HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU Hazırlayan: Salim SELVİ.

... konulu sunumlar: "HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU Hazırlayan: Salim SELVİ."— Sunum transkripti:

1 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU Hazırlayan: Salim SELVİ

2 أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ, بِسْمِ ﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم 1 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ ». غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ سُفْيَانَ « وَإِنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ »

3 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU  Mükerrem bir varlık olarak yaratılan insan, kendisine takdir edilen zaman dilimini geçirdiği şu dünyada hiç kuşkusuz birbirleriyle, canlı ve cansız diğer mahlûkatla hayatı paylaşmak, sağlıklı ve iyi bir iletişim kurarak toplum içerisinde yaşamak durumundadır.  Bu insanoğlunun en temel sorumluluklarından birisidir.  Etrafıyla sağlıklı iletişim kuramayan insan, yalnız ve dolayısıyla da mutsuz insandır. İşte insanlar arasındaki iletişimi güçlendirecek, aralarındaki muhabbeti artıracak en temel kavram ise “Vefa” duygusudur. 2 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

4  Vefa kelimesi sözlüklerde; sözünde durma, sözünü yerine getirme, borcunu ödeme, sevgi, dostluk ve bağlılıkta sebat etme, kendini sevenleri, kendisine iyiliği dokunanları unutmama, dostlarıyla ilgiyi kesmeme gibi anlamlara gelir.  Terim olarak ise vefa; kişinin vadine, ahdine ve yeminine sadık kalması, borcunu ödemesi, dostlarını unutmaması, onların dostluklarına ve iyiliklerine daha güzeliyle karşılık vermesidir. 3 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

5  Vadine, ahdine ve yeminine sadık kalana, borcunu ödeyene, dostlarını unutmayana ve iyiliklerini daha güzeliyle karşılık verme gibi yüce vasıflara sahip olan kimseye de vefakâr ya da vefalı denir.  Vefanın zıttı nankörlüktür.  Vefakârlık; kadir kıymet bilmek, kendisine yapılan iyiliği unutmamak,  Nankörlük ise iyiliğin kadrini bilmemek ya da kendisine yapılan iyiliğe kötülükle mukabelede bulunmaktır. 4 Vefakârlık ve Nankörlük HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

6  Yüce dinimiz İslam’ın en temel iki kaynağı olan Kur’an ve Sünnete baktığımızda vefa kavramının çok sık yer aldığını görürüz.  Cenab-ı Allah bir ayet-i kerimesinde şöyle buyurur: 5 HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

7  “ اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُوا بَلٰىۚ … Ben sizin Rabbiniz değil miyim? (Buyurdu. Onlar da:) Evet (Sen bizim Rabbimizsin!)...” (el-A’râf, 172) diyerek ikrarda bulundular.  Bu ikrar hususu, Cenâb-ı Hakk’ın ulûhiyetini ve insanların kulluğunu kabullenmeyi ifâde eden bir ahitleşmedir. Bunu kabûl eden, ikrârında sadâkat gösterip kulluğunu hayâtı boyunca en güzel şekilde devâm ettirmekle vefakârlık göstermiş olur. Çünkü bu vefâkârlık için sâdece ikrar kâfî değildir. Bu kabullenişin doğurduğu bir takım aklî ve vicdânî mükellefiyetler vardır. Bunlar da Allâh’ın emirlerine riâyet ve nehiylerinden kaçınmaktır. 6 İlk ünsiyet ve onun netîcesi olan vefâ, Allâh (c.c.)’yadır. Zîrâ Cenâb-ı Hak, ezelde yarattığı ruhlara: HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

8  Rabbimize karşı vefamızın en büyük göstergesi, kulluğumuzun ve sadakatimizin bilincinde olmamız ve O’nun emirlerine riâyetle etmemizdir.  Bu vefâ, O’na bağlı his ve fiillerin zirvesidir. Çünkü yaratan, yaşatan ve kendisine her an muhtaç olunan yegâne varlık O’dur. Hayâtımız da ölümümüz de O’nun elindedir. 7 RABBİMİZE KARŞI VEFA HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

9  İşte bu fânî dünyada âlemlerin Rabbi olan Allâh’a vefâ gösteren, âhirette de vefâ görecektir. Zîrâ vefânın en yücesi bizzat Allâh Teâlâ’ya âittir:  “ وَمَنْ اَوْفٰى بِعَهْدِه مِنَ اللّٰهِ …Allâh’tan başka ahdine daha çok vefâ gösteren kim vardır?..” (et- Tevbe, 111)  İlâhî hitâbı da bunu beyân etmektedir. Hâl böyleyken bütün bunların zıddına dünyada gaflete dalıp Rabbini unutan da, en ufak bir iyilik ve yardıma bile muhtâc olunan o dehşetli kıyâmet gününde, bu vefâsızlığının bedelini çok acı bir şekilde ödeyecektir. 8 RABBİMİZE KARŞI VEFA HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

