KOOPERATİF SİGORTACILIĞI ve TEKAFÜL

... konulu sunumlar: "KOOPERATİF SİGORTACILIĞI ve TEKAFÜL"— Sunum transkripti:

1 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI ve TEKAFÜL
Hüseyin ÜNAL Hazine Uzmanı Kasım 2015 1

2 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI
Kooperatif Tanımı: 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun 1. Maddesinde “ Tüzel kişiliği haiz olmak üzere; ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkıları ile karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif “ denir 2

3 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI
Anayasa’da Kooperatifçilik: Anayasamızın 171. maddesinde “Devlet, milli ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır.” 5684 sayılı Sigortacılık Kanununda Kooperatifçilik: “Türkiye’de faaliyet gösterecek sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin anonim şirket veya kooperatif şeklinde kurulmuş olması şarttır.” 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu 3

4 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI TARİHSEL SEYRİ
Dünyada: İngiltere’de ilk sigorta kooperatifleri 1867 yılında kurulmaya başlandı. Amerika’da Philadelphia Sigorta Kooperatifi Benjamin Franklin tarafından 1752’de kuruldu Türkiye’de Teavün sandıkları Yüzyıl “Memleket sandıkları” ile (tarım kredi kooperatifçiliği benzeri bir yapı)-18. Yüzyıl Türkiye’de Birlik Sigorta Kooperatifi-1958 4

5 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI KURULUŞ İŞLEMLERİ
En az yedi ortak tarafından imzalanacak noter onaylı ana sözleşme Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kuruluş izni Ticaret Sicil Memurluğuna tescil ettirilmesi Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması Ruhsat için Müsteşarlığa başvurulması Ruhsat Tescil ve Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanması 5

6 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI
Kapalı Kooperatif: Üyeleri dışındaki kişilerle sigorta sözleşmesi yapmayan kooperatif şeklinde kurulan sigorta şirketleri Mütüel (karşılıklı) sigortacılık yapması, Ortak sayısının ikiyüzden az olmaması, Yöneticilerine herhangi bir ayrıcalık vermemesi, zorunludur. Açık Kooperatif: Üyeleri dışındaki kişilerle sigorta sözleşmesi yapabilen kooperatif şeklinde kurulan sigorta şirketleri Müsteşarlığın iznine tâbidir. Sermayenin, Müsteşarlıkça belirlenecek miktara yükseltmesi zorunludur. 6

7 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI PAZAR PAY VE TOPLAM PRİM DEĞİŞİMLERİ
Sıra Şirket Adı Toplam Üretim (TL) Pazar Payı % 1 Allianz Sigorta AŞ 12,80% 12,47% 2 Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi 11,61% 11,54% 3 Axa Sigorta AŞ 9,74% 11,39% 4 Mapfre Genel Sigorta AŞ 6,49% 5,78% 5 Aksigorta AŞ 5,45% 6,95% 6 Groupama Sigorta AŞ 3,98% 4,21% 7 Güneş Sigorta AŞ 4,59% 8 Ziraat Sigorta AŞ 3,20% 2,79% 9 Eureko Sigorta AŞ 3,16% 3,02% 10 Sompo Japan Sigorta AŞ 3,14% 2,62% İLK 10 ŞİRKET 63,56% 65,36% 32 SS Doğa Sigorta Kooperatifi 0,63% 0,07% 48 SS Koru Sigorta Kooperatifi 0,20% 0,12% 7

8 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI BRANŞLAR BAZINDA POLİÇE ADETLERİ
8

9 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI ÜST KURULUŞLAR
Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) Uluslararası Karşılıklı Sigorta Kooperatifleri Federasyonu (ICMIF) 70 den fazla ülke üye 230 dan fazla üye kuruluş İngiltere merkezli, ABD, Japonya ve Belçika’da bölgesel ofisler 9

10

11 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI
ICMIF’in yayınladığı Global Mutual Market Share 2014 rapor verilerine göre 2014 yılında Tüm dünya üzerinde Kooperatif sigortacılığı için; Prim üretimi 1,3 trilyon dolar Toplam sigorta sektöründeki pazar payı %27,1 Aktif varlıklar toplamı trilyon dolar Çalışan personel sayısı 1,1 milyon Sigortalı ortak sayısı milyon olarak gerçekleşmiştir. The International Cooperative and Mutual Insurance Federation

