Araştırma Yöntemleri ve Etiği Kopya ve İntihal Nedir?

... konulu sunumlar: "Araştırma Yöntemleri ve Etiği Kopya ve İntihal Nedir?"— Sunum transkripti:

1 Araştırma Yöntemleri ve Etiği Kopya ve İntihal Nedir?
Altuğ Yalçıntaş Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat Bölümü

2 Copy + C Copy + X Copy + V

3 Kopya (1) Sınav öncesinde hazırlanan bir dokümanı, kullanılmaması uyarısına ragmen, sınav sırasında kullanmak Kağıtlara yazılmış notlar Sıralara, hesap makinelerinin arkasına ya da duvarlara yazılmış notlar Vücuda yazılan notlar Cep telefonu, akıllı saat ya da akıllı gözlük kullanmak

4 Kopya (2) Sınav devam ederken, gurup çalışması yapılmaması uyarılarına ragmen Sınava giren bir diğer kişinin yazdıklarını kullanmak Kağıt değiştirmek

5 Açık kaynak ve “take-home”

6 Yasa ve mevzuatlarda kopya
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ MADDE 5 – (1) Kınama cezasını gerektiren eylemler şunlardır; … d) Sınavlarda kopyaya teşebbüs etmek.

7 Yasa ve mevzuatlarda kopya
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ MADDE 7 – (1) Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır; … e) Sınavlarda kopya çekmek veya çektirmek,

8 Yasa ve mevzuatlarda kopya
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ MADDE 8 – (1) Yükseköğretim kurumundan iki yarıyıl için uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır; … d) Sınavlarda tehditle kopya çekmek, kopya çeken öğrencilerin sınav salonundan çıkarılmasına engel olmak, kendi yerine başkasını sınava sokmak veya başkasının yerine sınava girmek,

9 İntihal Bir yazarın ya da konuşmacının, başkasına ait bir fikri ya da eseri, kısmen ya da tamamen, yerleşik hale gelimiş usullere aykırı şekillerde kendisininmiş gibi sunması.

10 Öz-intihal (self plagiarism)
Daha önce yayınlanmış kendinize ait bir metni, kaynağını tam ve doğru şekilde belirtmeden, tekrar kullanmak (iktibas). Fikri mülkiyet haklarına dikkat!

11 Alıntılama 1. Metin içinde

12 Alıntılama 2. Blok alıntı

13 “Tırnak işareti” Her tırnak işareti alıntı anlamına gelmez. Örnek:
Foucault’nun “biyopolitik” darken kastettiği aslında…

14 Alıntı yapmadan referans vermek
Alıntı yapmadan da referans verilebilir. Örnek: 1980 yılından bu yana makro iktisat literatüründeki birçok ders kitabı (Rogoff 2004, Reinhart 1980, Mascollel 1975) şu meseleyi ıskalamıştır.

15 Fikirler ve intihal Alıntı yapmadan da intihal söz konusu olabilir.
Örnek 1: Bu çalışmada, daha önce hiçbir iktisatçı tarafından ele alınmamış olan kendiliğinden düzen kavramının önemini örneklerle açıklayacağım.

16 Fikirler ve intihal Alıntı yapmadan da intihal söz konusu olabilir.
Örnek 2: Çeviri metinler

17 Adil kullanım (fair use) - 1
400 kelimeye kadar yapılan alıntılar için, kaynağı tam ve doğru şekilde vermek şartıya, her hangi bir izin almaya gerek yoktur.

18 Adil kullanım (fair use) - 2
Çoğunlukla, tablolar ve görselleri tekrar kullanmak (iktibas) için yazılı izin almak gerekir.

19 Pozitif hukuk sorunu olarak intihal
FSEK’te intihal kavramı tanımlanmamıştır. Ancak FSEK m. 35 alıntının şartlarını düzenler. Özel hukuk bakımından “haksız fiil” Hukuk davası (FSEK 66-70) Ceza hukuku bakımından “suç” Ceza davası (FSEK 71-75) İdare hukuku bakımından “disiplin suçu” Bağlı olduğu kurumda ya da YÖK’te disiplin soruşturması Kaynak: Kemal Gözler Örnekleriyle Usûlsüz Alıntı Sorunu: 4-5 ve

