İSTANBUL FİNANS MERKEZİ 6 NO.LU ORGANİZASYON ÇALIŞMA GRUBU “KURUL MODELİ” Dr. Emin ÇATANA Takasbank Genel Müdürü İFM Organizasyon Çalışma Grubu Eş Başkanı.

... konulu sunumlar: "İSTANBUL FİNANS MERKEZİ 6 NO.LU ORGANİZASYON ÇALIŞMA GRUBU “KURUL MODELİ” Dr. Emin ÇATANA Takasbank Genel Müdürü İFM Organizasyon Çalışma Grubu Eş Başkanı."— Sunum transkripti:

1 İSTANBUL FİNANS MERKEZİ 6 NO.LU ORGANİZASYON ÇALIŞMA GRUBU “KURUL MODELİ” Dr. Emin ÇATANA Takasbank Genel Müdürü İFM Organizasyon Çalışma Grubu Eş Başkanı Ankara – 09 Mart 2009

2 Çalışma Grubunun Amacı

3 TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER Finansal derinliğin yeterince gelişmemiş olması, finansal genişleme ve araç çeşitliliğinin artırılması açısından Ülkemizde önemli bir gelişme potansiyelinin varlığına işaret etmektedir. Finansal derinliğin yeterince gelişmemiş olması, finansal genişleme ve araç çeşitliliğinin artırılması açısından Ülkemizde önemli bir gelişme potansiyelinin varlığına işaret etmektedir. Önümüzdeki süreçte mevcut trendlerin devam etmesi durumunda genç ve dinamik nüfusu, jeopololitik avantajları ile Türkiye’nin BRIC (Brezilya-Rusya-Hindistan, Çin) ülkeleri ile birlikte Dünyanın en büyük 10 ekonomisi içerisinde yer alabileceği öngörülmektedir. Bu büyümede hizmet sektörü ve katma değeri yüksek finansal hizmetler sektörü de en önemli katkıyı sağlayacaktır. Önümüzdeki süreçte mevcut trendlerin devam etmesi durumunda genç ve dinamik nüfusu, jeopololitik avantajları ile Türkiye’nin BRIC (Brezilya-Rusya-Hindistan, Çin) ülkeleri ile birlikte Dünyanın en büyük 10 ekonomisi içerisinde yer alabileceği öngörülmektedir. Bu büyümede hizmet sektörü ve katma değeri yüksek finansal hizmetler sektörü de en önemli katkıyı sağlayacaktır. Dünya’da ekonomik gücün Batıdan Doğuya yayılması da Türkiye’nin jeopolitik önemini daha da artıracaktır. Dünya’da ekonomik gücün Batıdan Doğuya yayılması da Türkiye’nin jeopolitik önemini daha da artıracaktır. Dolayısıyla, önümüzdeki süreçte İstanbul Dünyanın en önemli finans merkezlerinden birisi olacaktır. Bu kapsamda yapılacak çalışmaların planlı, programlı ve koordineli olarak yürütülmesi, kamu ve özel kesimin işbirliği içerisinde hareket etmesi de bu süreci hızlandıracaktır. Dolayısıyla, önümüzdeki süreçte İstanbul Dünyanın en önemli finans merkezlerinden birisi olacaktır. Bu kapsamda yapılacak çalışmaların planlı, programlı ve koordineli olarak yürütülmesi, kamu ve özel kesimin işbirliği içerisinde hareket etmesi de bu süreci hızlandıracaktır.

4 FİNANSAL MERKEZLERE İLİŞKİN KRİTERLER Nitelikli iş gücü Nitelikli iş gücü Yasal Ortam Yasal Ortam Uluslararası finansal piyasalara erişim Uluslararası finansal piyasalara erişim Ticari altyapının elverişliliği Ticari altyapının elverişliliği Yatırımcılara erişim Yatırımcılara erişim Adil ve eşit iş ortamı Adil ve eşit iş ortamı Hükümetin sorumluluğu Hükümetin sorumluluğu Kurumlar vergisi uygulaması Kurumlar vergisi uygulaması Operasyonel maliyetler Operasyonel maliyetler Profesyonel hizmet sunucularına erişim Profesyonel hizmet sunucularına erişim Yaşam standartı Yaşam standartı Kültür ve dil Kültür ve dil Ticari mülklerin sayısı ve kalitesi Ticari mülklerin sayısı ve kalitesi Gelir Vergisi Uygulaması Gelir Vergisi Uygulaması

