M. Kemal BİÇERLİ, «Çalışma Ekonomisi», Beta Yay., 2009.

... konulu sunumlar: "M. Kemal BİÇERLİ, «Çalışma Ekonomisi», Beta Yay., 2009."— Sunum transkripti:

1 M. Kemal BİÇERLİ, «Çalışma Ekonomisi», Beta Yay., 2009.
Doç. Dr. Şenkan ALDEMİR M. Kemal BİÇERLİ, «Çalışma Ekonomisi», Beta Yay., 2009. Kaya ARDIÇ ve Yılmaz AYDIN, «İktisat Okulları ve Emek Piyasası», Derin Yay., 2011. İŞGÜCÜ PİYASASI

2 İşgücü Piyasasına İlişkin Teorik Yaklaşımlar
Klasik-Neoklasik Okul Keynesyen Okul Monetarist Okul Yeni Klasik Okul Yeni Keynesyen Okul Post Keynesyen Okul

3 Klasik-Neoklasik Yaklaşımda İşgücü Piyasası
1.1.Mikro Ekonomik Analiz Neoklasik İşgücü Arzı Neoklasik İşgücü Talebi Neoklasik İşgücü Piyasası Dengesi Tam Rekabet ve Eksik Rekabet Piyasa Koşullarında Denge Ücret ve İstihdam Hacminin Belirlenmesi 1.2.Makroekonomik Analiz Neoklasik Toplam Arz Eğrisi Neoklasik Toplam Arz-Toplam Talep (AD-AS) Modeli

4 Neoklasik İşgücü Arzı Bireysel İşgücü Arzı: Marjinalist yaklaşım temelinde, bireyin gelir ve boş zaman arasındaki tercihine bağlı olarak belirlenir. Ücret değişimleri karşısında –birbirine ters yönlü olarak ortaya çıkan- ikame ve gelir etkilerinin nihai (net) sonucuna bağlı olarak, emek arzı artar ya da azalır. Piyasa İşgücü Arzı: Her bir ücret düzeyinde bireysel işgücü arz miktarlarının toplanması ile elde edilir. Piyasa ölçeğinde, gelir etkisine kıyasla, ikame etkisinin ağırlık kazandığı ve işgücü arzının ücret haddi ile aynı yönde değiştiği varsayılır.

5 Ücret Değişiminin Yarattığı İkame ve Gelir Etkileri
GELİR ETKİSİ İKAME ETKİSİ Ücret artışı, çalışmayarak harcanan boş zamanın alternatif (fırsat) maliyetini yükseltir. Böylece birey, boş zamana yönelik talebini azaltarak, ikame etkisi ile çalışma saatlerini (emek arzını) arttırır. Ücret artışı, bireyin gelir düzeyini yükselterek, hedeflediği gelir seviyesine ulaşmasını mümkün kılar. Burada «boş zaman» gelir artışı sayesinde talep edilen bir «normal mal» niteliğindedir. Böylece birey görece zenginleşerek, gelir etkisi ile çalışma saatlerini (emek arzını) azaltır. Ücret Değişiminin Yarattığı İkame ve Gelir Etkileri

6 Çalışma (Gelir) - Boş Zaman Tercihi: Farksızlık Eğrileri
Azalan Marjinal İkame Oranı (MRS), ücret geliri ile boş zaman arasındaki ikamenin sınırlı olmasından kaynaklanır. Bireyin boş zamanından her seferinde birer birim vazgeçmesi, ancak gelir artışlarının giderek yükselmesi karşılığında gerçekleşir. Ücret Geliri A I2 I1 B Boş Zaman

7 Toplam Parasal Gelir Doğrusu
Haftalık boş zaman: 7x24= 168 saatlik zaman diliminde maksimum 100 saat olarak varsayalım. Haftalık Ücret: 100x(saatlik ücret: 10 L. varsayalım)= maksimum 1000 L. tg α= /100 = -10 (saatlik ücret) Haftalık Ücret Geliri 1000 L. tg α Haftalık Boş Zaman 100 saat

8 Toplam Parasal Gelir Doğrusu
Ücret haddi (oranı) değiştiğinde, doğrunun eğimi değişecektir. Ücret dışı gelirlerde artış, doğrunun tümüyle -paralel olarak- sağa doğru yer değiştirir ve tersi.

9 Bireysel Emek Arzının Belirlenmesi
Gelir 1000 L. 450 L. I2 E I1 I0 Boş Zaman

10 Bireysel Emek Arzının Belirlenmesi: Köşe Çözümü
Bireyin çalışmama kararı ile fayda max. Gelir I I2 Boş Zaman

11 Gelir Etkisi > İkame Etkisi Koşulları (Ücret artışı, emek arzını azaltır)
A1-A3: İkame Etkisi A3-A2: Gelir Etkisi Gelir C B E3 E2 I2 II E1 A A A2 A Boş Zaman

12 İkame Etkisi > Gelir Etkisi Koşulları (Ücret artışı, emek arzını yükseltir)
A1-A3: İkame Etkisi A3-A2: Gelir Etkisi Gelir C B E2 I2 E3 II E1 A3 A A1 A Boş Zaman

13 Tersine Dönen (Geriye Kıvrımlı) Bireysel Emek Arz Eğrisi
W W1 LS (Çalışma Süresi)

14 Piyasa Emek Arz Eğrisi W LS (Çalışma Süresi)

15 İşgücü Arz Esnekliği Çalışma süresindeki oransal değişimin, ücret oranındaki oransal değişime oranı olup; çalışma süresinin (emek arzının), ücret oranındaki değişimlere duyarlılığını ölçer. es = (Δh/h) ÷ (Δw/w)

16 İşgücü Arzını Etkileyen Ücret Dışı Unsurlar
Alternatif istihdam alanlarında geçerli ücret oranları Ücret dışı gelir değişimleri Nüfus artışı ve göçler

17 Neoklasik İşgücü Talebi
Türev (türetilmiş) talep niteliği Kısa ve uzun dönem ayrımı Mal ve emek piyasalarının rekabetçi yapısı

18 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
Kısa dönemde firma, istihdam hacmindeki ilave artışın toplam hasılatında yaratacağı değişimi (Marjinal Ürün Hasılatı/Geliri/Değeri), istihdam hacmindeki ilave artışın toplam maliyetinde yaratacağı değişime (Marjinal Faktör Maliyeti) eşitleyerek; denge istihdam hacmini belirler. Marjinal Ürün Hasılatı/Geliri/Değeri: MRPL MRPL= MPL . MR MRPL= (ΔQ/ΔL) . MR

19 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
Marjinal Faktör Maliyeti: MFC MFC = W (nominal ücret) MRPL= W MPL . MR = W

20 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
I. Mal ve emek piyasalarında TAM REKABET koşulları: MR = P olduğundan, MRPL= W MPL . MR = W eşitliği, MPL . P = W şeklinde ifade edilebilir. Aynı zamanda, MPL = W/P yada MPL = w

21 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
TP L MP AP MP L

22 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
TP(Q) MP AP P=MR MRP W 5 - 10 1 15 150 190 2 54 39 27 390 3 99 45 33 450 4 164 65 41 650 225 61 610 6 270 7 301 31 43 310 8 320 19 40 9 330 36 100

23 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
TP L MRP = MP.P ARP= AP.P ARP W=190 MRP L

24 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
TP L MP AP W/P (w)=19 MP L

25 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
MRP eğrisinin «üretimde azalan verimler» bölgesinde yer alan bölümü, firmanın emek talep eğrisidir. Tam rekabetçi firmanın kapanma koşulu gereği P< AVC olamaz. P ≥ AVC koşulu sağlanmalıdır. Dolayısıyla, P< TVC/Q P< L.W/Q P.Q< L.W P.(Q/L)< W ARP< W yada W> ARP olamaz. W ≤ ARP koşulu sağlanmalıdır.

26 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
MRP eğrisinin yer değiştirmesi, MP ve MR (P) büyüklüklerinin değişmesi halinde gerçekleşir. W W A W B Ld L L L MP . MR = W

27 Kısa Dönem Neoklasik İşgücü Talebi
II. Mal piyasasında TEKEL ve emek piyasalarında TAM REKABET koşulları: MR < P olduğundan, tekelci firmaya ait MRP eğrisi, tam rekabetçi firmanın MRP eğrisinin solunda yer alır ve daha yüksek bir eğime sahiptir. W MRP(tekel) MRP (tamrek.) L

28 Uzun Dönem İşgücü Talebi
Uzun dönemde, firmanın girdi kullanımını etkileyen iki unsur; Mevcut üretim teknolojisi sınırları dahilinde, faktörler arasındaki ikame edilebilirlik derecesi ve Faktör fiyatlarındaki değişimlerdir.

