Slayt 0 SEKİZİNCİ BÖLÜM VARLIKLARIN YÖNETİMİ. İşletme Sermayesinin Finansmanı Örn: X A.Ş.’nin satışları cari dönemde 100.000 TL’dir. Aynı dönemde işletmenin.

... konulu sunumlar: "Slayt 0 SEKİZİNCİ BÖLÜM VARLIKLARIN YÖNETİMİ. İşletme Sermayesinin Finansmanı Örn: X A.Ş.’nin satışları cari dönemde 100.000 TL’dir. Aynı dönemde işletmenin."— Sunum transkripti:

1 Slayt 0 SEKİZİNCİ BÖLÜM VARLIKLARIN YÖNETİMİ

2 İşletme Sermayesinin Finansmanı Örn: X A.Ş.’nin satışları cari dönemde 100.000 TL’dir. Aynı dönemde işletmenin stok devir hızı 2, alacak devir hızı 5 ve minimum nakit gereksinimi ise satışların %10’u kadardır. Gelecek yıl satışların %20 oranında artacağı tahmin edilmektedir. %20’lik satış artışının karşılanabilmesi için dönen varlık kalemlerinin %15 oranında arttırılması planlanmıştır. İşletmenin cari dönemde net kar marjı %15 ve kar payı ödeme oranı %45 ise, gelecek dönem ihtiyaç duyulacak fon miktarını hesaplayınız.

3 Çalışma Sermayesi Finansmanının Karlılık Oranı ve Likidite Riskine Etkisi Örn:Dönen varlıkları: 40 TL Duran varlıkları: 30 TL olan bir işletmenin özsermayesi 28 TL’dir. Yıllık satışları 100 TL olan bu işletmenin satışlar üzerinden faiz ve vergi öncesi kar oranı %10’dur. Kurumlar vergisi %20 olarak kabul edilsin. 1. Y: KVYK:20 (%8 faiz) – UVYK:22 (%10 faiz) 2. Y: KVYK:10 (%8 faiz) – UVYK:32 (%10 faiz) 3. Y: KVYK:30 (%8 faiz) – UVYK:12 (%10 faiz)

4 Nakit Dönüş Süresi N.D.S. = Faaliyet Süresi – Cari Pasifleri Ödeme Süresi N.D.S. = (Stok Devir Süresi + Alacakların Tahsil Süresi) – Cari Pasifleri Ödeme Süresi * Stok devir ve alacakların tahsil sürelerinin uzaması, işletmelerin daha çok nakde ihtiyaç duymalarına sebebiyet verirken, kısa vadeli borç ödeme sürelerinin uzaması, işletmenin nakde olan ihtiyacını düşürecektir. ** Örneğin, bir işletmede stoklar ortalama 140, alacaklar 75 ve cari borç 60 günde dönüyorsa; NDS: (140+75)-60= 155 gündür. İşletmenin ortalama günlük işlemleri 2.000 TL ise, ortalama işletme sermayesi ihtiyacı 310.000 TL olacaktır. Slayt 3

5 Slayt 4 ÖRNEK Bir işletme satışlarını 2 ay vadeli olarak gerçekleştirmektedir. İşletme 1.500 TL maliyetli malı 1.800 TL’ye satmaktadır ve 1.000 birimde 1.800.000 TL satış hasılatı gerçekleştirmektedir. Müşterilere tanınan vadenin 3 aya çıkarılması halinde satışların %15 oranında artacağı beklenmektedir. Satışların artması işletmenin birim maliyetini 1250 TL’ye çekecektir. %4 seviyelerinde olan şüpheli alacak tutarının satışların artması ile %6 düzeyine çıkması beklenmektedir. İşletmenin alacaklarına yaptığı yatırımın maliyeti satışların %5’i olduğuna göre, vade uzatılması işletme için uygun mudur?

