09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Ebru KAYA İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİ.

... konulu sunumlar: "09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Ebru KAYA İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİ."— Sunum transkripti:

1 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Ebru KAYA İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİ ÇALIŞMA GRUBU KOLEKSİYON

2 2 Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA KAPSAM Bilgi Kaynakları Kütüphaneler Konunun Önemi Günümüzde Kütüphaneler Koleksiyon Oluşturma Politikalar Standartlar Ülkemizdeki Durum

3 3 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon İlk insandan günümüze bilginin önemi giderek artıyor... BİLGİNİN ÖNEMİ VE BİLGİ KAYNAKLARI

4 4 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon BİLGİ KAYNAKLARI DEĞİŞİYOR MU?

5 5 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon Kütüphane, belli bir sisteme göre düzenlenen kitap ve kitap dışı bilgi kaynaklarının toplandığı, saklandığı, okuyucu ve araştırmacıların hizmetine sunulduğu yer. Bodleian Library Oxford University KÜTÜPHANE NEDİR?

6 6 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon GÜNÜMÜZDE KÜTÜPHANELER British Library

7 7 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon Üniversitenin amaç ve işlevlerine paralel olarak üniversitede yapılan öğretimi, araştırmayı, akademik çalışmaları doğrudan destekleyen, sürekli yeni bilgi kaynakları ile gelişen ve bilimin son verilerini kullanıma sunan kurumlardır. *Çukadar, Sami ve diğerleri, 2011. Türkiye'de Üniversite Kütüphaneleri: Mevcut Durum ve Gelecek, 2011. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar Harvard Library ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİ

8 8 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon KONUNUN ÖNEMİ Kütüphane, üniversitedeki eğitim, öğretim ve araştırma etkinliklerini destekleyebilmek için uygun bir koleksiyona sahip olmalı, kullanıcılarının gereksinim duyduğu her türlü bilgi kaynağını (basılı, elektronik, görsel-işitsel) nitelik ve nicelik açısından değerlendirerek kütüphaneye kazandırmayı hedeflemelidir.

9 9 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon BİLGİ KAYNAKLARI

10 10 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon KAYNAK SEÇİMİ Otorite: kaynağın yazarı ya da yayınevi Güncellik: kaynağın güncel olması Objektiflik: konunun yansız olarak ele alınmış olması Geçerlilik: kaynaktaki bilgilerin geçerliliğini koruması Kullanıcı grubu: kaynağın hitap ettiği kullanıcı grubuna uygunluğu

11 11 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon KOLEKSİYON OLUŞTURMA YOLLARI  Satın alma  Bağış  Değişim

12 12 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon YAYIN SAĞLAMA POLİTİKASI Yayının konusu (üniversitenin eğitim-öğretim politikasına uygunluğu) Bilimsel niteliği Disiplinlerarası kullanımı Yayınevinin niteliği Yayının konusunun koleksiyon içindeki oranı Fiyatı Yayının dili Fiziksel özellikleri

13 13 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon DÜNYA GENELİ

14 14 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon STANDARTLAR 1995 yılında hazırlanan uluslararası standartlara göre bir üniversite kütüphanesinde bulunması gereken koleksiyon miktarı öğrenci, öğretim elemanı ve aktif program sayısından yola çıkılarak hesaplanmaktaydı. Nicelik ön planda tutulmaktaydı. *Standards for Libraries in Higher Education, ACRL 2011. http://www.ala.org/acrl/standards/standardslibraries

15 15 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon STANDARTLARA GÖRE KOLEKSİYONLAR  Üniversitenin misyonuna uygun olarak güvenilir, çok çeşitli ve güncel kaynak sağlamalıdır.  Üniversite programlarında yer alan disiplinler ve yeni eklenen konularda yeterli olmalıdır.  Üniversitenin akademik program ve araştırmalarına uygun olarak koleksiyon haritası çıkarılmalı ve koleksiyon geliştirme bu harita üzerinden devam etmelidir.  Koleksiyon geliştirme politikalarına uygun olarak belli periyodlarda kullanım istatistikleri baz alınarak ayıklama işlemleri yapılmalıdır.  Koleksiyonun niteliği, sayısı ve çeşitliliği yanında kullanımıyla da ölçülmelidir.

