ÇOCUK SAĞLIĞI (PEDİATRİ) HEMŞİRELİĞİ

... konulu sunumlar: "ÇOCUK SAĞLIĞI (PEDİATRİ) HEMŞİRELİĞİ"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK SAĞLIĞI (PEDİATRİ) HEMŞİRELİĞİ
AMACI,ÖZELLİKLERİ,İŞLEVLERİ Prof.Dr.Nursan ÇINAR Şubat 2016

2 Geniş bir alanı kapsayan çocuk sağlığı hemşireliği 0-18 yaş grubu arasındaki sağlıklı ve sağlık sorunları olan çocuklar ile ergenlerin bakımını içerir.

3 Dünyada yaklaşık 7 milyar insan yaşamaktadır.
Dünya nüfusunun yaklaşık 2,5 milyarı 18 yaş altı çocuk olup, bunun yaklaşık 650 milyonu5 yaş altı çocukları oluşturmaktadır.

4 Çocuklar yaşam standartlarına göre incelendiğinde;
18 yaş nüfusun ancak 205 milyonu sanayileşmiş ve gelişmiş ülkelerde, yaklaşık 2 milyarı ise gelişimini henüz tamamlamamış ülkelerde yaşamaktadır.

5 Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri arttıkça ölüm oranları azalmaktadır.

6 TNSA 2013 verilerine göre Ülkemizde Neonatal ölüm hızı %0 7
TNSA 2013 verilerine göre 5 Yaş altı ölüm hızı %0 15 TNSA 2013 bebek ölüm hızı %0 13

7 Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri arttıkça ölüm oranları azalmaktadır.
DSÖ,2012

8 DSÖ,2012

9 Çocuk sağlığı hemşirelerinin:
- Sağlığın korunması, - Sağlığın geliştirilmesi, - Hastalıkların önlenmesi ve - Sağlıklı bir yaşam biçimi oluşturulmasında önemli sorumlulukları bulunmaktadır.

10 Çocuk Sağlığı Hemşireliğinin Amaçları
Her çocuk ve aile için en üst düzeyde sağlıklı olmayı sağlamak, sürdürmek ve geliştirmek. Aile içi dayanışmayı sağlamak ve geliştirmek.

11 Risk altındaki çocuk ve aileyi erken dönemde belirlemek ve ele almak.
En üst düzeyde sağlıklı olmayı engelleyen çevresel durumları önlemek. Sağlıktan sapmaları belirlemek ve erken dönemde önlemek.

12 Stresörleri azaltmak Çocuk hasta olduğunda ya da sağlık bakımına gereksinim duyduğunda büyümesini,gelişmesini ve yaşamını kolaylaştırmak. Uygulamada bakımın kalitesini sürekli olarak geliştirmek.

13 Çocuk Sağlığı Hemşirelerinin Aktiviteleri
Ebeveyn adaylarına sağlık gereksinimlerini belirlemelerinde ve karşılamalarında yardım eder. Ebeveyn adaylarının gebelik ve ebeveynlik sürecini anlamalarına ve bu durumlarla baş etmelerine yardım eder.

14 Uygun ebeveynlik becerilerinin kazanılması için ailenin eğitimini sağlar.
Krizli durumlara uygun şekilde müdahale ederek aileyi destekler. Çocukta normalden sapan durumları belirleyerek uygun bakım verir. Çocuk ve ailenin bakım gereksinimlerini koordine eder.

15 Bakımın sürekliliğini sağlar.
Sağlık ekibinin diğer üyeleri ile işbirliği içinde çalışır. Sektörler arası işbirliği yapar. Çocuk ve ailenin sağlığının korunması ve geliştirilmesi ile ilgili politikaların ve yasal düzenlemelerin oluşturulmasında yer alır.

16 Çocuk Hemşiresinin Özellikleri
Çocuk hemşireliğindeki amacı gerçekleştirebilmek için çocuk hemşiresi, aşağıda sıralanan bazı özelliklere sahip olmalıdır.