20 Ahlâk sorunu olarak intihal
Fikri faaliyetlerin kırılgan doğası Fikri faaliyette bulunanların birbirine karşı sorumluluğu Fikirlerin doğası: Artan getiriler vs. azalan getiriler Bolluk yasası vs. kıtlık yasası

21 Fikri mülkiyet hakkının ihlali olarak intihal
Telif hakları = copyrights “Telif”in doğası: müellif ve ülfet Bir “ahlâki hak” olarak telif vs. bir ticari hak olarak telif Ticari hak  Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

22 Yasa ve mevzuatlarda intihal
ANKARA ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ Madde 3 / o: “intihal: Bilimsel usullere uygun biçimde gerekli atıfları yapmadan, kaynak göstermeden veya uygun şekilde izin almadan başkalarının fikir, yöntem, veri, eser ve yayınlarını kısmen veya tamamen kendisine aitmiş gibi sunmayı ve yayınlamayı”

23 Yasa ve mevzuatlarda intihal
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ MADDE 7 – (1) Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için uzaklaştırma cezasını gerektiren eylemler şunlardır; … f) Seminer, tez ve yayınlarında intihal yapmak.

24 Yasa ve mevzuatlarda intihal
FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU Madde 71 / 3: “Bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.” Madde 71 /5: “Bir eserle ilgili olarak yetersiz, yanlış veya aldatıcı mahiyette kaynak gösteren kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

25 Yasa ve mevzuatlarda intihal
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETİCİ, ÖĞRETİM ELEMANI VE MEMURLARI DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ Madde 11 / n (“Kamu Görevinden Çıkarma”): “Bir başkasının bilimsel eserinin veya çalışmasının tümünü veya bir kısmını kaynak belirtmeden kendi eseri gibi göstermek.”

26 Yasa ve mevzuatlar - Özet
YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU (intihal yok, kopya yok) YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETİCİ, ÖĞRETİM ELEMANI VE MEMURLARI DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ (İntihal var) YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ (intihal var, kopya var) YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ ve YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ YÖNERGESİ (Sadece öğretim görevlileri ve idareciler için, yerleşik hale gelmiş hukuki bir yaptırım yok) ANKARA ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ (intihal var, kopya yok) FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU (intihal var)

27 Sorunlar Tek başına hukukun yetersizliği
Sadece pozitifi hukuk yoluyla suç ve kabahat ile mücadelede suç ve kabahat ile suçun ve kabahatin yol açtığı zarar hiçbir zaman tam olarak ortadan kalkmaz. Tüllabın ve akademik personelin bilgisizliği “Bilmiyordum!” Kurumların isteksizliği Mülkiye’de kopya ya da intihalle ilgili olarak her hangi bir yaptırıma uğrayan kimse bulunmuyor.*

28 Kurumların isteksizliği

29 Kurumların isteksizliği

30 Kullanılabilecek iki yazılım
iThenticate Sadece profesyönel akademik makaleler ve tezler için Turnitin Sadece öğrenci ödevleri

31

32

33

34 UNUTMAYIN: Bu bilgileri sürekli güncellemeliyiz!
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Bu derste neleri inceleyeceğiz? Nasıl dipnot verilir? Nasıl (ve neden) referans verilir? Nasıl kaynakça hazırlanır? UNUTMAYIN: Bu bilgileri sürekli güncellemeliyiz! EndNote X7 uygulaması ve yaparak öğrenme

35 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği

36 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği

37 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği

38 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği

39 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Bir yayında neler bulunur? Makalelerde: İlk sayfa: Başlık, yazar ismi, yazar hakkında bilgi, özet, tam künye (çoğunlukla akademik dergiler için), DOI, teşekkür. Ana metin: dipnotlar ve referanslar Kitaplarda: İlk sayfa: Başlık, yazar ismi, teşekkür Kitabın künyesi: yayın tarihi, ISBN, editör ve tasarımcı isimleri, iletişim adresi vd. Kitabın VEYA bölümlerin kaynakçası İsim ve konu endeksi

40 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Neden referans verilir? Dayandığımız kaynakların güvenilir olduğunu belli etmek için Hangi yazarların geleneğinden geldiğimizi belli etmek için Daha fazla bilgi edinmek isteyen okuyucuyu yönlendirmek için Telif hakları ve “ahlâki haklar”

