6. BASAMAK Öfke Saldırganlık Şiddet

... konulu sunumlar: "6. BASAMAK Öfke Saldırganlık Şiddet"— Sunum transkripti:

1 6. BASAMAK Öfke Saldırganlık Şiddet
POZİTİF PSİKOLOJİ 6. BASAMAK Öfke Saldırganlık Şiddet

2 http://www.youtube.com/watch?v=HL45pVdsR vE

3 Öfke nedir? Öfke, son derece normal ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli bir duygudur. Öfke, duygusal bir tepkidir. Öfke, uyarıcı bir işarettir. Öfke, kişiyi tehditlere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar. Öfke, yeni öğrenmeler için bir motivasyon kaynağıdır. Öfke, kontrol edilmediğinde kişinin kendisi ve çevresi için zararlı olabilir.

4 Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için inkar edilmemesi, bastırılmaması ve öncelikli kabul edilmesi, tanınması ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi gerekir.

5 Öfke ne değildir? Öfke bir problem çözme aracı değildir.
Öfke olaylardan ya da başkalarının davranışlarından kaynaklanmaz, içsel bir duygudur. Öfke şiddet göstermek veya suç işlemek için bir neden değildir. Öfke başkalarını kontrol etme yolu değildir. Öfke davranışlarımıza haklılık gerekçesi olarak gösterilemez.

6 Fizyolojik Tepkiler

7 Öfkelenmek, öfkeli tepki vermek değildir
Öfkelenmek, öfkeli tepki vermek değildir. Öfke, her insanın yaşadığı doğal bir duygudur. Hepimiz zaman zaman öfke duyuyoruz. Fakat öfkelenmekle, öfkeli tepki vermek aynı şey değildir. Önemli olan öfkelendikten sonra verilen tepkilerdir.

8 Öfke Durumunda Ortaya Çıkan Fizyolojik Tepkiler:
Kan şekerinin yükselmesi Ağzın kuruması Sık sık ve zor nefes alma Kalp çarpıntısı Baş ağrısı Beden ısısında değişiklikler Yüzün kızarması Terleme Adrenalin yükselmesi Kaşların çatılması Çene kasılması Nabzın ve kan basıncının artması Midede düğümlenme hissi Kas gerginliği Ağlama Üşüme Titreme Uyuşma Boğulma hissi

9 Öfke Yönetiminde Yetersizliğin Sonuçları
Zihinsel Açıdan: Konsantrasyon bozukluğu Düşük performans Unutkanlık Uykusuzluk Dikkatsizlik

10 Günlük Hayata Yansımaları:
Huzursuzluk Acelecilik Aşırı yemek yeme Saldırganlık Kişilerarası ilişki problemleri Psikolojik problemler (depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı)

11 Böbrek fonksiyonlarında sorunlar Sinir sistemi rahatsızlıkları
Beden Üzerindeki Etkileri: Baş ağrıları Mide rahatsızlıkları Solunum problemleri Cilt problemleri Böbrek fonksiyonlarında sorunlar Sinir sistemi rahatsızlıkları Var olan fiziksel hastalıkların kötüleşmesi

12 Öfkenin Altında Yatan Duygu ve Düşünceler
Doyurulmamış istekler Karşılanmayan beklentiler Engellenmişlik hissi Önemsenmeme duygusu Aşağılanma hissi Keyfi bir davranışla karşılaşma Saldırıya uğrama İncinme Hakların çiğnendiği düşüncesi Korku Üzüntü Hayal kırıklığı Kıskançlık İnatçılık

13 Öfke yönetiminde ve kontrolünde problem yaşandığına dair ipuçları:
Öfkelendiğinizde; Kontrolsüz hissetmek Daha sonra onaylamadığınız davranışlar sergilemek Fiziksel tepki vermek Verdiğiniz tepkinin ilişkilerinize zarar vermesi Kontrol etmek için alkol veya ilaç kullanmak Yasal problem yaşamış olmak

14 Öfkeyi kontrol etme yolları ????
Farkında nefes almak Ortamdan uzaklaşmak Küfür etmek Başkalarıyla konuşmak Kendisi veya bir başkasına zarar vermek Müzik dinlemek Dikkatini başka bir olaya-konuya yöneltmek Karşındakini tehdit etmek Duş almak Değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenmek Uyuşturucu ve alkol kullanmak Fiziksel egzersiz yapmak (koşu, yürüyüş,futbol, jimnastik) Eşyaları kırmak Arkasından konuşmak Dövmek Ağlamak

15 Ben dili, bireyin karşılaştığı davranış ve durum karşısında bireysel tepkisini, kendi duygu ve düşüncelerini açıklayan ifade şekline denir. Sevgili _________________, Sen_________________________________________________________________davrandığında,______________________________________________________________________ dolayı, kendimi ___________________________hissediyorum. Öfkenin İfadesi

16 SALDIRGANLIK Saldırganlık “diğer kişiye fiziksel ya da duygusal acı veya zarar verme niyetiyle gerçekleştirilen davranışlar” olarak tanımlanır. Şiddet davranışı ise herhangi bir saldırganlık davranışıdır (Straus, 1994). Saldırganlık açık ya da örtülü, şiddetli ya da hafif, özel ya da genel, tepkisel ya da planlı, görünür bir nedene bağlı ya da açık bir nedene bağlı olmadan, psikolojik veya fiziksel olabilir. Hangi biçimde olursa olsun, eğer davranış zarar verme niyetiyle yapılmışsa karısındakini incitmemiş veya acı vermemiş bile olsa saldırganlık olarak nitelendirilir. Öte yandan kazara karısındakini inciten veya acı veren davranış saldırganlık değildir.

