İSLAM’DA TİCARET AHLÂKI

... konulu sunumlar: "İSLAM’DA TİCARET AHLÂKI"— Sunum transkripti:

1 İSLAM’DA TİCARET AHLÂKI
Recep ŞAHAN / Kurucaşile

2 Yüce Rabbimiz, insanı en değerli varlık olarak yaratmıştır.
Muhterem Müminler! Yüce Rabbimiz, insanı en değerli varlık olarak yaratmıştır. Ancak başı boş da bırakmamıştır. أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى Kıyame 75/36 أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ Müminun23/115 Bu manada mümin kafasına göre yaşayamaz. Yaratıcı sadece yaratmamış hayata da müdahil olmuştur. Bunun için dinimiz hayatın bir parçası olan TİCARİ Hayata dair bir takım hükümler getirmiştir. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا (Nisa 29) ÜLÜĞÜ 2

3 Allah Rasulü(sav); bir gün pazar yerinde dolaşırken bir buğday satıcısı dikkatini çekti. Kuru görünen buğday yığınına elini daldırdı. Ancak çuvalın altı göründüğü gibi değildi. Parmakları ıslanan Peygamberimiz, satıcıya bu ıslaklığın sebebini sordu. Adam buğdayların yağmurdan ıslandığını söyledi. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem Efendimiz, “Öyleyse insanların görmeleri için ıslak olan kısmı üste koyman gerekmez miydi?” buyurdu ve şöyle uyardı: “Bizi aldatan, bizden değildir!” (Müslim, İman, 164; Darimî, Büyû', 10) ÜLÜĞÜ 3

4 Allah rızasının, kul hakkının ve helal-haram hassasiyetinin gözetilmediği her türlü alışveriş ise dinimizce yasaklanmıştır. “Ölçü ve tartıda hile yapanlara yazıklar olsun. Onlar, insanlardan bir şey aldıklarında tam ölçüp tartarlar. Kendileri başkalarına vermek için ölçtüklerinde ise eksik tartarlar...” (Mutaffifîn, 83/1-3) ÜLÜĞÜ 4

5 *Müslüman KÂR denilince ucu cennete ulaşan şeyleri anlamalıdır…
İslam, alışveriş ve ticaret ahlâkına dair de birtakım ilkeler koymuştur. 1-HELAL OLMASI: Şüphesiz ticaret ahlâkının en önemli ilkesi kazancın «helâl» olmasıdır. *Müslüman, sadece dünya kârına değil, çok daha önemli olan ahiret yatırımına ağırlık verir ve kazancına haram bulaştırmamaya özen gösterir. *Müslüman KÂR denilince ucu cennete ulaşan şeyleri anlamalıdır… ÜLÜĞÜ 5

6 Bu manada AHİRETE İMAN çok önemli.
Helâl-haram duyarlılığını yitirerek israf edilmiş bir ömrün akıbeti hüsrandır. Bu manada AHİRETE İMAN çok önemli. Mümin kendi kafasına göre yaşayamaz. Nerden gelirse gelsin küpünü doldurmaya bak diyemez .Sadece helalden gelsin demelidir. Fani dünyadayız. Öleceğiz. her şeyi geride bırakacak ebedi aleme açılacağız.. Nefeslerimiz sayılı… Sayılı nefeslerimizi; İçki,, kumar, şans oyunları, faiz, rüşvet, tefecilik, hırsızlık gibi haksız kazançlarla tüketemeyiz. ÜLÜĞÜ 6

7 *Yüce Allah’ın haram kıldığı(içki..vs.) şeyleri alıp satmaz.
Müslüman; *Yüce Allah’ın haram kıldığı(içki..vs.) şeyleri alıp satmaz.  * Helal olmayan yollardan servet edinmez. *Faizden, içki, kumar, karaborsacılıktan, kamu malına el uzatmaktan ve vergi kaçırmaktan uzak durur. ÜLÜĞÜ Ötekini yok eden, rakibini ortadan kaldırmaya çalışan tekelci ve fırsatçı bir anlayışı asla kabul etmez. 7