41 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Nasıl referans verilir? 1. Metin içinde

42 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Nasıl referans verilir? 2. Dipnotta / sonnotta

43 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Nasıl referans verilir? 3. Karma

44 Nasıl referans verilir? 3. Hyperlink
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Nasıl referans verilir? 3. Hyperlink Kaynak:

45 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Nasıl dipnot veya sonnot verilir? MS Word ile bu iş çok kolay. (Daktilo ile yazarken büyük sıkıntıydı!) Eğer bir bilgiyi dipnota veya sonnota yerleştirmeden ana metin içinde verebiliyorsanız, dipnottan ve sonnottan kaçının!

46 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Latince kelime ve deyimler? İktisatçılar için oldukça yaygın bir durum: Ceteris paribus (diğer her şey sabitken) Mutatis mutandis (gerekli değişiklikler yapıldığında) Sine qua non (bir işin olmazsa olmazı) De facto (fiilen, fiili olarak) A priori (deneyimden bağımsız olan) A posteriori (deneyimlenmiş) Per capita (kişi başına) Ex ante / ex post (önce / sonra) Curriculum vitae (“course of life” özgeçmiş)

47 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Latince kelime ve deyimler? Araştırma yaparken : ibid. (ibidem): adı geçen eser (a.g.e) op. cit. (opere citato): adı geçen eser (a.g.e) [eğer aynı esere yapılıyorsa] loc. cit. (loco citato): adı geçen eser (a.g.e) [eğer aynı sayfaya yapılıyorsa] et al. (et alii): ve diğerleri (üçüncü ve sonraki yazarlar için) etc. (et cetera): ve saire cf (confer): karşılaştırın passim: sayfa numarası dışında kitabın tamamına atıf

48 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Kitaplar için kaynakçada ne bulunur? Başlık Yazar Tarih Yayınevi ismi (ve basım yeri) Bunlar dışında: DOI / ISBN, çevirmen, seri ismi vd.

49 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Süreli yayınlar için kaynakçada neler bulunur? Başlık Yazar Tarih Dergi / Magazin / Gazete ismi Cilt no Sayı Sayfa no Bunlar dışında: DOI / ISSN, çevirmen, yayınevi ismi, basım yeri vd.

50 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği İnternetten elde edilen kaynaklar için kaynakçada neler bulunur? Başlık Yazar Yayın tarihi Erişim tarihi Kaynak web sitesi ismi Süreli yayınların websitesi, bloglar, Twitter, Bunlar dışında: DOI / ISSN, çevirmen, yayıncı ismi vd.

51 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Diğer kaynaklar: Sözlükler, tezler, raporlar, tartışma metinleri, konferans bildirisi, açılış konuşmaları, basılmamış notlar …

52 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Kaynakça gösterim biçimleri: Pratik olarak sınırsız Her dergi ve kitabevi için ayrı En yaygın referans gösterme teknikleri Chicago 16. edisyon Harvard Dergiler: American Economic Association, Econometrica vs. Tutarlı olmak kaydıyla hepsi geçerli Tek husus: dergi ve kitabevi (ya da dersin hocası) ne istiyor?

53

54 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Farkları görelim (1): Chicago 16. Edisyon: Yalcintas, Altug "The Problem of Epistemic Cost: Why Do Economists Not Change Their Minds (About the 'Coase Theorem')?" American Journal of Economics and Sociology no. 72 (5):

55 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Farkları görelim (2): Harvard: YALCINTAS, A The Problem of Epistemic Cost: Why Do Economists Not Change Their Minds (About the 'Coase Theorem')? American Journal of Economics and Sociology, 72,

56 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Farkları görelim (3): American Economic Review: Yalcintas, Altug "The Problem of Epistemic Cost: Why Do Economists Not Change Their Minds (About the 'Coase Theorem')?" American Journal of Economics and Sociology, 72(5),

57 Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır
Referanslar ve Kaynakça Nasıl Hazırlanır? AÜ SBF İktisat Bölümü Araştırma Yöntemleri ve Etiği Farkları görelim (4): Econometrica: Yalcintas, A. (2013): "The Problem of Epistemic Cost: Why Do Economists Not Change Their Minds (About the 'Coase Theorem')?," American Journal of Economics and Sociology, 72,