisi Ürünlerin, herkesin potansiyel müsteri olduğu marketlerde, müsterek satıs yönetimi, dağıtım kanalları, reklam, satıs promosyonu ve tanıtımı kullanılarak satıldığı zaman ortaya çıkan sinerjidir. İsletme sinerjisi Personel ve yeteneklerin faydasının daha yüksek olması, yalınlasma, ortak öğrenme eğrilerinin avantajı ve ortak çıktıların ortaya çıkardığı sonuçlardır. Yatırım sinerjisi Tesislerin ortak kullanımı, AR-GE yeteneklerinin birimler arasında nakli, ortak makine, araç veya hammaddelerin ortaya çıkardığı sonuçlardır.  Yönetim sinerjisi Yönetsel yeteneklerin stratejik, örgütsel ve faaliyete dönük problemlerin çözümünde birimler arası transferin ortaya çıkardığı sonuçlardır. (Kaynakça; 04 Nahide Karabay, a.g.e., s.138. 105 Çoşkun Can Aktan, a.g.e., s A. Rıdvan Bülbül, a.g.e., s.245. 110 Nahide Karabay, a.g.e., s )

10 Yazılı Basın İşletmelerinde Sinerjik Yönetim Unsurları
Yönetime tüm çalışanların daha geniş ve etkin katılımını sağlayan sinerjik yönetim, yazılı basın işletmelerinde de bu yönetim anlayışı çerçevesinde bir takım unsuraları içermektedir. Bu unsurları şu şekilde sıralayabiliriz: 1. Kurum içi iletişim 2. Liderlik 3. Ekip çalışması 4. Motivasyon  Kurum içi iletişim  Başarılı olmak isteyen ve sinejik yönetimi olumlu yönde geliştirmeyi hedefleyen işletmeler her yönü ile açık bir iletişimi sağlamaları gerekmektedir. Çalışanların memnuniyeti, sinerjik yönetim sürecinin vazgeçilmez bir unsuru olan kurum içi iletişimin işlerliğine bağlıdır. Çalışan memnuniyeti ne kadar fazla ise verimlilikte o düzeyde çok artacaktır. Yazılı basın işletmeleri sosyal sorululuk çerçevesinde kitle üretimi yapan işletmelerdir. Bu işletmelerde çalışanların verimliliği hiç kuşkusuz çok büyük bir öneme sahiptir. Resmi iletişim yolları ki bunlar hiyerarşi ile uyum içindedirler. Yatay yönde iletişim (aynı hiyerarji basamağı üzerinde), dikey yönde iletişim ( çizgi boyunca yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya doğru) ve komuta-kurmay; gerektiğinde komuta-komuta enformasyonlarıdır.Çalışanlara yönelik geliştirilmiş olan iletişim aşağıdaki noktaları kapsamaktadır. Çalışanların morallerinde ve çalıştıkları kuruma karşı tutumlarında olumlu ve farkedilir bir biçimde düzelme ve pozitif bir yaklaşım, Kurumun kendisi ve hedefleri konusunda bilgi ve anlayış düzeyinde gelişme, Kurum içindeki gruplar arasında anlaşmazlık ve çıkar çatışması durumlarında azalma, Üretkenliğin ve motivasyonun artması. Tüm bu anlatılanlar ışığında sinerjik yönetim felsefesinin bir unsuru olan kurum içi iletişim yazılı basın işletmesi çalışanlarına, işletme ile bütünleşme fırsatı vermekte ve daha verimli sonuçları yaratma imkanı sunmaktadır.  (Kaynakça; Franz M. Bogner, Das neue PR-Denken: Strategien, Konzepte, Massnahmen, Fallbeispiele effizienter Öffentlichkeitsarbeit, Wien: Verlag Carl Ueberreuter, 1990, s.133, Aktaran: Ayla Okay, a.g.e., s.170.)