8 التاجر الصدوق الأمين مع النبيين والصديقين والشهداء
2-DOĞRULUK-DÜRÜSTLÜK: Ticaret ahlâkının bir diğer ilkesi de doğruluk ve dürüstlüktür. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s); التاجر الصدوق الأمين مع النبيين والصديقين والشهداء “Dürüst ve güvenilir tüccar, peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraberdir.” buyurmuştur. (Tirmizî, Büyû', 4) ÜLÜĞÜ 8

9 Peygamberimiz (s.a.s) “Bir Müslümanın kusurlu bir malı, kusurunu açıklamadan satması helâl değildir.” buyurur. İbn Mâce, Ticâret, 45. Zira malın kusurunu gizlemek, insanların birbirine olan güvenini ve alışverişin bereketini yok eder. Her ne kadar kısa vadede kâr etmiş gibi görünse de aslında gerçeği gizleyen satıcının sonu hüsrandır. ÜLÜĞÜ 9

10 Halbuki ahiret daha hayırlı ve ebedi..
Bunun bilincinde olan bir mümin, kâr elde etmek için her yolu mubah görmez; geçici dünya malına kalıcı ahiret saadetini değişmez. Halbuki ahiret daha hayırlı ve ebedi.. بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَى «Fakat siz (ey insanlar!) ahiret daha hayırlı ve daha devamlı olduğu halde dünya hayatını tercih ediyorsunuz» (İnsan 16-17 ÜLÜĞÜ Müslüman, bir başkasının kaybı ve zararı üzerinden kazanç ve menfaat devşirmez. Aldatıcı reklamlarla, haksız rekabetlerle piyasayı bozmaya tevessül etmez. 10

11 Dünya ekme yeri, AHİRET hasad yeridir..
Kıymetli Kardeşlerim! Dünya ekme yeri, AHİRET hasad yeridir.. Cennet ya da cehennem insan için yaratıldı. Her ikisini de insan kendi iradesiyle seçer. مَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ «Kim ahiret kazancını istiyorsa, onun kazancını arttırırız. Kim de dünya kârını istiyorsa ona da dünyadan bir şeyler veririz. Fakat onun ahirette bir nasibi olmaz.» Şura 42/20 ÜLÜĞÜ 11

12 Mümin Allah’tan utanandır. Allah’tan hakkıyla utanmak nedir?
*HARAMDAN KORUNMAKTIR. Nitekim Hadis-i şerifte şöyle buyuruluyor: اسْتَحْيُوا مِنْ اللّهِ حَق الحَيَاءِ ، قُلْنَا يا رَسُولَ اللّهِ إنَّا نَسْتَحِى وَالْحَمْدُللّهِ. قَالَ: لَيْسَ ذاكَ، ولكِنْ اْلاسْتِحْيَاءَ مِنَ اللّهِ حَقَّ الحَيَاءِ أنْ تَحْفَظَ الرَّأسَ وَمَا وَعَى ، وَالْبَطْنَ وَمَا حَوَى ، وَتَتَذَكَّرَ المَوْتَ وَالْبِلى ، وَمَنْ أرَادَ ااْلاخِرَةَ تَرَكَ زِينَةَ الدُّنْيَا ، فَمَنْ فَعَلَ ذلِكَ فَقَدِ اسْتَحْيَا مِنَ اللّهِ حَقَّ الْحَيَاءِ. ÜLÜĞÜ 12

13 1-Baş ve başta bulunan organları korumak,
Abdullah ibn-i Mes’ud (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav):“Allah’tan hakkıyla Haya edin” buyurdu. Biz de: “Ey Allah’ın Resulü! Hamd olsun biz hakkıyla haya etmeye çalışıyoruz” dedik. Resulullah (sav) buyurdu ki: “O sizin anladığınız utanma hissi değildir! Allah’tan gereği biçimde haya etmek demek; 1-Baş ve başta bulunan organları korumak, 2-Karın ve karnın içerisine aldığı organları her türlü günah ve haramlardan korumak, 3-Ölümü ve toprak altında çürümeyi daima hatırlamaktır. 4-Ahireti isteyen, dünyanın süsünü bırakır. *Kim bu şekilde davranırsa Allah’tan gereği biçimde haya etmiş olur.” (Tirmizi,Kıyame,24)