5 The Global Financial Centres Index 4 (City of London Corporation) Eylül - 2008

6 Finansal Merkezlere İlişkin İncelenen Ülke Uygulamaları Hollanda Hollanda Paris Paris Dublin Dublin Madrid Madrid Dubai Dubai Katar Katar Londra Londra Singapur Singapur Hong Kong Hong Kong Zürih Zürih Tokyo Tokyo Frankfurt Frankfurt

7 İFM Organizasyonu “Tespit” ve “Değerlendirmeler” (I) Münhasıran İFM projesi üzerinde çalışacak ayrı bir kamu kurumu oluşturulmasının uygulamada yarar sağlamayacağı gibi ekonominin ve finansal sistemin yönetimi ile ilgili mevcut yapıda bazı sorunlar oluşturabileceği ve görev, yetki ve sorumluluklar açısından bir karmaşa yaratabileceği düşünülmektedir. Münhasıran İFM projesi üzerinde çalışacak ayrı bir kamu kurumu oluşturulmasının uygulamada yarar sağlamayacağı gibi ekonominin ve finansal sistemin yönetimi ile ilgili mevcut yapıda bazı sorunlar oluşturabileceği ve görev, yetki ve sorumluluklar açısından bir karmaşa yaratabileceği düşünülmektedir. İFM projesinin koordinesi ve yürütülmesi işlerinin münhasıran bir müsteşarlık veya kamu kurumu şeklinde örgütlenmiş bir yapıya bırakılması durumunda sadece bu kurumun görevi şeklinde algılanıp, esas olarak bu konuda faaliyette bulunması gereken finansal düzenleyicilerin süreci sahiplenmemesi veya yeterince motive olmaması sonucunu da doğurabilecektir. İFM projesinin koordinesi ve yürütülmesi işlerinin münhasıran bir müsteşarlık veya kamu kurumu şeklinde örgütlenmiş bir yapıya bırakılması durumunda sadece bu kurumun görevi şeklinde algılanıp, esas olarak bu konuda faaliyette bulunması gereken finansal düzenleyicilerin süreci sahiplenmemesi veya yeterince motive olmaması sonucunu da doğurabilecektir. İncelenen uluslararası uygulamalardan şirket şeklinde yapılandırılmış olan finansal merkezlerin, finansal regülasyon dışında, büyük ölçüde gayrimenkul geliştirme projeleri ve serbest bölge yönetim faaliyetleri ile iştigal ettiği anlaşılmaktadır. Ancak, Ülkemizde öngörülen yapıda; ayrı bir hukuk düzeni ve ayrı bir düzenleme çerçevesi olan özel bir bölge oluşturulması şeklinde bir plan bulunmamaktadır. İncelenen uluslararası uygulamalardan şirket şeklinde yapılandırılmış olan finansal merkezlerin, finansal regülasyon dışında, büyük ölçüde gayrimenkul geliştirme projeleri ve serbest bölge yönetim faaliyetleri ile iştigal ettiği anlaşılmaktadır. Ancak, Ülkemizde öngörülen yapıda; ayrı bir hukuk düzeni ve ayrı bir düzenleme çerçevesi olan özel bir bölge oluşturulması şeklinde bir plan bulunmamaktadır.

8 İFM Organizasyonu “Tespit” ve “Değerlendirmeler” (II) İFM projesi kapsamında ayrı bir kurum oluşturulması durumunda, bu kurumun ticari amaçlı gayrimenkul geliştirme ve yönetimi, serbest bölge yönetimi gibi faaliyetleri bulunmayacağı gibi ayrıca düzenleme ve denetim yetkisi de olmayacağından, işlevsiz bir yapılanma olarak kalacağı düşünülmektedir. İFM projesi kapsamında ayrı bir kurum oluşturulması durumunda, bu kurumun ticari amaçlı gayrimenkul geliştirme ve yönetimi, serbest bölge yönetimi gibi faaliyetleri bulunmayacağı gibi ayrıca düzenleme ve denetim yetkisi de olmayacağından, işlevsiz bir yapılanma olarak kalacağı düşünülmektedir. İstanbul’un finans merkezi olması kapsamında yürütülecek çalışmaların planlı, koordineli ve etkin bir şekilde yürütülmesi ve takibi siyasi açıdan üst düzeyde bir iradenin varlığını gerekli kılmaktadır. İstanbul’un finans merkezi olması kapsamında yürütülecek çalışmaların planlı, koordineli ve etkin bir şekilde yürütülmesi ve takibi siyasi açıdan üst düzeyde bir iradenin varlığını gerekli kılmaktadır.

