(E)Tuğg.Doç.Dr. Oktay Bingöl

... konulu sunumlar: "(E)Tuğg.Doç.Dr. Oktay Bingöl"— Sunum transkripti:

1 (E)Tuğg.Doç.Dr. Oktay Bingöl
03 Terörizmin Nedenleri (E)Tuğg.Doç.Dr. Oktay Bingöl Bu sunumda yer alan hususların tüm sorumluluğu yazara ait olup MSE ve üyelerini bağlamaz. Bu belgenin her hakkı , 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu esasları çerçevesinde MSE’ye aittir. Alıntılarda uzantısının verilmesi, belgenin tamamına ulaşılabilmesi için zorunlu tutulmuştur

2 Terörizmin Nedenleri ve Motiveleri
Radikalizmin ve militarizmin kökenlerinin siyasal haksızlık, reddedilmek ve yoksulluktan kaynaklandığını idrak etmemiz gerekir. Bir ulusun uğradığı siyasal haksızlıklar, aşırı fakirlik ve eğitimsizlikle birleştiği zaman patlamaya hazır bir karışım ortaya çıkar. Bu durum, toplumda şiddetli bir ümitsizlik ve güçsüzlük hissini ortaya çıkarır. Bu tür ölümcül yaralara maruz kalan uluslar ise terörist faaliyetlerin ve radikalizmin propagandasından kolayca etkilenebilirler. Pakistan Eski Devlet Başkanı Pervez Müşerref

3 Terörizmin Nedenlerine ve Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımlar
Siyasal yaklaşım Örgütsel yaklaşım Psikolojik yaklaşım Liberal yaklaşım Gerçekçi yaklaşım Marksist yaklaşım

4 Terörizmin Nedenlerine ve Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımlar
Siyasal yaklaşım; bireylerin içinde bulunduğu siyasal ve sosyal çevreye odaklanır. Kent, varoş, kırsal alan, öğrenci vb faktörleri etkilidir. Örgütsel yaklaşım; terör eylemlerini bireysel kararlardan ziyade grup stratejisi bakış açısından incelemeyi tercih eder. Psikolojik yaklaşım; kişilerin psikolojik özelliklerinin terör örgütlerine katılmaya ve ferdi terör yapmaya uygunluğunu öne çıkarır.

5 Terörizmin Nedenlerine ve Kaynaklarına Yönelik Yaklaşımlar
Liberal yaklaşım; demokrasi dışı ve otoriter sistemlerin terörle ilişkisine ağırlık verir. Gerçekçi yaklaşım; Batı’nın ve kurulu sistemin rolünü sorgular. Marksist yaklaşım, sınıf mücadelesi ve sömürü penceresinden bakar.

6 Terörizmin Nedenleri/Kaynakları
Siyasal İdeolojik Ekonomik Sosyo kültürel Psikolojik nedenler Uluslararası nedenler

7 Siyasal Nedenler Rejimin toplumu kavramaması
Baskıcı devlet, farklı grupların dışlanması Siyasetin yasaklanması ve sınırlandırılması Devlet yapılarında güç paylaşımında haksızlık Devlet şiddeti Temel hakların kısıtlanması Meşruiyet eksikliği, güven ve rızanın kaybolması

8 İdeolojik Nedenler Toplumda farklı ideolojilerin varlığı
Şiddetin hedefe ulaşmak için meşru olarak kabul edilmesi İdeolojik radikalleşmeye açıklık Mevcut düzenden umutların kaybolması

9 Uluslararası Nedenler
İdeolojik destek Dinsel, mezhepsel destek Bloklar savaşının argümanı olarak terörizme destek Dış politika aracı olarak terörizme destek Jeopolitik amaçlarla destek Özgürlük savaşlarına destek Toprak kazanma Kaynak kontrolü İç siyaseti kontrol