14 *Nitekim Yüce Rabbimiz şöyle buyurur:
3-TİCARETİN ALLAH’I UNUTTURMAMASI GEREKİR: Ticari hayatımızda dikkat etmemiz gereken önemli hususlardan biri de alışveriş meşgalesinin Allah’a karşı kulluk görevlerimize engel olmamasıdır. *Nitekim Yüce Rabbimiz şöyle buyurur: رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ “Öyle adamlar vardır ki onları ne bir ticaret ne de alışveriş Allah’ı zikretmekten, namazı dosdoğru kılmaktan ve zekâtı vermekten alıkoyabilir.” (Nur, 24/37) ÜLÜĞÜ 14

15 Bir ticari muamelede 3 önemli unsur vardır:
A-Tüccar B-Mal C-Alışveriş A-TÜCCARDA OLMASI GEREKEN VASIFLAR: 1-Dürüst Olmalı 2-Müşterinin saflığından ve gafletinden faydalanmamalı: İşte istanbul’daki dolandırılan turist haberi… 3)Malı övmemeli: İyi malın övmeye ihtiyacı yoktur. Kötü malı övmek ise yalandır. Yalan ise münafıklık alametidir. ذآيَةُالْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ : إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ ÜLÜĞÜ 15

16 4- Kaliteyi gösterip kalitesizi satmamalı
5-Malın kusurlarını söylemeli 6-Malı değerinden fazlaya satmamalı 7-Ölçü ve tartıda hile yapmamalı/Hileli-sahte mal satmamalı 8 -Karaborsacılık yapmamalı ÜLÜĞÜ 16

17 Hz. Ömer sütüne su katan bir süt satıcısına sordu:
«Ey zavallı! Kıyamet günü sana su katarak sattığın sütlerden şu suyu ayıkla bakalım denildiğinde ne yapacaksın?» Bir gece vakti Hz.Ömer Medine’nin bir sokağından geçerken bir kadın ile kızının konuşmasını duydu: Kadın: Kızım süte su kat Kızı: Ama Ömer yasaklamıştı anacığım? Kadın: Ömer bu saatte bizi nerden görecek? Kızı: Anacığım! Ömer görmüyorsa Allah da mı görmüyor? …. ÜLÜĞÜ 17

18 Nitekim Efendimiz içki ile alakalı sınıfı lanetlemiştir: 1-Üzümü sıkan
İçki haramdır.(Maide 90). İçkinin ticareti de haramdır. Nitekim Efendimiz içki ile alakalı sınıfı lanetlemiştir: 1-Üzümü sıkan 2-Üzümü sıktıran 3-İçkiyi içen 4-İçkiyi taşıyan 5-Kendisi için taşınan 6-Dağıtan 7-Satan 8-Parasını yiyen-harcayan 9-Satın alan(başkası adına da olsa) 10-Kendisi için satın alınan. ÜLÜĞÜ 18

19 Allah yokmuş gibi yaşamak… Ölümsüz bir dünya hayatı içgüdüsü
HARAMA sevk eden nedir? Allah yokmuş gibi yaşamak… Ölümsüz bir dünya hayatı içgüdüsü Ahireti düşünmeme tavrıdır. Dünya hayatının cazibeliği, Kötü örneklerin bolca bulunması, Piyangocu din anlayışı.Dini yaşamayı, ibadetleri belli zamanlara hapsetme, az işle çok kazanç elde ettiğine inanma..Kandil geceleri örneği.. Şeytanın tahrikleri,şeytanın izinden gitmek..: Ama şeytanın peşinden gidenler çok pişman olacaklar ve peşinden gittikleri şeytan onları yüzüstü bırakacak. ÜLÜĞÜ 19

20 وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا
“O gün, zalim kimse (pişmanlıktan) ellerini ısırıp şöyle der: Keşke o peygamberle birlikte bir yol tutsaydım!” Furkan 25/27 ÜLÜĞÜ 20