6 Nakit İskontosu ile Alacak Yönetimi - 1 Örn: X firmasının yıllık kredili satışları 950.000 TL, ortalama alacak tahsil süresi 90 gündür. Firma herhangi bir nakit iskontosu uygulamamaktadır ama finans yöneticisi, 5/10 net 60 koşullarında nakit iskontosu uygulamasına geçmeyi düşünmektedir. Müşterilerin %50’ının nakit iskontosundan faydalanacağı ve ortalama alacak tahsil süresinin de 45 güne ineceği tahmin edilmektedir. Firmanın kaynak maliyeti %12 ise nakit iskontosu uygulanmalı mıdır?

7 Nakit İskontosu ile Alacak Yönetimi - 2 Örn: X A.Ş.’nin yıllık satışlarının tamamı kredili olup, 8.000 TL ve ortalama tahsilat süresi 30 gündür. İşletmenin fırsat maliyeti %15’dir. İşletme tek bir ürün üretmekte ve satış fiyatının %75’ini maliyetler oluşturmaktadır. İşletme kredi şartlarını değiştirerek 1/30 net 60 koşulunu benimsemek istemektedir. Eğer bu değişiklik yapılırsa, müşterilerin %50’sinin bu imkandan faydalanacakları düşünülmektedir. Bu değişiklikle birlikte ortalama alacak süresinin 30 günden 45 güne çıkacağı düşünülmektedir. Bu değişiklik ayrıca satışları 1.000 TL arttıracaktır. Bu artışın %6’sının tahsil edilemeyeceği düşünülmektedir. Böyle bir değişikliğe gidildiğinde ortalama stokların 1.000 TL’den 1.025 TL’ye çıkartılması gerekmektedir. Plan uygulanmalı mıdır?

8 Slayt 7 3. STOKLARIN YÖNETİMİ

9 Slayt 8 Stok Nedir? Bir işletmede üretimi tamamlanıp satışa hazır hale gelen mallar ile, bu malların üretimi için gerekli olan hammaddeler, yardımcı maddeler, işletme malzemeleri ve materyaller ile üretim aşamasındaki mallar stok olarak tanımlanır. Üretim PazarlamaFinans

10 Slayt 9 Stoklar; * müşteriye verilen hizmeti sağlama nedeniyle pazarlama fonksiyonunun, ** üretimin kararlı ve verimli bir şekilde sürdürülebilmesi açısından üretim fonksiyonunun, *** kendilerine bağlanan fonlar açısından ise, finans fonksiyonunun ilgi alanı içerisinde yer alır.

11 Slayt 10 Pazarlama fonksiyonu; satışları arttırmak ve müşterilere verilen hizmeti kolaylaştırmak için stok düzeyinin yüksek tutulmasını ister. Üretim fonksiyonu; üretimin verimli bir şekilde sürdürülebilmesi ve istihdamda süreklilik sağlanabilmesi için uygun bir düzeyde stok bulundurulması istenir. Finans fonksiyonu ise; stoklara yapılacak harcamaları en düşük düzeyde tutarak, stoklarla ilgili maliyetlerin minimizasyonunu talep edecektir.

12 Slayt 11 Stok Yönetimi Finans yöneticisi stoklara mümkün olduğunca az sermaye yatırmak ister, böylece fonları başka yerlerde kullanabilmeye çalışır. Fakat aynı zamanda işletmenin üretim ve pazarlama fonksiyonlarının da aksamasına yol açmayacak kadar stok bulundurması gereklidir. Bu iki husus arasında denge kurmaya çalışır.

13 Slayt 12 Stok Yönetiminin Amacı? 1. Faaliyetlerin kesintisiz yürütülebilmesi için gerekli stokların sağlanması, 2. Stoklarla ilişkili tüm maliyetlerin minimize edilmesidir.

14 Slayt 13 ÖNEMİ Bir firmada stokların yönetimi en az şu iki sebeple büyük dikkat gerektirir: ■ 1.Stoklar bazı endüstri kollarında toplam aktiflerin önemli bir bölümünü oluştururlar. ■ 2.Stokların likiditesi diğer döner değerlere göre daha düşük olduğundan, stok yönetiminde yapılan hataların düzeltilmesi zaman alabilir ve pahalıya mal olur.

