MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ

... konulu sunumlar: "MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ"— Sunum transkripti:

1 MAKRO EKONOMİYE GENEL BAKIŞ
Makro iktisat Ekonomiyle bir bütün olarak ilgilenmektedir. Makro iktisat milli gelirin belirleyicilerine odaklanmakta, toplam tüketim ve yatırım gibi büyüklüklerle ilgilenmekte ve tek tek fiyatları değil genel fiyat düzeyini incelemektedir. .

2 Makro İktisadın İlgi Alanları
Makro iktisadın üç temel ilgi alanı şunlardır: 1)Üretim Artışı 2)İşsizlik 3)Enflasyon ve Deflasyon

3 Makro İktisadın İlgi Alanları
1. Üretim Artışı Konjonkturel dalgalanmalar Ekonomide, kısa dönemdeki iniş ve çıkışlar. Toplam çıktı (üretim) Belli bir dönemde bir ekonomide üretilen mal ve hizmetlerin toplam miktarı Durgunluk Toplam üretimin düştüğü bir dönem. Bu dönemde, toplam çıktı düzeyi birbirini izleyen iki çeyrekte düşmektedir Depresyon Uzun süren ciddi durgunluk dönemi

4 Makro İktisadın İlgi Alanları
1)Üretim Artışı (Devam) Genişleme veya patlama Üretimin ve istihdamın arttığı dipten zirveye doğru çıkış dönemi. Daralma, durgunluk veya çöküş Üretimin ve istihdamın düştüğü, zirveden dibe doğru iniş dönemi.

5 Makro İktisadın İlgi Alanları
Üretim Artışı (Devam)  Tipik bir Konjonkturel Dalgalanma Bu konjonktürel dalgalanma, A noktasından geçerek zirveye hareket ederken genişlemektedir. Ekonomi zirve noktasından hareket ederken, B noktasından geçerek, dip noktasına doğru durgunluğa girmektedir.

6 Makro İktisadın İlgi Alanları
Üretim Artışı  ŞEKİL ABD’nin Toplam Çıktı Düzeyi (Reel GSYİH), Büyük Buhran ve I ve II Dünya Savaşları dönemleri üretimde en büyük dalgalanmaların olduğu dönemlerdir.

7 Makro İktisadın İlgi Alanları
2)İşsizlik İşsizlik oranı İşgücünün çalışmayan yüzdesi TEMEL SORU : NEDEN İŞSİZLİK VARDIR?

8 Makro İktisadın İlgi Alanları
3)Enflasyon ve Deflasyon Enflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki artış. Hiperenflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki çok hızlı artışlar Deflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki azalış

9 Makro İktisadın Bileşenleri
Çok fazla şey aynı anda gerçekleştiğinden makro iktisadı anlamak çok çaba gerektirir. Her şey birbirini etkilemektedir. Büyük resmi görebilmek için, ekonomideki katılımcıları 4 ayrı grupta toplamak yararlı olacaktır: Hane halkı. Firmalar Devlet Dış Dünya

10 Makro İktisadın Bileşenleri
Döngüsel Akım Şeması Akım şeması Ekonomideki her sektör tarafından yapılan ödemeleri ve kazanılan gelirleri gösteren şekil. Transfer harcamaları Devletin, karşılığında mal ve hizmet veya emek satın almaksızın kişilere yaptığı ödemelerdir. Sosyal güvenlik, emeklilik ve mali yardımlar gibi ödemeler.

11 Makro İktisadın Bileşenleri
Döngüsel Akım Şeması  Döngüsel Ödeme Akımları Hane halkları firmalardan ve devletten gelir elde etmekte, firmalardan mal ve hizmetleri satın almakta ve devlete vergi ödemektedirler. Aynı zamanda yabancı mal ve hizmetleri satın almaktadırlar(ithalat). Firmalar sağladıkları mal ve hizmetler için hane halkları ve devletten gelir elde etmekte; hane halklarına ücret, kâr payı ve faiz ve devlete vergi ödemektedirler. Devlet, hane halkı ve firmalardan vergi almakta ve sağladıkları mal ve hizmetler karşılığında onlara ödeme - çalışanlarına ödediği ücretler, hane haklarına yaptığı faiz ve transfer ödemeleri- yapmaktadır. Son olarak, yabancı ülkelerdeki kişiler, yurtiçinde ürettiğimiz mal ve hizmetlerimizi satın almaktadırlar(ihracat). Not: Şekilde gösterilmemiştir ancak firmalar ve devlet de ithalat yapmaktadırlar.

