PRAGMATİZM- J.DEWEY HALİSE KADER ZENGİN.

... konulu sunumlar: "PRAGMATİZM- J.DEWEY HALİSE KADER ZENGİN."— Sunum transkripti:

1 PRAGMATİZM- J.DEWEY HALİSE KADER ZENGİN

2 PRAGMATİZM HALİSE KADER ZENGİN
Pragmatizm 20. Yy. Da Amerika’da Ortaya Çıkmıştır. Geleneksel Felsefeler Doğrunun İnsanın Deneyimlerinden Bağımsız Genel Geçer Olduğunu Savunurlar. Pragmatistler Doğrunun İnsanın Yaşantısından (Deneyimlerinden) Kaynaklanan Deneysel/Pratiksel Bir Olgu Olduğunu İleri Sürer. Pragmatik Felsefeciler Eylemlerimizin Sonuçlarının Tamamen Bilimsel Bir Tavırla Test Edilmesinden yanadırlar. HALİSE KADER ZENGİN

3 pragmatizm HALİSE KADER ZENGİN
Pragmatizmin odak noktası john dewey’in deneyci ya da faydacı düşünceleri oluşturmaktadır. Dewey’e göre, felsefenin yöntemi, bilimin yöntemi gibi deneyseldir. Düşüncelerimiz de insan problemlerinin çözümünde kullanılan araçlardır. Dewey, düşüncelerini eğitim problemleri üzerinde yoğunlaştıran bir filozoftur. HALİSE KADER ZENGİN

4 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Şikago ünivresitesi’nde 1896’dan 1904’e kadar laboratuar okulunu yönetmiştir. Bu okulda 4 yaşından 14 yaşına kadar devam eden çocuklar grup olarak çalışma imkanı bulmuşlardır. Ayrıca bu okulda oyun, araştırma, doğa araştırması ve kendini ifade gibi aktivitelere yer veren aktif öğretim yöntemi uygulanmıştır. Bu faaliyetlerle öğreneni uyarılması ve ona önceki yaşantılarının yeniden hatırlatılması planlanmış ve bunun için okul küçük bir toplum modeli haline getirilmiştir. Çocukların bireysel eğilimleri bu bir arada yaşanılan okul topluluğunda yönlendirilir. HALİSE KADER ZENGİN

5 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Dewey okulun işlevini bir eğitim reformu yaratacak yeni düşünceler/idealler ve standartlar ışığında belirlemiştir. O, okulun sosyal işlevine çok önem verir; çünkü okul «özel bir sosyal topluluk» ve «sosyal bir çevre»dir. Ona göre küçük bir toplum modeli olan okul, çocuğun asıl topluma hazırlanmasını kolaylaştırırken, kendini ifade etmesini ve güçlerini kontrol altına almasını sağlar. HALİSE KADER ZENGİN

6 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Dewey, «çocuk ve müfredat program’da» adlı yaptında müfredat programlarla, çocuğun ilgisi ve gelişim evresi arasında kurulan ilişkide öğretmenin oynadığı rolü konu edinir. Öğrenmede kişinin deneyimlerini/yaşantılarını temel alan dewey, çocuğun hazır bilgilerinden hareket eden bir öğretimi tavsiye eder. Dewey, problem çözümlerine dayalı deneysel düşünmeyi savunur. Bilimsel yönteme dayalı bir düşünme ile varsayılan hipotezlerden hareketle sınırları belirli tanımlara varılır. Dewey’in tanımladığı şekliyle düşünme, problem çözümüne dayalı bir eğitimsel araştırma yöntemidir. Dewey, temelde eğitimin araştırma özgürlüğünün olduğu demokratik bir ortamda çok daha etkili yapılacağını savunur. HALİSE KADER ZENGİN

