AB hukuku 4.KISIM.

... konulu sunumlar: "AB hukuku 4.KISIM."— Sunum transkripti:

1 AB hukuku 4.KISIM

2 Ab hukuku ile üye devletlerin hukukları arasında üstünlük sorunu
Hem ab sisteminde Hem diğer ülkelerde kullanılmaktadır Ab hukuku, bizim anayasa ve yasalarımıza aykırıdır diyemezler. İç hukukun tam üyelik müzakerelerinde uyumlaşması Aykırılık var ise kendisi değiştirecek-ülke- Lizbon ve temel hakları imzalamış zaten. her ülke. AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI-ABAD ABAD-COSTA/E.N.E.L DAVASI 1964- AB MEVZUATI VE HUKUKU ÜYE DEVLERLERDEN ÜSTÜNDÜR ÜLKELERİN UYUMLULUĞUNA KENDİ İÇ DÜZENLEMELERİYLE KISACA BAKALIM

3 ALMANYA 1949 TARİHLİ ANAYASASI 25 MADDESİ
ULUSLARARASI HUKUKUNUN GENEL KURALLARI FEDERAL HUKUKUMUZUN BİR PARÇASIDIR.

4 AVUSTURYA 1920 TARİHLİ ANAYASANIN 9. MADDESİ 50 MADDESİ
DÜZENLEMELERE BAĞLILIK-ULUSLARARASI- 50 MADDESİ KURUMLARIN ULUSLARARASI HUKUKA BAĞLILIĞI

5 BELÇİKA 34. MADDESİ-1974 ANAYASA
BELİRLİ YETKİLERİN KULLANIMI ULUSLARARASI KAMU HUKUKU İLE KURULUŞLARA DEVEREDİLEBİLİR

6 BULGARİSTAN 2003-2005 5. MADDE 4.PARAGRAF
ÇATIŞAN MEVZUATIN NORMLARININ DÜZENLENMESİ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR İÇ HUKUKUN PARÇASIDIR

7 ÇEK 2002 10. MADDE «BAZI ORGANLARIN KULLANIMINI BIRAKABİLİR-YETKİLERİNİ»

8 DANİMARKA 1953 ANAYASA 20. MADDE
ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR İLE KRALİYETİN ORGANLARININ YETKİSİ DEVREDİLEBİLİR

9 ESTONYA 1992 3. MADDE ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR ÜSTÜN ESTONYADA ONAYLANMIŞSA RİİGİKOGU-ULUSAL MECLİSLERİ-ONAYLADIYSA ÜSTÜNDÜR

10 FİNLANDİYA 2000 96. MADDE PARLAMENTO-AB İÇİNDE TESİS EDİLEN ANDLAŞMALARI TASARILARI İNCELER.. UYUMLAŞTIRMA GÖREVİ-YASAMA ORGANINA-

11 FRANSA 1958 MADDE 55 YASALARDAN ÜSTÜN OLAN ONAYLANAN «ULUSLARARASI ANTLAŞMALARDIR»

12 HIRVATİSTAN 2010 MADDE 140 2/3 İLE BİR BİRLİĞE ORGAN YETKİSİ DEVRİ

13 HOLLANDA 1983 92 VE 91 YASAMA YÜRÜTME VE YARGI
ÖRGÜTÜE ANTLAŞMA İLE YETKİ DEVRİ

14 İNGİLTERE ANAYASA YOK YASAL DÜZENLEME 1972 1. ve 2. madde
Ab hukuku düzenlemeleri ingilterenin kinden üstündür.

15 İRLANDA 1971 29. MADDE 1972 REFERANDUM
Ab kurumları uygulamaları ülkede yasa gücündedir.

16 İSPANYA 1978 93. MADDE YETKİ KULLANIMI DEVREDİLEBİLİR
1985 ÖZEL YASA ÇIKARDI

17 İSVEÇ 1974 10. BÖLÜM MADDE 54 «RİKSDAG-ULUSAL MECLİS-ANAYASA PRENSİPLERİNİ ETKİLEMEDİĞİ MÜDDETÇE-AB YE TRANSFER EDEBİLİR: KARAR ALMA YETKİSİNİ»

18 İTALYA 1948 11.MADDE ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİ TEŞVİK EDER

19 KIBRIS 1960 AB HUKUKU İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK YAPILABİLİR ANAYASADA

20 LETONYA DEĞİŞİKLİĞİ 68. MADDE BAZI DEVLET YETKİLERİNİN DEVRİ

21 LİTVANYA 1992- 138. MADDE SEİMAS-ULUSAL MECLİSLERİ- İLE ONAYLANAN ANTLAŞMALAR-HUKUK SİSTEMLERİNİN BİR PARÇASI HALİNE GELİR.

22 LÜKSEMBURG 1868 anayasası-1956 EKLEMESİ ANAYASAda 49 bis-ek-madde
Uluslararası antlaşma ile yasama yürütme ve yargı yetkileri devredilebilir

23 Macaristan 2004 yılı 2a MADDESİ
BAZI ANAYASAL YETKİLERİN AB KURUMLAR İLE KULLANIMI

24 MALTA 1964 65 MADDE KATILIM ANTLAŞMASI İLE UYUM AB KURUMLARI

25 POLONYA 1997 90 MADDE UA KURULUŞA KAMU OTORİTESİ YETKİLERİNİ DEVRETME

26 PORTEKİZ 1976 ANAYASA 1982 EKLEMESİ 8. MADDE
ORTAK HUKUK İLKELERİ AYRIRI DEĞİLDİR UA ÖRGÜTLERİN KURUCU ANTLAŞMA HÜKÜMLERİ DOĞRUDAN HÜKÜM DOĞURUR, İÇ HUKUKTA..

27 ROMANYA 1991 145 MADDE 2003 DEĞİŞİKLİĞİ İLE
TOPLULUK KURUMLARINA DEVİR BAZI YETKİLERİN

28 SLOVAKYA 1991 NAYASA 7. MADDE UA İLE AB VE AT YE DEVİR

29 SLOVENYA 1991 ANAYASA 3A MADDESİ EGEMENLİK HAKLARI KULLANIMI
DIŞ HUKUKU İÇ HUKUKA AKTARMA

30 YUNANİSTAN 1975 ANAYASA 28. MADDE UA ANTLAŞMALAR ÜSTÜNDÜR

31 ÖNKARAR YÖNTEMİ AB NİN İŞLEYİŞİNE DAİR 267. MADDE
ABAD, ULUSAL YARGIDAN ÖNCE-AB HUKUKUNU VE NORMLARI YORUMLAMADA ABAD ULUSAL HUKUKU YORUMLAYAMAZ

32 FEDERAL DEVLET PRENSİBİ
AB HUKUKU ÜYE DEVLETLERİNKİNDEN ÜSTÜNDÜR AB BAZI ALANLARDA FEDERATİF BİR YAPI GİBİ FEDERAL BİR YAPI GÖSTERDİĞİ ALANDA GEÇERLİDİR. ÜNİTER VE KONFEDERAL BİR YAPI GÖSTERDİĞİ ALANLARDA BU PRENSİP GEÇERLİ DEĞİL

33 DUALİST VEYA MONİST GÖRÜŞ-UA HUKUK KARAKTERİ
Düalizm ikicilik demektir.1789 Fransız ihtilalinden sonra ulus devletin ortaya çıkmasından itibaren, devletlerin hem ulusal alanda hem de uluslararası alanda tam egemenliğinden bahsedilmeye başlanmıştır Katı Düalizm: Geleneksel yani daha klasik dönemlerdeki uluslararası hukuk anlayışı ve mutlak egemenlik anlayışı çerçevesinde iç hukuk ve uluslararası hukuku tamamen farklı iki dairede değerlendiriyoruz Yumuşak Düalizm: Günümüzde benimsenen egemenlik anlayışı mutlak egemenlik anlayışı değildir. Dolayısıyla bu çerçevede yumuşak düalizm anlayışı ortaya çıkmıştır.

34 BİRLEŞİK İRADE UYUŞMAZLIK VAR İSE ÜST İRADEYE ÖNCELİK VERİLMESİ
POZİTİCİST GÖRÜŞÜN FİKRİ

35 MONİST GÖRÜŞ KELSEN VE SCELLE ULUSAL HUKUKA ÖNCELİK VERİLMELİ
AB HUKUKUNUN BÜTÜNÜ İÇİN GEÇERLİ DEĞİL BELİRLİ ALANLARDA ÜSTÜNLÜK VERME

36 monizm Bu görüşü savunan kişi HANS KELSEN’dir. Kelsen hukukta ayrımı kabul etmez, hukuku bir bütün olarak görür; uluslararası hukukta iç hukukta tek bir düzen içerisindedir, birden fazla düzen içerisinde değildir olamaz der. Monizmle ilgili olarak eşitlik görüşü veya tabiiyet görüşü ileri sürülmektedir yani uluslararası hukukla iç hukuk eşit mi yoksa birisi birine tabi mi olacağı görüşüdür. Çünkü teklik söz konusu olduğu için işin içine hiyerarşi giriyor, uluslararası hukuk mu iç hukuk mu üstün? Bunu da eşitlik ve tabiiyet görüşleri çerçevesinde çözmeye çalışıyorlar.

37 devamı Monist görüşler uluslararası hukuk kuralı ulusal hukukta doğrudan etkili olur bunun için ayrıca bir işleme (transformasyona) gerek yoktur. Çünkü her iki hukuk düzeni bir bütünlük teşkil etmektedir. “İÇ HUKUKA ÜSTÜNLÜK TANIYAN MONİZM”: iç hukuk uluslararası hukuktan üstündür. İç hukuka aykırı uluslararası hukuk kuralı geçersizdir. Mutlak egemenlik görüşüne dayalıdır. Günümüzde geçerliliğini yitirmiştir

38 PRAGMATİK YÖNTEM VE ENTEGRASYON TEORİSİ
ULUSAL YASAMA ORGANLARI AB HUKUKUNA AYKIRI TASARRUFTA BULUNAMAZ

39 AB HUKUK NORMLARI VE DOĞRUDAN ETKİ DOĞURMA KABİLİYETİ
ABAD 1963 GEND VE LOOS KARARI GEREK İDARİ GEREK ADLİ SÜREÇ BAŞLATMA

40 DOĞRUDAN ETKİ DOĞURMA ALINAN KARAR MUĞLAK DEĞİLDİR AÇIK EKSİKSİZDİR
NORMLARIN KOŞULSUZ UYGULANMASI ANLAMINA GELİR AB ORGANLARI DAHİ ÜYE DEVLET ORGANLARI DAHİ İLAVE TAKDİR YETKİSİNE SAHİP DEĞİL

41 DOĞRUDAN UYGULANABİLİR
BU DAHA ZAYIF BİR SIFAT EK BİR TAKIM TEDBİRLER İLE UYGULANABİLİR HALE GELMESİ GEREKEBİLİR DOĞRUDAN ETKİ DOĞURMA DAHA NET VE GÜÇLÜ BİR İFADE

42 Ab hukukundan –kendiliğinden-gelen doğrudan uygulanma ve doğrudan etki doğurma kabiliyetine sahip asli ve türeme normlar Asli normlar Kurucu antlaşmalar Bazı eylemleri yapma Ücret eşitliği-kadın ve erkekler için Bazı eylemlerden kaçınma Üye devletler arası gümrük ve eş etkili vergiler yasaktır Türeme normlar

43 Yatay-dikey/düşey etki
Doğrudan etkililik ise hukuk kuralının niteliği gereği bireyler için doğrudan hak ve yükümlülük doğurabilmesidir. Uluslarası anlaşmalar da doğrudan etkili kurallar içerebilirler. Eğer ilgili kural bireyler arasında hak doğruyorsa “yatay doğrudan etki”, birey-devlet arasında hak ve yükümlülük doğuruyorsa “dikey doğrudan etkil” söz konusu olur.