29 Uzun Dönem İşgücü Talebi
Uzun dönemde, firmanın kar maksimizasyonu sağlayacağı üretim miktarını gerçekleştirmek üzere kullanacağı optimal girdi bileşimi, eş-ürün eğrileri analizi yoluyla elde edilir. Bu çerçevede, iki analiz aracı bulunmaktadır: Eş-Ürün Eğrileri Paftası Eş-Maliyet Doğrusu

30 Eş-Maliyet Doğrusu K C/r tg α= W/r tg α C/W L

31 Eş-Ürün Eğrileri ΔK/ΔL= MPL/MPK
Bir eş-ürün eğrisi üzerinde, azalan verimler kanunu sebebiyle, faktörlerin marjinal verimlilikleri değişiklik gösterir. Azalan Marjinal Teknik İkame Oranı (MRTS), bir eş-ürün eğrisi üzerindeki herhangi bir noktanın eğimi olup; faktörlerin marjinal verimlilikleri arasındaki orana eşittir: ΔK/ΔL= MPL/MPK

32 Firmanın Denge İstihdam Hacmi
Maliyetin Min. MRTS= W/r Üretim Miktarının Max. MRTS= W/r K A K1 K K1 Q1 L L L B L

33 Eş-Ürün Eğrileri-1 ΔK/ΔL= MPL/MPK
Faktörler arasındaki ikame olanakları sınırlıdır ve «azalan» marjinal verimlilik söz konusudur. Marjinal Teknik İkame Oranı (MRTS), eş-ürün eğrisi üzerinde –sol yukarıdan sağ aşağıya doğru- azalır. ΔK/ΔL= MPL/MPK K Q1 L

34 Eş-Ürün Eğrileri-II ΔK/ΔL= MPL/MPK
Faktörler arasında tam ikame vardır ve faktör verimliliği sabittir. Marjinal Teknik İkame Oranı (MRTS), eş-ürün eğrisi üzerinde değişiklik göstermez. ΔK/ΔL= MPL/MPK K Q1 L

35 Eş-Ürün Eğrileri-III ΔK/ΔL= 0 (K/L) oranı sabittir.
Faktörler arasında ikame ilişkisi bulunmaz, tamamlayıcılık vardır. Marjinal Teknik İkame Oranı (MRTS), sıfır (0)’dır. ΔK/ΔL= 0 (K/L) oranı sabittir. K K/L Q2 Q1 L

36 Faktörler Arası İkame Esnekliği
eK,L= Δ(K/L) ÷ (K/L) Δ(W/r) ÷ (W/r) eK,L= nispi faktör fiyatlarındaki (W/r) belirli bir oransal değişime karşılık, K/L oranındaki oransal değişimi verir ve K ile L arasındaki ikame olanaklarının derecesini gösterir.

37 Faktörler Arası İkame Esnekliği
Faktörlerin birbiriyle tam ikame olması durumunda, faktörler arası ikame esnekliği sonsuzdur. eK,L= Δ(K/L) ÷ (K/L) = % Δ(K/L) = ∞ Δ(W/r) ÷ (W/r) (MPL/MPK) sabit bir değer olduğundan, (W/r) oranı da değişmez, sabittir. Dolayısıyla [% Δ(W/r)] değeri sıfır (0)’a eşittir.

38 Faktörler Arası İkame Esnekliği
Faktörlerin birbiriyle tamamlayıcılık ilişkisine sahip olduğu koşullarda, faktörler arası ikame esnekliği sıfırdır. eK,L= Δ(K/L) ÷ (K/L) = = 0 Δ(W/r) ÷ (W/r) % Δ(K/L) (K/L) sabit bir değer olduğundan, [% Δ(K/L)] değeri sıfır (0)’a eşittir.

