HAREKET VE EGZERSİZ Öğr. Gör. Tuğba ANDAÇ Hemşirelik Esasları MALTEPE ÜNİVERSİTESİ.

... konulu sunumlar: "HAREKET VE EGZERSİZ Öğr. Gör. Tuğba ANDAÇ Hemşirelik Esasları MALTEPE ÜNİVERSİTESİ."— Sunum transkripti:

1 HAREKET VE EGZERSİZ Öğr. Gör. Tuğba ANDAÇ 2018-2019 Hemşirelik Esasları MALTEPE ÜNİVERSİTESİ

2 Konu içeriği Hareket anatomi ve fizyolojisi Vücut mekaniğinin temel ilkeleri Vücut postürü ve hareketini etkileyen faktörler Egzersiz çeşitleri Hemşielik tanıları, bakım ve girişimleri

3 Hareket Sağlıklı bir birey hareket etme yeteneğine sahiptir. kas-iskelet ve sinir sisteminin İnsanda hareket, kas-iskelet ve sinir sisteminin koordineli bir şekilde birlikte çalışmasıyla meydana gelir.

4 Hareket sistemi Kas-iskelet sistemi vücut için destekleyici bir yapıdır. Kemikler ve kaslar hareketi sağlar, vücudun biçim ve şeklinden sorumludur. Santral ve periferal sinirlerde hareketin kompleks aktivitesini düzenlerler.

5 Kaslar kasılırken kemikler üzerine “gerilim” gücü, kemikler de kaslar üzerine “yük” gücü uygular. Kasılma gücü yükü aştığında hareket görülür. Böylece yaklaşık 600 iskelet kası, ürettiği enerji sayesinde kasılma ve gevşemeler yaparak vücuda çeşitli hareketler verir.

6 İskelet kemikleri şekillerine göre dörde ayrılır: Uzun kemikler (humerus,femur), Kısa kemikler (el ayak bileği, patella), Düz kemikler (kaburga, kafatası) Düzensiz kemikler (omurga ve çene kemikleri). 206 Kemik

7 İSKELETİN VÜCUT ÇATIŞINI OLUŞTURMA DIŞINDAKİ GÖREVLERİ İskelet, kas ve ligamentlerin kendisine bağlanması için bağlantı yerlerine sahiptir. Bu bağlantılar sayesinde iskeletin çeşitli kısımları belli yönde hareket eder. İskelet beyin, kalp ve omurilik gibi yaşamsal organları korur. Kemikler, kalsiyum dengesinin düzenlenmesine yardım eder. Kemik içindeki ilik, eritrositlerin üretimini sağlar.

8 Kemik matriksindeki kalsiyum ve fosfat tuzları sayesinde sertleşmiştir. Yenidoğanda vücuttaki kıkırdak(kartelaj) miktarı çok fazla olduğundan vücut son derece esnektir. Ancak bu esneklik nedeni ile vücut ağırlığını taşıyamaz.

9 Eklemler TipiHareketiKemikler Arasındaki Materyal Örnekler Fibröz (Kranial)Hareketsiz (Sinoatrozis) Eklem boşluğu yokKafatası kemikleri arasındaki boşluk Kartilajinöz (Kostakondrial) Hafif hareket (amphiartrosis) Eklem boşluğu yok; kemikler arasında kıkırdak Kasık symphysis; vertebralar arası kıkırdak Sinoviyal (ekstremite eklemleri) Hareketli eklemler (diarthosis) Eklem kıkırdakları sinoviyal sıvı içerir. Kayma, menteşe, dönme, pivot, condyloid, yuvarlak ve soket eklemler Sinostatik (Oynamaz) Eklem Hareketsiz eklemlerBirbirlerine tam uyan kemikler, başlangıçta birbirlerine ince bir fibröz doku ile birleşmiştir. Zamanla bu doku kemikleşir ve kemik kemikle birleşmiş olur Kranial eklemler, sakrum

10

11 LİGAMENTLER(BAĞLAR) Ligamentler, fibröz dokudan yapılmış beyaz, parlak ve hareketli bantlar olup, eklemleri, çeşitli kemik ve kıkırdakları birbirine bağlarlar.