44 türeme Tüzük Direktif Yönerge Karar
AB işleyişine ait antlaşma 288. madde

45 Yönerge neden doğrudan-düşey etkili
1-bireye yararlanma durumu yaratır 2-yargıçları her türlü ab hukuku normuna başvurabilir-yorumlamada 3-kurucu antlaşmalar da normlar arasında net bir ayrım yapmaz

46 Türkiye-ab ortaklık mevzuatı itibariyle doğrudan etki doğurma kabiliyeti olan normlar
Asli olanlar şunlardır: Ankara ant Ekleri Katma protokoller Tamamlayıcı protokoller Bildiriler Uyum antlaşmaları Ortaklık konseyi tasarrufları-türeme

47 Ab hukuk kaynakları Asli/Primer (Primaire) Normlar
Türeme (Derive) Normlar/ikincil (Tali) Hukuk Tek taraflı olan işlemler 288 e göre zorunlular Tüzük,yönerge, karar, görüş Zorunlu olmayanlar Konyansiyonel olanlar tamamlayıcılar

48 Asli normlar Avrupa Tek Senedi (1987), Avrupa Birliği Antlaşması (1993), Amsterdam Antlaşması (1999), Nice Antlaşması (2003) ve Lizbon Antlaşması (2009).

49 Bazı kaynaklara göre BİRİNCİL KAYNAKLAR: KURUCU ANTLAŞMALAR, TADİL ANTLAŞMALARI, KATILIM ANTLAŞMALARI İLE BUNLARIN EKLERİ (PROTOKOLLER VE BİLDİRİLER

50 Peki kurucu antlaşmalar hangileri
Kuruluşa hizmet edenler AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI: PARİS ANTLAŞMASI ( ) SONA ERME TARİHİ 2002 AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU ANTLAŞMASI: ROMA ANTLAŞMASI ( ) AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI: ROMA ANTLAŞMASI ( ) (MAASTRICHT ANTLAŞMASI SONRASI “AVRUPA TOPLULUĞU” ADINI ALMIŞTIR)

51 Peki tadil olanlar hangileri
AVRUPA TEK SENEDİ ( ) MAASTRICHT ANTLAŞMASI ( ) AMSTERDAM ANTLAŞMASI ( ) NİCE ANTLAŞMASI ( ) LİZBON ANTLAŞMASI (2007-?)

52 Hem kurucu hem tadil Asli normlardır. Çünkü
HUKUKİ NİTELİKLERİ İTİBARİYLE VE ŞEKİLSEL OLARAK ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR İÇERİKLERİ İTİBARİYLE ANAYASAL METİNLER

53 özellikleri KENDİNE ÖZGÜ ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR OLMALARINDAN KAYNAKLANAN ÖZELLİKLERİ: ÜYE DEVLETLER TARAFINDAN MÜZAKERE EDİLİP İMZALANAN ULUSLARARASI HUKUK METİNLERİ DOĞRUDAN UYGULANMA ÖZELLİKLERİ BULUNMAZ: ÜYE DEVLETLERİN ANAYASAL PROSEDÜRLERİ UYARINCA İÇ HUKUKA AKTARILIRLAR SONA ERME TARİHİ, FESİH YA DA ÇIKMA HÜKMÜ İÇERMEZLER

54 devam ANAYASAL ÖZELLİKLERİ:
NORMLAR HİYERARŞİSİNİN EN TEPESİNDE YER ALMALARI TÜM İKİNCİL KAYNAKLARIN KENDİLERİNE UYGUN OLMASI VE YETKİSİNİ KENDİLERİNDEN ALMASI GEREĞİ ERKLERİN/KURUMSAL YAPININ İŞLEYİŞİ VE ÖRGÜTLENİŞİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ İÇERMELERİ