10  Vefa, başta Cenab-ı Hak olmak üzere aile, akraba, yakınlar, dostlar, arkadaşlar ve bütün varlık âlemiyle emanet ve sadakat temelli bir münasebet kurmaktır.  Vefa, sözüne sadık kalmak ve onu muhafaza etmek için olanca bütün varlık alemini ihata eder. Söz ile özün doğru ve birbiriyle uyumlu olmasına özen göstermektir.  Vefa doğrunun, doğruluğun ve adaletin kardeşidir. 9 İNSANA KARŞI VEFA HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

11 10  Allah’tan sonra vefa ve bağlılık göstermemiz gereken en büyük varlık ise anne ve babalarımızdır.  Bizi dünyaya getiren, büyüten, yetiştiren, sonsuz sevgi ve fedakarlıklarla gücümüze güç katan bu insanlara karşı sonsuz ve ödenmez borçlarımız vardır. ANNE VE BABAYA VEFA HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

12 11  Fertleri arasında vefa duyguları yer etmemiş olan toplumlarda güven ve itimat azalır, sosyal çözülmeler başlar.  Vefa, fert için bir kıymet ve değer, toplum için huzur ve saadettir. Toplumsal bünye için en esaslı değerlerden, en ulvi hasletlerdendir.  Zira bütün muameleler, akitler ve sosyal ilişkiler vefaya bağlıdır. Bir toplumda vefasızlık baş gösterirse güven duygusu sarsılır. Ferdî ve içtimaî hayatta kadirşinaslık ve vefa olmazsa insanî ilişkiler zedelenir, toplumsal dayanışma ve yardımlaşma ruhu kaybolur, neticede toplumsal huzur bozulur. Vefa ahlakı, bir toplumun payandasıdır. HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

13 12  Vefakárlığın en güzel örnekleri Peygamberimizin hayatında görülmektedir:  Hz. Peygamber, kendisini bir hafta süreyle emziren dadısı Ümmü Eymen’i,  Kendisine bakan süt annesi Halime’yi,  Süt kardeşi Şeyma’yı,  Çocukluğunu yanında geçirdiği Ebû Talib’in  Hanımı Fatıma’yı ömrü boyunca unutmamış, her fırsatta onlarla ilgilenmiş ve yardım etmiştir. HZ.PEYGAMBER VE VEFA HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

14 13  Hz. Ömer arkadaşlarıyla sohbet ederken huzura üç genç girer, derler ki: - Ey halife, bu aramızdaki arkadaş bizim babamızı öldürdü; ne gerekiyorsa lütfen yerine getirin.  Bu söz üzerine Hz. Ömer suçlanan gence dönerek sorar: - Söyledikleri doğru mu?  Suçlanan genç "Evet doğru" der ve olayı halifeye anlatır. Bunun üzerine Hz. Ömer, bu suçun cezasının kısas olduğunu söyler ve infaz edilmesi emrini verir.  Mahkûm edilen genç, bir özür beyan ederek üç gün mühlet ister. Özrü şudur: - Babam rahmetli olmadan bana epey bir altın bıraktı, gelirken kardeşim küçük olduğu için saklamak zorunda kaldım. Şimdi siz bu cezayı infaz ederseniz yetimin hakkını zayi ettiğiniz için Allah indinde sorumlu olursunuz. HZ.ÖMER VE GENÇLER HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

15 14  Genç, yerine birini kefil bırakıp gider, gelmezse kefili onun yerine mahkum edilecek. Üç gün sonra gelir.  Hz. Ömer, gence dönerek der ki: - Evladım, gelmeme gibi önemli bir fırsatın vardı, neden geldin?  Genç, "Ahde vefasızlık etti demeyesiniz diye geldim" der. Bu defa babaları öldürülen gençlere döner. Onlar da, "Biz bu davadan vazgeçiyoruz" derler.  Hz. Ömer sorar: - Biraz evvel babamızın kanı yerde kalmasın diyordunuz, ne oldu da vazgeçiyorsunuz?  Gençlerin cevabı dehşetlidir: - Merhametsiz insan kalmadı demeyesiniz diye. HZ.ÖMER VE GENÇLER HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

16 15  Yine, mervi bir hadis-i şerifte cenneti kazanabilmemizin şartları sayılırken şu sıralama dikkat çekicidir: Peygamber Efendimizden HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

17 16  Vefakârlık ve kadirşinaslık imandandır, vefasızlık ise nifak alametidir. Bu sebepledir ki mümin vefalıdır, vefalı olmak zorundadır.  Vefa, müminin ahlakının bir gereğidir. Kur’anda yüce Rabbimiz ahitlerine vefa gösterenleri sadık kimseler olarak tanımlamaktadır;  وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا  Ahitleştiklerinde ahitlerine vefa gösterenler…” (Bakara Suresi, 177)  وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا  “Ahde vefa gösterin, doğrusu verilen ahitte sorumluluk vardır.” (İsrâ Suresi, 34) AHDE VEFA GÖSTERMEK HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