12 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) Bir ülke içinde yerleşik üretim faktörleri tarafından belli bir dönemde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin toplam piyasa değeri. GSYİH bir ülkenin üretiminin toplam piyasa değeridir. Bir ülkede yerleşmiş olan üretim faktörleri tarafından belli bir zaman dönemi içinde üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder.

13 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Nihai Mal ve Hizmetler nihai mal ve hizmetler Nihai kullanım için üretilmiş mal ve hizmetler. ara mallar Bir başka firmanın farklı bir üretim aşamasında kullanımı için bir firma tarafından üretilmiş mallar. katma değer Malların bir üretim aşaması sonundaki değeri ile o üretim aşamasına girdiğindeki maliyeti arasındaki fark.

14 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Nihai Mal ve Hizmetler GSYİH’nın hesaplanmasında üretimin her bir aşamasında ortaya çıkan katma değeri toplayabiliriz veya nihai satışın değerini alabiliriz. Bir ekonomide ne kadar üretimin yapıldığını ölçmek için toplam satışların değerini kullanamayız.

15 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Kullanılmış Malların ve Kaydi İşlemlerin Dışlanması GSYİH sadece yeni veya cari üretimle ilgilidir. Eski üretim cari GSYİH içinde sayılmaz çünkü zaten üretildiği zaman sayılmıştır. Malların veya paranın el değiştirdiği ancak her hangi yeni bir mal veya hizmetin üretilmediği işlemler GSYİH içinde sayılmaz.

16 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Yurtiçi Üretim Faktörlerinin Yurt Dışında Yaptıkları Üretimlerinin Dışlanması GSYİH bir ülkede yerleşik üretim faktörleri tarafından üretilen hasılanın değeridir. gayri safi milli hasıla (GSMH) üretimin nerede yapıldığına bakılmaksızın, bir ülke vatandaşlarının sahip olduğu üretim faktörleri tarafından belli bir dönemde üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir.

17 GSYİH’nın Hesaplanması
harcama yaklaşımı belli bir dönemde nihai mal ve hizmetlere yapılan toplam harcama miktarını ölçen bir GSYİH’yı hesaplama yöntemi. gelir yaklaşımı nihai mal ve hizmetlerin üretiminde bütün üretim faktörlerinin elde ettiği geliri -ücretler, kiralar, faiz ve karlar- ölçen bir GSYİH’yı hesaplama yöntemi.

18 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Harcama Yaklaşımı Harcamalar da dört temel kategoride yer alır: Kişisel tüketim harcamaları (C): hanehalkının tüketim mallarına olan harcamaları Gayri safi özel yurtiçi yatırım (I): firmalar ve hanehalkları tarafından üretim tesisine, ekipmana, demirbaşlara, yeni mesken yapılarına, yani yeni sermayeye yapılan harcamalar. Hükümetin tüketimi ve gayri safi yatırımları (G) Net ihracat (EX  IM): dış dünyanın net harcaması veya ihracat eksi (EX) ithalat (IM) GSYİH= C + I + G + (EX  IM)

19 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Kişisel Tüketim Harcamaları (C) kişisel tüketim harcamaları (C) Tüketiciler tarafından mal ve hizmetlere yapılan harcamalar. dayanıklı mallar Araba ve ev aletleri gibi göreceli olarak daha uzun süre kullanılan mallar. dayanıksız mallar Gıda ve giyim gibi kısa sürede kullanılan mallar. hizmetler Hukuki ve tıbbi hizmetler ve eğitim gibi, fiziksel şeylerin üretimini içermeyen satın aldığımız şeyler.