11 Liderlik  Liderlik, bir grup insanı organizasyon amaçları çerçevesinde toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için çalışanları bu amaçlar çerçevesinde harekete geçirme bilgi ve yeteneğidir. Bir organizasyonda etkin liderlik başlı başına bir sinerji etkisi ortaya çıkarır. Yazılı basın çalışanlarının üretkenlik, verimlilik ve yaratıcılığını etkileyen en önemli unsurun kurum içi iletişimin iyi işlediği bir çalışma ortamı olduğu unutulmamalıdır. Bu sebeple yazılı basın işletmelerindeki yöneticiler eski tip yöneticilik kalıplarından çıkıp liderlik vasfı kazanmalı ve işletme içinde her düzeyde sinerjik yönetim bilincini oturtmak için çaba sarfetmelidir. Dolayısıyla yazlı basın işletmesi yöneticilerinin etkin liderlik vasfı kazanabilmeleri için aşağıdaki kriterlere sahip olmaları gerekmektedir:  Yönetimin sahip olduğu güç ve otoriteyi diğer birim ve kişilerle paylaşmalarını sağlamak, Çalışanları motive etmek ve iyi bir şekilde yönetmek Çalışanlara yetki devretmek, Çalışanları tanımak ve saygı göstermek, Çalışmalarını ödüllendirmek, Tüm çalışanlara adil ve eşit bir şekilde davranmak, Çalışanların yeteneklerine en uygun işte istihdam edilmelerini sağlamak Gelişmeyi ve ilerlemeyi sağlamak için yaratıcı düşünceye önem vermek ve bundan istifade etmek Okuyucu ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak türde hizmet vermek, Daha iyi ve kaliteli hizmet sunulması için kararlı olmak ve işletmede etkinliği arttırmak, İşletmede modern teknoliji araçlarından istifade etmek, Teknik ve uzmanlık isteyen alanlarda yeterli olmak. 

12 Ekip Çalışması Motivasyon
İşletmelerde en etkin performans arttırımı sinerjik yönetimin esas unsurlarından biri olan ekip çalışmasıyla mümkün olabilmektedir. Ekip çalışması ile ortak kararlar doğrutusunda problemlerinin daha doğru bir şekilde teşhis edilmesi ve problemlere doğru çözümler bulunması sağlanır. Ekip çalışması, çalışanların aktif olarak yönetime dahil edebilmenin en etkin yollarından birisidir. Dolayısıyla böylesine bağımsız ve yaratıcı özelliklere sahip çalışanları bir grup çalışması içine almak bir takım çatışmalara sebep olabilir. Ekip çalışması yaparken orataya çıkabilecek bu tür çatışmaların yönetimi de önemlidir. İşletmelerde ortaya çıkacak anlaşmazlıklar ve çatışmaların çözümünde şu yollar izlenmelidir: Oylama mekanizmasından istifade ederek anlaşmazlıklar çözüme Kavuşturulmalıdır.Organizasyonda bir araya gelerek problemlerin tartışılması ve çözüme kavuşturulmasına çaba sarf edilmelidir. Motivasyon  Motivasyon, işletmenin ve çalışanların ihtiyaçlarını tatminle sonuçlanacak bir iş ortamı yaratarak kişilerin harekete geçmesi ve isteklendirilmesi sürecidir. İşini severek ve isteyerek yapan çalışanlar, bu işlerinin daha başarılı bir biçimde sonuçlanmasını sağlayacaklardır ve iş ortamındaki bu memnuniyet sinerjik yönetime de yansımış olacaktır. (Kaynakça; Mahmut Oktay, Halkla İlişkiler Mesleğinin İletişim Yöntem ve Araçları, Der Yayınları, İstanbul, 1996, s.162, Aktaran: Ayla Okay, a.g.e., s.171.)

13 Sonuç Yazılı basın işletmelerine sinerjik yönetim üç önemli fonksiyon kazandırmaktadır: 1. Sinerjik yönetim çalışanların işletme ile bütünleşmelerini kolaylaştırır. Bu durum sinerjik yönetimin bütünleştirme fonksiyonunu ortaya çıkarır. 2. Sinerjik yönetim belirgin davranış kuralları koyar, böylelikle davranışı yönlendirici etkide bulunur. Bu da sinerjik yönetimin koordinsyon fonksiyonunu oluşturur. Sinerjik yönetimin motive edici etkisi vardır. Yalnız kurumun genel ruh haline etkilemekle kalmaz, özellikle çalışanların kurumları için olan anlayışlarının iyileştirmesine katkıda bulunur. Bu ise sinerjik yönetimin motivasyon fonksiyonunu oluşturmaktadır. Bu üç fonksiyona sahip yazılı basın işletmeleri güçlü ve işletmenin stratejisine katkıda bulunan sinerjik yönetim ile şirket başarısına olumlu etkide bulunmaktadır.

14 Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz!
Uğur ÜNSAL: Özgecan ERCEYLAN: Sinan ŞENOL: Ahmet BÜLBÜL: