Mantıksal Çerçeve Tablosu

... konulu sunumlar: "Mantıksal Çerçeve Tablosu"— Sunum transkripti:

1 Mantıksal Çerçeve Tablosu
Proje fikrinin belirlenmesi Proje fikrinin analiz edilmesi, ilgi sahipleriyle toplantılar Projenin izlenmesi ve değerlendirilmesi Projenin uygulanması Projenin planlanması Projeye kaynak bulunması PROJE GELİŞTİRME VE PROJE YÖNETİMİ Mantıksal Çerçeve Tablosu

2 Mantıksal Çerçeve Mantıksal çerçeve, 1970'li yıllarda geliştirilmiş ve halen birçok kalkınma ajansı tarafından uygulanan bir planlama yöntemidir. Projenin amacını, çıktılarını, uygulama adımlarını ve ilgili varsayımları ve proje ile ilgili ön koşulları birbirleriyle ilişkilendirerek farklı seviyelerde sunan bir matriks formattır. Mantıksal çerçeve proje devam ettiği süre içinde planlanan hedeflere ulaşıldığına dair değerlendirme yapma olanağı sağlayan kullanışlı bir araç olarak da değerlendirilebilir.

3 Mantıksal Çerçeve Tablosu
Mantıksal Çerçeve Tablosu Planlama süreci sonunda ortaya çıkan ürün, özünde bir tablodur. Mantıksal çerçeve ismi verilen bu tablo, proje ile ilgili hemen hemen bütün bilgileri kısa ve öz bir biçimde sunar. Projenin incelenmesinde ve değerlendirilmesinde kullanılan önemli kriterler, bu tabloda yer alan, ölçülebilir göstergelerdir.

4 Bir projenin; v     Neden yürütülecek olduğunu, v     Neyi başarmayı hedeflediğini, v     Başarıya hangi yollarla ulaşılacağını, v     Başarıya ulaşılmasında hangi dışsal koşulların etkin olduğunu, ve v     Başarının ölçülmesinde kullanılacak gösterge ve ölçütleri ve bunlarla ilgili bilginin nerede bulunacağını, “mantıksal çerçeve tablosu” nda bulmak mümkündür.

5 Mantıksal Çerçeve Tablosu
16 kutudan oluşur: Satırlar: Projede neler yapılmak istendiğini anlatır, araçlarla amaçlar arasındaki bağlantıyı kurar Ana amacı ( Genel amaç= Uzun vadeli sonuçlar ) Projenin hedefleri ( Özel amaç= Orta vadeli sonuçlar ) Sonuçlar ( Gözlenebilen sonuçlar = Kısa vadeli sonuçlar) Uygulama adımları ( Faaliyetler) Sütunlar: Her sonucu ve hedefin etkilerinin ölçülmesi, bilgi kaynakları ve altlarında yatan varsayımları birbiriyle bağlantılandırır. Müdahale mantığı Objektif olarak doğrulanabilir başarı göstergeleri Doğrulama kaynakları ve araçları Varsayımlar - dışsal koşullar

6 Mantıksal Çerçeve Tablosu - Hedeflerin Mantıksal Düzeni
GÖSTERGELER DOĞRULAMA KAYNAKLARI DIŞSAL KOŞULLAR Ana Hedef Projenin çözümlenmesine yardımcı olacağı büyük sorun Ana hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmede kullanılan nicel değerler Göstergeleri değerlendirme sırasında kullanılacak ya da kanıtlayacak kaynaklar ve yöntemler Hedeflerin uzun vadede sürdürülebilirliğinin sağlanması için varlığı gerekli olan dışsal koşullar Proje Hedefi Proje ile edinilen kazanç, proje alanı veya hedef grubu üzerindeki etki ya da değişiklik Proje hedefinin gerçekleşip gerçekleşmediğini ölçmede kullanılan nicel değerler Göstergeleri değerlendirme sırasında kullanılacak ya da kanıtlanacak kaynaklar ve yöntemler Projenin hedefinin ana hedefe hizmet edebilmesi için gerekli olan dışsal faktörler Sonuçlar Hedefle ulaşırken projeden elde edilecek çıktılar, ulaşılacak sonuçlar Sonuçlara ulaşılıp ulaşılamadığının ölçülmesinde kullanılan nicel değerler Proje sürecini kesintiye uğratabilecek ancak projenin kontrolü dışında etmenler Faaliyetler Projenin amacına ulaşmasını sağlayacak ölçülebilir çıktıları elde etmek için planlanmış görevleri Girdiler Faaliyetin gerçekleşmesi için gerekli olan teknik ve insani kaynakların nicelik ve zaman açısından tanımlanması Bütçe Kullanılacak kaynağı gösterir. Planlama  Faaliyetlerin ulaşması gereken sonuçlar üretebilmesi için gerekli olan dışsal faktörler

7 Mantıksal Çerçeve Öğeleri (1)
Genel Geniş ulusal/sektör Hedefler hedefi – neden önemli Özel Hedef kitle için özel hedefler faydalar - niçin gerekli Faaliyetler Bir proje ne yapar; proje hizmetleri ve bileşenleri Sonuçlar Projenin neden olacağı değişimler

8 Mantıksal Çerçeve Öğeleri (2)
Göstergeler Başarıyı nitelik, nicelik ve zaman açısından ölçmek için gerekli bilgi Kaynaklar Para, personel, bilgi Varsayımlar Proje kontrolü dışındaki faktörler projeyi etkileyebilirler. Önkoşullar Projenin hedeflerine ulaşmasını sağlayacak şartlar

9 Mantıksal Çerçeve Matrisi
2 3 1 Genel Hedefler Proje Amacı Sonuçlar Faaliyetler Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynak ve Araçları Araçlar Maliyetler Ön Koşullar

10 Sütun1 - Müdahale Mantığı
Müdahale mantığı aşağıdakileri tanımlar: Projenin ne yapmak istediğini Faaliyetler , sonuçlar ve hedefler arasındaki nedensel ilişki nedir?

11 Müdahale Mantığı Genel hedefler EĞER özel hedef elde edilirse , bu genel hedefe katkı olur. Özel hedef EĞER sonuçlar elde edilirse, özel hedefe ulaşılabilinir. Sonuçlar EĞER faaliyetler gerçekleşirse, sonuçlar elde edilebilir. Faaliyetler EĞER yeterli kaynaklar sağlanırsa, faaliyetler gerçekleşebilir. Kaynaklar

12 Örnek – Müdahale Mantığı (1)
Genel hedefler Kriz sonucu işsiz kalan işçilerin istihdam edilebilirliğini artırmaya katkıda bulunmak Özel Hedef Adana’da işçilerin piyasa niteliklerini yenilemek Sonuçlar 100 işsiz kalan işçi yeni nitelikler elde etti Faaliyetler İşsizlerin seçimi 3 aylık eğitim verilmesi 2 aylık yerel fabrikalarda çalışma Kaynaklar 18 adam ay insan kaynağı 3 ay eğitim salonunun kiralanması

13 Örnek – Müdahale Mantığı (2)
Genel Hedefler X bölgesinin kırsal kesiminde istihdam yaratma ve girişimciliğin artırımına katkıda bulunmak Özel hedef İşsiz kişilere kendi işlerini kurmak konusunda yardımcı olmak Sonuçlar Kendi işini kurmak konusunda destek almış 50 işsiz İşsizlerin seçimi Küçük işletmelerin yönetimi ve pazarlama konusunda 2 aylık eğitim verme İş planı hazırlama konusunda danışmanlık Faaliyetler Kaynaklar İnsan kaynakları, eğitim faaliyetleri vb..

14 Faaliyet nedir? Projenin amacına ulaşması ve gerekli dönüşümün sağlanması için gereken bütün işlerdir. Her faaliyet somut bir işlemdir. Bir projenin zaman çizelgesi ve bütçesinin temelini faaliyetler oluşturur. Faaliyetler programın amacı değildir.Amaca ulaşmak için uygun araçlardır. Projelerde tüm dikkatin faaliyetlere yoğunlaşıp amacın ihmal edilmesi en çok karşılaşılan hatalardandır. Eğer faaliyetler iyi planlanır ve uygulanırsa çıktılara ulaşılabilir. Bunlar da amaca ulaşılmasına katkıda bulunacaktır.

15 Faaliyet Planlamasının Aşamaları
Ana faaliyetlerin oluşturulması Faaliyetlerin detaylandırılması Sınırlandırılması Başlama ve bitiş sürelerinin saptanması Toplam sürenin ve kritik faaliyetlerin belirlenmesi Sorumluların saptanması

16 Sütun 3&4 Göstergeler ve Doğrulama Kaynakları
Sonuçlar/ Özel/ Genel Hedefler Göstergeler Bilgi Kaynak ve Araçları Başarıyı tanımak/ölçmek için olan yöntemlerin tanımlanması Bilgiyi nereden alacağız?

17 Mantıksal Çerçeve: Göstergeler
Projenin başarıya ulaştığını gösteren, proje amacı ve çıktılarının nitelik, nicelik, mekân, hedef gruplar ve süre bakımından ölçü kriterleridir; başarı kriteri olarak da adlandırılabilir. Göstergelerin tanımlanması için şu sorular sorulabilir: "Proje çıktısı olan ürün ya da hizmetin niteliği ve niceliği nedir?" "Bu ürünler nasıl dağıtılacak ya da sunulacak?" "Üründen kimler faydalanacak?" "Ürün ne kadar süre içinde hazır hale gelecek?" "Çıktı nerede üretilecek ve nerede kullanılacak?"

18 Göstergeler Başarı / ilerlemenin nasıl gösterebileceğini belirler.
Kabul edilebilir performans standartları tanımlar Paydaşlara proje hedeflerinin açık tanımı ve ortak anlayışını sağlar. Proje izleme, değerlendirme ve düzeltici tedbirleri belirleme konusunda temel sağlar.

19 Doğrulama Kaynakları Beklenen bilgi kaynaklarını açık özellikleri
Belirtiniz: Bilgi nasıl toplanacak (yöntem)? Bilgi toplamadan kim sorumlu olacak? Ne zaman / hangi sıklıkla bilgi sağlanacak?

20 Göstergelerin Gerekli Öğeleri
Ölçülebilir ve özel olmalıdırlar: Nitelik (Ne?) Hedef grup (Nerede / Kim?) Yer (Nerede?) Miktar (Ne kadar?) Zaman (ne zaman?) ‘ölçmediğin şeyi kontrol edemezsin’

21 Genel Hedef Göstergesi
Genel Hedef: Genç nüfusun istihdamın artırılmasına katkıda bulunmak Ne ? İşsizlik oranının azaltılması Kim? Lise mezunu genç işsizler Nerede? Adana bölgesinde Ne kadar? %23’den %20’ye Ne zaman? 2006’nın sonuna kadar Kaynak : IşKUR işsizlik veritabanı

22 Özel Hedef Göstergeleri
Özel Hedef : Adana bölgesindeki genç lise mezunu işsizlerin istihdam edilebilirliğini artırmak Ne kadar? % 50 Kim? Eğitilmiş genç lise mezunu işsizler Ne? Yeni elde edilmiş nitelikte iş bulmak Ne zaman? Proje bitiminden 12 ay sonrasına kadar Kaynak: Proje değerlendirmesinden elde edilen sonuçlar

23 Sonuç için Gösterge Sonuç: Artmış mesleki nitelik Ne kadar? Kim?
% 70 Kim? Eğitilmiş genç lise mezunu işsizler Ne? Eğitim sonundaki sınavı başarıyla geçenler Ne zaman? Proje sonunda Kaynak: Proje izleme raporları

24 Projenin başarılı olması için varolması gereken dış faktörler …
Sütun 4 - Varsayımlar Genel / Özel Hedefler Sonuçlar Varsayımlar Projenin başarılı olması için varolması gereken dış faktörler … “dış faktörler olarak varsayımımız projeden etkilenmeyen ancak projenin uygulamasını ve sonuçlarını etkileyecek olmalıdır.”

25 Mantıksal Çerçeve: Varsayımlar
Proje planlaması dışında kalan, proje ile doğrudan müdahalesi mümkün olmayan dış etkenlerdir. Varsayımların hazırlanması projenin başarıya ulaşmasında etkilidir. Projede, hizmet sağlayan diğer kurumların vereceği veya verdiği hizmetler de varsayımlar içinde dikkate alınması gereken unsurlardır. Varsayımlar kısaca şu sorunun cevabıdır: "Projenin etkide bulunmadığı ama projenin uygulamasını ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini etkileyebilecek dış faktörler nelerdir?" Projenin başarıya ulaşmasında zorunlu bir faktör eğer gerçekleştirilemez ya da ulaşılamaz durumdaysa, projenin yeniden tasarlanması gerekmektedir.

