Kavram Haritaları: Bilgiyi organize etmek ve sunmak için yapılmış grafiksel araçlardır. İki kavram arasındaki ilişki, üzerine ilişkiyi belirleyen ifadelerin.

... konulu sunumlar: "Kavram Haritaları: Bilgiyi organize etmek ve sunmak için yapılmış grafiksel araçlardır. İki kavram arasındaki ilişki, üzerine ilişkiyi belirleyen ifadelerin."— Sunum transkripti:

1 Kavram Haritaları: Bilgiyi organize etmek ve sunmak için yapılmış grafiksel araçlardır. İki kavram arasındaki ilişki, üzerine ilişkiyi belirleyen ifadelerin yazıldığı doğrularla gösterilir. İlişkiyi belirleyen bağlantı ifadeleri ile iki kavram tamamlanarak anlamlı bir cümle oluşturulur.

2 Kavram Haritaları Bir konunun öğretiminde, Öğrenmeyi kolaylaştırmada,
Öğrenme sürecini kontrol etmede ve kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada, Değerlendirme yapmada kullanılabilir.

3 Kavram Haritaları Kavram haritaları,bilginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini sağlar. Çünkü,tüm bir öğretim yılı tek bir ünite ya da bir ders içinde önemli kavramlar arası ilişkileri şematize etmede etkili bir yoldur.

4 Kavram Haritaları ► Kavram haritaları daha az anlatım içerdiği için öğrenciler tarafından daha kolay kullanılabilecek bir tekniktir. (Romandaki kişilerin karakterleri ile ilgili olup olmadığına bakmaksızın haritalama, her öğrencinin kavramlar arası ilişkiyi nasıl anladığını ortaya koyar .)

5 Kavram haritası ; anlamlı öğrenme sağlar
Kavram haritası yöntemi diğer alanlarda olduğu gibi fen öğretiminde de anlamlı öğrenmeyi sağlamada önemli yöntemlerden birisidir. Burada anlamlı öğrenme ve tersi olan ezbere öğrenme kavramlarını açıklamak uygun görülmektedir. Anlamlı öğrenme;bireylerin, öğretimin bir sonucu olarak önceden edindikleri bilgilerle yenileri arasında bağlantı kurarak anlamlı bir bütün oluşturmalarıdır .Ezbere öğrenme ise anlamadan ya da önceki bilgilerle bağlantı kurmadan bilgilerin alınmasıdır.

6 Kavram Haritaları Nasıl Oluşturulur?
• Öğretilecek konunun kavramları listelenir. Kavramlarla ilgili açıklama gerekmez. Eşya ve olayların tekil örnekleri,özel adlar kavram olmadıkları için bu listeye alınmaz. İlkeler ve kavramlar arası ilişkiler de bu listeye dahil değildir.

7 Kavram Haritaları Nasıl Oluşturulur?
Kavramlar listesinden en genel veya en üst düzeyde olan sözcük ayrı bir sayfanın başına yazılır. Bu bir kavram olabileceği gibi bir tema da olabilir. Bundan sonra öğretilmek istenen ilişkili kavramlar aşamalı bir düzende sayfaya yerleştirilir. Düşey düzenlemede en genel kavram en üstte,eşit genellikteki kavramlar aynı satırda,diğerleri genellik derecelerine göre azalan sırda sayfanın altına doğru sıralanır Kavramlar haritadaki değer sözcüklerden kolayca ayırt edilebilmelidir. Bunun için kavramlar kutu veya yuvarlak içine alınır.