55 devam ANAYASAL ÖZELLİKLERİ:
FEDERAL ANAYASALARDA YER ALAN YETKİ PAYLAŞIMI BENZERİ HÜKÜMLER VE İLKELER İÇERMELERİ TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER İLE İLGİLİ SINIRLI SAYIDA DA OLSA HÜKÜM İÇERMELERİ VE BİREYLERİN DE ANTLAŞMALARDAN DOĞRUDAN HAK VE BORÇ SAHİBİ OLABİLMESİ

56 devam AVRUPA BİRLİĞİNİN BİR SİYASİ YAPI OLARAK ÜZERİNE İNŞA EDİLDİĞİ TEMEL DEĞERLERİ İÇERMELERİ AVRUPA BİRLİĞİ ANTLAŞMASI MADDE 6/I: AB’NİN TEMEL DEĞERLERİ: ÖZGÜRLÜK, DEMOKRASİ, İNSAN HAKLARINA SAYGI VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ

57 Türevlerin özellikleri
TÜZÜKLER: DOĞRUDAN UYGULANIR, GENEL NİTELİKLİ DÜZENLEMEDİR VE TÜM UNSURLARI İLE BAĞLAYICIDIR. KONSEY YA DA KOMİSYON TARAFINDAN TEK BAŞINA VEYA KONSEY İLE PARLAMENTO TARAFINDAN ORTAKLAŞA ÇIKARILIR TÜM ÜYE DEVLETLERDE AYNI ANDA AYNI ŞEKİLDE TÜZÜK KARAKTERİYLE YÜRÜRLÜĞE GİRER VE ETKİ DOĞURUR. TEK TİP HUKUK YARATMA ARACIDIR

58 devam DİREKTİFLER: DOĞRUDAN UYGULANMAZ, ÜYE DEVLETLER TARAFINDAN, İÇ HUKUKA AKTARILMALARI GEREKİR AMACI VE SÜRESİ BAKIMINDAN ÜYE DEVLETİ BAĞLAR AMA ARAÇ VE YÖNTEM SEÇİMİ KONUSUNDA TAKDİR YETKİSİNİ ÜYE DEVLETE BIRAKIR MUHATABI ÜYE DEVLETLERDİR. KONSEY YA DA KOMİSYON TARAFINDAN TEK BAŞINA VEYA KONSEY İLE PARLAMENTO TARAFINDAN ORTAKLAŞA ÇIKARILIR UYUMLAŞTIRMA ARACIDIR

59 devam KARARLAR: MUHATABINI TÜM UNSURLARIYLA BAĞLAR.
GENEL DÜZENLEYİCİ İŞLEM YA DA BİREL TASARRUF NİTELİĞİ TAŞIYABİLİR. KONSEY YA DA KOMİSYON TARAFINDAN TEK BAŞINA VEYA KONSEY İLE PARLAMENTO TARAFINDAN ORTAKLAŞA ÇIKARILIR

60 Diğer ikincilller-az bilinenler
TOPLULUK HUKUK DÜZENİNİN KAYNAKLARI OLAN ULUSLARARASI ANLAŞMALAR: TOPLULUĞUN TEK BAŞINA TARAF OLDUĞU ULUSLAR ARASI ANLAŞMALAR TOPLULUK VE ÜYE DEVLETLERİN BİRLİKTE TARAF OLDUĞU ANLAŞMALAR: KARMA ANLAŞMALAR TÜM ÜYE DEVLETLERİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI ANLAŞMALAR AT ANTLAŞMASI MADDE 293 ÇERÇEVESİNDE ÜYE DEVLETLER ARASINDA YAPILAN KAPALI ANLAŞMALAR: TOPLULUK SÖZLEŞMELERİ