7 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Dewey gibi pragmatistler, insanın yaşantıları/deneyimleri yoluyla gerçekliği ispatlanamayan böyle spekülasyonlara karşıdırlar. Düalistik bir evren kavramına karşı çıkarken, yalnızca insan tarafından ortaya konulan zorunlu önermelerin kuramsal kesinliğini kabul eder. Batılı düşünürler, gerçekliği düşünsel ya da kavramsal ve maddi boyuttan oluşan iki kutuplu bir olgu olarak tasarlayıp, düalistik (ikili) bir gerçeklik görüşünü ortaya atmışlardır. Bu düşünce eğtim alanına da etki etmiştir. Müfredat programda hiyerarşik olarak en üst sırayı teorik/kuramsal konular alırken uygulamalar alt sırada yer alır. Yani teori ve uygulamayı ayırırlar.dewey, çocuğu müfredattan, okulu da toplumdan soyutladığı için bu durumu eleştirmektedir. HALİSE KADER ZENGİN

8 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Dewey’in eğitim düşüncesi onun, düşünce ve elemi yaşantının/deneyin ayrılmaz unsurları olarak düşündüğü deneycilik görüşüne dayanır. Ona göre düşünme ve eylem/pratik birbirinden ayrılmaz, düşünme eyleme dönüşmedikçe tamamlanmış sayılmaz. HALİSE KADER ZENGİN

9 j.dewey HALİSE KADER ZENGİN
Eğitim liberaldir veya liberalleşmelidir, çünkü eğitim bireylere sosyla ve mesleksel çeşitli problemlere ilişkin bir yöntem (metodoloji) kazandırarak onları özgürleştirir, güzel ve yararlı sanatlar arasındaki ayrım, güzellik ve işlevsellik bir araya getirilerek çözülmez. Dewey, ‘deney kesin değildir’tezini ileri sürer. Varolmak demek değişen bir dünyada bulunmak demektir. İnsanın yaptığı araştırma, mükemmel olamyan bir dünyada yapıldığı sürece , değişme sürecini yönlendirme ve kontrol etme konusunda bir kesinlik taşımaz, ama yöntem ve araçların daha kesin olduğu sölenebilir. HALİSE KADER ZENGİN

10 j.dewey- eğitim felsefesinin temeli
1. öğrenen; yaşayan bir organizma, yaşamını sürdürmek için etki veya enerjiye sahip biyolojik ve sosyolojik bir fenomendir. 2.öğrenen hem doğal hem de sosyal bir çevrede yaşar 3. kendine özgü davranışlarla hareket eden öğrenen birey çevreyle sürekli bir ilişki halindedir. 4.Çevreyle ilişkisinde birey ihtiyaçlarını karşılamak için uğraşırken problemlerle karşılaşır. 5.Ve problemleri çözme sürecini öğrenmesi çevre içinde gerçekleşir. HALİSE KADER ZENGİN

11 Bilimsel araştırma yöntemi
Dewey metafizik konulardan ziyade epistemolojik problemlerle ilgilenmiştir. Diğer pragmatistler gibi dewey’e göre de, bilmek deneysel bir olgu olup, yöntem olarak bilimsel araştırma yöntemi kullanılmalıdır. Dewey’e göre akıl/zeka sosyolojik bir oluşum olup, insanlar birbirlerinin deneylerinden ortak ilgileri doğrultusunda yararlanır; zeka, tanım yapma ve problemleri çözme yetisi olarak çeşitli problemler üzerinde çalışıp, deneyim kazanmalıdır. Problem çözerken zihin, çeşitli araçlar yaratıp kullanrak, hipotezler geliştirerek bunlardan sonuca varır. HALİSE KADER ZENGİN