8 Kavram Haritaları Nasıl Oluşturulur?
Öğretilmek istenilen kavramlar arası ilişkiler genelleme ve ilkeler ayrıca listelenir. Kavram haritasında iki kavram arasındaki ilişkiyi göstermek üzere iki kutu bir çizgi ile bağlanır. İlişki bu çizginin üzerine birkaç kelimelik bir ibareyle yazılır. Bu ilişki haritadaki kavramlardan en az birini ilgilendiren bir önermedir. İlişkiler ve ilkeler kutulanmaz. Bazı hallerde ilişkinin yönü önemli olduğu için belirtilecek ilişki yönü ok ile gösterilir. İlişkileri içermeyen bir kavram haritası daha ziyade bir akış diyagramına benzer,öğretimde yeterince etkili olmaz.

9 Kavram Haritaları Nasıl Oluşturulur
• Kavram haritası gereğinden fazla şişirilmemelidir. Harita başlangıçta basit tutulmalıdır. Harita çok sayıda kavramı ilişkiyi ve ilkeyi içeriyorsa önce en önemli elemanları topluca gösteren bir genel harita,sonra genel haritanın bölümlerini ayrı ayrı gösteren ayrıntılı haritalar yapılmalıdır. • Bu aşamalardan sonra kavram haritası tamamlanmış olur. Ancak bu süreç içerisinde dikkat edilmesi gereken bazı konular vardır. Tüm harita genelinde oradan oraya atlanmamalıdır,güçlü temeli olmayan başlıklar seçilmemelidir. Bu başlıklar seçilirken aranacak en güçlü sebep öğrencilerin daha önceden edindiği bilgilerin devamı niteliğinde olmasıdır. Dersin uygun aşamaları süresince önceden öğrenilmiş bilgilerle yeni kavramların ilişkilendirilmesi sağlanmalıdır. Kavram Haritaları Nasıl Oluşturulur

10 KAVRAM HARİTASI YAPALIM
ÖRNEK ETKİNLİK: KAVRAM HARİTASI YAPALIM

11 ilk defa kavram haritası yaptıracak öğretmen için örnek etkinlik
Öğrencilerin kendi kavram haritaları hakkında düşünürlerken, kavramların yazılı olduğu kartları fiziksel olarak düzenleyebilmeleri önemlidir. Bu amaçla, her bir öğrenciye yaklaşık 3cm x 1cm ebatlarda kartlardan oluşan bir set verilir. Her bir kartın üzerinde haritalanacak kavram ya da fikirlerden birinin adı olmalıdır Setteki kart sayısı kavramların tipine, öğretmenin amacına ve öğrencinin seviyesine göre değisecektir Öğretmen, harita için altıdan yirmiye kadar kavram verebilir. Her öğrenci, üzerinde kartları düzenlemek için bir sayfa kağıt ve düzenleme bittiğinde kartları kağıda tutturmak için yapıştırıcı bulunduracaktır Kağıt sayfa, kartlar arasında yeterli boşluğun sağlanması açısından yeterince büyük olmalıdır.

12 Öğretmen her zaman ilk adım olarak asağıdaki talimatları verir.
Kartlar arasında sınıflandırma yapınız ve diğer kartlarla aynı gruba girmeyen ve diğer terimlerin herhangi biriyle iliskili olmadığını düsündüğünüz her hangi bir kartı bir kenara ayırınız. 2. Kalan kartları kağıdın üstüne koyunuz ve olusturduğunuz anlama göre diziniz. Sizce ilgili gördüğünüz terimler birbirine yakın olmalıdır fakat yine de birbirine en yakın kartlar arasında bile bosluk bırakınız. 3. En genel kavramı merkez alınız 4. Kartları dizis seklinizden tatmin olduğunuzda onları kağıda yapıstırınız. 5. Birbirleriyle ilgili gördüğünüz terimler arasında çizgiler çiziniz. 6. Her bir çizgi üzerine terimler arası iliskinin doğasını yazınız.iliskinin nasıl okunacağını göstermek için çizgileri oklar haline dönüstürünüz 7. Eğer ilk adımda kenara kart ayırdıysanız tekrar bunlara bakınız ve haritaya eklemek isteyip istemediğinizi kontrol ediniz. Eğer eklediyseniz bunlar ve diğer terimler arasındaki iliskinin doğasını yazdığınızdan emin olunuz.