20 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Gayri Safi Özel Yurtiçi Yatırım (I) gayri safi özel yurtiçi yatırım (ı) özel (veya hükümet dışı) sektör tarafından yeni ev, üretim tesisi, ekipman ve stoklar gibi sermayeye yapılan toplam yatırımlar. konut dışı yatırım Firmalar tarafından makine, alet, üretim tesisi gibi yatırım unsurlarına yapılan harcamalar. işletme envanterinde (stoklarında) değişmeler Veri zaman döneminde firmaların stoklarındaki değişim miktarı. Stoklar, firmaların cari dönemde ürettiği ancak daha sonra satmaya niyetlendikleri mallardır.

21 sermayedönem sonu = sermayedönem başı + net yatırım
GSYİH’nın Hesaplanması Harcama Yaklaşımı Gayri Safi Özel Yurtiçi Yatırım (I) Gayri Safi Yatırım ve Net Yatırım aşınma Belli bir dönemde bir varlığın değerindeki düşüş miktarı. gayri safi yatırım Belli bir dönemde yeni üretilmiş bütün sermaye mallarının (ev, üretim tesisi, ekipman, ve stoklar) toplam değeri. net yatırım Gayri safi yatırım eksi aşınma. sermayedönem sonu = sermayedönem başı + net yatırım

22 GSYİH’nın Hesaplanması
Harcama Yaklaşımı Hükümet Tüketimi ve Gayri Safi Yatırımları (G) hükümet tüketim ve gayri safi yatırımı (G) Federal, eyalet ve yerel hükümetlerin nihai mal ve hizmetler için yaptıkları harcamalar. Net İhracat (EX  IM) net ihracat (EX  IM) İhracat (A.B.D.’de üretilmiş mal ve hizmetlerin yabancılara satılması) ve ithalat (A.B.D’nin yurtdışından mal ve hizmet alımları) arasındaki farktır. Bu rakam pozitif veya negatif olabilir. .

23 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı

24 GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı

25 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
cari dolar Mal ve hizmetler için ödediğimiz cari fiyatlar. nominal GSYİH Cari dolar olarak ölçülen gayri safi yurtiçi hasıla. ağırlık Bir grup unsur içinde bir unsura atfedilen önem.

26 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
Reel GSYİH’nin Hesaplanması

27 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
Reel GSYİH’nin Hesaplanması Baz yılı Sabit-ağırlık prosedüründe ağırlıklar için seçilen yıl. Sabit-ağırlık prosedürü Veri bir baz yılının ağırlıklarını kullanan yöntem.

28 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
GSYİH Deflatörünün Hesaplanması Politika yapıcıları sadece reel hasılanın nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere değil, ayrıca genel fiyat düzeyinin nasıl değiştiğini gösteren iyi ölçülere de ihtiyaç duyarlar. GSYİH deflatörü genel fiyat düzeyinin bir ölçüsüdür.

29 Nominal ve Reel GSYİH’nin Karşılaştırılması
Tüketici Fiyat Endeksinin (TÜFE) Hesaplanması TÜFE hesaplanırken, ekonominin özelliğine göre farklı ağırlık katsayılarının uygulandığı bir ‘mal ve hizmet sepeti’ saptanıp, bu sepetin zamanla aldığı değerdeki değişikliklere bakılarak fiyat artış oranları tespit edilmektedir. 𝑇Ü𝐹𝐸= 𝑇𝑒𝑚𝑒𝑙 𝑌𝚤𝑙𝑑𝑎𝑘𝚤 𝑀𝑎𝑙 𝑆𝑒𝑝𝑒𝑡𝑖𝑛𝑖𝑛 𝐶𝑎𝑟𝑖 𝑌𝚤𝑙𝑑𝑎𝑘𝚤 𝐷𝑒ğ𝑒𝑟𝑖 𝑇𝑒𝑚𝑒𝑙 𝑌𝚤𝑙𝑑𝑎𝑘𝚤 𝑀𝑎𝑙 𝑆𝑒𝑝𝑒𝑡𝑖𝑛𝑖𝑛 𝑇𝑒𝑚𝑒𝑙 𝑌𝚤𝑙𝑑𝑎𝑘𝚤 𝐷𝑒ğ𝑒𝑟 ×100