Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
YayınlayanEren Sancaklı Değiştirilmiş 7 yıl önce
1
MAKRO İKTİSAT I BÖLÜM 5 EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
YRD. DOÇ. DR. OKTAY KIZILKAYA
2
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM ÜRETİM YAKLAŞIMI TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI TOPLAM GELİR YAKLAŞIMI
3
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM ÜRETİM YAKLAŞIMI Toplam üretim yaklaşımında, katma değerler toplamının GDP’ye eşit olduğu kabul edilir. Ekonomideki faaliyet alanlarındaki bütün firmaların katma değerleri hesaplanarak ölçülür.
4
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM ÜRETİM YAKLAŞIMI 2013 YILI REEL GDP, ÜRETİM YÖNTEMİ, 1998 FİYATLARI
5
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM ÜRETİM YAKLAŞIMI Grafikte Türkiye’de üretim yöntemiyle hesaplanan, GDP’yi oluşturan sektörlerin 2013 yılı değerleri, toplam GDP içindeki payları ve 2012 yılına göre gelişme düzeyleri gösterilmiştir. Grafikte gördüğümüz üzere Ulaştırma, Depolama ve Haberleşme, İmalat Sanayi, Toptan ve Perakende Ticaret sektörleri en büyük üç paya sahiptirler.
6
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM ÜRETİM YAKLAŞIMI Toplam üretim yaklaşımında, katma değerler toplamının GDP’ye eşit olduğu kabul edilir. Ekonomideki faaliyet alanlarındaki bütün firmaların katma değerleri hesaplanarak ölçülür.
7
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Ülkede belirli bir yılda üretilen nihai malları satın almak için o ülkede yapılan harcamalardan yani: tüketim (C), brüt yatırım (I), hükümet alımları (G) ve net ihracat(XN) toplamı ile hesaplanmaktadır. Nominal GDP = C + I + G + XN
8
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Tüketim (C) Hanehalkı sektörü tarafından nihai malları satın almak amacıyla yapılan ödemeleri kapsamaktadır. Dayanıklı ve dayanıksız mallar için ve hizmetler için yapılan ödemeler bu gruba dahildir. Bu gruba girmeyen tek harcama konut harcamalarıdır.
9
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Brüt Yatırım (I) Tüketime dahil olmayan hanehalkının konut harcamalarına ek olarak iş alemi tarafından gerçekleştirilen bina, makine-teçhizat ve stoklar için yapılan harcamaların genel toplamı brüt yatırımları oıluşturur.
10
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Brüt Yatırım (I) Brüt Yatırım (I)= Sabit Yatırım (If) + Stok Yatırım (Is) Sabit Yatırım= Hanehalkının konut harcamaları ve iş aleminin uzun süreli kullanım amacıyla satın aldıkları bina, makine-teçhizat gibi harcamalardan oluşur. Stok Yatırım= Firmaların stoklarında 1 yılda (1 Ocak – 31 Aralık) meydana gelen değişmeleri ifade eder.
11
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Brüt Yatırım (I) Nihai Satışlar= C + If + G + XN GDP= C + (If + Is ) + G + XN Mevcut ekonomide nihai satışlar ile GDP’nin birbirine eşit olması, ekonomide belirli yılda üretilen tüm nihai malların satın alındığı anlamına gelmektedir.
12
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Brüt Yatırım (I) GDP’nin nihai satışlardan büyük olması belirli yılda üretimi gerçekleştirilen malların tamamının değil bir kısmının belirli yıl içinde satın alındığı anlamına gelmektedir. Bu durumda ise firmalar GDP ile nihai satışların arasındaki fark kadar pozitif stok yatırımı yaparlar.
13
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Brüt Yatırım (I) GDP’nin nihai satışlardan küçük olması durumu ise, ekonomide belirli yılda üretilen mal ve hizmetlerden daha çok tüketim yapıldığını göstermektedir. Bu durumda daha önceden yapılan stok yatırımını kullanarak fark giderilebilmektedir.
14
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Hükümet Alımları(G) ) Bütün kamu kurumları tarafından kamu hizmeti üretmek için yapılan harcamalara hükümet alımları denilmektedir. Kısacası hükümet alımları kamu hizmeti üretmek için istihdam edilen personele ödenen ücretlerini kapsamaktadır. Hükümet alımlarına sübvansiyonlar ve faiz ödemeleri dahil değildir. Bu tarz ödemelerin kamu hizmeti üretmekle alakası yoktur.
15
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Net İhracat (XN) Ülkede yurtiçi harcamalar GDP’den daha büyük olarak gerçekleşiyorsa (C + I + G >GDP), bu durumda ticaret açığından söz edilmektedir. =M > X =XN < 0 Bu durumda ise ülke ürettiğinden daha fazla bir değeri tüketim, yatırım ve hükümet alımları için kullanmaktadır.