13 Verilen kavramlar arasında en genel kavramdır.
Merkez kavram; Verilen kavramlar arasında en genel kavramdır. Atom numarası, Proton sayısı, Element, izotop, kütle numarası, nötron sayısı kavramları arasında merkez kavram elementtir.

14 KAVRAM HARİTASI YAPALIM
Ders : Fen ve Teknoloji Sınıf : 6 Öğrenme Alanı : Canlılar ve Hayat Ünite : Vücudumuzda Sistemler Konu : Destek ve Hareket Sistemi Kazanımlar : 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5

15 Kavram Haritası 

16 KAVRAM HARİTASI ÖRNEKLERİ

17

18

19

20

21

22 1. Kavramların uygun şekilde nitelendirilmesi:
Kavramlar, en fazla üç sözcükle temsil edilmelidir. Kavramların yerleşimi genelden özele doğru hiyerarşik olarak sıralanmalıdır.

23 2. Bağlama sözcüklerinin uygun şekilde nitelendirilmesi:
Haritada kavramlarla bağlantılar arasındaki ayrım belirgin olmalıdır. İki kavram arasındaki bağlantılar anlamlı olmalıdır. İlişkiyi doğru şekilde temsil etmelidir.

24 3. Kavramların çapraz bağlanması:
En iyi haritalar, kavramlar arasındaki çapraz bağlantıları yeterli ölçüde gösterenlerdir. Çapraz bağlantılar, öğrencinin, birbirine bağlı çok sayıda düşünceyi bildiğini gösterir. Çapraz bağlantılar, yaratıcılığı ortaya çıkarır.

25 Kavram Haritaları Niçin Yararlıdır?
• Kavram haritası yöntemini diğerlerinden üstün kılan öncelikli avantajı,esas fikirlerin görsel sunumunu elde edilebilir kılmasıdır. Ancak kavram haritaları gerek öğretmenlerin gerekse öğrencilerin yarattığı bütünlerdir. Bu sebeple aynı konuya yada kavrama yönelik kavram haritaları yaratıcıların özel görüşlerini yansıttıkları için farklı faklı çizilebilir

26 Kavram Haritaları Niçin Yararlıdır?
Öğrenmeyi gözle görülür biçimde arttırır. Faklı öğrenme şekillerine ve öğrenciler arasındaki diğer bireysel faklılıklara hitap eder. Pek çok değişik konu,öğretim aşaması ve not seviyesi için uygundur. Öğrenilmesi,öğretilmesi ve kullanılması kolaydır.

27 Kavram Haritaları Niçin Yararlıdır?
Kapsam temellidir. Kavram haritaları,öğrenci merkezli,öğrenci aktif yöntemlerdir ve öğrenciyle öğretmen tartışarak bir haritayı oluşturduklarında öğretmen öğrenci etkileşimini teşvik eder. Kavramlar arasındaki doğrusal ilişkileri tanımlanmalarına yararlı bir alternatif oluşturulur.

28 Kavram Haritaları Niçin Yararlıdır?
Bir sistem içindeki ilişkileri göstermesinde yararlı alternatiflerdir. Öğrenciler okul yılları süresince,kavram haritaları oluşturmayı öğrendikçe kavramları ayrı ayrı ve kopuk düşünmekten çok,kavramlar arasında bağlantılar kurmaya alışacaklardır. Bir kavramı öğrendikçe yeniden pek çok harita düzenlemek için istekli olacaklardır. Öğrenciler kavram haritaları oluşturmaya devam ettikçe bilgileri organize etme ve kavramları,sentezlerle birleştirme konusunda yetenekleri de gelişecektir.

29 HAZIRLAYANLAR Sevil ŞENOL CÜREBAL Sermin AKGÜN
Fen ve Teknoloji Fen ve Teknoloji Öğretmeni Öğretmeni

30