61 Ab hukuku kaynakları ile ne işe yarar
BOŞLUK DOLDURMA, YORUM VE HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİ İŞLEVLERİNİ GERÇEKLEŞTİRME ANTLAŞMA HÜKÜMLERİ VEYA ÜYE DEVLETLERİN HUKUK DÜZENLERİNDEN KAYNAKLANAN NİTELİKLERİ UYGULATMA KAYNAKLARIN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERLERİNİ BELİRLEME TEMEL HAKLARIN TOPLULUK HUKUK DÜZENİNDE KORUNMASININ BİR TOPLULUK HUKUKU GENEL İLKESİ OLUŞTURMASINI SAĞLAMA

62 O HALDE AB MÜKTESEBATI NEDİR?
Kurucu antlaşmalardan oluşan Birincil Kaynakları; Topluluk Tüzükleri, Direktifleri, Kararları gibi bağlayıcı ikincil tasarrufları; İkinci ve Üçüncü Sütun çerçevesinde kararlaştırılan ortak strateji, ortak eylem, çerçeve karar, sözleşme gibi tasarrufları; Avrupa Birliği yargı organlarının kararlarını; Topluluğun taraf olduğu ya da Topluluk hukuk düzeninin bir parçasını oluşturan uluslararası anlaşmaları; ve Eylem Programları, Beyaz Kitap, Yeşil Kitap, Parlamento İlke Kararları, Tavsiyeler ve Görüşler gibi bağlayıcı olmayan düzenlemeleri içermektedir.

63 YARGI ORGANLARININ KATKISI NEDİR?
ATAD’IN VE İLK DERECE MAHKEMESİNİN YARGI YETKİSİNİN NİTELİĞİ SINIRLI YETKİ MECBURİ YETKİ MÜNHASIR YETKİ

64 KİMİ DAVA VE İŞLEMLER ABAD VE İDM’NİN SINIRLI, MECBURİ VE MÜNHASIR YETKİSİNE GİREN DAVA TÜRLERİ İHLAL DAVASI İPTAL DAVASI HAREKETSİZLİK DAVASI TAZMİNAT DAVASI PERSONEL DAVALARI (UZMANLIK MAHKEMESİ) AYB VE AMB’NİN STATÜLERİNDE YER ALAN UYUŞMAZLIKLARLA İLGİLİ DAVALAR PARA CEZALARINA İTİRAZ DAVASI ÖN KARAR PROSEDÜRÜ

65 HUKUĞUN AB İLİŞKİLERİNE YANSIMASI
ULUSAL HUKUK DÜZENLERİ İLE AB HUKUK DÜZENİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER AYNI ANDA, AYNI COĞRAFİ ALANDA İKİ FARKLI HUKUK DÜZENİNİN BİR ARADA VAROLMASINDAN KAYNAKLANAN İLİŞKİLER İŞBİRLİĞİ İLİŞKİLERİ ÇATIŞMA İLİŞKİLERİ

66 ENTEGRASYON VE İŞBİRLİĞİ
ULUSAL HUKUKUN AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNU TAMAMLAMASI, DESTEKLEMESİ VE İŞBİRLİĞİNE GİTMESİ AB HUKUKU KAVRAMLARININ ULUSAL HUKUK TARAFINDAN TAMAMLANMASI AB HUKUKUNUN UYGULANMASINDA ULUSAL YASAMA, YÜRÜTME VE YARGI ORGANLARININ DESTEĞİ VE İŞBİRLİĞİ

67 EKSİKLİKLERİ AB HUKUKU İLE ULUSAL HUKUKUN AYNI ANDA, AYNI YERDE UYGULANAN İKİ FARKLI HUKUK DÜZENİ OLUŞTURMASI DOLAYISIYLA YAŞANAN ÇATIŞMA İLİŞKİLERİ AB HUKUKUNUN ULUSLARÜSTÜ HUKUK DÜZENİ OLUŞTURMASI NEDENİYLE ÇATIŞMA DURUMUNDA ÖNCELİKLE UYGULANMASI GEREĞİ ÇATIŞMA İLKELERİNİN ANTLAŞMALARDA DÜZENLENMEMESİ VE ULUSAL ANAYASALARDAKİ DÜZENLENMELERİN YETERSİZLİĞİ

68 HAFTAYA SAYFA 102