12 TENDONLAR (KİRİŞLER) Tendonlar beyaz, parlak fibroz dokudan bantlar olup, kasları kemiklere bağlarlar. Bunlar hareketli ancak esnemeyen sağlam oluşumlardır.

13 KARTELAJ (KIKIRDAK) Kartelaj damarsız, destekleyici bağ dokusudur. Eklemlerde ve toraks, trakea, larenks, burun ve kulakta yer alır. Vücutta bulunan pek çok geçici kartelaj, süt çocukluğu döneminde kemikleşir. Devamlı kartelajlar ise, birey çok yaşlanmadıkça kemikleşmez.

14 İSKELET KASLARI 1.Çizgili Kaslar. İskelet kaslarını oluşturan bu kaslar, istemli olarak çalışırlar. 2.Düz Kaslar. İç organlara ait kaslar olup, istemsiz olarak çalışırlar. 3.Kalp Kası. Bu kas çizgili olduğu halde, istemsiz olarak çalışır.

15 NÖRONLAR 1.Santral Sinir Sistemi. Beyin ve omurilikten oluşmaktadır. 2.Periferik Sinir Sistemi. Spinal sinirlerden (32 çift), kranial sinirlerden (12 çift) ve otonom sinir sisteminden oluşmaktadır.

16 Nöron Tipleri

17 1)Duyu Nöronları (Afferent Nöronlar) 2)Motor Nöronlar (Efferent Nöronlar)

18 SİNİR SİSTEMİNİN HAREKETİ SAĞLAMADAKİ ROLÜ Hareketlerin istemli kontrolünü sağlar ve istemli hareketleri başlatır. Örneğin; isteğimizle yürümek gibi. Omurilik reflekslerinin kontrolünü sağlar. Sıcak bir cisme dokunduğumuzda, elimizi hızla çekmek gibi (spinal refleks).

19 SEREBELLUM Eklem, tendon ve kas reseptörlerinden gelen sinyalleri alır. Korteks serebri ile hareketleri kontrol eder. Özellikle koşma, daktilo yazma, yazı yazma, piyano çalma, konuşma gibi hızlı kas aktivitelerini kontrol eder. Motor aktivitelerin sırasını belirler. Serebellum, iç kulaktaki denge merkezi ile birlikte vücudun dengesini sağlar (8. Kraniyal sinir-vestibüler sinir). Serebellumun işlevsel bozukluğunda denge bozukluğu (sarhoş yürüyüşü) görülür.

20

21 Spinal refleks

22 Sinir uyarıları, bir nörondan diğerine sinaplarla taşınır.

23

24 Nöronlar arasındaki aralığa sinaptik aralık denilir. Sinapslar presinaptik terminal, sinaptik boşluk, postsinaptik hücre zarından oluşur. Presinaptik ve postsinaptik terminaller sinir hücresinin sonunda karşılıklı olarak yer alırlar.

25

26 AKSİYON POTANSİYELİ 3Na-2K pompa aktivitesine göre çalışır. Hücre içi K, hücre dışı Na elektroliti daha fazladır. Ödemli dokuda nöromüsküler irritabilite azalır.

27 Kas Hareketleri 1.İstemli Kas Hareketi. Serebrumda bilinçli olarak doğan uyarılar sonunda kaslar kasılmaya uğrar ve eklemler hareket eder. 2.İstemsiz Kas Hareketi. İstemsiz kas hareketleri iki grup altında toplanabilir: a.Serebrumun altındaki düzeylerde hücresi bulunan üst motor nöronlar, postür ve denge ile ilgili kas etkinliklerini etkilerler, kas hareketlerinin koordinasyonunu sağlar ve kas tonunu kontrol ederler. b.Spinal refleksler. Refleksler, duyusal uyaranlara santral sinir sisteminin katılımıyla, fakat bilinç dışı verilen yanıtlardır.