16 16 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon DÜNYA GENELİ-ÖRNEK http://www.ala.org/tools/libfactsheets/alalibraryfactsheet22

17 17 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon DÜNYA GENELİ-ÖRNEK Standards for Canadian College Libraries, CTCL Standards Committee 2004.

18 18 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon ÜLKEMİZDEKİ DURUM: SORUNLAR Üniversitelerimizin genelinde kütüphaneler için stratejik planın olmaması, Üniversitenin eğitim-öğretim programına göre kütüphane koleksiyonunun geliştirilmesi ve güncel tutulması için yeterli bütçe ayrılmaması, Üniversiteler arasında kütüphanelerine ayrılan bütçe konusunda farklılıklar görülmesi, Ülkemizde 104’si devlet, 72’ü vakıf olmak üzere toplam 176 üniversite vardır. Kütüphanelere ayrılan bütçeler konusunda farklılıklar görülmektedir. Üniversite kütüphaneleri arasında hizmet ve imkânlar açısından önemli farklılıklar vardır ve ulusal üniversite kütüphaneleri standartı oluşturulamamıştır.

19 19 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon ÜLKEMİZDEKİ DURUM: SAYILAR

20 20 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon ÜLKEMİZDEKİ DURUM: ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNDEKİ SAYILAR http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1086

21 21 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon Üniversitelerin kuruluşunda, 25.000 kitaplık bir çekirdek koleksiyon FTE sayısı 1.000’e ulaştığında kişi başı en az 37 kitap KOLEKSİYON STANDARTLARI

22 22 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon OLMASI GEREKENLER-1  Her kütüphanenin yazılı bir koleksiyon geliştirme politikası olmalı, bu politika belli aralıklarla güncellenmeli,  Kütüphane koleksiyonu oluşturulurken başlangıçta çekirdek koleksiyona (core collection) ağırlık verilmeli,  Kaynak seçiminde öğretim üyeleri ile iş birliği yapılmalı, çekirdek koleksiyon oluşturulduktan sonra kurumun eğitim, öğretim politikalarını ve faaliyetlerini destekleyen güncel koleksiyon için öğretim üyelerinin profilleri oluşturularak kütüphane servis ve hizmetlerinden yararlanmaları ve yeni yayın seçiminde bulunmaları sağlanmalı,

23 23 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon OLMASI GEREKENLER-2  Kütüphane koleksiyonu, kayıtlı bilginin bütün biçimlerini içermeli; koleksiyonda kitap ve dergilerin yanı sıra elektronik kaynaklar ve görsel-işitsel materyaller bulunmalı, kullanıcılarının gereksinim duyduğu her türlü bilgi kaynağına erişim sağlamalı,  Bütün koleksiyonlar kolay erişimi sağlamak için kataloglama, meta- data sistemleri /standartları konusunda iyi organize edilmeli,  Ortaklık ve işbirliği çalışmaları ulusal düzeyde oluşturulacak bir merkezden koordine edilmeli ve yürütülmeli,

24 24 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon OLMASI GEREKENLER-3  Üniversite kütüphanelerinde bulunan yazma ve nadir eserlerin tamamının standartlara uygun olarak dijitalleştirilmesi ve elektronik ortamda serbest olarak tüm araştırmacıların hizmetine sunulması,  Yayın alım süreçleri iyileştirilmeli,  Kütüphane, kurumun tarihine ait dokümanları toplama, koruma ve erişilebilir hale getirmede liderlik rolünü üstlenmeli,  Üniversite kütüphaneleri, bulunduğu şehrin ve bölgenin sosyal ve kültürel tüm bilgi kaynakları için bir merkez konumunda olmalıdır.

25 25 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon SORULAR - CEVAPLAR

26 26 09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Koleksiyon TEŞEKKÜRLER