39 Ücret Değişiminin Uzun Dönemli Emek Talebi Üzerine Etkileri
Ld= f (W) Uzun dönemde, ücret artışına (düşüşüne) bağlı olarak, emek talebinde gerçekleşen azalmanın (artışın) iki sebebi vardır: 1. İkame Etkisi II. Üretim/ Ürün/ Çıktı/ Ölçek Etkisi

40 Ücret Değişiminin Uzun Dönemli Emek Talebi Üzerine Etkileri-I
1. İkame Etkisi: Fiyatı azalan işgücünün, mevcut ikame olanakları çerçevesinde, sermaye faktörü yerine kullanılmasıdır ve tersi. Böylece ücretler azaldığında, üretimde kullanılan emek miktarı artarken; sermaye kullanımı azalacaktır. İkame Etkisi sebebiyle, ücret (W) ile emek talebi (Ld) değişkenleri arasında ters yönlü (-) bir ilişki ortaya çıkar.

41 Ücret Değişiminin Uzun Dönemli Emek Talebi Üzerine Etkileri -II
II. Üretim/ Ürün/ Çıktı/ Ölçek Etkisi: Ücretteki azalma, firmanın maliyetlerini azaltarak, üretim miktarında artışa yol açar ve her iki faktörün kullanım miktarlarının arttırılmasını gerektirir ve tersi. Böylece ücretler azaldığında, emek ve sermaye faktörlerinin üretimde kullanılan miktarları artar. Ölçek Etkisi sebebiyle, ücret (W) ile emek talebi (Ld) değişkenleri arasında ters yönlü (-) bir ilişki ortaya çıkar.

42 Ücret Değişiminin Yarattığı İkame ve Ölçek Etkileri
İkame Etkisi Üretim/Ürün/Çıktı/Ölçek Etkisi Ölçek Etkisi sebebiyle, ücret (W) ile emek talebi (Ld) değişkenleri arasında ters yönlü (-) bir ilişki ortaya çıkar. İkame Etkisi sebebiyle, ücret (W) ile emek talebi (Ld) değişkenleri arasında ters yönlü (-) bir ilişki ortaya çıkar.

43 İkame ve Ölçek Etkilerinin Ayrıştırılması
W Toplam Etki: E1-E2 İkame Etkisi: E1-E3 Ölçek Etkisi: E3-E2 K (C/r) K E3 E1 K1 K E2 L2 L3 L1 (C/W2) (C/W1) L

44 İkame ve Ölçek Etkilerinin Ayrıştırılması
W Toplam Etki: E1-E2 İkame Etkisi: E1-E3 Ölçek Etkisi: E3-E2 K (C/r) E2 K2 K E1 K E3 L1 L3 (C/W1) L (C/W2) L

45 Kısa ve Uzun Dönem Emek Talep Eğrileri
W Q K, L MPL ve MRPL W W A B W C Ld (uzundönem) Ld1(kısa) Ld2(kısa) L L L

46 Kısa ve Uzun Dönem Emek Talep Eğrileri
W Q K, L MPL ve MRPL W W B C A W1 Ld (uzundönem) Ld2(kısa) Ld1(kısa) L L L

47 İşgücü Talep Esnekliği
Talep edilen emek miktarındaki oransal değişimin, ücret haddindeki oransal değişime oranı olup; işgücü talebinin, ücret oranındaki değişimlere duyarlılığını ölçer. ed = [ΔL / (L1+L2)] ÷ [ΔW / (W1+W2)] Orta nokta yay esnekliği formülü kullanılarak hesaplanan katsayı, negatif işaret taşımaktadır. Emek talep esnekliği, uzun dönemde –kısa döneme kıyasla- daha yüksektir.

48 Emek Talep Esnekliği ve Toplam İşgücü Maliyeti Arasındaki İlişki
ed = 1 iken, ücret değişimleri, toplam ücret ödemeleri düzeyini değiştirmez. ed < 1 iken, ücret artışları, toplam ücret ödemelerini yükseltir ve tersi. ed > 1 iken, ücretteki düşüşler, toplam ücret ödemelerini arttırır ve tersi.