28 Bir kas lifinde maksimum düzeyde bir kasılmanın meydana gelebilmesi için sadece sinirsel uyarının gücü değil, o kas lifinin enerji üretme yeteneği (adenozin trifosfat-ATP) de söz konusudur. Bir kas lifinin uyarıldığında kasılabilmesi için yeterli bir kan dolaşımına sahip olması gerekir. Aşırı egzersiz sonrası oluşan laktik asit kas içinde birikerek ağrı ve yorgunluğa neden olabilir.

29 Felç olmuş kas lifleri hızla dejenere olur ve sinirsel uyaran olmadan geçen iki yıl sonunda hemen tamamen yağ ve bağ dokusuna dönüşür. Sinir zedelenmelerinde kas lifine dışardan elektrik akımı vermek, liflerin kasılmasını sağlar ve sinir dalı onarılana kadar, kısmen kasların yapı ve işlev bütünlüğünü sürdürür.

30 Kas Gücü Kasın bir yüke karşı kullandığı güç, harekete aynı anda etkin olarak katılan kas lifinin sayısına ve her bir lifte gelişen gerilim veya gücün miktarına bağlıdır. “Tetanus” (sürekli kasılma) terimi, kas lifleri sınırlarının sonuna kadar kasıldığında, bu kasılmaya maksimum düzeyde dayanmayı gösterir. Tetanik kasılma, kas lifleri içindeki enerji (ATP) deposu azalmaya başlayıncaya kadar sürer. Bundan sonra kasılma azalmaya başlar.

31 Kas Tonu (Tonus) Kasın devamlı olan kısmi kasılma durumuna “tonüs” denir. Tonüs, spinal refleks sistemin uyarıları sonunda, komşu kas liflerinin sadece birkaçının aynı anda kasılmasıyla gerçekleşir. Hareketsizlik, tonüsün azalmasına neden olur. İskelet kaslarının tonüsü oturma ve ayakta durma pozisyonlarına yardımcı olduğu gibi venöz dönüşe de katkıda bulunur.

32 Denge Dengede kalabilmek için kasların gereksinimi olan gücün miktarı, ağırlık merkezinin yüksekliği ve dayanma yüzeyinin alanı ile doğrudan ilgilidir. Canlı veya cansız bir cismin dengede kalabilmesi için aşağıdaki üç fizik kuralına uyması gerekir: 1.Cismin ağırlık merkezi dayanma yüzeyine yakın olmalıdır. 2.Cismin ağırlık çizgisi (çekül doğrultusu) dayanma yüzeyinden geçmelidir. 3.Cismin dayanma yüzeyi geniş olmalıdır

33

34 Bir cismin “ağırlık merkezi” cismin kütlesinin merkezidir. İnsanda ağırlık merkezi ayaktayken pelvisin merkezinde, yaklaşık olarak göbek ile semfisis pubisin ortasına raslayan yerdedir. “Çekül doğrultusu”, ağırlık merkezinden geçen dikey çizgidir. “Dayanma yüzeyi” cismin temas ederek dengede durduğu yüzeydir.

35 Ayakta Duruş Pozisyonu A- Önden Görünüş B- Yandan Görünüş

36

37 Normal Postür (Duruş Şekli) Normal postür, otururken ve ayakta dururken sırt, bacak, karın ve boyun kaslarının değişik zamanlarda oluşan ve tekrarlayan kasılmalarıyla sağlanır. Alt ekstremite, gövde, boyun ve sırt kasları, özellikle postürden sorumlu kaslardır.

38 Ayakta Duruş Pozisyonu (EREKT POZİSYON)

39 OTURMA POZİSYONU

40

41

42 KAS GRUPLARI Antagonistik kaslar Eklemi hareket ettirebilmek için birbirlerine zıt uyum içinde çalışırlar. Sinerjistik kaslar Hareket sırasında birlikte kasılarak birbirlerini tamamlarlar. Antigravite kaslar Eklemlerin sabitleştirilmesi ile ilgilidir. Bu kaslar yerçekiminin vücut üzerindeki etkisine karşı koyarlar ve postürün sürdürülmesine yardımcı olurlar.