12 Bütünsel düşünme davranışı
Dewey’e göre temel düşünme, bireyin yüz yüze geldiği ve bilimsel yöntem doğrultusunda çözdüğü problemleri içerir. Beş aşamada gerçekleşir: 1. problematik durum; kişinin tamamlanmamış, belirsiz bir olguyla karşılaşıp şaşkınlığa düştüğü durumdur. 2. problemi tanımlamak; birey problemli durumun farkına varır ve bu durum tanımlanır; ama davranışın/motivasyonun sürekliği kesintiye uğrar 3. problemi aydınlatmak; problemli durumun içerdiği unsurları analiz etmek, dikkatlice araştırmak, kontrol etmek, denetlemek, bütün olarak ele almak gibi olguları içerir. 4.kesin olmayan hipotezler kurmak; birey bu evrede, problemin çözülmesinde araç görevi görebilecek çok sayıda genellemelere, yargılara varır. 5.seçilen hipotezin test edilerek denenmesi; hipotezler denenmiş problemler çözülmüşse birey davranışlarına devam eder değilse başka hipotezlere ihtiyaç duyar HALİSE KADER ZENGİN

13 Ahlak anlayışı HALİSE KADER ZENGİN
Deewey, değerlerin insanın çevresindeki olgulara/olaylara gösterdiği tepkilerden kaynaklandığına inanan rölativist bir ahlakçıdır. Dewey, değerlerin hiyerarşik düzeninin reddetmesinin yanı sıra etkili bir değer olan gelenek ve göreneğe dayanan değer kuramlarını da kabul etmez. Gelenek ve görenekler ya da evrensel hiyerarşiler üzerine temellendirilen değer sistemlerinin tersine dewey amaç, araç ve sonuç ilişkilerine dayanan bir değerlendirme kriteri ileri sürer. Dewey’in değer kuramı, eğitim kurumlarında özgür bir sınıf ortamını ve araştırıcı zihinleri teşvik eder. Bu durumda etkisi uzun süren düşünce ve değerler etkisini yitirme veya yeniden yapılanma gibi riskler taşırlar. Öğretmen e öğrenciler düşünce ve değerleri aktif olarak test eden araştırmacılardır. HALİSE KADER ZENGİN

14 eğitim HALİSE KADER ZENGİN
Eğitim süreci, genel olarak kişiyi olgunlaştıracak kültürel bir çevre sağlayarak, ona grup yaşamına katılımı kolaylaştıracak dil, bilgi ve yetenek kazandırır. Okul ve eğitim, kişinin grup etkileşimine girebilmesi için gerekli sembol ve dilsel araçları sağlayarak onu olgunlaştıran bir düşünme sürecidir. Dewey, eğitimin hem tutucu hem de yeniden inşacı özellik taşıdığını ileri sürer. Eğitim toplumun olgunlaşmamış üyeleri olan çocuklara yetişkinlerden kültürel mirasın geçişini ve böylece kültürel bir akışı sağladığı için tutucudur. Eğitim, çoğunlukla göreneklerin, ahlakın, geleneklerin ve dilin öğretildiği değer yüklü bir süreçtir. HALİSE KADER ZENGİN

15 eğitim HALİSE KADER ZENGİN
Kültürel mirasın taşıyıcısı olan eğitim, topluma kültürel unsurları nakletme aracı olup, böylelikle sürüp gider. Dewey’e göre bireyler toplumun diğer üyeleriyle bir arada yaşarken kültürün değerleri ve diğer unsurları aracılığıyla sosyalleşirler. Böylelikle eğitim, toplumun kültürel yetilerini, değerlerini ve bilgisini yeni nesillere transfer eden ve böylece de kültürün devamını sağlayan bir araç, bir süreç işlevi görür. Dewey, insan kültürünün de değişmekte olduğuna inanır. İnsan bilimsel yöntemi kullanrak değişimi yönlendirme olanağına sahiptir. HALİSE KADER ZENGİN

16 okul HALİSE KADER ZENGİN
Gençlerin kültür kazanımı için kurulmuş özel bir çevredir. Temel işlevi; sadeleştirme, daraltma, dengelemektir. S.112 HALİSE KADER ZENGİN

17 KAYNAKÇA HALİSE KADER ZENGİN
Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya yay., Ankara 2001. Veysel Sönmez, Eğitim Felsefesi, 11. baskı Anı Yay., Ankara 2012 HALİSE KADER ZENGİN