16
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Net İhracat (XN) Ülkede GDP‘nin yurtiçi harcamadan büyük olduğu durumlarda ticaret fazlası oluşmaktadır (C + I + G <GDP) = X > M =XN > 0 Bu tarz bir durumda arz fazlası oluşur ve az olan yani artan tüketim, yatırım ve hükümet alımları amacıyla harcama olarak kullanılır.
17
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
DEĞER PAY % GDP Toplam Harcama 100.0 Tüketim(C) 73.108 69.1 Brüt Yatırım 25.621 24.2 Sabit Yatırım(If) 25.154 23.8 Stok Yatırım(Is) 467 0.4 Hükümet Alımları 11.105 10.5 Yurtiçi Harcamalar(C+I+G) 103.9 Net İhracat -4.154 -3.9 İhracat(X) 25.503 24.1 İthalat(M) 29.657 28.1 GDP=C+I+G+XN Nihai Satışlar(C+If+G+XN) 99.6
18
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM HARCAMA YAKLAŞIMI Net İhracat (XN) Az önceki tabloda gördüğümüz gibi yurtiçi harcamalar GDP’den büyük dolayısıyla dış ticaret açığını görebilmekteyiz.
19
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM GELİR YAKLAŞIMI Toplam gelir yaklaşımında GDP kişilerin üretim sürecinde elde ettikleri gelir üzerinden hesaplanmaktadır. GDP=Emek Gelirleri(ücret-maaş) + Sermaye Gelirleri(rant-faiz-net kar) + Dolaylı Vergiler + Yıpranma
20
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM GELİR YAKLAŞIMI GDP’yi hesaplama türlerinin üçüncüsü olan bu toplam gelir yaklaşımında, ülkede bir yıl içerisinde üretilen nihai malların hangi amaçlarla kullanıldığı değil, ülke içerisinde bir yıl boyunca üretim sürecine katılan üretim faktörlerinin üretimden aldıkları payları yani fonksiyonel gelirin nasıl dağıldığı hesaplanmaktadır.
21
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TOPLAM GELİR YAKLAŞIMI 2006 YILI NOMİNAL GDP, GELİR YÖNTEMİ İLE(milyon TL) GPP – Toplam Gelir Değer Pay 100% Emek gelirleri (ücretler ve maaşlar) 26.2 Sermaye gelirler (rant, faiz ve kar) 50.1 Yıpranma 35.967 6.2 Dolaylı vergiler 17.5
22
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA Ülkenin sahip olduğu doğal kaynaklar, emek, sermaye ve teşebbüs üretim faktörleri kullanılarak o ülke vatandaşları tarafından bir yıl içerisinde üretilen nihai malların piyasa değerine GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA (GNP) denilmektedir.
23
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA GNP = GDP + Ülke Vatandaşlarının Yabancı Ülkelerdeki Üretime Katkıları – Yabancı Ülke Vatandaşlarının Ülkedeki Üretime Katkıları ****Ülkedeki vatandaşların diğer ülkelerde elde ettikleri faktör gelirleri, diğer ülkelerde üretim sürecinde bulundukları katkıyı göstermektedir.
24
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA GNP = GDP + Yerli Üretim Faktörlerinin Yabancı Ülkelerde Elde Ettikleri Faktör Gelirleri – Yabancı Üretim Faktörlerinin Ülkede Elde Ettikleri Faktör Gelirleri ****Yukarıda bahsedilen faktör gelirleri arasındaki fark, yurt dışından net faktör ödemeleri olarak adlandırılmaktadır.
25
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA Net faktör ödemelerinin pozitif olması durumunda (yerli üretim faktörlerinin yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirlerinin, yabancı üretim faktörlerinin ülkedeki elde ettikleri faktör gelirlerinden büyük olması), gayri safi milli hasıla gayri safi yurt içi hasıladan büyük olur.
26
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA Net faktör ödemelerinin negatif olması durumunda (yerli üretim faktörlerinin yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirlerinin, yabancı üretim faktörlerinin ülkedeki elde ettikleri faktör gelirlerinden küçük olması), gayri safi milli hasıla gayri safi yurt içi hasıladan küçük olur.
27
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA İhracat ile ithalat arasındaki farkı temsil eden XN(net ihracat) ile net faktör ödemelerinin(NFP) toplamı cari hesap(CA) olarak adlandırılır.