43

44 Vücudun Kaldıraç Sistemi Kasın Yenmesi Gereken Toplam Yük = Kasın Ekleme Olan Uzaklığı (A) + Yükün Ekleme Olan Uzaklığı (B) + Yükün Ağırlığı (C)

45 Hareket Ederken ve Bir Yük Kaldırırken Maksimum Denge İçin Ayakların Pozisyonu

46

47

48 VÜCUT MEKANİĞİNİN TEMEL İLKELERİTEMEL İLKELER

49

50

51 EGZERSİZ 1.İzotonik Egzersiz: Bu tip egzersizde birey kaslarını kasarak kısaltır ve eklemlerini oynatarak aktif hareket meydana getirir (yürüme, koşma, yüzme). İzotonik egzersizlerkas hacmini, kas tonusunu ve kas gücünü arttırır, eklem hareketlerini geliştirir, kalp ve solunum işlevlerini, kan dolaşımını güçlendirir, osteoblastik etkinliği arttırır.

52 PASİF EGZERSİZLER

53 ROM EGZERSİZLERİ Aktif-Pasif Eklem Egzersizi

54 Üç çeşit düzlem bulunmaktadır. Bunlar birbirini dik keser. Ve dik kestiği noktaya vücut ağırlık merkezi (gravite centralis) denir. Anatomik Düzlemler: Frontal (Alın) düzlem (Planum forntalis, planum coronalis) Alına paralel sağdan veya soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru uzanan vücudu ön ve arka olarak ikiye ayıran düzlemdir. Median (Orta) düzlem (Planum medianum-planum sagittalis) Vücudun ortasından, geçen yere dikey inen düzlemdir. Vücudu yukarıdan aşağıya doğru uzanan sağ ve sol olarak iki eşit parçaya ayırır. Bu düzleme, sagittal düzlem de denir.

55 Transvers (Enine) düzlem (Planum transvesus, planum horizontale) Yere paralel uzanan, vücudu üst ve alt bölümlere ayıran düzlemdir. Bu düzleme horizantal düzlem de denir. Evet arkadaşlar aslında kısaca belirtecek olursak; Planum Frontal: Vücudu ön ve arkaya ayırır. Planum Sagital: Vücudu sağ ve sola ayırır. Planum Transversium: Vücudu üst ve alta ayırır.

56

57 57 Fleksiyon (Sagital düzlemde)Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Hiperekstansiyon (Sagital düzlemde) Lateral fleksiyon (Frontal düzlemde)Rotasyon (Transvers düzlemde)

58 22.03.2019 Arş. Gör. Dr. Arzu KARABAĞ AYDIN 58 Fleksiyon (Sagital düzlemde ) Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Hiperekstansiyon (Sagital düzlemde)

59 22.03.2019 59 Abdüksiyon (Frontal düzlemde) Addüksiyon (Frontal düzlemde) Posterior addüksiyon (Frontal düzlemde)

60 22.03.2019 60 Horizontal fleksiyon (Frontal düzlemde) Anterior abdüksiyon (Frontal düzlemde Sirkümdasyon (Sagital düzlemde)Eksternal rotasyon (Transvers düzlemde

61 22.03.2019 61 İnternal rotasyon (Transvers düzlemde) Fleksiyon (Sagital düzlemde) Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Supinasyon (Frontal düzlemde) Pronasyon (Frontal düzlemde)

62 22.03.2019 62 Fleksiyon (Sagital düzlemde) Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Hiperekstansiyon (Sagital düzlemde) Radyal fleksiyon (Transvers düzlemde) Ulnar fleksiyon (Transvers düzlemde) Fleksiyon

63 22.03.2019 Arş. Gör. Dr. Arzu KARABAĞ AYDIN 63 Ekstansiyon Hiperekstansiyon Abdüksiyon Addüksiyon FleksiyonEkstansiyon

64 22.03.2019 64 Abdüksiyon AddüksiyonOppozisyon Fleksiyon (Sagital düzlemde)Ekstansiyon (Sagital düzlemde)