9 İFM Yüksek Konseyi Konuya hükümetlerin tam desteğini sağlamak adına Başbakanın başkanlığında; Ekonominin Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcısı, Ekonominin Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcısı, Devlet Bakanı, (Hazineden Sorumlu) Devlet Bakanı, (Hazineden Sorumlu) Maliye Bakanı, Maliye Bakanı, Adalet Bakanı, Adalet Bakanı, Ulaştırma Bakanı, Ulaştırma Bakanı, Koordinasyon Kurulunun seçeceği üst düzey bir temsilciden Koordinasyon Kurulunun seçeceği üst düzey bir temsilciden oluşacak İFM Yüksek Konseyi oluşturulabilir.

10 İFM Yüksek Konseyinin Görevleri

11 İFM Koordinasyon Kurulu Ekonominin Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcısının başkanlığında İstanbul Valisi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, sayılan bakanlıkların müsteşar ve/veya müsteşar yardımcıları ile ilgili genel müdürleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ile Sermaye Piyasası Kurulu Başkanları, Hazine, DPT, Dış Ticaret Müsteşarları, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve İstanbul Altın Borsası başkanları, Vadeli İşlemler Borsası, Takasbank ve MKK genel müdürleri, Türkiye Bankalar Birliği, TKBB, TSRŞB ve TSPAKB başkanları ile gerekli görülecek diğer kurum ve kuruluşlar ile meslek örgütlerinin üst yöneticilerinden ve üniversite temsilcilerinden oluşan İFM Koordinasyon Kurulu oluşturulabilir.

12 İFM Koordinasyon Kurulunun Görevleri (I)

13 İFM Koordinasyon Kurulunun Görevleri (II)

14 İFM Çalışma Komiteleri (I) Hukuk Komitesi Hukuk Komitesi Piyasalar ve Enstrümanlar Komitesi Piyasalar ve Enstrümanlar Komitesi Vergi Komitesi Vergi Komitesi Düzenleyici ve Denetleyici Çerçeve Komitesi Düzenleyici ve Denetleyici Çerçeve Komitesi Altyapı ve Teknoloji Komitesi Altyapı ve Teknoloji Komitesi Tanıtım ve İmaj Komitesi Tanıtım ve İmaj Komitesi İnsan Kaynakları Komitesi İnsan Kaynakları Komitesi

15 İFM Çalışma Komiteleri (II) Sürekli hale dönüştürülmesi önerilen çalışma komiteleri esas itibari ile Koordinasyon Kurulunda temsil edilen kuruluşlardan oluşacağından, komite çalışmaları ile ilgili kuruluşlar arasındaki bilgi akışı sağlanacak ve daha spesifik konulardaki kararların alınmasında da teknik etkinlik sağlanacaktır. Sürekli hale dönüştürülmesi önerilen çalışma komiteleri esas itibari ile Koordinasyon Kurulunda temsil edilen kuruluşlardan oluşacağından, komite çalışmaları ile ilgili kuruluşlar arasındaki bilgi akışı sağlanacak ve daha spesifik konulardaki kararların alınmasında da teknik etkinlik sağlanacaktır. Çalışma komitelerinin, etkin bir şekilde faaliyetlerini sürdürmelerini teminen, bu komitelere üye olacak kuruluşların İFM Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenmesinin, bu kuruluşların asgari hangi düzeyde temsil olunacaklarına da İFM Koordinasyon Kurulu tarafından karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Çalışma komitelerinin, etkin bir şekilde faaliyetlerini sürdürmelerini teminen, bu komitelere üye olacak kuruluşların İFM Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenmesinin, bu kuruluşların asgari hangi düzeyde temsil olunacaklarına da İFM Koordinasyon Kurulu tarafından karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