26 Varsayımlar Varolan ancak proje yöneticilerinin kontrolünün dışında olan dış faktörler Riskleri değerlendirmede ve stratejileri değiştirmede yardımcı olur Uygunluk ve olasılıkları değerlendirir.

27 Riskler Riskler – Proje hedef ve sonuçlarının başarısını negatif yönde etkileyebilecek tüm iç ve dış faktörler Risk Muhtemel faaliyet Eğiticilerin Yetişkin eğitiminde deneyim eksikliği olması Eğiticilerin eğitilmesi Kayıt dışı sektörde çalışması nedeniyle işsizin eğitime düzenli olarak katılamaması Eğitimin akşam saatlerinde düzenlenmesi Şirketlerin eğitilmiş özürlü kişileri işe almakla ilgili olmamaları Şirketlerle doğrudan iletişime geçilmesi; yasanın uygulanması için kampanya başlatılması

28 Riskler ve Varsayımlar
Proje metodolojisi projenin risklerini yeterince belirtmelidir Risk Muhtemel faaliyetler Proje bölgesinde sahipsiz gençlerin-çocukların duyum gerçekleşmemesinden dolayı eğitime katılamaması Eğer başka bir çözüm mümkün değilse, bu çocuklara ayrı program düzenleyin. Proje bölgesinde belediye bilgilendirme hizmeti vermeyi kabul eder. Proje varsayımı: ”Proje bölgesinde belediyenin gençlere eğitim hizmeti sunacağı”

29 Mantıksal Çerçeveye hangi varsayımlar dahil edilmelidir?
a. Projeye doğrudan bağlı olmalıdırlar; b. Yönetimin kontrolünün ötesinde ( Projede öngörülemeyen faaliyetler); c. Proje faaliyetlerinin elde edilmesi için işe yaramalılar. d. Mümkün ancak kesin olmayanlar

30 Örnek – Eğitim Projesi Dış Faktör Niçin? HAYIR HAYIR HAYIR EVET
dahil edilecek mi? Niçin? İyi hava HAYIR Proje sonuçları için önemli değil Politik istikrar HAYIR Önemli ancak neredeyse kesin Aktif olarak iş arayan uzun dönem işsizler HAYIR Önemli , ancak projede buna ulaşmak için herhangi bir faaliyet düzenlenmemiş ise, gerçekleşmesi imkansız Yerel idareler ile iyi ilişkiler EVET Önemli ve mümkün (ancak kesin değil)

31 Özetle- Proje Müdahale Mantığı ve Varsayımlar
Genel Hedef = Özel Hedef + Varsayımlar (Proje, eğer özel hedefe ulaşılır ve varsayımlar gerçekleşirse genel hedefe katkıda bulunur. Özel Hedef = Sonuçlar + Varsayımlar (Özel hedefe, eğer sonuçlar elde edilirse ve varsayımlar gerçekleşirse ulaşılır. Sonuçlar = Faaliyetler + Varsayımlar (Sonuçlar, eğer faaliyetler uygulamaya geçer ve varsayımlar gerçekleşirse elde edilir.

32 Proje Müdahale Mantığı ve Varsayımlar
Genel Hedefler Özel Hedefler Varsayımlar + Sonuçlar Varsayımlar + Faaliyetler Varsayımlar + Önkoşullar

33 Örnek Müdahale Mantığı Varsayımlar Genel hedefler Özel hedef Sonuçlar
Özürlü kişilerin işgücü piyasasına entegrasyonu 30 işsiz özürlü kişiyi iş bulma konusunda desteklemek Özel hedef Özürlü kişileri istihdam etmek zorunluluğu getiren yasanın yürürlüğe girmesi Sonuçlar 40 özürlü kişi yerel kuruluşlar tarafından talep edilen yeni mesleki nitelikler edinir. Şirketlerin eğitim almış kişileri işe alması Faaliyetler Eğitimin verilmesi İş aramaya destek Kursiyerlerin istikrarlı sağlık durumları Eğitim binasının tadilatının tamamlanması Önkoşullar

34 Kontrol sorular Tüm anahtar proje bileşenlerini dahil ettiniz mi?
Detaylandırma seviyesi yeterli mi? İlişkiler açıkça belirtilmiş mi? Nedensel etkileri açıkça belirttiniz mi? Tüm varsayımları ve önkoşulları uygun şekilde tanımladınız mı?