65 22.03.2019 Arş. Gör. Dr. Arzu KARABAĞ AYDIN 65 Hiperekstansiyon (Sagital düzlemde) Abdüksiyon (Frontal düzlemde) Addüksiyon (Frontal düzlemde) Sirkümdasyon (Transvers düzlemde) İnternal rotasyon (Transvers düzlemde) Eksternal rotasyon (Transvers düzlemde

66 22.03.2019 66 Fleksiyon (Sagital düzlemde) Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Plantar fleksiyon (Sagital) Dorsifleksiyon (Sagital düzlemde) Eversiyon (Frontal düzlemde) İnversiyon (Frontal düzlemde)

67 22.03.2019 Arş. Gör. Dr. Arzu KARABAĞ AYDIN 67 Fleksiyon (Sagital düzlemde) Ekstansiyon (Sagital düzlemde) Abdüksiyon (Frontal düzlemde) Addüksiyon (Frontal düzlemde ) Fleksiyon (Sagital düzlemde) Ekstansiyon (Sagital düzlemde)

68 22.03.2019 68 Hiperekstansiyon (Sagital düzlemde) Lateral fleksiyon (Frontal düzlemde) Rotasyon (Transvers düzlemde

69 EGZERSİZ 2.İzometrik Egzersiz: Bireyin kaslarında kısalma olmaksızın kas kasılmasını gerçekleştirmesidir.Bu durumda hiç ha-reket görülmez, yani eklemler oynamaz. Bazan kas liflerinde minimum bir kısalma görülebilir. 3.İzokinetik Egzersiz: Bu tip egzersiz aktif bir egzersiz olup, kaslar bir dirence karşı kasılırlar.

70 Egzersiz Tipleri A- İzotonik Egzersiz B- İzometrik Egzersiz C- İzokinetik Egzersiz

71

72 EGZERSİZİN FAYDALARI Kan basıncını, kalp atım sayısının ve serum lipit düzeyinin düşmesini sağlar. Doku oksijenlenmesini arttırır. Egzersiz sonrası uyku ve gevşemeyi destekler. Kas hacmi kaybının ve atherosklerotik olayların önüne geçer.

73 Egzersizin Riskleri 1.Ağır egzersizler kardiyak output ve kan basıncında yükselmeye neden olur 2.Kalbin iş yükünü artırır, 3.Ağır egzersizlerin doku yaralanması, 4.Kas incinmesi, ligament ve eklemlerin burkulması 5.Kemik kırılması riskleri vardır.

74 Hareketi etkileyen faktörler Yaşam biçimi ve alışkanlıklar Sağlam kas-iskelet sistemi Sinir sistemi kontrolü Dolaşım ve oksijenerasyon Enerji Konjenital veya Edinsel Postüral Anomaliler Duygu durum bozuklukları Tedavi yöntemleri

75

76 Yatak İstirahati Ve Hareketsizlik Yatak istirahatinin birkaç tedavi edici avantajı vardır:  Fiziksel etkinlik azaldığından dokuların oksijen gereksinimi azalır.  Ağrı azalır.  Hastaların tekrar hareketlenebilmek için güç kazandığı periodik dinlenme dönemleridir.  Çok bitkin hastaların gereksinim duydukları uzun süreli dinlenme ve uyku dönemleridir.

77 Yatak İstirahati Gerektiren Durumlar

78

79 Egzersiz ve Hareketsizliğin Organizmaya Etkileri

80 Etkilenen SistemEgzersizHareketsizlik  Dolaşım Sistemi Kardiyak out-put artar. Kalp atımı ve kan basıncı artar. Ancak düzenli ve aşırı egzersiz yapan bireylerde bu değerlerde azalma görülür. Bütün vücut parçalarına olan kan akımı ve oksijenlenme artar. Kalbin iş yükü artar. Ortostatik hipotansiyon riski artar. Venöz tromboz riski artar.  Solunum Sistemi Solunumun derinliği ve hızı artar. Alveolar düzeyde gaz değişimi artar. Karbondioksit atılım hızı artar. Solunumun derinliği ve hızı azalır. Sekresyon (balgam) birikimi olur. Alveolar düzeyde gaz değişimi güçleşir. Atelektazi (akciğerin bir kısmının ya da tamamının sönmesi) ve hipostatik pnömoni riski artar.