17 Bu özellikler; Çocuğun erişkinden farklı fiziksel, fizyolojik ve psikolojik özellikleri bulunduğunu, algılama sürecinin henüz tam gelişmemiş olduğunu fakat devamlı bir gelişme gösterdiğini, Özgüven, problemlerle başa çıkma ve sosyal davranış özelliklerinin yetişkine oranla az gelişmiş olduğunu,

18 Hastalığı algılama ve hastalığı tepkisinin, kronolojik yaş ve gelişimsel özelliklerine göre farklılık gösterdiğini, Çocuğa aile merkezli bakım verilmesi gerektiğini bilmeli ve çocuğun yaş ve gelişim düzeylerine göre sözel ve sözel olmayan iletişim tekniklerini kullanmalı,

19 “Evrensel Çocuk Hemşireliği Prensipleri”ne uymalı.Bu prensipler:
Çocuk ve ailenin kaygı ve önsezilerine önyargılı davranmamak, Çocuğun güvenine ihanet etmemek, Kişisel, fiziksel, zihinsel ruhsal sağlığını ihmal etmemek Yeteneğini farklı kullanmamaktır. Çocuğun fiziksel, zihinsel, ruhsal, sosyal durumu ile ilgili sorunları, hastalıkları ve bakımlarında izlenecek yolları bilmeli,

20 Çocukları sevmeli, iyi bir dinleyici ve gözlemci olmalı
Alanında deneyimli, iyi bir danışman, sağlık eğitimcisi ve çocuk-aile sağlık disiplinleri arasında koordinatör olmalı, Çocuk hemşireliğindeki gelişmeleri yakından izlemelidir.

21

22 Öğrencilere Göre Çocuk Hemşireliğini Karakterize Eden Özellikler
İyi Pediatri hemşiresinin sahip olması gereken özellikler n % 1 Sabırlı ve değer veren 40 72,7 2. Çocukları seven 28 50,9 3. Güleryüzlü 24 43,6 4.Pediatri hemşireliği üzerinde yeterli teorik bilgiye sahip olması 23 41,8 5. İletişimi iyi 6. Empati yapabilen 17 30,9 7.Pratik 15 27,2 8.Dikkatli 14 25,4 9. Taburculuk eğitimi verme 10 18,2 10. Sosyal 8 14,5 11.Doğru sağlık prensiplerine sahip 6 10,9 12. Yenilikleri koruyan 13.Hijyen konusunda 14. Hemşireliği seven 15. Cesur 16.Takipçi, izleyen 17. Dürüst 18. İnsancıl 19.Uyumlu 5 9,1 20. Takım çalışmasına önem veren 21 ikna edebilen 4 7,3 22. eğitimli 3 5,5 23.Özel ve iş yaşamını dengede tutabilen 2 3,6 24. Örnek davranışa sahip 1 1.8

23 Çocuk Hemşireliğinde Temel Kavramlar
Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliğinde amaç, aile içindeki her çocuğun sağlığını en üst düzeye çıkarmaktır.

24 Bu amaç doğrultusunda bakımı gerçekleştirmek için:
Aile merkezli bakım Atramatik bakım Primer hemşirelik ve Vaka yönetimi gibi kavramlar ön plana çıkmaktadır.

25 Aile Merkezli Bakım Aile merkezli bakım; çocuğun yetiştirilmesinde ailenin rolünü kabul eden ve saygı duyan , aile bireylerinin güçlerini ve seçimlerini destekleyen , çocuğun hastalık ve iyileşme süreci boyunca normal yaşam örüntülerini geliştiren bir takım modelidir.

26 Aile merkezli bakım, hastane ortamında ebeveynlerin ve çocukların gereksinimlerini ve beklentilerini en iyi şekilde karşılayan bakım yaklaşımıdır.

27 Çocuk sağlığı hemşireliğinde aile merkezli bakım; çocuk ve ailesinin fiziksel , duygusal,sosyal, entelektüel, kültürel ve spiritüel yönlerden bir bütün olarak ele alındığı holistik/bütüncül bakım yaklaşımlarını içerir.