12 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI DÜNYADA
Dünya Kooperatif Sigortacılığının arası Pazar payı değişimi :

13 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI AVRUPADA
Avrupa’da sigortacılık pazarı en büyük olan ülkeler için Kooperatif Sigortacılığının arası Pazar payı değişimi :

14 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI KUZEY AMERİKADA
Kuzey Amerika’da sigortacılık pazarı en büyük olan ülkeler için Kooperatif Sigortacılığının arası Pazar payı değişimi :

15 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI ASYADA
Asya’da sigortacılık pazarı en büyük olan ülkeler için Kooperatif Sigortacılığının arası pazar payı değişimi :

16 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI GENEL
Tüm Dünyada en büyük sigorta pazarına sahip 10 ülkenin Kooperatif Sigortacılığı Pazar payı :

17 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI
Tüm Dünyada en büyük sigorta pazarına sahip 10 ülkenin Kooperatif Sigorta Şirketi Sayısı

18

19 TEKAFÜL Tekafül: Arapça “kafala” kelimesinden türetilmiş bir kelime olup, “karşılıklı garanti vermek” anlamına gelmektedir Tekafül; risk paylaşımının sigortalılar tarafından yapıldığı, sigortalılar aynı zamanda sigortacı olduğu, dini hükümler çerçevesinde, karşılıklı yardımlaşma ilesine dayalı, prim ve hasarın Tekafül Operatörü (sermaye şirketi) vasıtasıyla yönetildiği sigortacılık yöntemidir. Risk yüklenimi (underwriting) açısından mütüel bir yapıda olmakta iken; risklerin yönetilmesi, hasar ödenmesi ve yasal sorumlulukların yerine getirilmesi gibi faaliyetlerde geleneksel sigorta yapılanmasına benzemektedir. 19

20 NEDEN TEKAFÜL? Tekafül Uygulamasındaki Genel Yaklaşım
Diyanet İşleri Başkanlığı Fetvası Genel olarak, sosyal sigortalar, karşılıklı sigortalar ve ticari sigortaların caizdir. Kâr payı esasına dayalı çalışan birikimli hayat sigortası ile bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sisteminin ise, yatırılan primlerin, dinen helâl olan alanlarda değerlendirilmesi durumunda caizdir. Konusu din tarafından yasaklanmış olan sigortanın caiz değildir. 20

21 TEKAFÜL - ÖZELLİKLERİ Karşılıklı yardımlaşma ilkesi (mutual assistance / ta’awun) Katkı / Bağış (donation/teberru) Fonların ayrıştırılması (seggregation of funds) Faizsiz borç / karz-ı hasen (qard hasan) Yatırım kriterleri (İslami Danışma Kurulu) 21

22 TEKAFÜL - İŞLEYİŞ 22

23 TEKAFÜL YÖNETİM MODELLERİ
1) Mudaraba Modeli 23

24 TEKAFÜL YÖNETİM MODELLERİ
1) Vekalet Modeli 24

25 TEKAFÜL YÖNETİM MODELLERİ
1) Hibrit Modeli 25

26 RETEKAFÜL UYGULAMASI 26

27 TEKAFÜL VE GELENEKSEL SİGORTANIN KARŞILAŞTIRMASI
27

28 TEKAFÜL – GÖSTERGELER 1 2012 YILI SEKTÖR BÜYÜKLÜKLERİ
28

29 TEKAFÜL – GÖSTERGELER 2 2007-2012 SEKTÖR BÜYÜME ORANLARI
29

30 KOOPERATİF SİGORTACILIĞI – TEKAFÜL KARŞILAŞTIRMASI
Kooperatif Sigortacılığı Risk paylaşımı Risk Paylaşımı Karşılıklı yardımlaşma Karşılıklı Yardımlaşma Sigortalılar risk fonunun sahibi Ortaklar-üyeler risk fonunun sahibi Tekafül operatörünün fonu ayrıştırılıyor Açık Kooperatifte fonlar ayrıştırılmayabilir Prim tutarına göre kazanç-yükümlülük Ortaklık payına /Prim tutarına göre kazanç-yükümlülük ? Prim tutarı bağış olmalı Poliçede bağış hükmü düzenlenmeli Yatırım alanları dinen meşru olmalı Sigortacılık mevzuatı uygun Faizsiz Borç –Karzı Hasen Ortaklardan veya kuruculardan ilave ödeme 30