81 Etkilenen SistemEgzersizHareketsizlik  Metabolizma Vücut metabolizması hızlanır. Vücut ısısı artar ve ısının düzenlenmesi kolaylaşır. Vücut metabolizması yavaşlar. Bazı durumlarda ise, katabolizma (Karbonhidrat Glikoz gb.) hızlanır ve negatif nitrojen dengesi ortaya çıkar. Sıvı-elektrolit dengesizliği riski artar. Hücresel düzeyde besin ve gazların değişimi bozulur.  Sindirim Sistemi İştah artar. Bağırsak tonu ve mide hareketliliği artarak sindirim ve boşaltım kolaylaşır. İştahsızlık görülür, gereksinimin altında besin alınır. Bazı durumlarda gereksinimin üzerinde besin alınır ve kilo alma görülür. Sindirim yavaşlar ve konstipasyon (kabızlık) riski artar.

82 Etkilenen SistemEgzersizHareketsizlik  Üriner Sistem Böbreklere kan akımı artar. Atıkların idrarla boşaltılması artar. Üriner durgunluk artar. Böbrek taşı oluşumu riski artar. Mesanenin kas tonu azalır. İnkontinans (idrarını tutamama) veya retansiyon (idrarını yapamama) riski artar. Üriner enfeksiyon riski artar.  Deri Deriye kan akımı artar, derinin rengi pembeleşir, tonu ve turgoru artar. Deri bütünlüğünün bozulması ve basınç ülseri oluşması riski artar.

83 Etkilenen SistemEgzersizHareketsizlik  Kas-İskelet Sistemi Kas gücü artar. Koordinasyon artar. Sinir uyarılarının taşınması hızlanır. Kas hacmi, tonu ve gücü azalır, atrofi riski artar. Eklem hareketliliği ve esnekliği azalır. Osteoporoz görülür ve kemik kırığı riski artar. Dayanıklılık ve denge azalır. Kontraktür gelişimi riski artar.  Psikososyal Sağlık Canlılık artar ve genel iyilik hali görülür. Uyku doyum verici nitelik kazanır. Beden bilinci gelişir. Olumlu sağlık alışkanlıkları gelişir. Güçsüzlük duygusu artar. Benlik kavramı zedelenir. Sosyal etkileşim azalır. Duyusal uyaranlar azalır. Uyku ve uyanıklık ölçüleri bozulur. Depresyon riski artar.

84 GORDON’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Sınıflama Sisteminde Hareketsizliğin ve Egzersizin Etkilerinin Karşılaştırılması

85

86

87 YATAĞA BAĞIMLILIĞIN YAN ETKİLERİ VE ÖNLEMLER ETKİLENEN ORGAN ETKİSİ ÖNLEYİÇİ BAKIM DERİ YATAK YARASI KURULUK-PULLANMA Basınç bölgeleri gözlenmeli, İki saatte bir pozisyon değiştirmeli, Yeterli beslenme ve sıvı alımı sağlanmalı, Deri temiz ve kuru tutulmalı, Alkolle masaj yapılmamalı,

88 Kas-İskelet sistemi Kuvvetsizlik ve kas atrofileri, Eklem ağrıları, Kontraktürler,Osteoporoz 1-Sınırları dahilinde hareket ettirilmeli, 2-Sık pozisyon değiştirilmeli, 3-Masaj yapılmalı, 4-Kas ve eklemleri içeren düzenli egzersiz programı uygulanmalı(ROM egzersizi, eklemlerin yapabileceği tüm hareketler.) 5-Ayak düşmesini önlemek için ayak tahtası kullanılmalı, 6-Ayak, bacak ve kalça kum torbaları ile desteklenmeli, 7-Travmalardan korunmalı.