16 İFM Çalışma Komiteleri (III) Grup halinde çalışma yapılmasına ilişkin güçlükler ve özel kesimin görüşlerinin sağlıklı bir şekilde alınmasını teminen, çalışma komitelerinin üye sayılarının sınırlandırılmasına yönelik bir prensip kararı alınmasının ve çalışma komitelerinde özel sektör ve kamu kesimi arasında dengeli bir dağılım sağlanmasının yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Grup halinde çalışma yapılmasına ilişkin güçlükler ve özel kesimin görüşlerinin sağlıklı bir şekilde alınmasını teminen, çalışma komitelerinin üye sayılarının sınırlandırılmasına yönelik bir prensip kararı alınmasının ve çalışma komitelerinde özel sektör ve kamu kesimi arasında dengeli bir dağılım sağlanmasının yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca, komite toplantılarına ilişkin gündemlerin oluşturulması, üyelere duyurulması, toplantıların düzenlenmesi için uygun yer temini, toplantı tutanaklarının hazırlanması gibi konulardaki faaliyetlerin komite üyesi kuruluşlardan seçilen bir sponsor kurum/kuruluş tarafından yerine getirilmesinin, komite başkanlığı ve raportörlüğünün de aynı üye kurum/kuruluş tarafından üstlenilmesinin uygulama kolaylığı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, komite toplantılarına ilişkin gündemlerin oluşturulması, üyelere duyurulması, toplantıların düzenlenmesi için uygun yer temini, toplantı tutanaklarının hazırlanması gibi konulardaki faaliyetlerin komite üyesi kuruluşlardan seçilen bir sponsor kurum/kuruluş tarafından yerine getirilmesinin, komite başkanlığı ve raportörlüğünün de aynı üye kurum/kuruluş tarafından üstlenilmesinin uygulama kolaylığı sağlayacağı düşünülmektedir.

17 İFM Sekreteryası İFM Yüksek Konseyi ve İFM Koordinasyon Kurulunun sekreterya hizmetleri ile bu kurullar ve çalışma komiteleri arasındaki bilgi ve belge akışını temin etmek üzere iki alternatif yapı değerlendirilmiştir. İFM Yüksek Konseyi ve İFM Koordinasyon Kurulunun sekreterya hizmetleri ile bu kurullar ve çalışma komiteleri arasındaki bilgi ve belge akışını temin etmek üzere iki alternatif yapı değerlendirilmiştir. Alt Komisyonumuzca değerlendirilen ilk alternatif; bu konulardaki sekreterya hizmetlerinin tümü için bir kurumun tayin edilmesi yöntemidir. Alt Komisyonumuzca değerlendirilen ilk alternatif; bu konulardaki sekreterya hizmetlerinin tümü için bir kurumun tayin edilmesi yöntemidir.

18 1. Alternatif İFM Yüksek Konseyi, İFM Koordinasyon Kurulu ve oluşturulacak alt çalışma komitelerinin sekretarya hizmetlerinin uygun görülmesi durumunda İMKB tarafından yerine getirilebileceği düşünülmüştür. Ancak, Komisyonumuzun 03/03/2009 tarihinde yaptığı toplantıda, bu alternatifin bazı çekincelere konu olabileceği anlaşılmıştır.

19 2. Alternatif – İFM Koordinatörlüğü Çalışma Grubumuzca değerlendirilen ikinci alternatif; İFM Koordinasyon Kuruluna Başkanlık edecek olan Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısına bağlı olarak çalışacak özel bir koordinatörlük oluşturulmasıdır. Çalışma Grubumuzca değerlendirilen ikinci alternatif; İFM Koordinasyon Kuruluna Başkanlık edecek olan Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısına bağlı olarak çalışacak özel bir koordinatörlük oluşturulmasıdır. Bu yöntemin benimsenmesi durumunda “İFM Koordinatörü” ünvanı ile Başbakanlıkta istihdam edilecek olan yüksek düzeyli bu bürokrat, aynı zamanda İFM Koordinasyon Kurulunda görevlendirilerek, konsey, kurul ve komite çalışmalarının belirli bir düzen dahilinde yürütülmesini temin edecek, Yüksek Konsey, Koordinasyon Kurulu ve çalışma komiteleri arasındaki bilgi ve belge akışını sağlayacak, çalışma komitelerini Ekonominin Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcsı adına takip edecek ve çalışmalarını yönlendirecektir Bu yöntemin benimsenmesi durumunda “İFM Koordinatörü” ünvanı ile Başbakanlıkta istihdam edilecek olan yüksek düzeyli bu bürokrat, aynı zamanda İFM Koordinasyon Kurulunda görevlendirilerek, konsey, kurul ve komite çalışmalarının belirli bir düzen dahilinde yürütülmesini temin edecek, Yüksek Konsey, Koordinasyon Kurulu ve çalışma komiteleri arasındaki bilgi ve belge akışını sağlayacak, çalışma komitelerini Ekonominin Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcsı adına takip edecek ve çalışmalarını yönlendirecektir