49 Emek Talep Esnekliğini Etkileyen Faktörler
İlgili mal ya da hizmete ilişkin talebin fiyat esnekliği derecesi İşgücüne yapılan ödemelerin toplam maliyet içindeki payı Diğer üretim faktörlerinin işgücü yerine ikame edilebilirlik derecesi İşgücü yerine ikame edilebilen (rakip) üretim faktörlerinin arz esnekliği

50 Emek Talebini Etkileyen Ücret Dışı Unsurlar
İlgili mal ya da hizmete ilişkin talep değişimleri İşgücü verimliliğindeki değişimler Firma sayısındaki değişimler İşgücü yerine ikame edilebilen (rakip) ve tamamlayıcı özellik taşıyan üretim faktörlerinin fiyatlarındaki değişimler

51 Emek Talebinin Çapraz Faktör Fiyatı Esnekliği
Emek talebinde gerçekleşen % değişimin, İkame/tamamlayıcı faktör fiyatındaki % değişime oranıdır. Emek talebinin, diğer faktörlerin fiyatlarında gerçekleşen değişimlere duyarlılığını ölçer. Katsayının (-) işaret taşıması, faktörler arasında tamamlayıcılık ilişkisi bulunduğunu gösterirken; katsayının (+) değer alması durumunda, faktörler arasında ikame ilişkisi bulunduğu anlaşılır.

52 Neoklasik İşgücü Piyasası Dengesinde Piyasa Emek Arz ve Talebi
Bireysel emek arz miktarlarının aynı ücret düzeylerinden toplanması yoluyla «piyasa emek arzı», firma emek talep miktarlarının aynı ücret düzeylerinden toplanması yoluyla «piyasa emek talebi» büyüklükleri elde edilir. W Ls B W Ls (A+B) W Ls A L1 L2 LI+L2=L3 L

53 İşgücü Piyasasında Tam Rekabet Koşulları
Atomisite varsayımı: (çok sayıda işçi ve işveren vardır, sendikal kurumlar bulunmamaktadır.) Homojenite Varsayımı: Çalışanların verimlilik düzeyleri birbirinden farksızdır, çalışma alanları eşit çalışma koşullarına sahiptir ve ücret dışı gelirler açısından farklılık bulunmamaktadır. Mobilite Varsayımı: Çalışanların iş değiştirebilmeleri önünde fiili yada kurumsal kısıtlar bulunmamaktadır. Tam Bilgi (Şeffaflık)

54 İşgücü Piyasasında Tam Rekabet Koşulları
Tek Ücret Kanunu: Tam rekabet piyasa koşullarında, piyasa emek arz ve talep miktarını birbirine eşitleyen denge nominal ücret düzeyi (W*), piyasayı temizleyen fiyat niteliğinde olup; taraflarca «veri» olarak alınır. Piyasa dengesi (E), emek arz ve talep koşulları değişmediği sürece geçerli olan, kararlı bir dengedir. W W* E L* Ls Ld L

55 Ücretlerin Azalma Yönünde Esnek Olmadığı Koşullar
Ls2 Ls1 W W1 W2 L L L1 B E A C Ld1 Ld3 Ld2 L

56 Çeşitli Piyasa Yapılarına İlişkin Alternatifler
Ürün Piyasası Tam Rekabet Monopol İşgücü Piyasası Monopson

57 I. Ürün ve İşgücü Piyasalarında Tam Rekabet Koşulları
AC: Ortalama Faktör Maliyeti MFC: Marjinal Faktör Maliyeti VMP: Marjinal Ürün Değeri MRP: Marjinal Ürün Hasılatı W W* L* LS = ACL= MFC Ld = MRPL= VMPL L

58 II. Ürün Piyasasında Monopol ve İşgücü Piyasasında Tam Rekabet
W W* MRPL VMPL L1(tekelci) L*(rekabetçi) L LS = ACL= MFC

59 III. Ürün Piyasasında Tam Rekabet ve İşgücü Piyasasında Monopson
W MFCL LS = ACL L

60 III. Ürün Piyasasında Tam Rekabet ve İşgücü Piyasasında Monopson
İşgücü Miktarı (L) Ücret (W) = Ortalama Faktör Maliyeti (ACL ) Toplam Faktör Maliyeti (TCL ) Marjinal Faktör Maliyeti (MFCL ) 1 50 2 55 110 60 3 180 70 4 65 260 80 5 350 90

61 III. Ürün Piyasasında Tam Rekabet ve İşgücü Piyasasında Monopson
W W1 W2 W3 MFCL LS = ACL E A E’ Ld = MRPL= VMPL L L L

