1-Gerçek Anlam (Temel- İ lk Sözcük) *Bir sözcü ğ ün ilk söylendi ğ inde aklımıza gelen anlamına gerçek anlam denir. Biberin tadı acıydı. dili yakan.

... konulu sunumlar: "1-Gerçek Anlam (Temel- İ lk Sözcük) *Bir sözcü ğ ün ilk söylendi ğ inde aklımıza gelen anlamına gerçek anlam denir. Biberin tadı acıydı. dili yakan."— Sunum transkripti:

1

2

3 1-Gerçek Anlam (Temel- İ lk Sözcük) *Bir sözcü ğ ün ilk söylendi ğ inde aklımıza gelen anlamına gerçek anlam denir. Biberin tadı acıydı. dili yakan tat/gerçek anlam Sude bana ş eker ikram etti. tatlı/gerçek anlam

4 2-Mecaz Anlam *Sözcü ğ ün gerçek anlamından sıyrılarak tamamen yeni bir anlam kazanmasıdır. Yalnız kalınca gurbet acı geldi. üzüntü veren/mecaz anlam Hakan çok ş eker bir çocuktu. sevimli/mecaz anlam

5 UYARI !!! *Bazı sözcükler zihnimizde fazla gerçek anlam uyandırabilirler.Bu o sözcü ğ ün mecaz anlamlısı de ğ il seste ş idir. sayı yasa Yüz surat Kanun yüz(-mek) müzik aleti

6 3-Yan Anlam * İ nsana veya di ğ er varlıklara ait özellikler ba ş ka varlıklara verilirse buna yan anlam denir. Masanın aya ğ ı Dolabın gözü Da ğ ın ba ş ı Marulun göbe ğ i

7 4-Somut Anlam *Be ş duyumuzun tamamı ya da sadece biriyle algılanan bildi ğ imiz varlık veya kavramları kar ş ılayan kelimeler somut anlamlıdır. Ses Masa Rüzgâr Toprak Hava Ate ş Elektrik

8 5-Soyut (mana) Anlam *Be ş duyumuzla algılayamadı ğ ımız fakat var oldu ğ unu akıl ve dü ş ünce yoluyla bildi ğ miz kavramları kar ş ılayan kelimeler soyut anlamlıdır. Dost Rüya Sevgi Hayal A ş k Korku Ayrılık Güzellik

9 UYARI !!! *Somut anlamlı bazı kelimeler mecaz anlam yoluyla soyut,soyut anlamlılarda somut anlam kazanabilirler. Yere dü ş ünce kafasını çarptı. somut Sende hiç kafa yok ki. akıl,zeka/soyut Adam ölmemi ş yürek atı ş larını duyuyorum. somut Ona kar ş ı çıkmak yürek ister. cesaret/soyut

10 6-Dolaylama *Bir kelimeyi,açıklanabilecek varlık ya da kavramı birden fazla kelimeyi anlatmaktır. Everest:dünyanın damı İ talya:çizme ülke Balık:derya kuzusu Top:me ş in yuvarlak Aslan:ormanlar kralı Kaleci:file bekçisi Pamuk:beyaz altın Tren:hasret kavu ş turan Mevlana:gönüller sultanı Baba:evin dire ğ i Kıbrıs:yavru vatan Afrika:kara kıta Atatürk:ulu önder Amerika:yeni dünya Kömür:kara elmas İ zmir:Ege’nin incisi Simit:fakir kebabı İ stanbul:yedi tepeli ş ehir Rakı:aslan sütü Metin Oktay:taçsız kral

11 7-Terim Anlam *Bir bilim meslek ya da sanat dalına ait özel bir kavramı bildiren kelimeler terim anlamlıdır. Gol Taç Korner Alana ait kavramlar terim de ğ il Aut Frikik Futbol Alana adı terim de ğ il Matematik:açı,üçgen,pi sayısı… Müzik:nota,porte,bemol,sol anahtarı… Tiyatro:perde,aktör,kostüm… Dilbilgisi:a ğ ız( ş ive),sıfat,cümle… Co ğ rafya:ova,ekvator,meridyen…

12 UYARI !!! *Bilim ve sanat kelimeleri terim olmadı ğ ı gibi bunların dalları olan ve alan adlarını ifade eden müzik,resim,tiyatro,matematik vb. kelimeler de terim anlamlıdır.

13 UYARI !!! *Kelimeler cümle içindeki kullanımlarına göre gerçek,mecaz veya terim anlamlı olabilirler. Annem perdeleri yıkadı. gerçek Oyunun ikinci perdesini çektik. terim Yemek yerken a ğ zını açma. gerçek Son romanında Kütahya a ğ zını kullanmı ş. ş ive Üçgenin iç açılarını hesapladık. terim Olaylara farklı açılardan bakmalısın. mecaz

14 8-E ş AnOlamlı (anlamda ş )Kelimeler *Yazılı ş ve okunu ş ları farklı anlamı aynı olan kelimelerdir. Pehlivan:güre ş çi Okul:mektep Ş ehir:kent Yöntem:metot Mazi:geçmi ş

15 UYARI !!! *Yakın anlamlı kelimeler e ş anlamlı demek de ğ ildir. E ş x Dost Yalan x Yanlı ş Do ğ ru x Dürüst

16 9-Zıt (kar ş ıt) Anlamlı Kelimeler *Anlamları birbirinin tersi olan kelimelerdir. Güzel x Çirkin İ yi xKötü Acemi x Usta Verimli x Kıraç İ nmek x Çıkmak

17 UYARI !!! *Bir sözcü ğ ün olumsuzu o sözcü ğ ün zıt anlamlısı demek de ğ ildir. Olumsuz Zıt Akıllı akılsız deli Sulu susuz kuru Tatlı tatsız acı Almak almamak vermek