20 2. Alternatif – Organizasyonel Yapı İFM Koordinatörlüğü

21 Sonuç ve Öneriler (I) Komisyonumuzun sonuç görüşü; İFM çalışmaları için ayrı bir şirket veya kamu kurum/kuruluşu oluşturulmasına gerek bulunmadığı şeklinde oluşmuştur. Komisyonumuzun sonuç görüşü; İFM çalışmaları için ayrı bir şirket veya kamu kurum/kuruluşu oluşturulmasına gerek bulunmadığı şeklinde oluşmuştur. Alt Komisyonumuzca; İFM çalışmaları için ayrı bir kurum oluşturulması yerine, üstte siyasi iradeyi temsilen İFM Yüksek Konseyi, bu konseye bağlı olarak çalışacak üst düzey ekonomi bürokratları, özel sektör temsilcileri ve meslek örgütü yöneticilerinden oluşacak İFM Koordinasyon Kurulu ve gerekli teknik çalışmaları yürütmek üzere Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışacak 7 çalışma komitesi kurulmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir. Alt Komisyonumuzca; İFM çalışmaları için ayrı bir kurum oluşturulması yerine, üstte siyasi iradeyi temsilen İFM Yüksek Konseyi, bu konseye bağlı olarak çalışacak üst düzey ekonomi bürokratları, özel sektör temsilcileri ve meslek örgütü yöneticilerinden oluşacak İFM Koordinasyon Kurulu ve gerekli teknik çalışmaları yürütmek üzere Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışacak 7 çalışma komitesi kurulmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

22 Sonuç ve Öneriler (II) Alt Komisyonumuzun 03/03/2009 tarihli toplantısında çoğunlukla benimsenen yöntem uyarınca; Yüksek Konsey, Koordinasyon Kurulu ve komitelerin yapacağı çalışmaların sıhhatinin, sürekliliğinin ve etkinliğinin sağlanması, oluşabilecek ayrışma ve kesintilerin önlenmesi amacıyla üst düzeyde mesai harcamak üzere Başbakanlıkca üst düzey yetkin bir koordinatör atanmasının ve bahse konu komisyonlar arasındaki bilgi ve belge akışının, Başbakanlıkca atanacak bu koordinatör tarafından yerine getirilmesinin ve bu amaçla, çalışma komiteleri raportörlerinin komite çalışmalarının sonuçlarını her aşamada bu koordinatöre raporlamalarının uygun olacağı değerlendirilmiştir. Alt Komisyonumuzun 03/03/2009 tarihli toplantısında çoğunlukla benimsenen yöntem uyarınca; Yüksek Konsey, Koordinasyon Kurulu ve komitelerin yapacağı çalışmaların sıhhatinin, sürekliliğinin ve etkinliğinin sağlanması, oluşabilecek ayrışma ve kesintilerin önlenmesi amacıyla üst düzeyde mesai harcamak üzere Başbakanlıkca üst düzey yetkin bir koordinatör atanmasının ve bahse konu komisyonlar arasındaki bilgi ve belge akışının, Başbakanlıkca atanacak bu koordinatör tarafından yerine getirilmesinin ve bu amaçla, çalışma komiteleri raportörlerinin komite çalışmalarının sonuçlarını her aşamada bu koordinatöre raporlamalarının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

23 Sonuç ve Öneriler (III) Yasal Düzenleme İFM Yüksek Konseyi, İFM Koordinasyon Kurulu ve oluşturalacak çalışma komitelerinin teşkilat yapısı, toplantı ve karar alma usulleri, görev, yetki ve sorumlulukları, İFM projesi ile ilgili hazırlanacak bütçenin gelir ve gider kalemleri gibi konuların, çerçeve bir kanun içerisinde tanımlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. İFM Yüksek Konseyi, İFM Koordinasyon Kurulu ve oluşturalacak çalışma komitelerinin teşkilat yapısı, toplantı ve karar alma usulleri, görev, yetki ve sorumlulukları, İFM projesi ile ilgili hazırlanacak bütçenin gelir ve gider kalemleri gibi konuların, çerçeve bir kanun içerisinde tanımlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

24 Teşekkürler.. Teşekkürler.. Görüş ve önerileriniz için; ecatana@takasbank.com.tr