89 Kardiovasküler sistem Kalp yükünde artma, Trombüs ve pulmoner emboli, Ortostatik hipotansiyon. 1-Yatak sınırları dahilinde hareket ettirilmeli, 2-Olabilecek en erken dönemde ayağa kaldırılmalı, 3-Olanak dahilinde bol sıvı verilmeli, 4-Elastik çorap ve bandaj uygulanmalı.

90 Solunum Sistemi Göğüs kafesi ve genişlemesi ve hareketinde azalma, Sekresyon birikimi olur, Atelektazi ve hipostatik pnomoni riski artar. 1-Derin solunum ve öksürük egzersizi yaptırılmalı, 3-Hipostatik pnomoni belirtileri(ateş,öksü rük, göğüs ağrısı,yeşil balgam, lökositoz,) gözlenmeli.

91 Gastrointestinal sistem İştahsızlık, gereğinden fazla besin almada gürülebilir, konstüpasyon 1-Beslenme düzenlenmeli, 2-Sabah aç karna ılık su, 3-Posalı besinler verilmeli, 4-Sınırları dahilinde hareket ettirilmeli, 5-Düzenli tuvalet alışkanlığı sağlanmalı, 6-Gerekirse laksatif verilir.

92 Renal sistem İdrar yapmada zorluk, Üriner staz, Böbrek taşı ve enfeksiyon. 1-İdrar yapmayı sağlıyacak uygun bozizyon sağlanmalı, 2-Yatakta aktif- pasif eksersizler, 3-Sıvı alımı, 4-Sık pozisyon değişimi.

93 Psikolojik durum Uykusuzluk,Anksiyete,Depresyon, Sasyal etkileşim azalır. 1-Hata kendi bakımına katılmalı, 2-Çevre ilişkisi sürdürülmeli,

94 Basınç Altında Kalan Anatomik Noktalar

95

96

97

98 HASTA BAKIMINDA TEMEL KORUYUCU POZİSYONLAR

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114 Hastanın kendisini ya da başkalarını yaralamasını önlemek amacıyla, fiziksel aktivitelerinin kontrolü için bedenin bir bölümünün hareketlerini kısıtlamaya yarayan fiziksel, kimyasal ya da mekanik ekipman kullanımıdır. FİZİKSEL KISITLAMA 114

115 FİZİKSEL KISITLAMA MATERYALLERİ 115

116 FİZİKSEL KISITLAMA MATERYALLERİ 116

117 FİZİKSEL KISITLAMA Hastanelerde fiziksel tespitin kullanım amaçları; Hastanın yataktan düşmesinin önlenmesi, Hasta davranışlarının kontrolünün sağlanması, Hastaya bağlı olan tüplerin hasta tarafından çıkarılmasının önlenmesi, Yatağa bağımlı olan hastaların vücut postürlerinin korunması ve Sağlık personeli tarafından tıbbi tedavilerin yapılması olarak belirtilmektedir. 117

118 118

119 FİZİKSEL KISITLAMA Fiziksel tespit uygulaması hastalarda fiziksel ve psikolojik birçok zarara neden olabileceğinden uygulama öncesinde hastanın kapsamlı değerlendirilmesi gerekmektedir. Fiziksel tespit uygulaması sağlık personeli tarafından etik ikilem yaşanan konulardan birisidir. 119

120 120

121 FİZİKSEL KISITLAMA Hastanın bakımından birinci derecede sorumlu olan hemşireler, hastaya fiziksel tespit uygulanmasına karar vermek durumunda kalmaktadırlar. Hemşire bu kararı verirken hasta hakları savunucusu rolünü yerine getirmeli, verilecek kararda yarar zarar arasındaki dengeyi gözetmelidir. 121

122 Fiziksel kısıtlama kimyasal tespit yöntemi ile ajitasyonu yatıştırılamayan veya kimyasal tespit uygulanamayan hastalara kullanılsa da literatürde bir çok fiziksel ve psikolojik sorunlara neden olduğu gösterilmiştir.

123 Hemşirelik Süreci

124

125

126

127

128

129

130

131

132 NANDA-l Hemşirelik Tanı Örnekleri: Hareket Aktivitesi

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142 Teşekkürler… Niagara Falls