18 10-Seste ş Sözcükler *Yazılı ş ve okunu ş ları aynı,anlamları farklı olan sözcüklerdir. apartman vücudun bölümü Daire kat Diz çember dizmek

19 UYARI !!! * İ nceltme i ş aretiyle birbirinden ayrılan sözcükler seste ş de ğ ildir. Hala:Babanın kız karde ş i Hâlâ:Henüz Adet:Sayı,tane Âdet:Gelenek,görenek

20 11-YANSIMALAR *Tabiattaki canlı veya cansız varlıklardan çıkan seslerin taklit edilmsiyle olu ş an kelimeler yansımadır. Me Çat Pat Hav Küt Miyav Fokur fokur Ş ırıl ş ırıl Mı ş ıl mı ş ıl

21 UYARI !!! *Yansımalarda ses çıkartmak esastır.E ğ er ses yoksa onlar yansıma de ğ ildir. Tavuk gıdıkladı. Horoz öttü.

22 12-Genel (Kapsamlı) Anlam Özel (Dar) Anlam *Bazı kelimeler varlık veya kavramları topluca adlandırırlar.Bunlar genel anlamlı kelimelerdir. *Bazı kelimeler bir tek varlık veya kavramları anlatırlar.Bunlar özel anlamlı kelimelerdir. Özelden genele do ğ ru : Kızılçam-Çam a ğ acı-A ğ aç-Bitki-Canlı Petrol ürünlerinden benzine zam geldi. genel özel Çocukluk günleri ömrümün en güzel günleridir., özel genel Çanakkale Sava ş ları Türk tarihinde önemli bir yer tutar. özel genel

23 13-Nitelik ve Nicelik Anlamlı Kelimeler *Bazı kelimeler varlıkların özelli ğ ini,niteli ğ ini anlatır.Bunlar nitelik anlamlı kelimelerdir. *Bazı kelimler varlıkların sayılabilen,ölçülebilen,azalıp,ço ğ alabilen durumunu anlatır. Berk uzun boylu,yakı ş ıklı,esmer bir erkektir. nicelik nitelik nitelik Sınava dokuz ay var. nicelik Üç yüz sayfalık sürükleyici bir kitaptı o. nicelik nitelik Büyük lokma ye ama büyük söz konu ş ma. nicelik nitelik

24 14- İ kilemeler *Anlatıma güç katmak ve anlatımı peki ş tirmek amacıyla “aynı kelimelerin tekrarıyla,yakın anlamlı kelimelerle,zıt anlamlı kelimelerle,biri anlamlı biri anlamsız kelimelerle,yansımalarla,sözcü ğ ün olumsuz biçimiyle,sözcü ğ ün hal eki almı ş biçimiyle…” yapılırlar A ğ ır a ğ ır çıkacaksın bu merdivenlerden. aynı kelimelerin tekrarıyla Do ğ ru dürüst bir i ş bulamadı. yakın anlamlı kelimelerle Gecenin karanlı ğ ında bata çıka ilerliyorduk. zıt anlamlı kelimelerle Üzerinde eski püskü bir elbise vardı. biri anlamlı biri anlamsız kelimelerle Sana abur cubur yeme dedim. ikisi de anlamsız kelimelerle Bütün gece horul horul uyudum. yansıma ile Ba ş ba ş a vermi ş konu ş uyorlar. sözcü ğ ün hal eki almı ş haliyle

25 Not !!! * İ kilemeler daima ayrı yazılır ve aralarında herhangi bir noktalama i ş areti yoktur. Benimle yalanyanlı ş konu ş tu. Benimle yalan,yanlı ş konu ş tu. Benimle yalan yanlı ş konu ş tu.

26 UYARI !!! * İ kilemeyi olu ş turan sözcüklerin biri veya ikisi anlamsızsa bu sözcükleri tek ba ş ına kullanamayız. Orada bir sürü ıvır zıvır e ş ya vardı. Orada bir sürü ıvır e ş ya vardı.

27 UYARI !!! * İ kilemeler kalıpla ş mı ş oldu ğ undan sözcüklerin yerleri de ğ i ş tirilmez. Tezgahta irili ufaklı elmalar vardı. Tezgahta ufaklı irili elmalar vardı.

28 15-Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel) *Bir adın benzetme amacı gütmeden sadece ça ğ rı ş tırmak maksadıyla kendisiyle ilgili ba ş ka bir adın yerine kullanılmasıdır. Adana yeni ba ş kanını seçti. halk Ömer Seyfettin’i severek okudum. kitap Ayaklarını çıkarmadan eve girme. ayakkabı İ ki tabak yedi daha doymadı. yemek O yıllarda Anadolu kan a ğ lıyordu. insanlar Ocaktaki tencere durmadan kaynıyordu. su Ö ğ leden sonra bereket ya ğ dı. ya ğ mur

29 16-Deyim Aktarması * Birbiriyle ilgili iki sözcük arasında var olan benzerlik ili ş kisine dayanarak bunlardan birinin adını ötekine vermedir.

30 1)Organ Adlarının İ nsanlarla İ lgili Kavramların Do ğ aya Aktarılması (Ki ş ile ş tirme) Ayakkabının burnu yırtılmı ş tı. Rüzgar o yerde söylüyor ş arkımızı.

31 2)Do ğ adan İ nsana Aktarma Ayının biri aya ğ ıma bastı. Aslanlarımız dü ş mana saldırdı. Senin gibi odun bulunmaz.

32 3)Duyular Arası Aktarma Yumu ş ak bakı ş dokunma görme Keskin koku dokunma koklama Tatlı söz tatma i ş itme