62 IV. Ürün Piyasasında Monopol ve İşgücü Piyasasında Monopson
W MFCL W A LS =ACL W E W3 VMPL W4 LD =MRPL L L L

63 V. Ürün ve İşgücü Piyasalarında Oligopol Koşulları
W Ls = MFCL W1 Ld3 Ld Ld2 L L L

64 VI. İşgücü Piyasasında İki Yanlı Tekel
Monopsoncu Denge (N noktası): MFC = MRP (VMP) Monopolcu Denge (L noktası): MRP = MFC (ACL) W MFCL W N ACL W2 L VMPL MRPL L L

65 Klasik-Neoklasik Yaklaşımda Toplam Emek Arzı ve Toplam Emek Talebi
Tam esnek ücret ve fiyatlar sayesinde otomatik işleyen fiyat mekanizması, işgücü piyasasını daima temizler. W W*2 W*1 LS (P2) LS (P1) LD (P2) LD (P1) E2 E1 L L*

66 Klasik - Neoklasik Toplam Arz
AD2 AD1 P P2 P1 E3 E E2 Y Y*

67 Keynesyen Yaklaşımda Eksik İstihdam Dengesi
Y=AE AE 2 AE 1 AE W W0 Y L Y Y* LS LD LD2 L L*

68 Orijinal Phillips Eğrisi (A.W. Phillips)
Nominal Ücret Artışı (%) İşsizlik Oranı (%)

69 Değiştirilmiş Phillips Eğrisi (Samuelson, Solow)
Enflasyon Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

70 Monetarist Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Doğal İşsizlik Oranı (NRU) Adaptif (Uyumcu) Bekleyişler Ücret ve Fiyat Esnekliği Tam Rekabetçi Piyasa Yapıları Eksik Bilgi (Friedman: İşçi Yanılma Modeli) sebebiyle (+) eğimli SRAS

71 Monetarist Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi Kısa Dönemde (-) eğimli bir Phillips Eğrisi Uzun Dönemde düşey bir doğru şeklinde Phillips Eğrisi Hızlandırma Hipotezi Arayış (İş Arama) Teorisi ve Rezervasyon Ücretleri

72 Monetarist Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Doğal İşsizlik Oranının Azaltılmasına İlişkin Politika Önerileri Talep yanlı politikalar yerine, arz yanlı önlemler yoluyla çalışmanın teşvik edilmesi (vergi indirimleri, işsizlik ödemelerinin azaltılması vb.) Özelleştirme, sendikasızlaşma ve deregülasyon uygulamaları Ücret esnekliği ve esnek çalışma modelleri İşgücünün mesleki ve coğrafi mobilitesinin arttırılması

73 Yeni Klasik Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Doğal İşsizlik Oranı (NRU) Rasyonel Bekleyişler Ücret ve Fiyat Esnekliği Tam Rekabetçi Piyasa Yapıları Eksik Bilgi (Lucas Arz Fonksiyonu: Firma Yanılma Modeli) sebebiyle (+) eğimli SRAS

74 Yeni Klasik Yaklaşımda İşgücü Piyasası
«Kısa ve uzun dönem» ayrımı yerine, «beklenen ve beklenmeyen politika» ayrımı Phillips Eğrisi -kısa dönemde dahi- doğal işsizlik oranından başlayan dikey bir doğru şeklindedir. Piyasaların, daima ve süratle temizlenmesi sebebiyle, devlet müdahalesine ihtiyaç duyulmaz.

75 Yeni Klasik Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Lucas Kritiği/Eleştirisi (Politika Etkinsizliği Hipotezi) Barro Ricardo Denkliği Emeğin Dönemlerarası İkamesi Gönüllü (İradi) İşsizlik Olgusu

76 Yeni Klasik Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Doğal İşsizlik Oranının Azaltılmasına İlişkin Politika Önerileri Talep yanlı politikalar yerine, arz yanlı önlemler yoluyla çalışmanın teşvik edilmesi (vergi indirimleri, işsizlik ödemelerinin azaltılması vb.) Özelleştirme, sendikasızlaşma ve deregülasyon uygulamaları Ücret esnekliği ve esnek çalışma modelleri İşgücünün mesleki ve coğrafi mobilitesinin arttırılması

77 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Enflasyonu Hızlandırmayan İşsizlik Oranı (NAIRU) Rasyonel Bekleyişler Ücret ve Fiyat Yapışkanlığı (Rijitliği) Fisher: Yapışkan Ücret Modeli sebebiyle (+) eğimli SRAS Eksik Rekabetçi Piyasa Yapılarının hakimiyeti Asimetrik Bilgi (Ters Seçim ve Ahlaki Tehlike Sorunları)

78 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
«Sözleşme Dönemi» boyunca sabit kalan parasal ücretlerin varlığı, talep yönlü (para ve maliye) politikaları etkin kılar. Piyasalar, daima ve süratle temizlenmez. Nominal yapışkanlıklar yanında, ekonomide yaşanan «koordinasyon başarısızlıkları (eşgüdüm sorunları)» sebebiyle, müdahaleye ihtiyaç duyulur.