28
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA Cari hesabı da gayri safi milli hasılanın formülüne eklediğimizde aşağıdaki eşitliği elde etmekteyiz. GNP = C + I + G + XN (+)(-) NFP GNP = (C + I + G) + CA
29
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA Ülkenin sınırları içerisinde belirli bir yılda üretilen nihai malların üretildikleri yıldaki piyasa fiyatları üzerinden net değerine net yurt içi hasıla(NDP) denilmektedir. Ekonomideki sermaye stokunun üretim sürecinde aşınması ve eskimesi sonucunda oluşan parasal değer yıpranma olarak isimlendirilir.
30
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA Verilen bu iki tanımı formüle edersek; (NET YURT İÇİ HASILA)NDP = GDP – YIPRANMA ‘‘NDP = (C + I + G + XN) – YIPRANMA’’ sonucuna ulaşırız.
31
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA NET YATIRIM(IN) = BRÜT YATIRIM(I) – YIPRANMA NDP = (C + I + G + XN) – YIPRANMA, I – YIPRANMA IN’ye eşit olduğu için; NDP = C + IN + G + XN
32
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA Formüle ettiğimiz bu bilgileri şu şekilde yorumlayabiliriz; Brüt yatırımın, yıpranmadan büyük olması durumunda net yatırım(IN) pozitif olmaktadır. IN’nin pozitif olması ise ekonomideki sermaye stokunun bir önceki yıla göre arttığına ve bunun sonucunda genişleyen ekonomiye işarettir.
33
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA Brüt yatırımın, yıpranmadan küçük olduğu durumunda ise net yatırım(IN) negatif olmaktadır. IN’nin negatif olması ise ekonomideki sermaye stokunun bir önceki yıla göre azaldığına ve bunun sonucunda daralan ekonomiye işarettir.
34
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NET YURT İÇİ HASILA Brüt yatırımın, yıpranmaya eşit olduğu durumunda da net yatırım(IN) sıfır olmaktadır. IN’nin sıfır olması ise ekonomideki sermaye stokunun bir önceki yıla göre aynı kaldığına ve bunun sonucunda durağan ekonomiye işarettir.
35
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER YURT İÇİ GELİR Ülkenin sınırları dahilinde bir yılda gerçekleştirilen nihai mal üretiminin, üretim faktörlerine yapılan ödemeler toplamına(emek için ücret, doğal kaynaklar için rant, sermaye için faiz, teşebbüs için kar) yurt içi gelir (DI) denilmektedir.
36
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER MİLLİ GELİR Ülke vatandaşlarının sahip oldukları üretim faktörlerine hem o ülkede hem de diğer ülkelerdeki üretime katkıları karşılığında yapılan ödemeler toplamına milli gelir(NI) denilmektedir. Milli gelir aynı zamanda faktör fiyatlarıyla GDP olarak da bilinmektedir. NI = DI + NFP
37
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER MİLLİ GELİR Net faktör gelirlerinin pozitif olması(GNP>GDP) durumunda milli gelir, yurt içi gelirden büyük olacaktır(NI>DI). Net faktör gelirlerinin negatif olması(GDP>GNP) durumunda ise yurtiçi gelir, milli gelirden büyük olacaktır(DI>NI).
38
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER KİŞİSEL GELİR Ülkedeki vatandaşların, bir yılda elde ettiği gelirin vergiden arındırılmamış haline kişisel gelir(PI) denilmektedir. Milli gelirde, emek gelirinin(ücret) bir kısmı emek faktörüne değil, sosyal sigorta gibi sosyal güvenlik katkıları şeklinde hükümete gitmektedir. Kişisel gelirde ise herhangi bir kesinti yapılmamaktadır. Aralarındaki fark buradan kaynaklanmaktadır.
39
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER KİŞİSEL GELİR Kişisel gelirde, milli gelir ve yurt içi gelirin aksine, kişilerin üretime katılmamalarına rağmen elde ettikleri transfer ödemeleri(emekli maaşları, işsizlik yardımları vb.) dahildir.
40
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER KİŞİSEL GELİR Kişisel geliri hesaplamak için, milli gelirden sosyal güvenlik katkıları, kurumlar vergisi ve dağıtılmayan kurum ve şirket karlarını çıkarmak daha sonra transfer ödemelerini ve kamu borç faizlerini eklemek gerekmektedir.
41
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER HARCANABİLİR KİŞİSEL GELİR Ülkedeki vatandaşların bir yıl içerisinde elde ettikleri gelirden gelir vergisinin çıkarılması halinde harcanabilir kişisel gelire(DPI) ulaşılmaktadır. DPI = PI – Gelir Vergisi
42
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
GDP İLE İLGİLİ BÜYÜKLÜKLER NFI XN YIPRANMA S DOLAYLI VERGİLER NFI NET HÜKÜMET GELİRİ GNP GDP I GELİR VERGİSİ S NET YURT İÇİ HASILA(NDP) YURT İÇİ GELİR (DI) MİLLİ GELİR (NI) KİŞİSEL GELİR (NI) HARACABİLİR KİŞİSEL GELİR C C
43
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Ülkede bir yılda yapılan(fiilen gerçekleştirilen) tasarruf ve yatırımlar, toplam harcama ve toplam gelirin tanımı gereği, birbirine daima eşittir. Bu önemli eşitliğe tasarruf yatırım özdeşliği denilmektedir.