17 SALDIRGANLIK İnsan saldırganlığını açıklanmasında çok sayıda görüş bulunmaktadır: Psikanalitik Kuram: Saldırganlığın insanların doğasında var olduğunu savunan görüştür. Freud'a göre, insan, kaçınılmaz olarak, doğuşu gereği, saldırgandır. Ancak, insanın bu saldırganlığını olumlu biçimlerde dışa vurması, bireysel tarihe ve toplumsal koşullara dayanmaktadır. Freud'çu yaklaşımda, insanın saldırgan doğasının yıkıcılığının uysallaştırılması olanaklıdır. (Sporcu, kasap, cerrah ya da katil olmak..)

18 SALDIRGANLIK Sosyal Öğrenme Kuramı: Saldırganlığın ve sebeplerinin öğrenmeler sonucu kazanıldığını vurgular. İnsanın doğuştan saldırgan olmadığını saldırganlığın toplumsallaşmanın bir sonucu olarak ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Bandura, yaptığı deneysel çalışmalar ile saldırganlık davranışının modelleme ya da gözlem yoluyla öğrenilebildiğini ortaya koymuştur.

19 ŞİDDET NEDİR? Tehdit, baskı ve kontrol, içeren, fiziksel, cinsel, ekonomik ya da psikolojik açıdan zarara veya acıya sebep olan her türlü davranış

20 ŞİDDET TÜRLERİ FİZİKSEL ŞİDDET PSİKOLOJİK ŞİDDET CİNSEL ŞİDDET
EKONOMİK ŞİDDET

21 FİZİKSEL ŞİDDET İtmek, tokat atmak, tekmelemek, yumruklamak, hırpalamak, kolunu bükmek, boğazını sıkmak, bağlamak, saçını çekmek, kesici veya vurucu aletlerle yaralamak, kezzap veya kaynar suyla yakmak, vücudunda sigara söndürmek, ellerini ayaklarını ezmek, sakat bırakmak, işkence yapmak, sağlıksız koşullarda yaşamaya mecbur bırakmak, sağlık hizmetlerinden yararlanmasına engel olarak bedensel zarar görmesine neden olmak gibi eylemler FİZİKSEL ŞİDDETTİR.

22 PSİKOLOJİK ŞİDDET Bağırmak, korkutmak, küfür etmek, tehdit etmek, hakaret etmek, ailesiyle, akrabalarıyla, komşularıyla, arkadaşlarıyla ya da başkalarıyla görüştürmemek, eve kapatmak, küçük düşürmek, çocuklarından uzaklaştırmak, kıskançlık bahanesiyle sürekli kontrol altında tutmak, başka insanlarla kıyaslamak, nasıl giyineceği, nereye gideceği, kimlerle görüşeceği konusunda baskı yapmak, kişinin kendisini geliştirmesine engel olmak gibi eylemler PSİKOLOJİK ŞİDDETTİR.

23 CİNSEL ŞİDDET Evli olduğu kişi bile olsa istemediği yerde, istemediği zamanda ve istemediği biçimlerde cinsel ilişkiye zorlamak (tecavüz), başkalarıyla cinsel ilişkiye zorlamak, cinsel organlara zarar vermek, çocuk doğurmaya ya da doğurmamaya, kürtaja, enseste, (akrabalar arası cinsel taciz ya da tecavüz), fuhuşa zorlamak, zorla evlendirmek, telefonla mektupla ya da sözlü olarak cinsel içerikli rahatsızlık verici davranışlarda bulunmak gibi eylemler CİNSEL ŞİDDETTİR.

24 EKONOMİK ŞİDDET Para vermemek veya kısıtlı para vermek, ailenin tasarrufları, gelir ve giderleri konusunda bilgi vermemek, bireyin mallarını ve diğer gelirlerini elinden almak, çalışmasına izin vermemek, istemediği işte zorla çalıştırmak, çalışıyorsa iş hayatını olumsuz etkileyecek kısıtlamalar getirmek, aileyi ilgilendiren ekonomik konularda kişinin fikrini almadan tek başına karar vermek gibi eylemler EKONOMİK ŞİDDETTİR.

25

26

27 Saldırganlık ve şiddetle başa çıkmada öncelikli olan:
Öfke duygusunun tanınması ve kabul edilmesi , Öfkenin altında yatan duygu ve düşüncelerin fark edilerek yeniden yapılandırılması, Öfke duygusunun olumlu yönde yaratıcılığa kanalize edilmesi, İletişim ve sorun çözme becerilerinin geliştirilmesi, İlişkilerde eşitlik algısının oluşturulmasıdır.

28 Çocuk ve Ergenlerde Şiddet Eğilimini Önlemeye Yönelik Tutumlar:
Değişime ayak uydurabilmek, Korumak adına boğmamak, Güven duymak ve inisiyatif verebilmek, Bir şeyler yanlış gidene dek beklememek, Kontrollü ve sorumlu davranış örneği olabilmek, Sizin de yanlışlarınız olabileceğini kabul etmek ve problemleri kişiselleştirmemek, Sorumlu davranış geliştirmenin saygınlık getireceğini öğretmek,

29 Empatik iletişime özen göstermek,
Jandarma değil, rehber olabilmek, Kimin doğru olduğundan ziyade neyin doğru olduğunu ön plana çıkarabilmek, Kesin sınırlar yerine çerçevelenmiş özgürlük sunabilmek, Sorun odaklı değil çözüm odaklı davranmak, Ailede karar alma ve uygulama mekanizmasına katmak, İlgi alanlarını tanımak ve paylaşmak, Despotizm değil, disiplin uygulamalarına özen göstermek, Doğru ifade ve eylem biçimlerini desteklemek, onore etmek.