10 Ekonomik Nedenler Açlık, yoksulluk İşsizlik Sömürü
Gelir dağılımı uçurumu Kaynak yokluğu/kaynak uğursuzluğu Ekonomik eşitsizlik Eşitsizliklerin istismara açıklığı Kamusal hizmetlere ulaşamama Devlet kadrolarından ve paylaşımdan dışlanma Genel olarak Kuzey-Güney, Merkez-Çevre dengesizliği Yolsuzluk

11 Sosyo-Kültürel Nedenler
Göç, hızlı ve çarpık kentleşme Kimlik parçalanmaları Soysal değerlerin değişimi, tahribi Sosyal bağların zayıflaması, kopması Dış etkileşimin artması Medya, internet, sosyal medya etkisi Eğitim yetersizliği ve yanlışlığı

12 Sosyo-Kültürel Nedenler
Uzlaşma kültürü ve kurumlarının azalması Adalete güven azalması Kanaat önderleri ve ileri gelenlerin öneminin kaybolması Silah/şiddet toplumu Kan davası, intikam , öç gelenekleri

13 Psikolojik Nedenler Zayıf ve hasta kişilikler
Bireysel gelişim ve özgüven eksikliği Dışlama ve ötekileştirme kültürü Psikolojik sorunların artması Aşağılanma ve horlanma Kişisel ve grup tramvaları Kitle/Grup psikolojisi etkileri Şiddete yatkınlık

14 Terörist/Örgüt Elemanı?
Genellikle < 30 yaş (Ortadoğu, Orta Asya ve Afrika’da 14-15’e düşebiliyor) Siyasal hareketlerde orta sınıftan Milliyetçi ve ayrılıkçı hareketlerde mütevazı çevreden ve alt gelir grubundan Çoğunlukla “sorunlu” aile çevrelerinden (Bu olgu bir silahlı örgüte katılımın temel nedenlerinden biri) Genellikle içten bir “mistizm” var (eski sol hareketler ile dini motifli örgütlerde baskın)

15 Terörist/Örgüt Elemanı?
Dikkat çekmek, önemsenmek, ünlü olmak 2000 yıldır her ırk, milliyet, din, mezhep ve cinsten örgüt elemanı çıkmış Eğitim düzeyleri değişiktir Kadınların terör örgütlerindeki oranı, ordu ve polisten daha fazla

16 Uluslararası Teröristlerin Özellikleri
Değişken Yaş 22-25 Lise ve Dengi Okul Mezunu %66 Cinsiyet Liderlerin %80’i elemanların %74’ü erkek Sosyo ekonomik durum Orta ve daha üst seviye Russell ve Miller araştırması: 18 örgütü kapsıyor

17 Terörist/Örgüt Elemanı?
“Terörist davranış; sosyolojik olarak çok vektörlü topluma entegrasyon, eşitsizlik, grup dinamiği, kültürel, dinsel, dil ve sosyal boyuttaki diğer bozuklukları tepkisel/cezalandırıcı davranış kalıplarını yansıtır. Bu nedenle geometrik derinliğe sahiptir. “

18 Terörist/Örgüt Elemanı? Sağ ve sol uçlardaki örgütlerin ortak noktaları
Kendi düşünceleri tek doğrudur Rakibe karşı büyük bir nefret duygusu Devleti düşman görme Demokratik işleyişe güvensizlik ABD komplosal bir grup tarafından yönetilir Belli bir zümrenin insan hakları kısıtlanmalı Yok etme ve sorumsuz yanlış yapma hakkı

19 Terörist/Örgüt Elemanı Tipolojisi
Teröristin tipi Güdü/Amaç Anlaşmaya İstek Yaşam Beklentisi Suçlu Şahsi kazanç Genel olarak olarak kazanç elde etmek ve serbest çıkış için Kuvvetli Dava Adamı Yüksek ülkü (Dini ve siyasi sebep karışımı) Bazen, çünkü bu davaya ihanet olarak görülebilir Çok sağlam değil, Şehitlik güdüsü mevcut Çılgın Sadece suçu işleyen biliyor Mümkün, fakat sadece arabulucunun güdüsünü anlaması, umut ve alternatif sunması halinde Kuvvetli, fakat gerçeğe dayalı değil Frederick Hacker tiplemesi