79 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Nominal Yapışkanlıkları Açıklayan Modeller Menü Maliyetleri (Maliyetli Fiyat Ayarlaması) Ücret ve Fiyat Sendelemeleri (Kademeli Ayarlama/ Staggering Fiyat Uyumu) Koordinasyon Başarısızlığı (Eşgüdüm Sorunu) Toplu Sözleşmelerin varlığı (sözleşme dönemi boyunca ortaya çıkan ücret ve fiyat yapışkanlığı)

80 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Nominal ve Reel Yapışkanlıkları Açıklayan Modeller Örtük/Gizli/Zımni Sözleşme (Görünmez Tokalaşma) Etkin Ücret Modeli (İşgücü Devir Maliyetleri, Ahlaki Tehlike ve Ters Seçim: Asimetrik Bilgi yada Limon Problemi) İçerdekiler ve Dışardakiler Modeli Hysteresis (Histeri) Etkisi ve Süre Teorileri

81 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
Nominal ve Reel Yapışkanlıkları Açıklayan Modeller Koordinasyon Başarısızlıkları (Eşgüdüm Aksaklıkları) Ücret ve Fiyatlarda Kademeli Ayarlama (Sendeleme Davranışı) Menü Maliyetleri Uzun Dönemli Sözleşmeler

82 Yeni Keynesyen Yaklaşımda İşgücü Piyasası
İşsizlik Oranının Azaltılmasına İlişkin Politika Önerileri Talep yanlı politikalar ile birlikte arz yanlı önlemler de önem taşır. İşgücü devir maliyetlerinin azaltılması, içerdekilerin gücünün zayıflatılması, grevlerin azaltılması amacıyla, yapısal reform ve kurumsal düzenlemelerin yapılması Ücret esnekliğini destekleyen kar-paylaşım düzenlemeleri İşgücü mobilitesinin arttırılması

83 İlgili Kavramlar NRU ile NAIRU arasındaki ayrım Beveridge Eğrisi
Ücret-Fiyat Sarmalı (Enflasyonist Atalet ve Endeksleme Davranışı) Ücret Teorileri

84 İşgücü Piyasasına İlişkin Başlıca Büyüklükler
Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus İşgücü, İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı, İşsizlik Oranı Açık İşsizlik ve Gizli İşsizlik Kavramları

85 İşsizlikle Mücadele Politikaları
Talep Yanlı Makroekonomik Politikalar (Keynesyen Öneriler, genişletici para ve maliye politikası uygulamaları) Arz Yanlı Mikroekonomik Politikalar (Parasalcı ve Neoklasik Öneriler, vergi teşvikleri, yatırım ve iş kurma teşvikleri, işsizlik sigortası indirimleri, sendikal güçlerin zayıflatılması)

86 İşsizlikle Mücadele Politikaları
Pasif İşgücü Piyasası Politikaları (işsizlik sigortası ödemeleri ve işsizlik yardımları) Aktif İşgücü Piyasası Politikaları Önleyici Tedbirler: mesleki eğitim programları, iş kurma yardımları ve teşvikleri, istihdam büroları (istihdam danışmanlığı hizmetleri), istihdamı genişletmeye yönelik sübvansiyonlar (prim desteği, vergi indirimleri vb.) Sınırlayıcı Önlemler: esnek çalışma modelleri, işgücü mobilitesinin arttırılması

87 Üretim Organizasyonu ve Çalışma Yaşamında Değişen Yapılar
Fordist ve Postfordist Üretim Biçimleri Üretimin Uluslararasılaşması Süreci İstihdam Yaratmayan Büyüme Olgusu Çalışan Yoksul, Taşeronlaşma, Karosi ve Emeğin Prekarizasyonu kavramları