Tarih Felsefesi.

... konulu sunumlar: "Tarih Felsefesi."— Sunum transkripti:

1 Tarih Felsefesi

2 Hümanizm ve Aydınlanmada Tarih Kavramı:
Ortaçağ, insanlara her şeyin Tanrı tarafından belirlendiği bir dünya tablosu sunmuştu. İnsan edilgindi. Rönesans hareketi ile birlikte farklı bakış açıları oluştu.Rönesans dönemine karakteristiğini veren en önemli akımlardan Hümanizm insanin birey olma çabalarını içerir. (16. yüzyıl). Bu yüzyıl aynı zamanda dinde reformasyon çağıdır. Bu anlamda tarih yazıcılığında bir laikleşme süreci görülür.Ancak teolojik tarih yazıcılığı da etkinliğini sürdürür. N. Machiavelli( ): Tarih yazıcılığının ahlakçılıktan ve öğütçülük sıyrılıp, olayları gerçek nedenleriyle anlatılması gerektiğini ileri sürer. Reformcular historia’yı hümanistlerden farklı yorumladılar. Tarih yeniden Tanrı’nın yapıtı olarak görüldü. Mesela Luther tarihi Tanrı ile Şeytan arasındaki savaş alanı olarak tanımladı.

3 16. Yüzyılda üç türlü historia’dan sözedilir.
Historia divina (Tanrısal tarih) Historia Naturalis (Doğal olayların bilgisi) Historia Civilis ya da Historia Humana( İnsani ve toplumsal olayların bilgisi) 17. Yüzyıl: Rasyonalizm yüzyılıdır.G. W. Leibniz tipik temsilcisidir. Leibniz bir rasyonel bilme yanında bir historik bilme olduğunu kabul eder. Ona göre esas varlık bilgisi rasyonel bilgidir. Historik bilgi genel değil genelleştirilmiş bilgidir. 17.yy Formulü: Historik bilme olgusal bilmedir, felsefi bilme ise temel nedenleri bilmedir. 18. Yüzyıl: Tarih felsefesi terimini kullanan ilk yüzyıl olmuştur. Bu terimi ilk kullanan filozof F.M. Voltaire’dir.

4 KUR’AN VE TARİHSEL DEĞİŞİM
Tarihsel Süreç Tarafsız Değildir. “Allah kendisinden korkanlardan ve iyilik yapanlardan yanadır.” ( Nahl, 128) Tarihsel Sürecin Seçmeci Özelliği: “ Gökten bir su indirdi de dereler kendi ölçüsünce çağlayıp aktı, Sel üstüne çıkan köpüğü yüklenip götürdü. Süs, yahut eşya yapmak için ateşte yakıp erittikleri madenlerde de bunun gibi bir köpük vardır. Allah, hak ile batılı böyle bir benzetme ile anlatır. Köpük yok olup gider. İnsanlara yararlı olan ise yeryüzünde kalır. İşte Allah böyle meseller verir.(Ra’d, 17) “ İnkar edenler, kendilerine vermiş olduğumuz mühletin sakın kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Biz onlara ancak, günahları çoğalsın diye mühlet veriyoruz. Küçültücü azap onlaradır. Allah inananları sizin durumunuzda bırakacak değildir, temizi pisten ayıracaktır.” (Al-i İmran, )

5 Tarihsel Değişimde Zaman Faktörü:
“ Senden başlarına acele azap getirmeni istiyorlar. Allah sözünden asla caymayacaktır. Rabbinin katında bir gün, saydıklarınızdan bin yıl gibidir. Nice kasabalara haksız oldukları halde mühlet vermiştim. Sonunda onları yakalayıverdim. Dönüş ancak banadır.” (Hac, 47-48) “ Eğer Allah insanları zulümleri yüzünden hemen cezalandırsaydı, yeryüzünde hiçbir canlı bırakmazdı. Fakat Allah onları belli bir vakte kadar erteler. Vadeleri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilir, ne de bir an önceye alabilirler.” (Nahl, 61) Ceza Biçimleri: “ De ki: “ Üstünüzden veya ayaklarınızın altından size azap göndermeye veya sizi parçalara bölüp bir bölümünüzün kötülüğünü diğer bir bölümünüze tattırmaya kadir olan O’dur.” (En’am, 65)

6 Toplumsal Çöküntü: “Rabbin kasabalıları, haksız yere, halk gaflette iken helak etmez.” (En’am, 131) Tarihsel Değişimin Mekaniği: “Eğer, Allah’ın kimi insanları diğerleriyle yok etmesi olmasaydı, yeryüzü mutlaka fesada boğulurdu.” (Bakara, 251) Tarihte Manevi Gücün Üstünlüğü: “Kafirlerin diyar diyar dolaşmaları seni aldatmasın. Bu az bir geçimliliktir. Sonra onların varacakları yer Cehennemdir. O ne kötü bir döşektir.” (Al-i İmran, )

7 Sünnetullah: Allah’ın ötedenberi süregelen ve sürecek olan, kendine özgü, değişmeyen bir davranış tarzı.Tarih yasaları.

8 TARİH NEDİR? ☻Birey için hafızasındaki deneyimler ne ise toplum için de tarih odur. Tarihin, geçmişteki bütün mekanlara ve dönemlere ait insan deneyimini kucakladığı söylenebilir. Tarih insanların geçmişini inceleyen ve onların sosyal kapsamlı eylemlerinin bir tablosunu takdim eden bir disiplin olmaktadır. Tarih, bir çeşit araştırma ya da soruşturmadır. Tarih geçmiştir, tarih geçmişin hafızasıdır. Tarih gerçekte ne olduysa onu göstermek ister. Tarih, insanların geçmişini inceleyen ve onların sosyal kapsamlı eylemlerinin bir tablosunu takdim eden bir disiplindir.

9 TARİHTEN ÖĞRENECEĞİMİZ BİR ŞEY VAR MI?
Gelecekte oluşacak kalıpların ana hatları, tarihin bugüne kadar izlemiş olduğu doğrultudan çıkarsanabilir. Tarih, geçmişin muhakemesini yapma, gelecek çağların yararına bugün için dersler çıkarma görevini üstlenmiştir. Tarih, zihniyetlerin ne denli çeşitli olabileceğini anlamamızı sağlar. Tarih, insan başarılarının kaydıdır. Sonraki kuşakların hakkını verebileceği değerleri gösteren bir envanterdir. Tarihle birlikte geçmişteki eğilimleri tespit eder geleceğe ilişkin projeksiyonlar yapılır. Tarihsel bilinci ve tarihsel perspektifi sağlar. Tarih, zihnin eğitilmesini sağlar.