28 Aile merkezli bakımın felsefesinde; ailenin çocuğun yaşamında her zaman var olduğu düşüncesi yer alır. Aile merkezli bakımda vurgulanan iki önemli nokta; - ailenin yeterli kılınması ve - ailenin güçlendirilmesidir.

29 Çocuğunun hastaneye yatması aile için korkutucudur.
Çocuklarına ne gibi işlemlerin uygulanacağı Çocuklarının ölebileceği ENDİŞE KAYGI Çocuklarının sakat kalabileceği STRES BELİRSİZLİK

30 Ebeveyn stresi ele alınmadığında ve iyileştirilmediğinde;
EBEVEYNİN STRESİ ÇOCUĞUN STRESİ EBEVEYN-ÇOCUK İLETİŞİMİ ÇOCUĞUN GELİŞİMİ Ebeveyn stresi ele alınmadığında ve iyileştirilmediğinde; Sağlık çalışanlarına yönelik güven kaybına Kızgınlık, öfke duyguları ve kavgalar yaşanmasına

31 Ebeveynlerin, çocuğun bakımı ve tedavisi konusunda bilgilendirilmesi, onların anksiyetesini azaltmakta ve çocuğun bakımına etkin şekilde katılmalarını sağlamaktadır

32 Aile merkezli bakım uygulandığında;
Çocuğun fiziksel ve psikososyal sağlığının gelişmesi desteklenir. Ailede öğrenme artar. Çocuk ve aile bireyleri daha az stres yaşar Bakımdan daha fazla doyum alınır. Aile bireyleri çocuğun bakımında yetkilenirler.

33 Aile merkezli bakımın çalışanlar, aile ve çocuk üzerine etkileri

34 İletişim becerilerini iyi kullanma
Veri toplama Çocuğun hangi gelişim basamağında olduğunu Hastalık ve tedavilerle ilgili anksiyeteyi azaltıcı stratejiler İletişim becerilerini iyi kullanma Ebeveynlerin tepkilerinin – baş etme mekanizmalarının bilinmesi İyi bir gözlem yeteneği AİLE MERKEZLİ BAKIM Çocuğun tepkileri değerlendirebilmeyi Empati Hastalığın seyrinin ve tedaviden beklentilerin tahmin edilmesi

35 Bu rehberde şu girişimler yer almaktadır;
? Annelerle tanışmak ve ünitenin sağlık ekibi ile tanıştırmak, ? Üniteyi tanıtmak ve diğer ebeveynlerle tanıştırmak, ? Çocuğun hastalığı ve uygulanabilecek müdahaleler hakkında bilgi vermek, ? Çocuğun bakımında nasıl yardımcı olabileceğini açıklamak ve bilmediği uygulamaları (örneğin bu har uygulaması) öğretmek, ? Çocuğa müdahalede kullanılan araç gereci tanıtmak, ? Merak ettiği konularda sağlık personeline soru yöneltebileceğini açıklamak ve bunu rahatça yapması için güçlendirmek, ? Anneye duygularını eşi, diğer ebeveynler, yakınları ve sağlık personeli ile paylaşmasını, bunun endişe sinin azalmasında yardımcı olacağını ve çocuğun bakımına katkısının böylece artabileceğini açıklamak, ? Çocuğun bakımına katılmasının çocuk açısından önemini açıklamak ve bilmediği ve çocuğuna zarar verebileceği korkusu yaşadığı müdahalelerde hem şireden yardım isteyebileceğini belirtmek, ? Ağlama isteğini baskılamama, gazete-dergi okuma, TV izleme, radyo dinleme, elişi yapma gibi dikkati başka alanlara yöneltici uygulamalar yapmasını önermek, ? Ünite dışına çıkma, kısa mesafeli yürüyüş yapma, kantin gibi farklı sosyal ortamlara gitmenin gerginliğinin azalmasında etkili olacağını açıklama ve bunları yapması için desteklemek, ? Derin nefes alıp verme egzersizlerini öğretme ve bunları sık aralıklarla uygulamasını önermek, ? Yakınları ile telefon görüşmeleri yapması, çocuğun bakımına onların katılımını talep etmesi, yine onla onların aile için yapabilecekleri yardımları istemesi için desteklemek, ? Hastanede bulunan yakınlara, çocuk, anne, baba ve diğer aile üyelerine nasıl yardımcı olabileceklerini ve bunun ne derece önemli olduğunu açıklamak, ? Çocuğun hastalığının olası nedenlerini aile üyeleri ve yakınlarına açıklamak, bu hastalıkta kimsenin suçlu olmadığını vurgulamak, ? Anneye, çocuk bakımındaki başarılı yönlerini göstermek ve bunlar için övgülerde bulunarak kendine güvenini pekiştirmek.