21 يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا
“Yazıklar olsun bana, keşke falanı dost edinmeseydim!” Furkan 25/28 ÜLÜĞÜ 21

22 لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا
“Çünkü zikir (Kur'an) bana gelmişken o, hakikaten beni ondan saptırdı. Şeytan insanı (uçuruma sürükleyip sonra) yüzüstü bırakıp rezil rüsvay eder Furkan 25/29 ÜLÜĞÜ 22

23 لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكَ وَمِمَّن تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ
“Andolsun, senden ve içlerinde sana tabi olacak olanlardan tümüyle cehennemi dolduracağım." (Sad Suresi, 85) ÜLÜĞÜ 23

24 Ancak şeytanın Gücü İhlaslı Kullara Tesir edemez
قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَيْتَنِي لأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الأَرْضِ وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ “İblis, “Rabbim! Beni azdırmana karşılık, andolsun ki yeryüzünde kötülükleri onlara güzel göstereceğim, içlerinde ihlâsa erdirilmiş kulların hariç, onların hepsini azdıracağım” dedi. Hicr 15/39-40 ÜLÜĞÜ 24

25 إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِينَ هُم بِهِ مُشْرِكُونَ 99-Gerçek şu ki: İman edip de yalnız Rablerine tevekkül edenler üzerinde onun (şeytanın) bir hakimiyeti yoktur. 100- Onun hakimiyeti, ancak onu dost edinenlere ve onu Allah'a ortak koşanlaradır. Nahl 16/99-100 ÜLÜĞÜ 25

26 O gün cehenneme «Doldun mu?» deriz. O da «Daha var mı?» der.Kaf 50/30
Öyle ki cehennem de doymak bilmez adeta… يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَتَقُولُ هَلْ مِن مَّزِيدٍ O gün cehenneme «Doldun mu?» deriz. O da «Daha var mı?» der.Kaf 50/30 ÜLÜĞÜ 26

27 -”Ey kişi sana vaaz ve nasihat olarak ölüm yeter” der
Haramlardan kaçınmak için ne yapmalı? Ölümü ve hesap gününü çok hatırlamalıyız… Hz. Ömer’e birisi, “Ya Ömer bana vaaz ve nasihat et” der. Hz. Ömer’de kendisine; -”Ey kişi sana vaaz ve nasihat olarak ölüm yeter” der ÜLÜĞÜ 27

28 Namazı bırakmamalısın.Çünkü namaz; 1-En büyük zikirdir,
2-Kötülüklere karşı korur. Ankebut 45 اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ (Ey bu hitabın muhatabı!) Sana vahyedilmiş olan bu mesajı izle ve (başkalarına) ilet; ve namazı hakkını vererek kıl: çünkü (hakkı verilerek kılınmış) namaz, (insanı) belli başlı her tür çirkinlik ve kötülükten alıkoyar; ve hele Allah'ı anmak ve Allah'ın sizi anması elbette en büyük (boyutudur)! Zira Allah, işlediğiniz her şeyi bilir.» Ankebut 45 ÜLÜĞÜ 28

29 PEYGAMBERİMİZ BUYURUYOR Kİ :
“İnsanı mahveden yedi günahtan kaçının: Ey Allah’ın elçisi, bu yedi günah nedir? diye sorduklarında, Peygamberimiz: 1-Allah'a ortak koşmak, 2-Sihir, büyü yapmak, 3-Allah’ın öldürülmesini haram kıldığı bir kimseyi haksız yere öldürmek, 4-Yetim malı yemek, 5-Riba (faiz) yemek, 6-Düşmana hücum anında savaştan kaçmak, 7-Namuslu, kendi halinde mümin kadınlara zina iftirası yapmaktır” Buhârî, Tıp, 48 ÜLÜĞÜ 29

30 DUYURU HADİS SOHBETLERİ
Her Çarşamba yatsıdan ÖNCE Aliağa camiinde yapılmaktadır.Tüm cemaatimiz halkımız davetlidir.

31 İRTİBAT TEL: 0378-5181169 @-POSTA: kurucasile@diyanet.gov.tr

32 KURUCAŞİLE MÜFTÜLÜĞÜ SUNDU @2018