15 Slayt 14 STOKLARA İLİŞKİN TOPLAM MALİYET Stok Bulundurma + Stok Tedarik + Stok Bulundurmama Maliyeti Maliyeti Maliyeti (Sipariş Maliyeti) Maliyet Minimizasyonu !

16 Slayt 15 a- Stok Tedarik Maliyeti (Sipariş Maliyetleri) TSM = S x G S = T / M TSM = ( T / M ) x G TSM = Toplam sipariş maliyeti G = Sipariş maliyeti S = Sipariş sayısı T = Dönem içinde beklenen toplam talep M = Sipariş olarak gelen mal miktarı

17 Slayt 16 Örnek: Bir işletmenin dönem içinde beklediği toplam talep 40.000 br., her siparişin sayısı 2.000 br. ve her siparişin giderinin 1.500 TL olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.000 ) x 1.500 = 30.000 TL. M TSM = Her siparişteki birim sayısının artışı, toplam sipariş maliyetini azaltıcı yönde etki yapacaktır. M = 2.500 br. olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.500 ) x 1.500 = 24.000 TL

18 Slayt 17 Talep Siparişteki Ürün Adedi Sipariş Sayısı Her Siparişin Maliyeti Toplam Sipariş Maliyetleri 3000 150 30001500250100 30001000350150 3000500650300 30003001050500 30002001550750 300015020501000 300030100505000 300025120506000 3000152005010000 3000103005015000 3000215005075000 30001 50150000

19 Slayt 18 Toplam Stok Bulundurma Maliyeti; TSBM = OB X B OB = Stoklardaki ortalama birim sayısı B = Birim stok bulundurma gideri b- Stok Bulundurma Maliyeti

20 Slayt 19 Her Siparişteki Birim Sayısı Birim Stok Bulundurma Gideri Toplam Stok Bulundurma Gideri 10002020000 20002040000 30002060000 40002080000 500020100000 600020120000 700020140000 800020160000 900020180000 1000020200000

21 Slayt 20 Yeterli miktarda mamul stoğu bulundurmayan işletmeler, müşteri isteklerini karşılamakta zorluk çekebilirler. İsteklerinin karşılanmasını isteyen müşteriler, rakip firmaları tercih edebilir. Buda müşteri kaybına sebebiyet vermektedir. Belirli bir anda ölçülmesi çok güç olan bu maliyet, uzun vadede satış trendi veya pazar payının değişimi incelenerek bir noktaya kadar tespit edilebilir. c- Stok Bulundurmama Maliyeti

22 Slayt 21 ÖRNEK-2 İşletmenin gelecek dönemde ihtiyaç duyduğu (satın alacağı) mal miktarı 20.000 adettir. Her bir siparişin gerektirdiği satın alma gideri ise 10.000 TL’dir. Malın birim alış fiyatı 1.000 TL olup, stok bulundurmanın gerektireceği giderler stok alış fiyatının %10’u olarak tahmin edilmektedir. Bu işletmede, toplam stok giderlerini minimum yapacak ekonomik sipariş miktarını, bunun için yılda kaç defa sipariş verilmesi gerektiğini ve kaç günde bir sipariş verilmesi gerektiğini hesaplayınız. Bu durumda toplam stok giderlerinin ne olacağını bulunuz.

23 Slayt 22 CEVAP-2 T= 20.000 birim G= 10.000 TL S = %10 D = 1.000 TL 20.000 / 2.000 = 10 kez sipariş 365 / 10 = 36,5 = 36 günde bir sipariş TM = (10x10.000)+2.000(1.000x0,10) = 300.000 TL Not: Sipariş miktarı 2.000 birimden farklı olursa, toplam maliyet >300.000 TL ESM = √2TG / DS ESM = √2x20.000x10.000 / 1.000x0.1 ESM = √400.000.000 / 100 ESM = 2.000 birim