36 Hastanede yatan çocuğun ailenin bir parçası olarak ele alınması “AİLE MERKEZLİ BAKIM” verilmesini gerektirmektedir. Hasta çocuğun bakım ve tedavisi planlanırken, çocuğun ailenin ayrılmaz bir parçası olarak görülmesi ve girişimlerin bu anlayışla planlanmasıdır.

37 Bu nedenle aile merkezli bakım kapsamında ebeveynlerin çocuğun bakımına katılması, çocuk ve ebeveynlerinin yaşanan olumsuzlukları aşmalarına yardım etmede önemli bir unsurdur.

38 Toplum Çevre Aile merkezli bakım verilmesindeki sıkıntılar genellikle hemşirelerin ebeveynler ile işbirlikçi bir tutum geliştirememesi ile ortaya çıkmaktadır.

39 Aile ile sağlık personelinin iletişim içinde olmasının çocuğun tedavisine etkisi:
Hemşire bakım vereceği çocuğu ve aileyi bütüncül olarak değerlendirmeli ve ailenin özellikleri dikkate alınarak eğitim planlanmalıdır. Çocuğa ve ailesine “öz bakım” öğretilmelidir. Hemşire hastanede ebeveynin bakıma katılmasını sağlayarak ve verdiği bakımı denetleyerek, onları çocuğun evdeki bakımına hazırlamalıdır. Hemşire, ebeveynlere ,çocuklara nasıl davranmaları, ne gibi tavır ve tutumlardan kaçınmaları gerektiği konusunda eğitim vermelidir. Anne-babalar; çocuğun hastalığıyla ilgili yeterli derecede eğitilmelidir Taburculuk eğitimi verilmelidir.

40 Aile memnuniyeti bakımın kalitesinin göstergesi olarak kabul edilmiştir.
Saygı Bilgilendirme ve eğitim Aile gereksinimi Aile memnuniyeti Emosyonel destek Bakımın koordinasyonu Fizksel destek Latour et al. Parent satisfaction in the pediatric intensive care Pediatr Clin N Am 2008;55:

41 Atramatik Bakım Atramatik bakım; sağlık bakım ortamında çocuklar ve aileleri için fiziksel (uykusuzluk, ağrı, hareketsizlik gibi) ve psikolojik (anksiyete,korku,düş kırıklığı ve şuçluluk gibi) sıkıntıları en aza indirmeyi hedefleyen bir bakım felsefesidir.

42 Atramatik bakımda temel hedef
ZARAR VERMEMEKTİR. Bunun için; Çocuk ve ailede stres yaratabilecek faktörleri belirlemek, Çocuğun aileden ayrılmasını en aza indirmek, Kontrol duygusunu geliştirmek, Ağrı ve yaralanmaları en aza indirmek ve önlemek önem taşımaktadır.

43 Primer Hemşirelik Primer hemşirelik; bir hemşirenin belirli hastaların bakımından sorumlu olmasıdır. Primer hemşirelik sisteminde çocukla en az sayıda hemşire iletişimde olduğu için ,hemşire ve çocuk arasında tutarlı ve yakın bir ilişki kurulabilir.

44 Vaka Yönetimi Hem kalite hem de maliyet açısından sağlık bakım hizmetlerinin sunumunun organize edilme sürecine «vaka yönetimi» denir.

45 Çocuk Sağlığı Hemşiresinin Rolleri
Primer bakım verici Savunucu Eğitimci Araştırmacı Yönetici Koordinatör ve işbirliği sağlayıcı Danışman

46 TEŞEKKÜRLER…