18 17  Arkadaşlıkların, dostlukların hatta evliliklerin bile basit menfaatler üzerine kurulduğu günümüz dünyasında vefalı olmak gerçekten çok daha değerli olsa gerektir.  Vefakârlık asil insanların özelliğidir. Peygamber ahlâkına sahip kişilerin, kumaşı has olanların yapabileceği bir yiğitliktir.  Verilen söz, vefayı gerektirir. AHDE VEFA GÖSTERMEK HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

19 18  عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ : مَا خَطَبَنَا نَبِيُّ اللَّهِ ( صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمْ ) إِلَّا قَالَ “ لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا أَمَانَةَ لَهُ، وَلَا دِينَ لِمَنْ لَا عَهْدَ لَهُ.  Enes b. Mâlik şöyle demiştir: “Allah’ın Peygamberi (sav) bize hutbe verdiği zaman mutlaka şöyle buyururdu: "Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur; ahde vefa göstermeyenin ise dini yoktur.”( İbn Hanbel, III, 134) Nitekim Peygamber Efendimiz, hutbelerinde; HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU  Yaratılmışlar içinde mükerrem olarak yaratıldığı ifade edilen insanoğlu kendine vefalı olmalıdır. Kendine vefalı olmak hiç kuşkusuz, Rabbimizin bizlere emanet ettiği bu canı ve bedeni maddi-manevi her türlü kötülüklerden koruyarak beden emanetine riayet etmektir.

20 19  عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ ». غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ سُفْيَانَ « وَإِنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ ».  "Dört huy vardır ki bunlar kimde bulunursa o kişi tam münafık olur. Kimde de bu huylardan biri bulunursa, onu terk edinceye kadar o kişide münafıklıktan bir sıfat bulunmuş olur: Kendisine bir şey emanet edildiği zaman ona ihanet eder. Konuştuğunda yalan söyler. Söz verince sözünden döner. Düşmanlıkta haddi aşar, haksızlık yapar. “Müslim, Îmân, 106 Arkasında durulmayan ve gereği yerine getirilmeyen söz, Peygamberimiz tarafından kişinin üzerindeki münafıklık alâmeti olarak zikredilmektedir. HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

21 20  اِنَّ الَّذ۪ينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّٰهِ وَاَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَل۪يلًا اُو۬لٰٓئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْاٰخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللّٰهُ وَلَا يَنْظُرُ اِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ وَلَا يُزَكّ۪يهِمْۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَل۪يمٌ ﴿ 77 ﴾  “Allah"a karşı verdikleri sözü ve yeminlerini az bir bedelle değiştirenlere gelince, işte bunların âhirette bir payı yoktur. Kıyamet günü Allah onlarla konuşmayacak, onlara bakmayacak ve onları temize çıkarmayacaktır. Onlar için acı bir azap vardır.” Âl-i İmrân, 3/77 Basit menfaatler nedeniyle verdiği sözden dönenler, Allah Teâlâ tarafından, HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

22 21 ”Dostlarını daima vefa ile hatırla can! Arayan sen ol, bulan sen ; Tanıyan sen ol, kucaklayan yine sen. Kula vefası olmayanın Hakk’a vefası olmaz..!  Yine Fuzuli de şu dizeleri söylemiştir; Her kimden vefa beklediysem ondan cefa gördüm. Bu vefasız dünyada kimi gördüysem vefasız gördüm Vefa yok, sözünde durma hiç yok, emanet anlamsız bir söz, (Fuzuli) Vefa ile ilgili Mevlana Celaleddin Rûmi şöyle demiştir; HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU

23 22  Günümüzde maalesef ahlakî değerler ciddi bir şekilde yara almış, adeta hayatın dışına itilmiştir. Ahlakî değerlerin yozlaştığı günümüzde, vefa duygusu da bu durumdan nasibini almıştır. Zira vefasızlık günümüz dünyasında ve insanında kol gezmektedir.  Bugün Yüce Rabbimizle aramızdaki ahdimizi hatırlamaya, tüm insanlık ve kâinatla olan vefa sözleşmemizi yenilemeye ihtiyaç vardır. Müminler olarak bizler, vefayı en üst seviyede yasayan ve temsil eden, vefa insanı ve muallimi Hz. Peygamber’in rehberliğinde vefa toplumunu yeniden inşa etmekle vazifeliyiz. Bu vazife bilinciyle görevimize sarılarak yeniden vefalı günlere ulaşmak ümidiyle... HZ. PEYGAMBER VE VEFA TOPLUMU