44
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Vergilerin, hükümet harcamalarından büyük olduğu durumlarda(hükümet milli gelirden aldığı paydan daha az harcıyorsa) bütçe fazlası vardır ve hükümet tasarrufu pozitiftir.
45
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Vergilerin, hükümet harcamalarından küçük olduğu durumlarda(hükümet milli gelirden aldığı paydan daha fazla harcıyorsa) bütçe açığı vardır ve hükümet tasarrufu negatiftir.
46
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Bir ülkeden diğer ülkelere yapılan ödemelerle(dış aleme), diğer ülkelerden o ülkeye yapılan ödemeler(dış alemden) arasındaki fark yabancı tasarruf olarak adlandırılır.
47
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Ülkenin dış aleme yaptığı ödemenin, dış alemden ülkeye yapılan ödemeyi aşan kısmı, yabancıların ülkede fabrika kurmalarında(dolaysız yabancı yatırım) ve ülke tahvillerinin, hisse senetlerinin satın alımında kullanılabilmektedir.
48
TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ TASARRUF YATIRIM ÖZDEŞLİĞİ Ülke, dış alemden ülkeye yapılan ödemenin, ülkeden dış aleme yapılan ödemeyi aşan kısmını dış alemde fabrikalar kurmakta ve değerli kağıtların alımının gerçekleşmesinde kullanabilmektedir.
49
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
ULUSAL SERVET Ülke içerisinde ikamet eden kişilerin sahip oldukları servet ulusal servet olarak nitelendirilmektedir. Bu serveti oluşturan unsurlarda fiziksel sermaye birinci sırada gelmektedir.
50
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
ULUSAL SERVET Doğal kaynaklar, makineler, binalar, köprüler, barajlar ve benzeri kamusal alt yapı bileşenleri fiziksel sermayeyi oluşturmaktadır. Ülkedeki yerleşik insanların sahip oldukları bilgi ve beceri ise ulusal servetin ikinci unsurudur. Bu bilgi ve beceriyi kısaca beşeri sermaye olarak adlandırabiliriz.
51
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
ULUSAL SERVET Net yabancı varlıkları da ulusal sermayenin üçüncü unsuru olarak tanımlayabiliriz. Ülkenin yabancı varlıkları ile (yabancı bonoları, hisse senetleri, yabancı bankalardaki mevduatları, diğer ülkelerde sahip olduğu fabrikalar) ülkenin yabancı yükümlülükleri (yabancıların ülkede sahip olduğu mali ve fiziksel varlıklar) arasındaki fark net yabancı varlıkları belirlemektedir.
52
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ
ULUSAL SERVET Ancak ulusal mali varlıklar ulusal servetin hesaplanmasına dahil edilmezler. Çünkü, bu varlıkların ulusal servet üzerinde etkisi yoktur(ulusal varlıklar sahip olanlar için alacak, bu değerleri satan için ise borç oluşturması dolayısıyla ulusal servet üzerinde etkileri yoktur).
53
GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR Ülkelerin refah düzeylerinin karşılaştırılabilmesi için, ülkelerin GDP değerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Piyasa döviz kuru yaklaşımı ve satın alma gücü paritesi yaklaşımı uluslararası karşılaştırmalar için kullanılan yöntemlerdir.
54
GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR PİYASA DÖVİZ KURU YAKLAŞIMI Ülkelerin refah düzeylerinin karşılaştırılabilmesi için A.B.D doları cinsinde fert başı GDP değerlerine ihtiyaç vardır. 1 doların diğer ülkelerde ve Amerika’da aynı satın alma gücüne sahip olmaması sebebiyle, piyasa döviz kuru üzerinden refah karşılaştırması yapmak anlamlı değildir.
55
GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR
EKONOMİNİN ÖLÇÜLMESİ 1: HASILANIN ÖLÇÜLMESİ GDP ve ULUSLARARASI KIYASLAMALAR SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ YAKLAŞIMI Piyasa döviz kuru yaklaşımının geçerli olmaması sebebiyle iktisatçılar refah farklılıklarını, oluşturulan belirli bir sepetin her iki ülkedeki fiyatlarını A.B.D dolarına eşitleyerek hesapladıkları satın alma gücü paritesi yaklaşımına göre değerlendirmektedir.
57
Dinlediğiniz İçin Teşekkürler….
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.